Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qorxusuz Con (fr. Jean sans Peur; nid. Jan zonder Vrees; 28 may 1371, Dijon – 10 sentyabr 1419) — Burqundiya hersoqu.
| Qorxusuz Con | |
|---|---|
| fr. Jean Ier de Bourgogne | |
 | |
| 27 aprel 1404 – 10 sentyabr 1419 | |
| Əvvəlki | Cəsur Filipp |
| Sonrakı | Xeyirxah Filipp |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 28 may 1371 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 10 sentyabr 1419 (48 yaşında) |
| Atası | Cəsur Filipp (Burqundiya hersoqu) |
| Anası | III Marqarita (Flandriya qrafinyası) |
| Həyat yoldaşı | |
| Uşaqları | |
| Ailəsi | Valua-Burqundiya sülaləsi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
28 may 1371-ci ildə Dijonda doğuldu. Atası Fransa kralı II İohannın oğlu və Valua-Burqundiya sülaləsinin banisi Cəsur Filipp, anası isə Flandriyalı Marqarita idi. 1384-cü ildə Flandriya qrafı olan babası II Lüdovikin vəfatından sonra Never qrafı ünvanı aldı. Ertəsi il isə Kambredə in qızıyla evləndirildi. Atası tərəfindən planlaşdırılan siyasi bir evlilik idi. Belə ki, eyni mərasimdə bacısı Marqarita da hersoqun oğlu la evləndirildi.
Burqundiya səltənətinə sahiblənmədən öncə Osmanlı sultanı İldırım Bəyazidə qarşı tərtiblənən hərbi yürüşdə iştirak etdi və bu səfər boyunca fransız qüvvələrinə rəhbərlik etdi. 25 sentyabr 1396-cı ildə baş tutan Niqbolu döyüşündə göstərdiyi cəsarəti səbəbilə Qorxusuz ləqəbi qazandı. Ancaq tələskənliyi və həddindən artıq cəsarəti döyüşün aqibətini dəyişdirdi. Müttəfiq qoşunları məğlub edildi və Qorxusuz Con Osmanlılar tərəfindən əsir alındı. Ertəsi il yüksək məbləğdə xərac verildikdən sonra azadlığa buraxıldı.
1404-cü ildə atasının vəfatıyla Burqundiya taxt-tacına, ertəsi il isə anasının ölümüylə Arras və Flandriya mülklərinə sahibləndi. Əqli zəif olan Fransa kralı VI Karl əmisi oğlu idi və bu səbəblə, Fransa krallığını pərdə arxasından idarə edən atasının yerini aldı. Ancaq ölkənin idarəsini əlinə almağa çalışan kralın qardaşı Orleanlı Lüdovik atasıyla olduğu kimi Qorxusuz Conla da mübarizəni davam etdirdi. Bu mübarizədə siyasi evlilik yolundan istifadə edən Qorxusuz Con böyük qızı nı dəli kralın yaşca böyük oğlu dofen lə, oğlu Filippi isə dəli kralın qızlarından Mişellə evləndirdi. Üstəlik özünü kralın böyük oğlu olan kürəkəni in qoruyucusu elan etdi.
Əmisi oğlu Orleanlı Lüdoviklə olan taxt mübarizəsi 20 noyabr 1407-ci ildə qarşılıqlı and içilərək formal olaraq sonlandı. Ancaq bundan 3 gün sonra Orleanlı Lüdovik əmisi oğlunun əmriylə Paris küçələrində vəhşicəsinə qətlə yetirildi. 23 noyabr 1407-ci ildə Burqundiya hersoqunun əmrindəki 15 nəfərlik cinayətkar dəstə tərəfindən ata minərkən bıçaqlanan Orleanlı Lüdovik hadisə yerində vəfat etdi. Paris əhalisi və saray tərəfindən göz yumulan bu hadisə Burqundiya-Fransa münasibətlərini tamamilə pisləşdirdi. Fransadakı bu ziddiyyətli vəziyyətdən istifadə edən İngiltərə kralı V Henri isə Yüzillik müharibəni yenidən alovlandırdı. 1415-ci ildə Azenkur döyüşündə qazandığı məşhur qələbəsi ilə Fransadakı siyasi bölünmədən məharətlə istifadə edən V Henri krallığın böyük hissəsini işğal etdi və Normandiya uzun illərdən sonra ingilislərin əlinə keçdi. Qorxusuz Con bu müharibədə iştirak etməsə də, müharibəyə qatılan hər iki qardaşı da döyüş meydanında həlak oldu.
