Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rual Engelbreqt Qravninq Amundsen (norv. Roald Engelbregt Gravning Amundsen; 16.7.1872 — 18.6.1928) — norveçli dəniz səyyahı, qütb tədqiqatçısı.
| Rual Amundsen | |
|---|---|
| Rual Engelbreqt Qravninq Amundsen | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Fredrikstad, Norveç |
| Yoxa çıxıb | |
| Vəfat tarixi | (55 yaşında) |
| Vəfat yeri | Artika |
| Vəfat səbəbi | Təyyarə qəzası |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |  Norveç |
| Atası | Yens Amundsen |
| Milliyyəti | norveçli |
| Fəaliyyəti | Səyyah |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Cənub qütbünə çatan ilk şəxs (14 dekabr 1911), Oskar Vistinqlə birlikdə Yer kürəsinin hər iki coğrafi qütbündə olmuş ilk şəxs, Şimal-Qərb keçidindən keçən ilk dəniz səyyahı (Kanada Arktik arxipelaqının boğazları ilə), 1903-cü ildə "şimal maqnit qütbü"nü kəşf etmişdi. Dostları arasında "Vikinq" ləqəbi ilə tanınırdı.
Həyatı
Amundsen 1872-ci ildə Fredrikstad/Sarpsborg şəhərində yerləşən Borge qəsəbəsində norveçli gəmi sahibləri və kapitan ailəsində dünyaya göz açıb. Onun atası Yens Amundsen idi. Amundsen ailənin 4-cü oğlu idi. Anası onun dənizçi olmasını istəmirdi və onu bu sahədən uzaq tutmağa çalışırdı. O, istəyirdi ki, oğlu həkim olsun. 21 yaşına kimi o təzyiq altında olur, ta ki, anası vəfat edənə qədər.
Səyahətləri
Mühəndis diplomu alan kimi Amundsen ilk müstəqil ekspedisiyaya hazırlaşmağa başlayır. O, qərara alır ki, Şimali Amerika sahilləri boyunca hərəkət edərək Atlantik okeanından Sakit okeana şimal-qərbdən dəniz yolu tapsın.
Amundsenin ilk ekspedisiyasında az adam iştirak edirdi, onların xərci də bir o qədər çıxmamışdı. Buna baxmayaraq, Amundsen borc içində idi. Onun yelkənli gəmisi "Yoa" az qala müsadirə olunacaqdı. Odur ki, gənc səyyah çox təhlükəli bir qərar qəbul edir: o, altı dostu ilə birlikdə yağışlı qaranlıq bir gecədə öz gəmisinə minir və açıq dənizə çıxır. Onlar Qrenlandiyaya tərəf üzürlər. 1903-cü ildə başlayan bu ekspedisiya üç il çəkir. Bütün çətinliklərə baxmayaraq, səyahətçilər 1906-cı ildə sağ-salamat Kaliforniya sahillərinə yan aldılar. Onlar külli miqdarda məlumat toplamış, hətta maqnit qütbünün dəqiq yerini müəyyən etmişdilər. 400 il müddətində heç bir tədqiqatcı buna nail olmamışdı.
1911-ci il dekabrın 14-ü Amundsen dünyada ilk dəfə olaraq Cənub qütbünə çatdı.
12 may 1926-cı ildə "Norveç" dirijablında ilk dəfə Şimal qütbü üzərindən uçaraq Arktikanın hava yollarını tədqiq etdi.
Ölümü
18 iyun 1928-ci ildə Rual Amundsen, italyan səyyahı Umberto Nobileni xilas etmək üçün təşkil edilmiş xilasetmə əməliyyatı üçün təyyarə ilə Arktikaya yollanır. 23 may 1928-ci ildə Nobile "İtaliya" dirijablı ilə Şpitsbergen adasından yola çıxaraq Şimal qütbünə çatsa da, qayıdış yolunda ağır hava şəraiti səbəbindən güclü buzlanmaya məruz qalan dirijabl aşağı enərək buzun üzərinə düşmüşdü. Ekspedisiyanın köməyinə Sovet buzqıran gəmisi "Krasin", İsveç, İtaliya və Norveç təyyarələri göndərilmişdi.
Amundsendən başqa daha 5 nəfəri daşıyan "Latham 47" hidroplanı pis hava şəraitində Barens dənizi üzərində qəzaya uğrayır. Çoxsaylı axtarışlara baxmayaraq təyyarənin düşdüyü yeri müəyyənləşdirmək mümkün olmamışdır. Bu hadisədən 5 gün sonra Umberto Nobile xilas edilir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- https://snl.no/Roald_Amundsen.
- Amundsen, Roald. My Life as an Explorer. Garden City, NY: Doubleday, Page & company. 1927.
- Tierney, John. "Who Was First at the North Pole?". The New York Times. 7 September 2009. 4 May 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 20 March 2019.
- Holland, Eva. "Flying to the North Pole in an Airship Was Easy. Returning Wouldn't Be So Easy". Smithsonian Institution. 18 August 2017. 4 May 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 20 March 2019.
