Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rusiya Dövlət Hərbi Tarixi Arxivi — XVII əsrin sonundan 1918-ci ilə qədər olan dövrə aid Rusiya İmperator Ordusu haqqında sənədlərin saxlandığı Rusiya Federasiyasının ən böyük arxivlərindən biri.
| Rusiya Dövlət Hərbi Tarixi Arxivi | |
|---|---|
| |
 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə |  Rusiya |
| Yaradılma tarixi | 1797 |
| Ştat sayı | 3 423 120 ədəd sənəd |
| Ünvan | Moskva, 105005, 2-cı Bauman küç. ev 3. |
| Rəhbərlik | |
| Rəhbər | Priyutov Aleksandr Viktoroviç |
| | |
| Rəsmi saytı | xn--80adcv1b.xn--p1ai |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Rusiya Dövlət Hərbi Tarixi Arxivi Yauzada (Lefortovo Sarayı) I Pyotrun sarayında yerləşir. İnqilabdan əvvəlki Rusiyanın ən böyük hərbi arxivlərinin materiallarının birləşdirilməsi nəticəsində formalaşmışdır: Hərbi Məktəb, Lefortovo, Moskva hərbi dairəsi və ordunun hərbi-tarixi sənədlərinin mərkəzi anbarı.
Hərbi-elmi arxiv Sankt-Peterburqda I Pavelin 8 avqust 1797-ci il tarixli fərmanı ilə arxiv şöbəsi kimi yaradılmışdır. 1812-ci ilin fevralında Hərbi Topoqrafik Depoya çevrilmiş və 1816-cı ilin mayında Hərbi Topoqrafik Depoya (HTD) adı dəyişdirilmiş və xəritələr anbarı kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1863-cü ildə HTD Arxivi Hərbi Tarixi-Topoqrafik Arxiv adlandırıldı və 1867-ci ildə Baş Qərargahın Hərbi Elmi Arxivinə (1906-cı ildən - Baş Qərargahın Baş İdarəsi) çevrildi. Arxiv fondları həm xəritə materialları, həm də hərbi-əməliyyat sənədləri, hərbi əməliyyatların təsviri, hərbi-diplomatik agentlərin hesabatları, xatirələr və s. ilə komplektləşdirilmişdi.
Lefortovo arxivi 7 fevral 1819-cu ildə Baş Qərargahın Müfəttişlik İdarəsinin arxivinin Moskva şöbəsi kimi yaradılmışdı. Hərbi Kollegiya müəssisələrinin, Hərbi Nazirliyin, XVIII-XIX əsrlərdə fəaliyyətdə olan orduların, hərbi rəhbərlərin iş yerlərinin və praktiki əhəmiyyətini itirmiş “növbələrin” işlərinin saxlanması məsələsində ixtisaslaşmışdır.
1865-ci ildə Hərbi Nazirliyinin Baş Qərargahı yaradıldıqdan sonra arxiv Baş Qərargah Baş Arxivinin Moskva şöbəsinə çevrildi. 1866-cı ildə əvvəllər Kremldəki Senat binasında olan arxiv sənədləri keçmiş Lefortovo sarayına daşındı.
Moskva hərbi dairəsi arxivi XIX əsrin 60-cı illərində formalaşıb. Arxiv Moskva Hərbi Dairəsinin qərargahında qərargahın, rayon hərbi idarələrinin və müəssisələrinin, rayonun hərbi hissələrinin sənədlərinin saxlanması üçün yaradılmışdır.
Ali Baş Komandanın 22 sentyabr 1914-cü il tarixli 65 nömrəli əmri ilə Birinci Dünya müharibəsinə aid sənədləri toplamaq üçün Moskvada ordunun hərbi-tarixi sənədlərinin saxlanılması üçün mərkəzi anbarı yaradılmışdır.
Yeni dövr
SSRİ dövründə, 1925-ci ildə RSFSR Hərbi Tarixi Arxivi (1933-cü ildən SSRİ Mərkəzi Hərbi Tarixi Arxivi, 1941-ci ildən SSRİ Mərkəzi Dövlət Hərbi Tarixi Arxivi) yaradılmışdır. 1955-ci ildə SSRİ Dövlət Hərbi Tarixi Arxivinin Leninqraddakı filialı ləğv edildi. Onun fondlarında qorunan sənədlər 1958-ci ilə qədər Moskvaya gətirildi. 1964-cü ildə Gürcüstan SSR Mərkəzi Dövlət Tarix Arxivinin keçmiş hərbi şöbəsinin sənədləri arxivə daxil oldu.