Azenkur döyüşündəki məğlubiyyətin ardından ölkədəki siyasi gərginlik pik həddə çatdı. Qorxusuz Conun kürəkəni olan dofen və ondan sonra bu ünvanı dşaıyan qardaşı vəfat etdi. Yeni dofen Karl isə Burqundiya fraksiyasına düşmən idi. Nəticədə 30 may 1418-ci ildə Qorxusuz Con ölkəyə qoşun yeritdi və Parisi işğal edərək özünü kralın qoruyucusu elan etdi. Ancaq işğal əsnasında dofen Karlpaytaxtdan qaçmağı bacardı və parçalanmış krallığı yenidən birləşdirmək məqsədilə Qorxusuz Conla danışıqlar aparmağı təklif etdi. Nəhayət 10 sentyabr 1419-cu ildə danışıqlar əsnasında Qorxusuz Con sui-qəsdlə öldürüldü. Yerinə taxta çıxan oğlu Filipp isə buna qarşı ingilislərlə ittifaq qurdu və nəticədə sonlanmaq üzrə olan Yüzillik müharibə yenidən alovlandı.
Ailəsi
1385-ci ildə Kambredə in qızı Marqaritayla evləndirildi. Cütlüyün bu nigahdan 8 övladı doğuldu.
Mənbə
- Smith, Kay Douglas; Smith, Robert Douglas; DeVries, Kelly (2005). The Artillery of the Dukes of Burgundy, 1363–1477. Boydell Press. pp. 16–19.
- Royle, Trevor (2008). Lancaster against York : the Wars of the Roses and the foundation of modern Britain. New York: Palgrave Macmillan. p. 60.
- Vaughan, Richard (2005). John the Fearless. The Dukes of Burgundy. Vol. 2 (reprinted new ed.). Boydell Press.
İstinadlar
- Kindred Britain.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qorxusuz Con fr Jean sans Peur nid Jan zonder Vrees 28 may 1371 Dijon 10 sentyabr 1419 Burqundiya hersoqu Qorxusuz Confr Jean Ier de BourgogneBurqundiya hersoqu27 aprel 1404 10 sentyabr 1419EvvelkiCesur FilippSonrakiXeyirxah FilippSexsi melumatlarDogum tarixi 28 may 1371Dogum yeri DijonVefat tarixi 10 sentyabr 1419 48 yasinda Atasi Cesur Filipp Burqundiya hersoqu Anasi III Marqarita Flandriya qrafinyasi Heyat yoldasi Bavariyali Marqarita Burqundiya hersoqinasi 1385 Usaqlari Xeyirxah Filipp Burqundiya hersoqu Ailesi Valua Burqundiya sulalesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati28 may 1371 ci ilde Dijonda doguldu Atasi Fransa krali II Iohannin oglu ve Valua Burqundiya sulalesinin banisi Cesur Filipp anasi ise Flandriyali Marqarita idi 1384 cu ilde Flandriya qrafi olan babasi II Ludovikin vefatindan sonra Never qrafi unvani aldi Ertesi il ise Kambrede in qiziyla evlendirildi Atasi terefinden planlasdirilan siyasi bir evlilik idi Bele ki eyni merasimde bacisi Marqarita da hersoqun oglu la evlendirildi Burqundiya seltenetine sahiblenmeden once Osmanli sultani Ildirim Beyazide qarsi tertiblenen herbi yurusde istirak etdi ve bu sefer boyunca fransiz quvvelerine rehberlik etdi 25 sentyabr 1396 ci ilde bas tutan Niqbolu doyusunde gosterdiyi cesareti sebebile Qorxusuz leqebi qazandi Ancaq teleskenliyi ve heddinden artiq cesareti doyusun aqibetini deyisdirdi Muttefiq qosunlari meglub edildi ve Qorxusuz Con Osmanlilar terefinden esir alindi Ertesi il yuksek meblegde xerac verildikden sonra azadliga buraxildi Qorxusuz Conun sui qesdle oldurulmesi 1470 ci illere aid miniatur 1404 cu ilde atasinin vefatiyla Burqundiya taxt tacina ertesi il ise