Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qoçu Nəcəfqulu (v. 29 may 1920) — Bakı qoçusu. Üzeyir Hacıbəyovun "O olmasın, bu olsun" operettasında yaratdığı Qoçu Nəcəfqulunun prototipi.
| Qoçu Nəcəfqulu | |
|---|---|
| Nəcəfqulu Rzaqulu oğlu | |
 | |
| Vəfat tarixi | 29 may 1920 |
| Tanınır | Bakı Qoçusu |
1918-ci ildə ermənilər Bakıya hücum edən zaman öz vəsaiti hesabına aldığı silah-sursatı camaata paylayaraq müdafiə dəstələri yaradıb. Daşnaklarla mübarizədə göstərdiyi igidliyə görə türk ordusunun generalı Nuru Paşa, onu ordenlə təltif edib. Bakı tarixində bir çox qanlı hadisələr onun əli ilə törədilmişdi. Sovet hakimiyyətinin ilk günlərində Əli Bayramovun qətlini araşdıran məhkəmənin hökmü ilə güllələnmişdi.
Həyatı
Bakı tarixində bir çox qanlı hadisələr onun əli ilə törədilmişdi. Sovet hakimiyyətinin ilk günlərində Əli Bayramovun qətlini araşdıran məhkəmənin hökmü ilə güllələnmişdi.
Özü ilə gəzdirdiyi keçisi olub. Keçini çəpişlik vaxtından bəsləyib. Məşhur "O olmasın, bu olsun" filmindəki həmin ağ keçidir. Qoçunun nəvəsi bildirir ki, filmdə rejissor təxəyyülünün məhsulu var:
 | Keçinin olması faktı həqiqətdir, amma babam o qədər cılız adam olmayıb ki, keçiyə görə həmin satıcını vursun, alçaltsın. Elə hallarda babam həmişə sahibkara dəyən ziyanı ödəyib, keçini oradan uzaqlaşdırarmış. Həmin keçi daha çox qonum-qonşunu incidirmiş. |  |
Həbsi və güllələnməsi
1920-ci ildə 12 məşhur Bakı qoçusu həbs olunaraq, Bayıl türməsinə gətirilir. Sonradan onlara daha yeddi nəfər də əlavə olunur. 1920-ci il 20 mayda Mayılov Teatrında (indiki M. F. Axundov adına Opera və Balet Teatrı) işinə başlamış bu məhkəmə prosesinə 19 nəfər müttəhim cəlb edilmişdi. Bu prosesdə "İnqilabi tribunalın" sədri Teymur Əliyev, ittihamçı prokuror isə ədliyyə komissarı Əliheydər Qarayev idi.
Cəmi bir həftə, 28 maya qədər davam edən bu məhkəmə prosesi ittiham olunanların 15-i haqqında ölüm hökmü, 3-ü barədə müxtəlif müddətli həbs cəzası və birinin azadlığa buraxılması ilə yekunlaşır. Adı ölümə məhkum olanların arasında olan Qoçu Nəcəfqulu son sözündə Bakıda müxtəlif cinayətlər törətdiyini səmimi etiraf edir:
| | Mən Bakıda bir sıra qanlı hadisələrin törədilməsinin iştirakçısı olmuşam, bizə hücum edən erməniləri öldürmüş, bir sıra başqa cinayətlər törətmişəm. Əgər siz məni bu işlərimə görə mühakimə etsəydiniz, sizə minnətdar olardım. Ancaq mən nə Əli Bayramovu tanımışam, nə də onun öldürülməsində iştirak etmişəm. Mən Bakının yarısını erməni daşnaklarından qorumuşam. Ona görə də türklərdən mükafat və orden almışam. Bəs bunlar hara getdi? | |
28 may 1920-ci ildə hökm İnqilab Komitəsinin sədr müavini Mirzə Davud Hüseynov tərəfindən təsdiq olunur və 29-na keçən gecə saat 02:30-da hər iki tribunalın üzvü və Bakı şəhərinin komendantı Mazurovun iştirakı ilə icra edilir.