Rusiya Federasiyası Prezidenti Boris Yeltsinin 2 aprel 1997-ci il tarixli fərmanı ilə Rusiya Dövlət Hərbi Tarixi Arxivi Puşkin adına Dövlət Təsviri İncəsənət Muzeyi, Tretyakov qalereyası, Ermitaj, Rusiya Muzeyi, Rusiya Federasiyası Dövlət Arxivi, Rusiya Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivi, Rusiya Dövlət Qədim Aktlar Arxiv, Rusiya Dövlət Sosial-Siyasi Tarix Arxivi və s. ilə birlikdə Rusiya Federasiyası xalqlarının xüsusi Qiymətli Mədəni İrs Dövlət Məcmuəsinə daxil olundu.
Rusiya Dövlət Hərbi Tarixi Arxivinin hazırkı direktoru Priyutov Aleksandr Viktoroviçdir.
Əvvəlki adları
Rusiya Dövlət Hərbi Tarixi Arxivində bir sıra böyük hərbi-tarixi sənədlər kompleksi cəmləşmişdir. Onun sələfləri Rusiya İmperiyasının ən qədim hərbi arxivləri olub.
- 1797-ci il avqustun 8-də Sankt-Peterburqda I Pavelin əmri ilə İmperator Əlahəzrətinin Şəxsi kart arxivi yaradıldı.
- 1812−1863 - Müharibə Nazirliyinin Hərbi Topoqrafik Deposunun arxivi.
- 1863-1867 - Baş Qərargah Baş İdarəsinin Hərbi-Tarixi və Topoqrafik Arxivi.
- 1867-1906 - Baş Qərargahın Hərbi Elmi Arxivi (VUA).
- 1906-1918 - Baş Qərargah Baş İdarəsinin Hərbi Elmi Arxivi.
- 1918-1925 - RSFSR Hərbi Tarixi Arxivinin Dəniz bölməsi.
- 1925-1933 - RSFSR Hərbi Tarix Arxivi (HTA).
- 1933-1941 - SSRİ Mərkəzi Hərbi Tarix Arxivi (MHTA).
- 1941−1992 - SSRİ Mərkəzi Dövlət Hərbi Tarix Arxivi (SSRİ MDHTA).
1992-ci ilin iyun ayından Rusiya Dövlət Hərbi Tarixi Arxivi (RDHTA) adını daşıyır.
Fondları
Arxivdə Rusiya ordusunun mərkəzi və yerli idarə və ordu təşkilatlarının, cəbhələrin, orduların, quru qoşunlarının və Hərbi Hava Qüvvələrinin bütün birləşmə və hissələrinin, hərbi təhsil müəssisələrinin, orduya kömək etmək üçün ictimai təşkilatların idarə və qərargahlarının fəaliyyətində formalaşan sənədlər, şəxsi fondlar, habelə sənədlər topluları, o cümlədən keçmiş Hərbi Elmi Arxivin kolleksiyası saxlanılır.
Arxivdə həmçinin 1667-ci ildən indiyədək, o cümlədən xaricdə çap olunmuş 60 mindən çox kitab və dövri nəşrlər qorunur. Onların arasında: Rusiya İmperiyasının qanunlarının tam toplusu, Hərbi Fərmanlar Məcəlləsi, ən yüksək əmrlər, hərbi idarə üçün əmrlər, quru qoşunlarının cədvəlləri, müharibələr tarixinə dair nəşrlər vardır. “Artilleriya jurnalı”, “Hərbi-tarixi kolleksiya”, “Hərbi kolleksiya”, “Kəşfiyyatçı”, “Ruskiy invalid”, “Russkaya Starina” və s. kimi dərgilərin bütün nömrələri arxivdə qorunur.
Fəaliyyəti
2010-cu ilin əvvəlinə olan məlumata görə arxiv 3.423.120 saxlama vahidinə malikdir.
2010-cu il mayın 14-dən arxivdə 8 yerlik mikrofilmlərlə işləmək üçün ikinci oxu zalı istifadəyə verilmişdir. Kağız sənədlərlə işləmək üçün yerlərin sayı 24-ə çatdırılıb. Arxiv eyni vaxtda 32 istifadəçini qəbul etməyə hazırdır.
İstinadlar
- "Российский государственный военно-исторический архив, История архива". 2022-05-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-12-03.
- "Федеральное казенное учреждение «Российский государственный военно-исторический архив» (РГВИА)". 2022-03-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-12-03.