anasinin olumuyle Arras ve Flandriya mulklerine sahiblendi Eqli zeif olan Fransa krali VI Karl emisi oglu idi ve bu sebeble Fransa kralligini perde arxasindan idare eden atasinin yerini aldi Ancaq olkenin idaresini eline almaga calisan kralin qardasi Orleanli Ludovik atasiyla oldugu kimi Qorxusuz Conla da mubarizeni davam etdirdi Bu mubarizede siyasi evlilik yolundan istifade eden Qorxusuz Con boyuk qizi ni deli kralin yasca boyuk oglu dofen le oglu Filippi ise deli kralin qizlarindan Miselle evlendirdi Ustelik ozunu kralin boyuk oglu olan kurekeni in qoruyucusu elan etdi Emisi oglu Orleanli Ludovikle olan taxt mubarizesi 20 noyabr 1407 ci ilde qarsiliqli and icilerek formal olaraq sonlandi Ancaq bundan 3 gun sonra Orleanli Ludovik emisi oglunun emriyle Paris kucelerinde vehsicesine qetle yetirildi 23 noyabr 1407 ci ilde Burqundiya hersoqunun emrindeki 15 neferlik cinayetkar deste terefinden ata minerken bicaqlanan Orleanli Ludovik hadise yerinde vefat etdi Paris ehalisi ve saray terefinden goz yumulan bu hadise Burqundiya Fransa munasibetlerini tamamile pislesdirdi Fransadaki bu ziddiyyetli veziyyetden istifade eden Ingiltere krali V Henri ise Yuzillik muharibeni yeniden alovlandirdi 1415 ci ilde Azenkur doyusunde qazandigi meshur qelebesi ile Fransadaki siyasi bolunmeden meharetle istifade eden V Henri kralligin boyuk hissesini isgal etdi ve Normandiya uzun illerden sonra ingilislerin eline kecdi Qorxusuz Con bu muharibede istirak etmese de muharibeye qatilan her iki qardasi da doyus meydaninda helak oldu Azenkur doyusundeki meglubiyyetin ardindan olkedeki siyasi gerginlik pik hedde catdi Qorxusuz Conun kurekeni olan dofen ve ondan sonra bu unvani dsaiyan qardasi vefat etdi Yeni dofen Karl ise Burqundiya fraksiyasina dusmen idi Neticede 30 may 1418 ci ilde Qorxusuz Con olkeye qosun yeritdi ve Parisi isgal ederek ozunu kralin qoruyucusu elan etdi Ancaq isgal esnasinda dofen Karlpaytaxtdan qacmagi bacardi ve parcalanmis kralligi yeniden birlesdirmek meqsedile Qorxusuz Conla danisiqlar aparmagi teklif etdi Nehayet 10 sentyabr 1419 cu ilde danisiqlar esnasinda Qorxusuz Con sui qesdle olduruldu Yerine taxta cixan oglu Filipp ise buna qarsi ingilislerle ittifaq qurdu ve neticede sonlanmaq uzre olan Yuzillik muharibe yeniden alovlandi Ailesi1385 ci ilde Kambrede in qizi Marqaritayla evlendirildi Cutluyun bu nigahdan 8 ovladi doguldu Klevez hersoqinasi 1393 1463 Akvitaniya hersoqinasi 1393 1442 Xeyirxah Filipp Burqundiya hersoqu 1396 1467 Ketrin 1399 1414 Yuanna 1399 1406 Izabella 1400 1412 Bedford hersoqinasi 1404 1432 1407 1476 MenbeSmith Kay Douglas Smith Robert Douglas DeVries Kelly 2005 The Artillery of the Dukes of Burgundy 1363 1477 Boydell Press pp 16 19 ISBN 978 1 84383 162 4 Royle Trevor 2008 Lancaster against York the Wars of the Roses and the foundation of modern Britain New York Palgrave Macmillan p 60 ISBN 9781403966728 Vaughan Richard 2005 John the Fearless The Dukes of Burgundy Vol 2 reprinted new ed Boydell Press ISBN 978 0851159164IstinadlarKindred Britain