Mart soyqırımı
Erməni və rus birləşmiş qoşunlarının hücumunun qarşısı Qoçu Nəcəfqulunun rəhbərliyi ilə yaradılmış "Məştağa dəstəsi" tərəfindən Maştağanın yaxınlığında yerləşən körpüdən bir qədər aşağıda, Zabrat yolunda alınıb. Qafqaz İslam Ordusu Bakı kəndlərinə daxil olduqdan sonra dəstə, silahlı heyətini genişləndirərək "Maştağa qarnizonu" adını alıb və Bakı üzərinə həlledici hücum zamanı bu qarnizon böyük rəşadət göstərib. Nuru Paşa, Qoçu Nəcəfqulunu göstərdiyi igidliklərə görə ordenlə təltif edib.
İstinadlar
- Nailə Rzyeva, Tamilla Rüstəmova. Qoçu Nəcəfqulu : bioqrafiya. 104.
- Əli Məmmədbağıroğlu, (filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent). "Tariximizin faciəli səhifəsi: mart soyqırımına aid iki mühüm fraqment" (azərbaycanca). 525-ci qəzet, www.elibrary.az. 15.03.2015. 2021-05-17 tarixində .
- Elnur Eltürk. "Nuru Paşa hansı azərbaycanlı "qoçu"ya öz atını bağışlayıb?". xəbər (azərbaycanca). aznews.az. 06.06.2014. 2019-08-05 tarixində .
- "Bakı qoçuları ilə bolşevik əlaqələrində - Stalin izi" (azərbaycanca). axar.az. 16.11.2016. 2019-08-05 tarixində .
- Həbibə Abdulla. "Nuru Paşanın təltif etdiyi Qoçu Nəcəfqulu kim olub?". "Qoçu Nəcəfqulu" kitabındakı materiallardan da istifadə edilib (azərbaycanca). afn.az. 31.03.2018. 2019-08-05 tarixində .
- Bəhram Çələbi. (azərbaycanca). azvision.az. 17.10.2015. 2019-08-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- Hikmət. "Mart qırğınlarında ermənilərə qan udduran Maştağalı Qoçu Nəcəfqulu" (azərbaycanca). ölkə.az. 31.03.2017. 2019-08-05 tarixində .
- Aygün Muradxanlı. . musavat.com (azərbaycanca). mashtaga.tv. 31.03.2018. 2019-08-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qocu Necefqulu v 29 may 1920 Baki qocusu Uzeyir Hacibeyovun O olmasin bu olsun operettasinda yaratdigi Qocu Necefqulunun prototipi Qocu NecefquluNecefqulu Rzaqulu ogluVefat tarixi 29 may 1920 1920 05 29 Taninir Baki Qocusu 1918 ci ilde ermeniler Bakiya hucum eden zaman oz vesaiti hesabina aldigi silah sursati camaata paylayaraq mudafie desteleri yaradib Dasnaklarla mubarizede gosterdiyi igidliye gore turk ordusunun generali Nuru Pasa onu ordenle teltif edib Baki tarixinde bir cox qanli hadiseler onun eli ile toredilmisdi Sovet hakimiyyetinin ilk gunlerinde Eli Bayramovun qetlini arasdiran mehkemenin hokmu ile gullelenmisdi HeyatiBaki tarixinde bir cox qanli hadiseler onun eli ile toredilmisdi Sovet hakimiyyetinin ilk gunlerinde Eli Bayramovun qetlini arasdiran mehkemenin hokmu ile gullelenmisdi Kecisi Ozu ile gezdirdiyi kecisi olub Kecini cepislik vaxtindan besleyib Meshur O olmasin bu olsun filmindeki hemin ag kecidir Qocunun nevesi bildirir ki filmde rejissor texeyyulunun mehsulu var Kecinin olmasi fakti heqiqetdir amma babam o qeder ciliz adam olmayib ki keciye gore hemin saticini vursun alcaltsin Ele hallarda babam hemise sahibkara deyen ziyani odeyib kecini oradan uzaqlasdirarmis Hemin keci daha cox qonum qonsunu incidirmis