Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Qasımlı — Azərbaycan Respublikasının Masallı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Qasımlı | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Rayon | Masallı rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi | 2.520 nəfər |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Etimologiyası
Kəndin Qasımlı adlanması, Səfəvi soyundan olan – Qasım Mirzə Toğrul oğlunun bu kəndə gəlişi ilə əlaqədardır. Əldə etdiyimiz Şəcərnamədən və arxiv sənədlərdən məlum olur ki, Qasım Mirzə Toğrul oğlu 1702-ci ildə Ərdəbildə anadan olmuşdur. Qasım Mirzə Toğrul oğlunun qardaşının adı – Tağı Mirzə Toğrul oğlu (1709-1766), əmisinin adı isə Hüseyn Hacı İsmayıl Mirzə oğlu (1681-1765) olmuşdur. Yazılı Mənbələrə və şifahi dildən-dilə keçən məlumatlara görə Qasımlı kəndinin ərazi vahidi kimi tanınması Qasımın bu əraziyə gəldikdən sonra, elmi-dini mədrəsə yaratması olmuşdur.
Tarixi
Xorasan mənbələrinə əsasən demək olar ki, Səfəvilər dövləti süquta yetdikdən sonra yaranmış Əfşarlar dövlətinin banisi – Nadir şah Cavad kəndinin yaxınlığında tacqoyma mərasimindən sonra Səfəvilər nəslindən olanların yenidən hakimiyyətə gəlmələrindən narahat olaraq onlara divan tutmaq qərarına gəlir. Nadir şah – Aslan Mirzənin nəslindən olanların yaşamasından xəbər tutaraq, 1742-ci ilin sonlarında onları öldürmək üçün sui-qəsd hazırlatdırır. Sui-qəsdin olacağını anlayan Hüseyn, böyük qardaşının övladlarını nökərləri ilə birgə Talış xanının yanına yola salıb özü bir gün sonra üç oğlu ilə onların arxasınca Talış mahalına getmək üçün yola düşür. Yolda sui-qəsdçilərlə rastlaşır. Sui-qəsd nəticəsində Hüseyn sol qolundan yaralansa da qaça bilir. Ancaq üç oğlu öldürülür. Sui-qəsdçilər Nadir şahın qorxusundan gəlib bildirirlər ki, Aslan Mirzəninin nəslindən olanları qılıncdan keçirib öldürürdük. Halbuki, Hüseynin 3 oğlunu öldürsələr də özünü öldürə bilməmişlər. Səfəvi soyundan olan Hüseyn və qardaşı oğulları Nadir şahın zülmündən qaçıb bir müddət Talış mahalında yaşadıqdan sonra, bu ərazilərə gəlirlər. Hazırkı Hüseynhacılı və Qasımlı kəndlərinin əraziləri Talış xanı – Seyid Cəmaləddin (Qara xan) tərəfindən 1749-cu ildə Hüseynə və onun qardaşı oğullarına torpaq sahəsi olaraq verilmişdir. Hüseynhacılı İcmasının tərkibində olan Qasımlı kəndinin səlahiyyətli şəxslərindən olmuş – Sultan Əhməd Yarəhməd oğlunun 1843-cü ildə Nəstəliq xəttində yazılmış şəcərnamənin rus dilinə tərcümə etdiyi sənəddən aydın olur ki, Tağıdan törəyənlər Tağılı kəndinin, Hüseyndən törəyənlər isə Hüseynhacılı kəndinin əsasını qoymuşlar. Həmçinin, Rusiya Federasiyası Tarix Arxivində saxlanılan sənədə (fond 294, sənəd №1, səhifə 14-ə) əsasən demək olar ki, Hüseyn və Mirzə Toğrul qardaşlarının atasının adı Hacı İsmayıl Mirzə olmuşdur. Qasım Mirzə Toğrul oğlu mükəmməl dini-elmi savada malik olmuşdur. O, 1756-cı ildə kənddə mədrəsə açaraq insanları maarifləndirmiş, onlara dini və dünyəvi təhsil vermişdir. Qasım Mirzə Toğrul oğlu 1764-cü ildə Hüseynhacılı kəndində vəfat etmiş və orada dəfn olunmuşdur. 1921-ci ildən Qasımlı kəndi Yeddioymaq kənd sovetliyinin tərkibinə daxil edilmişdir. Azərbaycan Respublikası müstəqillik qazandıqdan sonra kənd sovetliyi inzibati ərazi dairəsi adlanır və hal hazırda da Qasımlı kəndi Yeddioymaq kənd inzibati ərazi dairəsinin tərkibindədir.
