Qulamhüseyn Fətulla xan oğlu Begdili 15 mart 1919 Duraqlı Xudabəndə Zəncan ostanı 1998 Kərəc Tehran ostanı ədəbiyyatşüna

Qulamhüseyn Fətulla xan oğlu Begdili (15 mart 1919, Duraqlı (Xudabəndə), Zəncan ostanı – 1998, Kərəc, Tehran ostanı) — ədəbiyyatşünas, tərcüməçi, mətnşünas, filologiya elmləri doktoru, professor.

Qulamhüseyin Begdili
Qulamhüseyn Fətulla xan oğlu Begdili

Doğum tarixi	15 mart 1919
Doğum yeri	Tehran, İran
Vəfat tarixi	16 avqust 1998 (79 yaşında)
Vəfat yeri	Kərəc, İran
Fəaliyyəti	şair, ədib, xəttat, tarixçi, yazıçı
Əsərlərinin dili	Azərbaycan dili

Həyatı

Qulamhüseyn Begdili 1919-cu ildə Tehran şəhərində anadan olub. Burada orta və ali hərbi məktəbləri bitirmiş, İran şah ordusunun zabiti olmuşdur. İran xalq partiyasına daxil olmuşdur. Siyasi fəaliyyətinə görə həbs edilib, Kirmana göndərilmişdir. 6 aydan sonra sürgündən qayıdıb Güney Azərbaycanda demokratik hərəkata qoşulmuş, azadlıq ordusu tərkibində kapitan rütbəsinədək yüksəlmişdir.

Pişəvəri hökumətinin süqutundan sonra fəaliyyəti

Demokratik hərəkatın süqutundan sonra 1946-cı ildən ailəlikcə siyasi mühacir kimi Şimali Azərbaycanda yaşamışdır. 1947-ci ildə Bakı Ali Partiya məktəbinə daxil olmuşdur. Sonradan isə sovet təhlükəsizlik orqanlarının uydurduğu saxta ittihamla həbsə olunmuş, 10 il azadlıqdan məhrum edilib Uzaq Şərqə, Kobmaya sürgün edilmişdir. Lakin 7 ildən sonra bəraət alaraq təhsilini davam etdirmiş, 1958-ci ildə Bakı Ali Partiya məktəbini bitirmişdir. 1958-ci ildən etibarən Azərbaycan EA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda böyük elmi işçi işləmişdir. 1960-cı ildə "Marağalı Əvhədinin həyat və yaradıcılığı" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. 1968-ci ildə isə "Nizaminin "Xosrov və Şirin" poeması və bu mövzunun Yaxın və Orta Şərq ədəbiyyatında işlənməsi" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.

1979-cu il inqilabından sonra fəaliyyəti

Qulamhüseyn Begdilinin İmamzadə Tahir Qəbiristanlığındakı məzarı

1979-cu il İran islam inqilabından sonra, professor Həmid Nitqi, Məhəmmədəli Fərzanə, Kərim Məşrutəçi (Sönməz), Mənzuri Xamneyi, Səməd Sərdarniya, Həsən Məcidzadə Savalan və Tehranda nəşr olunan Varlıq jurnalının təsisçisi Cavad Heyət ilə birlikdə həmin jurnalın işıq üzü görməsində böyük rolu olmuşdur.

Klassik Azərbaycan ədəbiyyatının tədqiqatçısı kimi tanınmışdır. Nizami, Qətran Təbrizi, Əvhədi, Nəvai əsərlərindən tərcümələri olmuşdur. Məhəmmədhüseyn Şəhriyar poeziyasının ilk tədqiqatçısı və təbliğatçılarından biridir. Klassik şairlərin həyatı və yaradıcılığı barədə külli miqdarda elmi məqalələri dərc olunmuşdur.

Ölümü

1998-ci ilin avqust ayının 16-da Kərəc şəhərində vəfat etmişdir.

İstinadlar

Pərvanə Məmmədli. Cәnubi Azәrbaycan: әdәbi şәxsiyyәtlәr, portretlәr (PDF). Bakı: Sabah. 2015. səh. 67. 2023-04-06 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-04-06.
From the King’s palaces to Siberia Jails^{[ölü keçid]}
Qulamhüseyn Begdili
"Qulamhüseyn Begdili". 2022-01-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-10-12.

Xarici keçidlər

Qulamhüseyn Begdilinin həyatı şəkillərdə
Prof. Dr. Qulamhüseyn Begdili

Həmçinin bax

[1] Pərvanə Məmmədli. Cәnubi Azәrbaycan: әdәbi şәxsiyyәtlәr, portretlәr (PDF). Bakı: Sabah. 2015. səh. 67. 2023-04-06 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-04-06.

[2] From the King’s palaces to Siberia Jails^{[ölü keçid]}

[3] Qulamhüseyn Begdili

[4] "Qulamhüseyn Begdili". 2022-01-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-10-12.