Reyhan İbrahim qızı Topçubaşova (15 dekabr 1905, Quba – 5 mart 1970, Bakı) — Azərbaycanın ilk qadın rəssamı, Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1943).
Reyhan Topçubaşova | |
---|---|
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Quba, Quba qəzası, Bakı quberniyası, Rusiya imperiyası |
Vəfat tarixi | (64 yaşında) |
Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ |
Vətəndaşlığı | Rusiya imperiyası→ SSRİ |
Həyat yoldaşı | |
Uşağı | |
Fəaliyyəti | rəssam, incəsənət xadimi |
Janrlar | portret, məişət, mənzərə |
Mükafatları | |
Həyatı
Reyhan Topçubaşova 15 dekabr 1905-ci ildə Qubada anadan olmuşdur.
Reyhan xanım ilk təhsilini Hacı Zeynalabdin Tağıyevin Bakı Qızlar Məktəbində almışdır. Rəssam 1923-cü ilə kimi pedaqoji sahədə çalışmaqla yanaşı, konservatoriyanın (indiki Bakı Musiqi Akademiyası) fortepiano sinfində təhsil alıb, lakin Reyhan, oğlu İbrahimin dünyaya gəlişi ilə bağlı olaraq, təhsilini tamamlaya bilməyib.
Reyhan xanım 1933-cü ildə indiki Əzim Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbinin xüsusi istedadına görə birbaşa 3-cü kursuna daxil olur. O, burada 1935-ci ilə qədər təhsil alır. Elə həmin dövrdən də rəssamlıq sənətinə başlayır.
1931–1935-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Texnikumunda oxumuşdur. 1941–1945-ci illərdə Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı İdarə Heyətinin sədr müavini olmuşdur.
1943-cü ildən Azərbaycan SSR-in əməkdar incəsənət xadimi idi.
1923-cü ildə həkim Mustafa bəy Topçubaşovla ailə həyatı qurur. Bu evlilikdən 1924-cü ildə İbrahim adlı oğlu doğulur, 1927-ci ildə isə əkiz Zemfira və Elmira dünyaya gəlir. Reyhan xanım İbrahim Topçubaşovun anasıdır.
Sənətkar 1941–1945-ci illərdə Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı İdarə Heyətinin sədr müavini vəzifəsində çalışıb. O, 10 iyul 1943-cü ildə qadın rəssamlarından ilk "Əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adına layiq görülüb.
İbrahim atasının yolu ilə getdi, Azərbaycanın məşhur cərrahı oldu, 1970-ci ildə vəfat etdi. İbrahimin oğlu Ceyhun Topçubaşov da Azərbaycanın məşhur həkimlərindəndir, hazırda Mərkəzi Klinik Xəstəxanada çalışır.
Reyhan Topçubaşova 5 mart 1970-ci ildə Bakıda vəfat etmişdir.
Yaradıcılığı
Əsərləri 1936-cı ildən respublika sərgilərində nümayiş etdirilmişdir.
Portret, məişət, mənzərə janrlarında işləmiş, eləcə də süjetli komposiziyalar və natürmortlar çəkmişdir. Mənzərələrində Abşeron təbiətinin təsviri əsas yer tutur. Mahnı və rəqs ansamblları üçün geyim eskizləri də hazırlamışdır.
Onun "Köhnə Bakı küçəsi", "Köhnə bazar", "İlk təbliğatçı Mina xanım", "İki sahil", "Qoca zalım şahın hüzurunda", "Qız qalası", "Dəniz", "Mərdəkanın görünüşü" adlı süjetli tabloları və "Balerina Qəmər Almaszadənin portreti", "M. Ə. Sabirin portreti", "Avtoportret" və "Nizami Gəncəvi" kimi portretləri var. Sənət əsərləri müxtəlif Bakı muzeylərinin kolleksiyasında saxlanılır.
Boyakarlığın portret ("M. Ə. Sabir", "Q. Almaszadə" və s.), məişət ("Köhnə bazar", "Toy", "Küçə" və s.) və mənzərə ("Qız qalası", "Dəniz", "Mərdəkanın görünüşü", "Gecə vaxtı dənizin mənzərəsi" və s.) janrlarında fəaliyyət göstərmiş, eləcə də süjetli kompozisiyalar və natürmortlar çəkmişdir. Mahnı və rəqs ansamblları üçün geyim eskizləri də işləmişdir.
Reyhan xanım 8 mart 1938-ci ildə ilk dəfə Azərbaycan qadın rəssamlarının əsərlərindən ibarət sərgini təşkil etmişdir.
İstinadlar
- . 2013-10-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-16.