Ədəbiyyat
- Российский государственный военно-исторический архив: История в документах: 1797—2007 / Отв. ред. И. О. Гаркуша. — М.: РОССПЭН, 2011. — 982 с., 1000 экз.,
Xarici keçidlər
- Официальный сайт РГВИА
- Информация о РГВИА на сайте «Архивы России»
- Архивный справочник
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rusiya Dovlet Herbi Tarixi Arxivi XVII esrin sonundan 1918 ci ile qeder olan dovre aid Rusiya Imperator Ordusu haqqinda senedlerin saxlandigi Rusiya Federasiyasinin en boyuk arxivlerinden biri Rusiya Dovlet Herbi Tarixi Arxivirus Rossijskij gosudarstvennyj voenno istoricheskij arhivUmumi melumatlarOlke RusiyaYaradilma tarixi 1797Stat sayi 3 423 120 eded senedUnvan Moskva 105005 2 ci Bauman kuc ev 3 RehberlikRehber Priyutov Aleksandr ViktorovicResmi sayti xn 80adcv1b xn p1ai Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiRusiya Dovlet Herbi Tarixi Arxivi Yauzada Lefortovo Sarayi I Pyotrun sarayinda yerlesir Inqilabdan evvelki Rusiyanin en boyuk herbi arxivlerinin materiallarinin birlesdirilmesi neticesinde formalasmisdir Herbi Mekteb Lefortovo Moskva herbi dairesi ve ordunun herbi tarixi senedlerinin merkezi anbari Herbi elmi arxiv Sankt Peterburqda I Pavelin 8 avqust 1797 ci il tarixli fermani ile arxiv sobesi kimi yaradilmisdir 1812 ci ilin fevralinda Herbi Topoqrafik Depoya cevrilmis ve 1816 ci ilin mayinda Herbi Topoqrafik Depoya HTD adi deyisdirilmis ve xeriteler anbari kimi fealiyyet gostermisdir 1863 cu ilde HTD Arxivi Herbi Tarixi Topoqrafik Arxiv adlandirildi ve 1867 ci ilde Bas Qerargahin Herbi Elmi Arxivine 1906 ci ilden Bas Qerargahin Bas Idaresi cevrildi Arxiv fondlari hem xerite materiallari hem de herbi emeliyyat senedleri herbi emeliyyatlarin tesviri herbi diplomatik agentlerin hesabatlari xatireler ve s ile komplektlesdirilmisdi Lefortovo arxivi 7 fevral 1819 cu ilde Bas Qerargahin Mufettislik Idaresinin arxivinin Moskva sobesi kimi yaradilmisdi Herbi Kollegiya muessiselerinin Herbi Nazirliyin XVIII XIX esrlerde fealiyyetde olan ordularin herbi rehberlerin is yerlerinin ve praktiki ehemiyyetini itirmis novbelerin islerinin saxlanmasi meselesinde ixtisaslasmisdir 1865 ci ilde Herbi Nazirliyinin Bas Qerargahi yaradildiqdan sonra arxiv Bas Qerargah Bas Arxivinin Moskva sobesine cevrildi 1866 ci ilde evveller Kremldeki Senat binasinda olan arxiv senedleri kecmis Lefortovo sarayina dasindi Moskva herbi dairesi arxivi XIX esrin 60 ci illerinde formalasib Arxiv Moskva Herbi Dairesinin qerargahinda qerargahin rayon herbi idarelerinin ve muessiselerinin rayonun herbi hisselerinin senedlerinin saxlanmasi ucun yaradilmisdir Ali Bas Komandanin 22 sentyabr 1914 cu il tarixli 65 nomreli emri ile Birinci Dunya muharibesine aid senedleri toplamaq ucun Moskvada ordunun herbi tarixi senedlerinin saxlanilmasi ucun merkezi anbari yaradilmisdir Yeni dovr SSRI dovrunde 1925 ci ilde RSFSR Herbi Tarixi Arxivi 1933 cu ilden SSRI Merkezi Herbi Tarixi Arxivi 1941 ci ilden SSRI Merkezi Dovlet Herbi Tarixi Arxivi yaradilmisdir 1955 ci ilde SSRI Dovlet Herbi Tarixi Arxivinin Leninqraddaki filiali legv edildi Onun fondlarinda qorunan senedler 1958 ci ile qeder Moskvaya getirildi 1964 cu ilde Gurcustan SSR Merkezi Dovlet