Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qara qu quşu (bosn. Crni labudovi) — Bosniya və Herseqovina Respublikası Ordusunun tərkibində xüsusi təyinatlı qüvvələr vahidində hərbi birləşmə. 1992-ci ildə Sapnada 2-ci Korpusun (sonradan 1-ci Korpus) bir hissəsi olaraq qurulan Vətənpərvərlər Liqasının xüsusi təyinatlı hərbi birləşməsi idi. Tərkibinə 800 döyüşçü daxil olmuşdu. Döyüş meydanında göstərdiyi şücaətə görə birləşmə şöhrət qazanmışdı. Birləşmənin əsasını Senad Mehdin Xocic qoymuşdu.
| Qara qu quşu | |
|---|---|
| bosn. Crni labudovi | |
 | |
| Növü | piyada, xüsusi qüvvələr |
| Yaranma tarixi | 1992 |
| Ölkə |  Bosniya və Herseqovina |
| Tabedir | 2-ci (sonra 1-ci) Ordu Korpusu |
| Daxildir | Vətənpərvərlər liqası (Bosniya və Herseqovina) |
| Sayı | 800 nəfər |
| Qərargah | Koniç |
| Ləqəbi | qara qu quşu |
| Rəngləri | qara |
| Marşı | Selam ti je hadžija |
| Müharibələr | Bosniya müharibəsi |
| Döyüşlər | Bosniya müharibəsi Vozuça döyüşü Sana əməliyyatı Sarayevo mühasirəsi |
| Komandanlıq | |
| Məşhur komandirləri | Senad Mehdin Xocic, Xair Mesiç, Həsi Tiric, Səid Numanovic |
Tarixi
Bosniya və Herseqovinada 1992-ci il aprel ayının 6-dan 1995-ci il sentyabr ayının 14-ə qədər vətəndaş müharibəsi davam etmişdir. Döyüşün tərəfləri serb birləşmələri, Bosniya müsəlman ordusu və xorvatlar idi. 1992-ci ildə müsəlmanlar və xorvatların münaqişəsi zamanı onlar serblərlə birlikdə müsəlmanlara qarşı vuruşurdular.
İlk əvvələrindən tutmuş 1992-ci ilin avqustuna qədər müsəlman briqadaları ərazi prinsiplərinə əsasən bölünmüşdür. Avqust ayında orduna modernləşmə həyata keçirilmişdir. Nəticədə ordu 1-ci korpusu təşkil edilmişdir. Bura piyada, mobilləşdirilmiş və dağ briqadaları daxil idi. Onun mövcudluğu dövründə korpusa Mustafa Xayrulaxoviç, briqada generalı Vahid Karabeliç və briqadir Nicad Aynacic rəhbərlik etmişdir. Korpusa ümumilikdə 34 500 - 40 500 nəfər əsgər daxil idi.
1992-ci ildə "Vətənpərvərlər Liqası"nın tərkibində xüsusi əməliyyatları həyata keçirən hərbi birləşmənin yarıdılmasına ehtiyac yarandı. Birliyin qurucusu müharibədən əvvəl Splitdə yaşayan və döyüş sənəti ilə məşğul olan etnik bosniyalı Senad Mehdin Hocic olmuşdur(1957-1992). Döyüş əməliyyatları başladıqdan sonra o, xüsusi hissələrin və silahların təşkili ilə məşğul olaraq "Vətənpərvərlər Liqası"na qatıldı. Bielinanın süqutundan sonra Mehdin Hociç və Hasə Tiric bir dəstə könüllü ilə birlikdə Kule Qrad qarnizonunun komandiri Almir Nistoviçin köməyi ilə Sapna və Teoçaka getdilər. Nezukda onlar Hayrudin Mesiç və onun könüllüləri ilə qarşılaşdılar. Onların hər üçü birlikdə "Qara qu quşu" bölməsinin yaradıcısı oldu. Xocic dəstənin komandiri, Mesic və Tiric isə onun müavinləri oldular.
Birləşmənin hərbi əməliyyatları
Hərbi dəstə, Bosniya serblərinə qarşı Teocak, Sapna, Nezuk, Vitnica və Mediedye uğrunda döyüşlərdə iştirak etmişdir. Dyuliçdə çay keçidinin müdafiəsi əsnasında Senad, tank əleyhinə birləşmələrə rəhbərlik edərək, serb birliklərinin Karakaydan hərəkətini dayandırdı, ancaq müsəlman bosniyalıların Dyuliç və Klisdən çəkilməsindən dərhal sonra serblər kəndi işğal etdilər. Kənddən ayrıldıqdan sonra Xociçin dəstəsi serb bölmələrinin yerləşdiyi Zaseok və Nezuk kəndlərinə hücum etdi. Bir neçə gün dəstə serblərin davamlı hücumlarını dəf etdi və nəticədə yerli əhalinin və yeni könüllülərin dəstəyi ilə bir neçə kəndi ələ keçirdi. Elə həmin gün Senadın dəstəsi serbləri kənddən qovdu və mülki əhalini xilas etdi.
1992-ci il mayın 10-da Mehdin Xocic Teoçak uğrunda döyüşdə snayper tərəfindən qətlə yetirildi, lakin onun dəstəsi serblərin mühasirəsindən çıxmağı bacardı. Yeni komandir Hasi Tiric təyin edildi. Tiric dəstəni iəqəbi "Kapitan Qu quşu" (bosn. Kapetan Labud) olan Mehdin Xocicin şərəfinə "Qara Qu quşu" adını verdi. Dəstə Bosniya və Herseqovina Respublikasının yeni qurulmuş Ordusunun digər birləşmələri ilə birləşənə qədər ilin sonuna qədər serblərə qarşı mübarizəni davam etdirdi.
Müharibə ərzində hərbi birləşmənin 79 üzvü həlak olmuş, 414 nəfər isə yaralanmışdı.
Hərbi birləşmənin istifadə etdiyi silah növləri: Zastava M70, Heckler & Koch MP5, Heckler & Koch G3, FN FAL, AKM, FAMAS və Milkor MGL idi.
Türkiyənin məşhur dramaturqu, yazıçısı və köşə yazarı Rəfiq Ərduran 1995-ci ildə Bosniyaya getmiş və serb hücumlarına qarşı olduğunu göstərmək üçün "Qara qu quşu" xüsusi qüvvələrinə qoşulmuşdu. Orada şahid olduğu hadisələr gündəlik "Milliyət" qəzetində yayımlanırdı. Sonradan bu silsilə yazılar "Bosniya Samurayları" (Bosnalı Samuraylar) adlı bir kitab şəklində dərc olundu.
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2015-08-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-09.
- https://m.youtube.com/watch?v=VdDvDeT1mcQ
- https://m.youtube.com/watch?v=ANPgVMia0PU
- "Commander Mehdin-Senad Hodžić". 2022-06-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-09.
- Documents.tips 2021-02-16 at the Wayback Machine Armija BiH. Pripremili Nedžad Latić i Zehrudin Isaković. Hase Tirić: 'Crni labudovi su endemska vrsta, str. 57-60. NIPP Ljiljan. (pristupljeno 10. februara 2020.)
- "Prvi korpus Armije R BiH" (serb). 2013-05-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-30.
- "Formiran Prvi korpus Armije RBiH" (serb). 2013-05-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-30.
- Nezavisni Kalesijski Portal 2022-03-28 at the Wayback Machine Kalesijski “Crni labudovi“ – najsvjetliji primjeri borbe za odbranu domovine 15. juli 2018. (pristupljeno 10. februara 2020.)
- Stav 2020-09-29 at the Wayback Machine Hamze” i “Gazije” kod “Crnih labudova”, 8. april 2018. (pristupljeno 10. februara 2020.)
- "Refik Erduran hayatını kaybetti ate=". Hürriyet (Turkish). 2017-01-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-01-07.
Ədəbiyyat
- Magas, Branka; Zanic, Ivo (5. 9. 2013.). The War in Croatia and Bosnia-Herzegovina 1991-1995. Routledge. .
Xarici keçidlər
- CRNI LABUDOVI specijalna jedinica ARBiH (xorv.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qara qu qusu bosn Crni labudovi Bosniya ve Herseqovina Respublikasi Ordusunun terkibinde xususi teyinatli quvveler vahidinde herbi birlesme 1992 ci ilde Sapnada 2 ci Korpusun sonradan 1 ci Korpus bir hissesi olaraq qurulan Vetenperverler Liqasinin xususi teyinatli herbi birlesmesi idi Terkibine 800 doyuscu daxil olmusdu Doyus meydaninda gosterdiyi sucaete gore birlesme sohret qazanmisdi Birlesmenin esasini Senad Mehdin Xocic qoymusdu Qara qu qusubosn Crni labudoviNovu piyada xususi quvvelerYaranma tarixi 1992Olke Bosniya ve HerseqovinaTabedir 2 ci sonra 1 ci Ordu KorpusuDaxildir Vetenperverler liqasi Bosniya ve Herseqovina Sayi 800 neferQerargah KonicLeqebi qara qu qusuRengleri qaraMarsi Selam ti je hadzijaMuharibeler Bosniya muharibesiDoyusler Bosniya muharibesi Vozuca doyusu Sana emeliyyati Sarayevo muhasiresiKomandanliqMeshur komandirleri Senad Mehdin Xocic Xair Mesic Hesi Tiric Seid NumanovicTarixiBosniya ve Herseqovinada 1992 ci il aprel ayinin 6 dan 1995 ci il sentyabr ayinin 14 e qeder vetendas muharibesi davam etmisdir Doyusun terefleri serb birlesmeleri Bosniya muselman ordusu ve xorvatlar idi 1992 ci ilde muselmanlar ve xorvatlarin munaqisesi zamani onlar serblerle birlikde muselmanlara qarsi vurusurdular Bosniya ve Herseqovina ordusunun resmi emblemi Ilk evvelerinden tutmus 1992 ci ilin avqustuna qeder muselman briqadalari erazi prinsiplerine esasen bolunmusdur Avqust ayinda orduna modernlesme heyata kecirilmisdir Neticede ordu 1 ci korpusu teskil edilmisdir Bura piyada mobillesdirilmis ve dag briqadalari daxil idi Onun movcudlugu dovrunde korpusa Mustafa Xayrulaxovic briqada generali Vahid Karabelic ve briqadir Nicad Aynacic rehberlik etmisdir Korpusa umumilikde 34 500 40 500 nefer esger daxil idi 1992 ci ilde Vetenperverler Liqasi nin terkibinde xususi emeliyyatlari heyata keciren herbi birlesmenin yaridilmasina ehtiyac yarandi Birliyin qurucusu muharibeden evvel Splitde yasayan ve doyus seneti ile mesgul olan etnik bosniyali Senad Mehdin Hocic olmusdur 1957 1992 Doyus emeliyyatlari basladiqdan sonra o xususi hisselerin ve silahlarin teskili ile mesgul olaraq Vetenperverler Liqasi na qatildi Bielinanin suqutundan sonra Mehdin Hocic ve Hase Tiric bir deste konullu ile birlikde Kule Qrad qarnizonunun komandiri Almir Nistovicin komeyi ile Sapna ve Teocaka getdiler Nezukda onlar Hayrudin Mesic ve onun konulluleri ile qarsilasdilar Onlarin her ucu birlikde Qara qu qusu bolmesinin yaradicisi oldu Xocic destenin komandiri Mesic ve Tiric ise onun muavinleri oldular Birlesmenin herbi emeliyyatlariHerbi deste Bosniya serblerine qarsi Teocak Sapna Nezuk Vitnica ve Mediedye ugrunda doyuslerde istirak etmisdir Dyulicde cay kecidinin mudafiesi esnasinda Senad tank eleyhine birlesmelere rehberlik ederek serb birliklerinin Karakaydan hereketini dayandirdi ancaq muselman bosniyalilarin Dyulic ve Klisden cekilmesinden derhal sonra serbler kendi isgal etdiler Kendden ayrildiqdan sonra Xocicin destesi serb bolmelerinin yerlesdiyi Zaseok ve Nezuk kendlerine hucum etdi Bir nece gun deste serblerin davamli hucumlarini def etdi ve neticede yerli ehalinin ve yeni konullulerin desteyi ile bir nece kendi ele kecirdi Ele hemin gun Senadin destesi serbleri kendden qovdu ve mulki ehalini xilas etdi 1992 ci il mayin 10 da Mehdin Xocic Teocak ugrunda doyusde snayper terefinden qetle yetirildi lakin onun destesi serblerin muhasiresinden cixmagi bacardi Yeni komandir Hasi Tiric teyin edildi Tiric desteni ieqebi Kapitan Qu qusu bosn Kapetan Labud olan Mehdin Xocicin serefine Qara Qu qusu adini verdi Deste Bosniya ve Herseqovina Respublikasinin yeni qurulmus Ordusunun diger birlesmeleri ile birlesene qeder ilin sonuna qeder serblere qarsi mubarizeni davam etdirdi Muharibe erzinde herbi birlesmenin 79 uzvu helak olmus 414 nefer ise yaralanmisdi Herbi birlesmenin istifade etdiyi silah novleri Zastava M70 Heckler amp Koch MP5 Heckler amp Koch G3 FN FAL AKM FAMAS ve Milkor MGL idi Turkiyenin meshur dramaturqu yazicisi ve kose yazari Refiq Erduran 1995 ci ilde Bosniyaya getmis ve serb hucumlarina qarsi oldugunu gostermek ucun Qara qu qusu xususi quvvelerine qosulmusdu Orada sahid oldugu hadiseler gundelik Milliyet qezetinde yayimlanirdi Sonradan bu silsile yazilar Bosniya Samuraylari Bosnali Samuraylar adli bir kitab seklinde derc olundu Istinadlar Arxivlenmis suret 2015 08 24 tarixinde Istifade tarixi 2021 06 09 https m youtube com watch v VdDvDeT1mcQ https m youtube com watch v ANPgVMia0PU Commander Mehdin Senad Hodzic 2022 06 12 tarixinde Istifade tarixi 2021 06 09 Documents tips 2021 02 16 at the Wayback Machine Armija BiH Pripremili Nedzad Latic i Zehrudin Isakovic Hase Tiric Crni labudovi su endemska vrsta str 57 60 NIPP Ljiljan pristupljeno 10 februara 2020 Prvi korpus Armije R BiH serb 2013 05 11 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 03 30 Formiran Prvi korpus Armije RBiH serb 2013 05 11 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 03 30 Nezavisni Kalesijski Portal 2022 03 28 at the Wayback Machine Kalesijski Crni labudovi najsvjetliji primjeri borbe za odbranu domovine 15 juli 2018 pristupljeno 10 februara 2020 Stav 2020 09 29 at the Wayback Machine Hamze i Gazije kod Crnih labudova 8 april 2018 pristupljeno 10 februara 2020 Refik Erduran hayatini kaybetti ate Hurriyet Turkish 2017 01 07 tarixinde Istifade tarixi 2017 01 07 EdebiyyatMagas Branka Zanic Ivo 5 9 2013 The War in Croatia and Bosnia Herzegovina 1991 1995 Routledge ISBN 978 1 136 34099 4 Xarici kecidlerCRNI LABUDOVI specijalna jedinica ARBiH xorv