Əhalisi
Əhalinin sayı 2520 nəfərdir
Təhsil
Hakim Həsənov adına Masallı rayonu Qasımlı kənd tam orta məktəbi‚ Qasımlı camaatının yazdığı ərizə nəticəsində 1990-cı ildən fəaliyyətə başlamışdır. Məktəb 1993-cü il aprelin 3-də Laçın bölgəsinin Qızartı kəndini ermənilərdən azad edərkən həlak olmuş, Həsənov Hakim Cəmiyağa oğlunun adını daşıyır.
1990-1995-ci illər Məktəbə Ağayev Əmirxan Ataş oğlu rəhbərlik etmiş, 1995-1996-cı illər Abdullayev Nağı Soltan oğlu, 1996-2000-ci illər yenidən Əmirxan müəllim, 2000-2006-cı illər Babanlı Elşən Əlinadir oğlu, 2006-2016-cı illər Mustafayev Müseyib Qardaşxan oğlu, 2016-cı ildən məktəbə əslən Masallı rayonu, Xıl kəndindən olan, Gülhəsən Məmmədov rəhbərlik edir. Hakim Həsənov adına Qasımlı kənd tam orta məktəbinin direktoru Gülhəsən Məmmədovun məlumatına görə, 2017-ci ildə binanın 14 otağı əsaslı təmir olunub. 360 kvadratmetr təzə döşəmə vurulub. 14 sinif otağının qapısı yeni müasir tipliləri ilə əvəz olunub. Otaqların 36 pəncərəsi də yeniləşib. Plastik pəncərələr salınıb. Divarlarda kosmetik işlər görülüb. Yeni dərs ilində 27 il əvvəl tikilən məktəb şagirdləri yeni görkəmdə qəbul edb. Bu, 200-ə qədər məktəblini, onların valideynlərini və müəllimləri çox sevindirib.
Məktəb 110 şagird (2015) və 23 (2015) nəfərlik müəllim heyətinə malikdir.[]
Şəkillər
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının inzibati - ərazi bölgüsü. Məlumat toplusu. Bakı – 2013. 488 səh.
- Xorasan Soy kitabı. Xorasan – 1852. 365-372 səh.
- Mehdi Fəyyazlı "Qasımlı kəndi 2020"
- Xorasan Soy kitabı. Xorasan – 1782. 365-472 səh.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun meqalenin muzakire sehifesine diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu adin diger istifade formalari ucun bax Qasimli Qasimli Azerbaycan Respublikasinin Masalli rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Qasimli39 01 sm e 48 45 s u Olke AzerbaycanRayon Masalli rayonuTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 2 520 neferXeriteni goster gizle Qasimli Vikianbarda elaqeli mediafayllarEtimologiyasiKendin Qasimli adlanmasi Sefevi soyundan olan Qasim Mirze Togrul oglunun bu kende gelisi ile elaqedardir Elde etdiyimiz Secernameden ve arxiv senedlerden melum olur ki Qasim Mirze Togrul oglu 1702 ci ilde Erdebilde anadan olmusdur Qasim Mirze Togrul oglunun qardasinin adi Tagi Mirze Togrul oglu 1709 1766 emisinin adi ise Huseyn Haci Ismayil Mirze oglu 1681 1765 olmusdur Yazili Menbelere ve sifahi dilden dile kecen melumatlara gore Qasimli kendinin erazi vahidi kimi taninmasi Qasimin bu eraziye geldikden sonra elmi dini medrese yaratmasi olmusdur TarixiMasalli rayonu Qasimli kendinin adini bildiren lohve Xorasan menbelerine esasen demek olar ki Sefeviler dovleti suquta yetdikden sonra yaranmis Efsarlar dovletinin banisi Nadir sah Cavad kendinin yaxinliginda tacqoyma merasiminden sonra Sefeviler neslinden olanlarin yeniden hakimiyyete gelmelerinden narahat olaraq onlara divan tutmaq qerarina gelir Nadir sah Aslan Mirzenin neslinden olanlarin yasamasindan xeber tutaraq 1742 ci ilin sonlarinda onlari oldurmek ucun sui qesd hazirlatdirir Sui qesdin olacagini anlayan Huseyn boyuk qardasinin ovladlarini nokerleri ile birge Talis xaninin yanina yola salib ozu bir gun sonra uc oglu ile onlarin arxasinca Talis mahalina getmek