Tarix Arxivinin kecmis herbi sobesinin senedleri arxive daxil oldu Rusiya Federasiyasi Prezidenti Boris Yeltsinin 2 aprel 1997 ci il tarixli fermani ile Rusiya Dovlet Herbi Tarixi Arxivi Puskin adina Dovlet Tesviri Incesenet Muzeyi Tretyakov qalereyasi Ermitaj Rusiya Muzeyi Rusiya Federasiyasi Dovlet Arxivi Rusiya Dovlet Edebiyyat ve Incesenet Arxivi Rusiya Dovlet Qedim Aktlar Arxiv Rusiya Dovlet Sosial Siyasi Tarix Arxivi ve s ile birlikde Rusiya Federasiyasi xalqlarinin xususi Qiymetli Medeni Irs Dovlet Mecmuesine daxil olundu Rusiya Dovlet Herbi Tarixi Arxivinin hazirki direktoru Priyutov Aleksandr Viktorovicdir Evvelki adlariRusiya Dovlet Herbi Tarixi Arxivinde bir sira boyuk herbi tarixi senedler kompleksi cemlesmisdir Onun selefleri Rusiya Imperiyasinin en qedim herbi arxivleri olub 1797 ci il avqustun 8 de Sankt Peterburqda I Pavelin emri ile Imperator Elahezretinin Sexsi kart arxivi yaradildi 1812 1863 Muharibe Nazirliyinin Herbi Topoqrafik Deposunun arxivi 1863 1867 Bas Qerargah Bas Idaresinin Herbi Tarixi ve Topoqrafik Arxivi 1867 1906 Bas Qerargahin Herbi Elmi Arxivi VUA 1906 1918 Bas Qerargah Bas Idaresinin Herbi Elmi Arxivi 1918 1925 RSFSR Herbi Tarixi Arxivinin Deniz bolmesi 1925 1933 RSFSR Herbi Tarix Arxivi HTA 1933 1941 SSRI Merkezi Herbi Tarix Arxivi MHTA 1941 1992 SSRI Merkezi Dovlet Herbi Tarix Arxivi SSRI MDHTA 1992 ci ilin iyun ayindan Rusiya Dovlet Herbi Tarixi Arxivi RDHTA adini dasiyir FondlariArxivde Rusiya ordusunun merkezi ve yerli idare ve ordu teskilatlarinin cebhelerin ordularin quru qosunlarinin ve Herbi Hava Quvvelerinin butun birlesme ve hisselerinin herbi tehsil muessiselerinin orduya komek etmek ucun ictimai teskilatlarin idare ve qerargahlarinin fealiyyetinde formalasan senedler sexsi fondlar habele senedler toplulari o cumleden kecmis Herbi Elmi Arxivin kolleksiyasi saxlanilir Arxivde hemcinin 1667 ci ilden indiyedek o cumleden xaricde cap olunmus 60 minden cox kitab ve dovri nesrler qorunur Onlarin arasinda Rusiya Imperiyasinin qanunlarinin tam toplusu Herbi Fermanlar Mecellesi en yuksek emrler herbi idare ucun emrler quru qosunlarinin cedvelleri muharibeler tarixine dair nesrler vardir Artilleriya jurnali Herbi tarixi kolleksiya Herbi kolleksiya Kesfiyyatci Ruskiy invalid Russkaya Starina ve s kimi dergilerin butun nomreleri arxivde qorunur Fealiyyeti2010 cu ilin evveline olan melumata gore arxiv 3 423 120 saxlama vahidine malikdir 2010 cu il mayin 14 den arxivde 8 yerlik mikrofilmlerle islemek ucun ikinci oxu zali istifadeye verilmisdir Kagiz senedlerle islemek ucun yerlerin sayi 24 e catdirilib Arxiv eyni vaxtda 32 istifadecini qebul etmeye hazirdir Istinadlar Rossijskij gosudarstvennyj voenno istoricheskij arhiv Istoriya arhiva 2022 05 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 12 03 Federalnoe kazennoe uchrezhdenie Rossijskij gosudarstvennyj voenno istoricheskij arhiv RGVIA 2022 03 30 tarixinde Istifade tarixi 2021 12 03 EdebiyyatRossijskij gosudarstvennyj voenno istoricheskij arhiv Istoriya v dokumentah 1797 2007 Otv red I O Garkusha M ROSSPEN 2011 982 s 1000 ekz ISBN 978 5 8243 1612 4Xarici kecidlerOficialnyj sajt RGVIA Informaciya o RGVIA na sajte Arhivy Rossii Arhivnyj spravochnik