- Топчубашова (азерб.) // Азербайджанская советская энциклопедия / Под ред. Дж. Кулиева. — Б.: Главная редакция Азербайджанской советской энциклопедии, 1986. — C. IX. — S. 317.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu adli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Reyhan ad Reyhan Ibrahim qizi Topcubasova 15 dekabr 1905 Quba 5 mart 1970 Baki Azerbaycanin ilk qadin ressami Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi 1943 Reyhan TopcubasovaDogum tarixi 15 dekabr 1905Dogum yeri Quba Quba qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 5 mart 1970 64 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi Rusiya imperiyasi SSRIHeyat yoldasi Mustafa TopcubasovUsagi Ibrahim TopcubasovFealiyyeti ressam incesenet xadimiJanrlar portret meiset menzereMukafatlari 1946HeyatiReyhan Topcubasova 15 dekabr 1905 ci ilde Qubada anadan olmusdur Reyhan xanim ilk tehsilini Haci Zeynalabdin Tagiyevin Baki Qizlar Mektebinde almisdir Ressam 1923 cu ile kimi pedaqoji sahede calismaqla yanasi konservatoriyanin indiki Baki Musiqi Akademiyasi fortepiano sinfinde tehsil alib lakin Reyhan oglu Ibrahimin dunyaya gelisi ile bagli olaraq tehsilini tamamlaya bilmeyib Reyhan xanim 1933 cu ilde indiki Ezim Ezimzade adina Azerbaycan Dovlet Ressamliq Mektebinin xususi istedadina gore birbasa 3 cu kursuna daxil olur O burada 1935 ci ile qeder tehsil alir Ele hemin dovrden de ressamliq senetine baslayir 1931 1935 ci illerde Azerbaycan Dovlet Ressamliq Texnikumunda oxumusdur 1941 1945 ci illerde Azerbaycan Ressamlar Ittifaqi Idare Heyetinin sedr muavini olmusdur 1943 cu ilden Azerbaycan SSR in emekdar incesenet xadimi idi 1923 cu ilde hekim Mustafa bey Topcubasovla aile heyati qurur Bu evlilikden 1924 cu ilde Ibrahim adli oglu dogulur 1927 ci ilde ise ekiz Zemfira ve Elmira dunyaya gelir Reyhan xanim Ibrahim Topcubasovun anasidir Senetkar 1941 1945 ci illerde Azerbaycan Ressamlar Ittifaqi Idare Heyetinin sedr muavini vezifesinde calisib O 10 iyul 1943 cu ilde qadin ressamlarindan ilk Emekdar incesenet xadimi fexri adina layiq gorulub Ibrahim atasinin yolu ile getdi Azerbaycanin meshur cerrahi oldu 1970 ci ilde vefat etdi Ibrahimin oglu Ceyhun Topcubasov da Azerbaycanin meshur hekimlerindendir hazirda Merkezi Klinik Xestexanada calisir Reyhan Topcubasova 5 mart 1970 ci ilde Bakida vefat etmisdir Yaradiciligi Toy 1936 Eserleri 1936 ci ilden respublika sergilerinde numayis etdirilmisdir Portret meiset menzere janrlarinda islemis elece de sujetli komposiziyalar ve naturmortlar cekmisdir Menzerelerinde Abseron tebietinin tesviri esas yer tutur Mahni ve reqs ansambllari ucun geyim eskizleri de hazirlamisdir Onun Kohne Baki kucesi Kohne bazar Ilk tebligatci Mina xanim Iki sahil Qoca zalim sahin huzurunda Qiz qalasi Deniz Merdekanin gorunusu adli sujetli tablolari ve Balerina Qemer Almaszadenin portreti M E Sabirin portreti Avtoportret ve Nizami Gencevi kimi portretleri var Senet eserleri muxtelif Baki muzeylerinin kolleksiyasinda saxlanilir Boyakarligin portret M E Sabir Q Almaszade ve s meiset Kohne bazar Toy Kuce ve s ve menzere Qiz qalasi Deniz Merdekanin gorunusu Gece vaxti denizin menzeresi ve s janrlarinda fealiyyet gostermis elece de sujetli kompozisiyalar ve naturmortlar cekmisdir Mahni ve reqs ansambllari ucun geyim eskizleri de islemisdir Reyhan xanim 8 mart 1938 ci ilde ilk defe Azerbaycan qadin ressamlarinin eserlerinden ibaret sergini teskil etmisdir Istinadlar 2013 10 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 06 16 Topchubashova azerb Azerbajdzhanskaya sovetskaya enciklopediya Pod red Dzh Kulieva B Glavnaya redakciya Azerbajdzhanskoj sovetskoj enciklopedii 1986 C IX S 317