Hebsi ve gullelenmesi 1920 ci ilde 12 meshur Baki qocusu hebs olunaraq Bayil turmesine getirilir Sonradan onlara daha yeddi nefer de elave olunur 1920 ci il 20 mayda Mayilov Teatrinda indiki M F Axundov adina Opera ve Balet Teatri isine baslamis bu mehkeme prosesine 19 nefer muttehim celb edilmisdi Bu prosesde Inqilabi tribunalin sedri Teymur Eliyev ittihamci prokuror ise edliyye komissari Eliheyder Qarayev idi Cemi bir hefte 28 maya qeder davam eden bu mehkeme prosesi ittiham olunanlarin 15 i haqqinda olum hokmu 3 u barede muxtelif muddetli hebs cezasi ve birinin azadliga buraxilmasi ile yekunlasir Adi olume mehkum olanlarin arasinda olan Qocu Necefqulu son sozunde Bakida muxtelif cinayetler toretdiyini semimi etiraf edir Men Bakida bir sira qanli hadiselerin toredilmesinin istirakcisi olmusam bize hucum eden ermenileri oldurmus bir sira basqa cinayetler toretmisem Eger siz meni bu islerime gore muhakime etseydiniz size minnetdar olardim Ancaq men ne Eli Bayramovu tanimisam ne de onun oldurulmesinde istirak etmisem Men Bakinin yarisini ermeni dasnaklarindan qorumusam Ona gore de turklerden mukafat ve orden almisam Bes bunlar hara getdi 28 may 1920 ci ilde hokm Inqilab Komitesinin sedr muavini Mirze Davud Huseynov terefinden tesdiq olunur ve 29 na kecen gece saat 02 30 da her iki tribunalin uzvu ve Baki seherinin komendanti Mazurovun istiraki ile icra edilir Mart soyqirimiErmeni ve rus birlesmis qosunlarinin hucumunun qarsisi Qocu Necefqulunun rehberliyi ile yaradilmis Mestaga destesi terefinden Mastaganin yaxinliginda yerlesen korpuden bir qeder asagida Zabrat yolunda alinib Qafqaz Islam Ordusu Baki kendlerine daxil olduqdan sonra deste silahli heyetini genislendirerek Mastaga qarnizonu adini alib ve Baki uzerine helledici hucum zamani bu qarnizon boyuk resadet gosterib Nuru Pasa Qocu Necefqulunu gosterdiyi igidliklere gore ordenle teltif edib IstinadlarNaile Rzyeva Tamilla Rustemova Qocu Necefqulu bioqrafiya 104 Eli Memmedbagiroglu filologiya uzre felsefe doktoru dosent Tariximizin facieli sehifesi mart soyqirimina aid iki muhum fraqment azerbaycanca 525 ci qezet www elibrary az 15 03 2015 2021 05 17 tarixinde Elnur Elturk Nuru Pasa hansi azerbaycanli qocu ya oz atini bagislayib xeber azerbaycanca aznews az 06 06 2014 2019 08 05 tarixinde Baki qoculari ile bolsevik elaqelerinde Stalin izi azerbaycanca axar az 16 11 2016 2019 08 05 tarixinde Hebibe Abdulla Nuru Pasanin teltif etdiyi Qocu Necefqulu kim olub Qocu Necefqulu kitabindaki materiallardan da istifade edilib azerbaycanca afn az 31 03 2018 2019 08 05 tarixinde Behram Celebi azerbaycanca azvision az 17 10 2015 2019 08 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Hikmet Mart qirginlarinda ermenilere qan udduran Mastagali Qocu Necefqulu azerbaycanca olke az 31 03 2017 2019 08 05 tarixinde Aygun Muradxanli musavat com azerbaycanca mashtaga tv 31 03 2018 2019 08 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib