Hüseynhacılı — Azərbaycan Respublikasının Masallı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 mart 2013-cü il tarixli, 590-IVQ saylı Qərarı ilə Masallı rayonunun Hüseynhacılı kəndi Kalinovka kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindən ayrılaraq, mərkəzi Öncəqala kəndi olmaqla, Öncəqala kənd inzibati ərazi dairəsi yaradılmış və Azərbaycan Respublikasının ərazi vahidlərinin Dövlət reyestrinə daxil edilmişdir.
Hüseynhacılı | |
---|---|
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Toponimiyası
Yaşayış məntəqəsi hacılı tayfasından Hüseynağa adlı şəxsə məxsus ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Keçmişdə Hüseynhacıyan da adlanırdı.
Tarixi
Xorasan mənbələrinə əsasən demək olar ki, Səfəvilər dövləti süquta yetdikdən sonra yaranmış Əfşarlar dövlətinin banisi – Nadir şah Cavad kəndinin yaxınlığında tacqoyma mərasimindən sonra Səfəvilər nəslindən olanların yenidən hakimiyyətə gəlmələrindən narahat olaraq onlara divan tutmaq qərarına gəlir. Nadir şah – Aslan Mirzənin nəslindən olanların yaşamasından xəbər tutaraq, 1742-ci ilin sonlarında onları öldürmək üçün sui-qəsd hazırlatdırır. Sui-qəsdin olacağını anlayan Hüseyn, böyük qardaşının övladlarını nökərləri ilə birgə Talış xanının yanına yola salıb özü bir gün sonra üç oğlu ilə onların arxasınca Talış mahalına getmək üçün yola düşür. Yolda sui-qəsdçilərlə rastlaşır. Sui-qəsd nəticəsində Hüseyn sol qolundan yaralansa da qaça bilir. Ancaq üç oğlu öldürülür. Sui-qəsdçilər Nadir şahın qorxusundan gəlib bildirirlər ki, Aslan Mirzəninin nəslindən olanları qılıncdan keçirib öldürürdük. Halbuki, Hüseynin 3 oğlunu öldürsələr də özünü öldürə bilməmişlər. Səfəvi soyundan olan Hüseyn və qardaşı oğulları Nadir şahın zülmündən qaçıb bir müddət Talış mahalında yaşadıqdan sonra, bu ərazilərə gəlirlər. Hazırkı Hüseynhacılı və Qasımlı kəndlərinin əraziləri Talış xanı – Seyid Cəmaləddin (Qara xan) tərəfindən 1749-cu ildə Hüseynə və onun qardaşı oğullarına torpaq sahəsi olaraq verilmişdir. Hüseynhacılı İcmasının tərkibində olan Qasımlı kəndinin səlahiyyətli şəxslərindən olmuş – Sultan Əhməd Yarəhməd oğlunun 1843-cü ildə Nəstəliq xəttində yazılmış şəcərnamənin rus dilinə tərcümə etdiyi sənəddən aydın olur ki, Tağıdan törəyənlər Tağılı kəndinin, Hüseyndən törəyənlər isə Hüseynhacılı kəndinin əsasını qoymuşlar. Həmçinin, Rusiya Federasiyası Tarix Arxivində saxlanılan sənədə (fond 294, sənəd №1, səhifə 14-ə) əsasən demək olar ki, Hüseyn və Mirzə Toğrul qardaşlarının atasının adı Hacı İsmayıl Mirzə olmuşdur. Qasım Mirzə Toğrul oğlu mükəmməl dini-elmi savada malik olmuşdur. O, 1756-cı ildə kənddə mədrəsə açaraq insanları maarifləndirmiş, onlara dini və dünyəvi təhsil vermişdir. Qasım Mirzə Toğrul oğlu 1764-cü ildə Hüseynhacılı kəndində vəfat etmiş və orada dəfn olunmuşdur. 1921-ci ildən Qasımlı kəndi Yeddioymaq kənd sovetliyinin tərkibinə daxil edilmişdir. Azərbaycan Respublikası müstəqillik qazandıqdan sonra kənd sovetliyi inzibati ərazi dairəsi adlanır və hal hazırda da Qasımlı kəndi Yeddioymaq kənd inzibati ərazi dairəsinin tərkibindədir.
Əhalisi
1859-1864-cü ilə olan məlumata əsasən Bakı quberniyasının Lənkəran qəzasının Hüseynhacılı kəndində 125 evdə 538 nəfəri kişilər, 467 nəfəri isə qadınlar olmaqla 1.005 nəfər şiə təriqətli müsəlman azərbaycanlılar yaşayırdı.Viləşçay sahilində yerləşən kənd həmin tarixdə dövlət xəzinəsinə məxsus idi və kənddə bir məscid var idi. Hazırda kəndin əhalisi 1194 nəfərdir.
İstinadlar
- "Masallı rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 mart 2013-cü il tarixli, 590-IVQ Qərarı". 2022-08-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-08-25.
- ”Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti”. İki cilddə. I cild. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, səh. 236.
- Mehdi Fəyyazlı "Qasımlı kəndi 2020"
- Xorasan Soy kitabı. Xorasan – 1782. 365-472 səh.
- Qeyd: mənbədə tatarlar
- Списки населенных мест Российской Империи. По Кавказскому краю составленные и издаваемые Кавказским статистическим комитетом при Главном управлении Наместника Кавказского. LXV. Бакинская губерния. Списокь населенных мест по сведениямь 1859 по 1864 годь. Кавказскимь стататистическимь комитетомь при Главном управлении наместника кавказского. Составлен главным редактором Комитета Н. Зейдлицем. Тифлись. В Типографии главного управления наместника кавказского. 26 ноября 1870 г./Содержание: Спискок населённых мест Бакинской губернии. стр. 37[ölü keçid]
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.