ucun yola dusur Yolda sui qesdcilerle rastlasir Sui qesd neticesinde Huseyn sol qolundan yaralansa da qaca bilir Ancaq uc oglu oldurulur Sui qesdciler Nadir sahin qorxusundan gelib bildirirler ki Aslan Mirzeninin neslinden olanlari qilincdan kecirib oldururduk Halbuki Huseynin 3 oglunu oldurseler de ozunu oldure bilmemisler Sefevi soyundan olan Huseyn ve qardasi ogullari Nadir sahin zulmunden qacib bir muddet Talis mahalinda yasadiqdan sonra bu erazilere gelirler Hazirki Huseynhacili ve Qasimli kendlerinin erazileri Talis xani Seyid Cemaleddin Qara xan terefinden 1749 cu ilde Huseyne ve onun qardasi ogullarina torpaq sahesi olaraq verilmisdir Huseynhacili Icmasinin terkibinde olan Qasimli kendinin selahiyyetli sexslerinden olmus Sultan Ehmed Yarehmed oglunun 1843 cu ilde Nesteliq xettinde yazilmis secernamenin rus diline tercume etdiyi senedden aydin olur ki Tagidan toreyenler Tagili kendinin Huseynden toreyenler ise Huseynhacili kendinin esasini qoymuslar Hemcinin Rusiya Federasiyasi Tarix Arxivinde saxlanilan senede fond 294 sened 1 sehife 14 e esasen demek olar ki Huseyn ve Mirze Togrul qardaslarinin atasinin adi Haci Ismayil Mirze olmusdur Qasim Mirze Togrul oglu mukemmel dini elmi savada malik olmusdur O 1756 ci ilde kendde medrese acaraq insanlari maariflendirmis onlara dini ve dunyevi tehsil vermisdir Qasim Mirze Togrul oglu 1764 cu ilde Huseynhacili kendinde vefat etmis ve orada defn olunmusdur 1921 ci ilden Qasimli kendi Yeddioymaq kend sovetliyinin terkibine daxil edilmisdir Azerbaycan Respublikasi musteqillik qazandiqdan sonra kend sovetliyi inzibati erazi dairesi adlanir ve hal hazirda da Qasimli kendi Yeddioymaq kend inzibati erazi dairesinin terkibindedir EhalisiEhalinin sayi 2520 neferdirTehsilHakim Hesenov adina Masalli rayonu Qasimli kend tam orta mektebi Qasimli camaatinin yazdigi erize neticesinde 1990 ci ilden fealiyyete baslamisdir Mekteb 1993 cu il aprelin 3 de Lacin bolgesinin Qizarti kendini ermenilerden azad ederken helak olmus Hesenov Hakim Cemiyaga oglunun adini dasiyir 1990 1995 ci iller Mektebe Agayev Emirxan Atas oglu rehberlik etmis 1995 1996 ci iller Abdullayev Nagi Soltan oglu 1996 2000 ci iller yeniden Emirxan muellim 2000 2006 ci iller Babanli Elsen Elinadir oglu 2006 2016 ci iller Mustafayev Museyib Qardasxan oglu 2016 ci ilden mektebe eslen Masalli rayonu Xil kendinden olan Gulhesen Memmedov rehberlik edir Hakim Hesenov adina Qasimli kend tam orta mektebinin direktoru Gulhesen Memmedovun melumatina gore 2017 ci ilde binanin 14 otagi esasli temir olunub 360 kvadratmetr teze doseme vurulub 14 sinif otaginin qapisi yeni muasir tiplileri ile evez olunub Otaqlarin 36 penceresi de yenilesib Plastik pencereler salinib Divarlarda kosmetik isler gorulub Yeni ders ilinde 27 il evvel tikilen mekteb sagirdleri yeni gorkemde qebul edb Bu 200 e qeder mekteblini onlarin valideynlerini ve muellimleri cox sevindirib Mekteb 110 sagird 2015 ve 23 2015 neferlik muellim heyetine malikdir menbe gosterin SekillerIstinadlarAzerbaycan Respublikasinin inzibati erazi bolgusu Melumat toplusu Baki 2013 488 seh Xorasan Soy kitabi Xorasan 1852 365 372 seh Mehdi Feyyazli Qasimli kendi 2020 Xorasan Soy kitabi Xorasan 1782 365 472 seh Hemcinin baxJindi Kincivo MonidigahXarici kecidlerVikianbarda Qasimli ile elaqeli mediafayllar var