Qızılyurd (tarixi adı Çiryurd) (qum. Къызылюрт (Qızılyurt), Чирюрт (Çiryurt), avar. Гъизилюрт) - Rusiya Federasiyasının Dağıstan Respublikasında şəhər. Əhalisinin milli tərkibi əsasən qumuqlar, avarlar, laklar təşkil edir.
Şəhər | |||
Qızılyurd | |||
---|---|---|---|
Кизилюрт | |||
| |||
Ölkə | |||
Tarixi və coğrafiyası | |||
Sahəsi |
| ||
Mərkəzin hündürlüyü | 45 m, 115 m | ||
Əhalisi | |||
Əhalisi |
| ||
Rəqəmsal identifikatorlar | |||
Poçt indeksi | 368124 | ||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Şəhər Sulaq çayının sahilində, Mahaçqala şəhərindən 53 km məsafədə yerləşir. Qızılyurd rayonunun və şəhər dairəsinin inzibati mərkəzi.
Tarixi
19 oktyabr 1831-ci ildə Qafqazın ruslar tərəfindən istilası vaxtı qumuqların yaşadığı Çiryurd kəndi ruslar tərəfindən hücuma məruz qalır. Hücumda, bu hadisələrə bir neçə şeirini həsr etmiş rus şairi Aleksandr Polejayev iştirak edir.
1886-cı ildə Dağıstan vilayətinin Aşağı Çiriyurd ərazisinə Samara quberniyasının ruslar köçürülür.
Bir neçə ildən sonra Vladikafkaz dəmir yolunun tikintisi başlanır. Sulaq çayı boyu Dağıstan və Terek vilayətlərinin sərhədində Beslan-Petrovsk (indiki Mahaçqala) xətti yolunda Çiryurd stansiyasının əsası qoyulur. Stansiyada əsasən ruslar məskunlaşdı. Beslan-Petrovsk xətti 1894-cü ildə açılır.
SSRİ dövrü
1921-ci ildə Dağıstan MSSR yaradılır. 1930-cu ildə stansiya Krasnoye selo adı ilə qəsəbə statusu alır.
Lakin qəsəbənin "Krasnoye selo" (qırmızı kənd) adı tezliklə qumuqcaya tərcümə edilərək "Qızılyurd" adını daşımağa başlayır.
1963-cü ildə Qızılyurd şəhər statusu alır.
Əhali
2018-ci ilin siyahıyalınmasına əsasən Qızılyurd şəhərinin 37,171 nəfərlik əhalisi var.
Milliyət | Əhali (2010) | Faiz |
---|---|---|
Avarlar | 23 382 | 70,88 % |
Qumuqlar | 3 915 | 11,87 % |
Laklar | 1 760 | 5,34 % |
Ruslar | 1 250 | 3,79 % |
Ləzgilər | 956 | 2,90 % |
Dargilər | 839 | 2,54 % |
digərləri | 846 | 2,56 % |
cəmi | 32 988 | 100,00 % |
İstinadlar
- "Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более" (XLSX) (rus). 2022-09-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-09-01..
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qizilyurd tarixi adi Ciryurd qum Kyzylyurt Qizilyurt Chiryurt Ciryurt avar Gizilyurt Rusiya Federasiyasinin Dagistan Respublikasinda seher Ehalisinin milli terkibi esasen qumuqlar avarlar laklar teskil edir SeherQizilyurdKizilyurtGerb43 12 sm e 46 52 s u Olke RusiyaTarixi ve cografiyasiSahesi 50 km Merkezin hundurluyu 45 m 115 mEhalisiEhalisi 38 335 nef 2021 Reqemsal identifikatorlarPoct indeksi 368124Xeriteni goster gizle Qizilyurd Vikianbarda elaqeli mediafayllar Seher Sulaq cayinin sahilinde Mahacqala seherinden 53 km mesafede yerlesir Qizilyurd rayonunun ve seher dairesinin inzibati merkezi Tarixi19 oktyabr 1831 ci ilde Qafqazin ruslar terefinden istilasi vaxti qumuqlarin yasadigi Ciryurd kendi ruslar terefinden hucuma meruz qalir Hucumda bu hadiselere bir nece seirini hesr etmis rus sairi Aleksandr Polejayev istirak edir 1886 ci ilde Dagistan vilayetinin Asagi Ciriyurd erazisine Samara quberniyasinin ruslar kocurulur Bir nece ilden sonra Vladikafkaz demir yolunun tikintisi baslanir Sulaq cayi boyu Dagistan ve Terek vilayetlerinin serhedinde Beslan Petrovsk indiki Mahacqala xetti yolunda Ciryurd stansiyasinin esasi qoyulur Stansiyada esasen ruslar meskunlasdi Beslan Petrovsk xetti 1894 cu ilde acilir SSRI dovru1921 ci ilde Dagistan MSSR yaradilir 1930 cu ilde stansiya Krasnoye selo adi ile qesebe statusu alir Lakin qesebenin Krasnoye selo qirmizi kend adi tezlikle qumuqcaya tercume edilerek Qizilyurd adini dasimaga baslayir 1963 cu ilde Qizilyurd seher statusu alir Ehali2018 ci ilin siyahiyalinmasina esasen Qizilyurd seherinin 37 171 neferlik ehalisi var Milliyet Ehali 2010 FaizAvarlar 23 382 70 88 Qumuqlar 3 915 11 87 Laklar 1 760 5 34 Ruslar 1 250 3 79 Lezgiler 956 2 90 Dargiler 839 2 54 digerleri 846 2 56 cemi 32 988 100 00 Istinadlar Tablica 5 Chislennost naseleniya Rossii federalnyh okrugov subektov Rossijskoj Federacii gorodskih okrugov municipalnyh rajonov municipalnyh okrugov gorodskih i selskih poselenij gorodskih naselennyh punktov selskih naselennyh punktov s naseleniem 3000 chelovek i bolee XLSX rus 2022 09 01 tarixinde Istifade tarixi 2022 09 01