Xarici keçidlər
- Rual Amundsen "Fram" muzeyinin saytında 2011-11-13 at the Wayback Machine
- 1925-ci ildə Amundsen — Ellsvort hava ekspedisiyasının başlamasını təsvir edən film — YouTube
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rual Engelbreqt Qravninq Amundsen norv Roald Engelbregt Gravning Amundsen 16 7 1872 18 6 1928 norvecli deniz seyyahi qutb tedqiqatcisi Rual AmundsenRual Engelbreqt Qravninq AmundsenDogum tarixi 16 iyul 1872Dogum yeri Fredrikstad NorvecYoxa cixib 18 iyun 1928Vefat tarixi 18 iyun 1928 55 yasinda Vefat yeri ArtikaVefat sebebi Teyyare qezasiDefn yeri Barens deniziVetendasligi NorvecAtasi Yens AmundsenMilliyyeti norvecliFealiyyeti Seyyah Vikianbarda elaqeli mediafayllar Cenub qutbune catan ilk sexs 14 dekabr 1911 Oskar Vistinqle birlikde Yer kuresinin her iki cografi qutbunde olmus ilk sexs Simal Qerb kecidinden kecen ilk deniz seyyahi Kanada Arktik arxipelaqinin bogazlari ile 1903 cu ilde simal maqnit qutbu nu kesf etmisdi Dostlari arasinda Vikinq leqebi ile taninirdi HeyatiRual Amundsen 1875 Amundsen 1872 ci ilde Fredrikstad Sarpsborg seherinde yerlesen Borge qesebesinde norvecli gemi sahibleri ve kapitan ailesinde dunyaya goz acib Onun atasi Yens Amundsen idi Amundsen ailenin 4 cu oglu idi Anasi onun denizci olmasini istemirdi ve onu bu saheden uzaq tutmaga calisirdi O isteyirdi ki oglu hekim olsun 21 yasina kimi o tezyiq altinda olur ta ki anasi vefat edene qeder SeyahetleriMuhendis diplomu alan kimi Amundsen ilk musteqil ekspedisiyaya hazirlasmaga baslayir O qerara alir ki Simali Amerika sahilleri boyunca hereket ederek Atlantik okeanindan Sakit okeana simal qerbden deniz yolu tapsin Amundsenin ilk ekspedisiyasinda az adam istirak edirdi onlarin xerci de bir o qeder cixmamisdi Buna baxmayaraq Amundsen borc icinde idi Onun yelkenli gemisi Yoa az qala musadire olunacaqdi Odur ki genc seyyah cox tehlukeli bir qerar qebul edir o alti dostu ile birlikde yagisli qaranliq bir gecede oz gemisine minir ve aciq denize cixir Onlar Qrenlandiyaya teref uzurler 1903 cu ilde baslayan bu ekspedisiya uc il cekir Butun cetinliklere baxmayaraq seyahetciler 1906 ci ilde sag salamat Kaliforniya sahillerine yan aldilar Onlar kulli miqdarda melumat toplamis hetta maqnit qutbunun deqiq yerini mueyyen etmisdiler 400 il muddetinde hec bir tedqiqatci buna nail olmamisdi 1911 ci il dekabrin 14 u Amundsen dunyada ilk defe olaraq Cenub qutbune catdi 12 may 1926 ci ilde Norvec dirijablinda ilk defe Simal qutbu uzerinden ucaraq Arktikanin hava yollarini tedqiq etdi Olumu18 iyun 1928 ci ilde Rual Amundsen italyan seyyahi Umberto Nobileni xilas etmek ucun teskil edilmis xilasetme emeliyyati ucun teyyare ile Arktikaya yollanir 23 may 1928 ci ilde Nobile Italiya dirijabli ile Spitsbergen adasindan yola cixaraq Simal qutbune catsa da qayidis yolunda agir hava seraiti sebebinden guclu buzlanmaya meruz qalan dirijabl asagi enerek buzun uzerine dusmusdu Ekspedisiyanin komeyine Sovet buzqiran gemisi Krasin Isvec Italiya ve Norvec teyyareleri gonderilmisdi Amundsenden basqa daha 5 neferi dasiyan Latham 47 hidroplani pis hava seraitinde Barens denizi uzerinde qezaya ugrayir Coxsayli axtarislara baxmayaraq teyyarenin dusduyu yeri mueyyenlesdirmek mumkun olmamisdir Bu hadiseden 5 gun sonra Umberto Nobile xilas edilir Hemcinin baxAmundsenin Cenub qutbune ekspedisiyasiIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 https snl no Roald Amundsen Amundsen Roald My Life as an Explorer Garden City NY Doubleday Page amp company 1927 Tierney John Who Was First at the North Pole The New York Times 7 September 2009 4 May 2022 tarixinde Istifade tarixi 20 March 2019 Holland Eva Flying to the North Pole in an Airship Was Easy Returning Wouldn t Be So Easy Smithsonian Institution 18 August 2017 4 May 2022 tarixinde Istifade tarixi 20 March 2019 Xarici kecidlerVikianbarda Roald Amundsen ile elaqeli mediafayllar var Vikisitatda Roald Amundsen ile elaqedar sitatlar var Rual Amundsen Fram muzeyinin saytinda 2011 11 13 at the Wayback Machine 1925 ci ilde Amundsen Ellsvort hava ekspedisiyasinin baslamasini tesvir eden film YouTube Cografiya portali