Həmçinin bax
Masallı rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Huseynhacili Azerbaycan Respublikasinin Masalli rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 5 mart 2013 cu il tarixli 590 IVQ sayli Qerari ile Masalli rayonunun Huseynhacili kendi Kalinovka kend inzibati erazi dairesi terkibinden ayrilaraq merkezi Onceqala kendi olmaqla Onceqala kend inzibati erazi dairesi yaradilmis ve Azerbaycan Respublikasinin erazi vahidlerinin Dovlet reyestrine daxil edilmisdir Huseynhacili39 02 sm e 48 45 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle HuseynhaciliToponimiyasiYasayis menteqesi hacili tayfasindan Huseynaga adli sexse mexsus ailelerin meskunlasmasi neticesinde yaranmisdir Kecmisde Huseynhaciyan da adlanirdi TarixiXorasan menbelerine esasen demek olar ki Sefeviler dovleti suquta yetdikden sonra yaranmis Efsarlar dovletinin banisi Nadir sah Cavad kendinin yaxinliginda tacqoyma merasiminden sonra Sefeviler neslinden olanlarin yeniden hakimiyyete gelmelerinden narahat olaraq onlara divan tutmaq qerarina gelir Nadir sah Aslan Mirzenin neslinden olanlarin yasamasindan xeber tutaraq 1742 ci ilin sonlarinda onlari oldurmek ucun sui qesd hazirlatdirir Sui qesdin olacagini anlayan Huseyn boyuk qardasinin ovladlarini nokerleri ile birge Talis xaninin yanina yola salib ozu bir gun sonra uc oglu ile onlarin arxasinca Talis mahalina getmek ucun yola dusur Yolda sui qesdcilerle rastlasir Sui qesd neticesinde Huseyn sol qolundan yaralansa da qaca bilir Ancaq uc oglu oldurulur Sui qesdciler Nadir sahin qorxusundan gelib bildirirler ki Aslan Mirzeninin neslinden olanlari qilincdan kecirib oldururduk Halbuki Huseynin 3 oglunu oldurseler de ozunu oldure bilmemisler Sefevi soyundan olan Huseyn ve qardasi ogullari Nadir sahin zulmunden qacib bir muddet Talis mahalinda yasadiqdan sonra bu erazilere gelirler Hazirki Huseynhacili ve Qasimli kendlerinin erazileri Talis xani Seyid Cemaleddin Qara xan terefinden 1749 cu ilde Huseyne ve onun qardasi ogullarina torpaq sahesi olaraq verilmisdir Huseynhacili Icmasinin terkibinde olan Qasimli kendinin selahiyyetli sexslerinden olmus Sultan Ehmed Yarehmed oglunun 1843 cu ilde Nesteliq xettinde yazilmis secernamenin rus diline tercume etdiyi senedden aydin olur ki Tagidan toreyenler Tagili kendinin Huseynden toreyenler ise Huseynhacili kendinin esasini qoymuslar Hemcinin Rusiya Federasiyasi Tarix Arxivinde saxlanilan senede fond 294 sened 1 sehife 14 e esasen demek olar ki Huseyn ve Mirze Togrul qardaslarinin atasinin adi Haci Ismayil Mirze olmusdur Qasim Mirze Togrul oglu mukemmel dini elmi savada malik olmusdur O 1756 ci ilde kendde medrese acaraq insanlari maariflendirmis onlara dini ve dunyevi tehsil vermisdir Qasim Mirze Togrul oglu 1764 cu ilde Huseynhacili kendinde vefat etmis ve orada defn olunmusdur 1921 ci ilden Qasimli kendi Yeddioymaq kend sovetliyinin terkibine daxil edilmisdir Azerbaycan Respublikasi musteqillik qazandiqdan sonra kend sovetliyi inzibati erazi dairesi adlanir ve hal hazirda da Qasimli kendi Yeddioymaq kend inzibati erazi dairesinin terkibindedir Ehalisi1859 1864 cu ile olan melumata esasen Baki quberniyasinin Lenkeran qezasinin Huseynhacili kendinde 125 evde 538 neferi kisiler 467 neferi ise qadinlar olmaqla 1 005 nefer sie teriqetli muselman azerbaycanlilar yasayirdi Vilescay sahilinde yerlesen kend hemin tarixde dovlet xezinesine mexsus idi ve kendde bir mescid var idi Hazirda kendin ehalisi 1194 neferdir Istinadlar Masalli rayonunun inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 5 mart 2013 cu il tarixli 590 IVQ Qerari 2022 08 25 tarixinde Istifade tarixi 2022 08 25 Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti Iki cildde I cild Baki Serq Qerb 2007 seh 236 Mehdi Feyyazli Qasimli kendi 2020 Xorasan Soy kitabi Xorasan 1782 365 472 seh Qeyd menbede tatarlar Spiski naselennyh mest Rossijskoj Imperii Po Kavkazskomu krayu sostavlennye i izdavaemye Kavkazskim statisticheskim komitetom pri Glavnom upravlenii Namestnika Kavkazskogo LXV Bakinskaya guberniya Spisok naselennyh mest po svedeniyam 1859 po 1864 god Kavkazskim statatisticheskim komitetom pri Glavnom upravlenii namestnika kavkazskogo Sostavlen glavnym redaktorom Komiteta N Zejdlicem Tiflis V Tipografii glavnogo upravleniya namestnika kavkazskogo 26 noyabrya 1870 g Soderzhanie Spiskok naselyonnyh mest Bakinskoj gubernii str 37 olu kecid Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 cu il I cild Baki 2010 Hemcinin bax Masalli rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin