Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı (QDİƏT) (ing. Organization of the Black Sea Economic Cooperation) - 4 iyun 1992-ci ildə təsis edilmiş təşkilat.
| Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı BSEC | |
|---|---|
| ing. Organization of the Black Sea Economic Cooperation | |
 | |
 | |
| Yaranma tarixi | 4 iyun 1992 |
| Rəsmi dili | İngilis |
| Mərkəzi |  İstanbul, Türkiyə |
| Sədr |  Viktor Tvircun |
| Üzvləri | 12 üzv |
| bsec | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Təsis edilməsi
25 iyun 1992-ci ildə İstanbulda Albaniya, Azərbaycan, Bolqarıstan, Ermənistan, Gürcüstan, Yunanıstan, Moldova, Rumıniya, Rusiya , Türkiyə, Ukraynanın Dövlət və Hökumət Başçıları tərəfindən Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlığı üzrə Zirvə Bəyənnaməsinin (sonradan İstanbul Bəyənnaməsi kimi istinad edilir) imzalanması ilə yaranmışdır. istanbul Bəyənnaməsi ilə bərabər 25 iyun 1992-ci il tarixində 11 ölkə Başçıları tərəfindən Bosfor Bəyənatı da imzalanmışdır. Bu Bəyənat İstanbul Bəyənnaməsinin və Qara Dəniz Əməkdaşlığı təşəbbüsünün vacibliyini ümumi cizgilərdə qeyd edir.
5 iyun 1998-ci ildə Yalta şəhərində iştirakçı dövlət və hökumət başçıları tərəfindən Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının Nizamnaməsinin imzalanması və sənədin 1999-cu ildə qüvvəyə minməsi ilə, əməkdaşlıq müxanizmi təşkilat statusu almışdır. Təşkilatın Nizamnaməsinə uyğun olaraq, üzv dövlətlər aşağıdakı sahələrdə əməkdaşlıq edirlər:
- Ticarət və iqtisadi inkişaf
- Bank işi və maliyyə
- Kommunikasiya
- Enerji
- Nəqliyyat, kənd təsərrüfatı və aqrar sənaye
- Səhiyyə və farmaseptika
- Ətraf mühitin qorunması
- Turizm
- Elm və Texnika
- Gömrük və digər sərhəd orqanları ilə əməkdaşlıq
- Mütəşəkkil cinayətkarlıq, narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsi, silah və radioaktiv materialların dövriyyəsi, terror aktları və qeyri-qanuni miqrasiya ilə mübarizə.
QDİƏT-in yaradılması, Avropa vahid bazarının yaradılması vaxtı ilə üst-üstə düşmüşdü. Buna görə də, iki sistemin ölkələri arasında qarşılıqlı ticarətin həcmi az olmuşdur.
Üzvləri və sturukturu
Üzvlər ölkələr 12 dövlətdən ibarətdir. Bunlar:
![image]()
Albaniya![image]()
Azərbaycan![image]()
Bolqarıstan![image]()
Ermənistan![image]()
Gürcüstan![image]()
Moldova![image]()
Rumıniya![image]()
Rusiya![image]()
Serbiya![image]()
Türkiyə![image]()
Ukrayna![image]()
Yunanıstan
Təşkilatda müşahidəçilər: Misir Ərəb Respublikası, Almaniya Federativ Respublikası, İsrail, Polşa Respublikası, Tunis Respublikası, İtaliya Respublikası, Avstriya Respublikası, Slovak Respublikası, Fransa Respublikasıdır. Müşahidəçilik müddəti 2 ildir.
Üzv ölkələrin koordinasiyası, QDİƏT-in Daimi Beynəlxalq Katibliyi tərəfindən həyata keçrilir. Katiblik İstanbul şəhərində yerləşir, vəzifəsi QDİƏT-in işinin təşkilati cəhətdən təmin edilməsidir. Hazırda Baş Katib vəzifəsi 3 illik müddət üçün (yenidən seçilmək hüququ ilə) nəzərdə tutulut.
Təşkilatın Ali Orqanı — Xarici İşlər Nazirləri Şurasıdır. Şura, təşkilatın əsas qərar qəbul edən orqanıdır. Şuranın iclasları 6 ayda bir dəfədən az olmayaraq, əməkdaşlığın nəticələrinin təhlili və yeni vəzifələrin müəyyənləşdirilməsi məqsədilə keçrilir. Hər üzv ölkə 6 ay müddətində təşkilata sədrlik edir və sədrlik müddətinin sonunda öz ölkəsinin ərazisində XİNŞ-in İclasını keçirir. Şuranın səlahiyyətlərinə:
- Reqlamentlərin təsdiq edilməsi və dəyişdirilməsi
- Təşkilati surukturun yaradılması
- QDİƏT çərçivəsində köməkçi orqanların yaradılması, onlara səlahiyyətlərin verilməsi, onların mandatının dəyişdirilməsi və ya ləğvi
- Müşahidəçilərin üzvlüyü və statusua münasibətdə qərarların qəbul edilməsi.
QDİƏT-in Parlament Assambleyası üzv ölkələrin milli parlamentlərinin təmsil olunduğu qurumdur. Parlament Assambleyası 1993-cü ildə təşkilatın əhatə etdiyi regionda siyasi stabilliyin möhkəmləndirilməsi məqsədilə yaradılmışdır. Assambleya 70 üzvdən ibarətdir. Hər ölkədən gələn nümayəndə heyətinin sayı, ölkənin əhalisinin sayına proporsionaldır.
QDİƏT çərçivəsində vacib orqanlardan biri də, QDİƏT üzv ölkələrinin Xarici İşlər Nazirliklərini təmsil edən Yüksək Vəzifəli Şəxslər Komitəsidir. Komitənin vəzifələrinə Köməkçi orqanların fəaliyyətlərini nəzərdən keçirmək, Şuranın qərarlarının və tövsiyələrinin həyata keçirilməsini dəyərləndirmək daxildir. Komitə, QDİƏT-in illik büdcəsini Şuranın təstiqinə təqdim edir.
QDİƏT-in fəaliyyəti əsasən aşağıdakı İşçi Qruplar vasitəsi ilə həyata keçrilir:
- Təşkilatı məsələlər üzrə İşçi Qrupu
- Ticarət və iqtisadi İnkişaf üzrə İşçi Qrupu
- Bank və Maliyyə məsələləri üzrə İşçi Qrupu
- Nəqliyyat üzrə İşçi Qrupu
- Fövqəladə hallar üzrə İşçi Qrupu
- Elm və Texnologiya məsələləri üzrə İşçi Qrupu
- Turizm sahəsində əməkdaşlıq üzrə İşçi Qrupu
- Səhiyyə və Əczaçılıq üzrə İşçi Qrupu
- Cinayətkarlığa qarşı mübarizədə Əməkdaşlıq üzrə İşçi Qrupu və s.
QDİƏT İşgüzar Şurası (BSEC Business Council)
Təşkilatın bu orqanı, sahibkarlıq məsələləri ilə məşğul olur. İşgüzar Şura 1992-ci ildə təsis edilmişdir və beynəlxalq qeyri-hökumət, qeyri-kommersiya təşkilatıdır. Tərkibi QDİƏT üzvlərinin işgüzar dairələrinin nümayəndələrindən ibarətdir. İşgüzar Şuranın əsas məqsədləri: Qara dəniz regionunun işgüzar adamları ilə əlaqələrin qurulması, QDİƏT orqanlarında regionun sahibkarlarının maraqlarının təmsil olunması, özəl biznesin inkişafına yardım edən qanunvericilik təşəbbüslərinin işlənib hazırlanması, məlumaq və məşvərətçi dəstəyin təmin edilməsi, konfrans və seminarların təşkil olunması və tərəfdaşların axtarışında yardım.
Şura öz işini aşağıdakı istiqamətlərdə qurur:
- Konkret layihələrin işlənib hazırlanması və həyata keçrilməsi
- Birbaşa əlaqələrin və informasiya mübadiləsinin təmin edilməsi
- QDİƏT sturukturlarında, işgüzar dairələrin maraqlarının təmsil olunması
- Konfrans, seminar və sərgilərin təşkil edilməsi
- Regionda maraqğı olan işgüzar insanların cəlb edilməsi.
İşgüzar Şuranın ali orqanı, direktorlar Şurasıdır. Şura, Qara Dəniz Ticarət və İnkişaf Bakı ilə birgə yerli və beynəlxalq investorlara praktiki yardım edir. 1998-ci ildə Yaltada qəbul edilmiş sənəddən sonra, İşgüzar Şura QDİƏT-in ayrılmaz tərkibinə çevrildi və məhz bu ildən başlayaraq İşgüzar Şura QDİƏT-in digər qurumlarının işinə müşahidə etmək hüququ əldə etmişdir.
Təşkilatın Fəaliyyəti
QDİƏT ölkələri, milli enerji sistemlərinin vahid Qara dəniz dairəsində birləşdirilməsi, regional nəqliyyat dəhlizlərinin vahid dünya nəqliyyat sisteminə inteqrasiyası və inkişafı və s. məsələlər üzrə birgə layihələr üzərində çalışırlar. QDİƏT və Avropa İttifaqı arasında əlaqələr genişlənir. Təşkilatın özəlliyi ondan ibarətdir ki, bu təşkilat yaranarkən onun əsas məqsədi ticarət yox, istehsal əməkdaşlığı olmuşdur. Buna görə də təşkilat fəaliyyəti dövründə bir çox uğur qazanmışdır. Buna baxmayaraq, problemlər hələ də mövcuddur. QDİƏT-in üzv ölkələri arasında, regional bazarın inkişafını şərtləndirlən dayanıqlı əmək bölgüsü formalaşmayıb. Rusiyanın QDİƏT regionunda əmtəə dövriyyəsində payı son illər üçün praktik olaraq stabil qalır və ümumi payın 15% təşkil edir (2/3 Ukraynanın payına düşür). Ukrayna üçün bu göstərici 11-12%-dir (88% Rusiyanın payına düşür). Türkiyə – 7%, Yunanıstan – 3% idxalda və 9% ixracda. Bolqarıstan - 32%, Moldova isə 80% təşkil edir. QDİƏT ölkələrinin xarici əlaqələrinin inkişaf etdirilməsi zəruridir. Belə ki, bəzi hesablamalara görə, Azərbaycan öz gücü ilə yalnız 31% istehsal edə bilər.
Ədəbiyyat
- Улахович В. Международные организации, 2005, стр.396
Xarici keçidlər
QDİƏT rəsmi saytı (ing. dilində)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qara Deniz Iqtisadi Emekdasliq Teskilati QDIET ing Organization of the Black Sea Economic Cooperation 4 iyun 1992 ci ilde tesis edilmis teskilat Qara Deniz Iqtisadi Emekdasliq Teskilati BSECing Organization of the Black Sea Economic CooperationYaranma tarixi 4 iyun 1992Resmi dili IngilisMerkezi Istanbul TurkiyeSedr Viktor TvircunUzvleri 12 uzvAlbaniya Azerbaycan Bolqaristan Ermenistan Gurcustan Moldova Ruminiya Rusiya Serbiya Turkiye Ukrayna Yunanistanbsec Vikianbarda elaqeli mediafayllarTesis edilmesi25 iyun 1992 ci ilde Istanbulda Albaniya Azerbaycan Bolqaristan Ermenistan Gurcustan Yunanistan Moldova Ruminiya Rusiya Turkiye Ukraynanin Dovlet ve Hokumet Bascilari terefinden Qara Deniz Iqtisadi Emekdasligi uzre Zirve Beyennamesinin sonradan Istanbul Beyennamesi kimi istinad edilir imzalanmasi ile yaranmisdir istanbul Beyennamesi ile beraber 25 iyun 1992 ci il tarixinde 11 olke Bascilari terefinden Bosfor Beyenati da imzalanmisdir Bu Beyenat Istanbul Beyennamesinin ve Qara Deniz Emekdasligi tesebbusunun vacibliyini umumi cizgilerde qeyd edir 5 iyun 1998 ci ilde Yalta seherinde istirakci dovlet ve hokumet bascilari terefinden Qara Deniz Iqtisadi Emekdasliq Teskilatinin Nizamnamesinin imzalanmasi ve senedin 1999 cu ilde quvveye minmesi ile emekdasliq muxanizmi teskilat statusu almisdir Teskilatin Nizamnamesine uygun olaraq uzv dovletler asagidaki sahelerde emekdasliq edirler Ticaret ve iqtisadi inkisaf Bank isi ve maliyye Kommunikasiya Enerji Neqliyyat kend teserrufati ve aqrar senaye Sehiyye ve farmaseptika Etraf muhitin qorunmasi Turizm Elm ve Texnika Gomruk ve diger serhed orqanlari ile emekdasliq Mutesekkil cinayetkarliq narkotiklerin qanunsuz dovriyyesi silah ve radioaktiv materiallarin dovriyyesi terror aktlari ve qeyri qanuni miqrasiya ile mubarize QDIET in yaradilmasi Avropa vahid bazarinin yaradilmasi vaxti ile ust uste dusmusdu Buna gore de iki sistemin olkeleri arasinda qarsiliqli ticaretin hecmi az olmusdur Uzvleri ve sturukturu QDIET in uzv dovletleri QDIET in musahideci dovletleri Uzvler olkeler 12 dovletden ibaretdir Bunlar Albaniya Azerbaycan Bolqaristan Ermenistan Gurcustan Moldova Ruminiya Rusiya Serbiya Turkiye Ukrayna Yunanistan Teskilatda musahideciler Misir Ereb Respublikasi Almaniya Federativ Respublikasi Israil Polsa Respublikasi Tunis Respublikasi Italiya Respublikasi Avstriya Respublikasi Slovak Respublikasi Fransa Respublikasidir Musahidecilik muddeti 2 ildir Uzv olkelerin koordinasiyasi QDIET in Daimi Beynelxalq Katibliyi terefinden heyata kecrilir Katiblik Istanbul seherinde yerlesir vezifesi QDIET in isinin teskilati cehetden temin edilmesidir Hazirda Bas Katib vezifesi 3 illik muddet ucun yeniden secilmek huququ ile nezerde tutulut Teskilatin Ali Orqani Xarici Isler Nazirleri Surasidir Sura teskilatin esas qerar qebul eden orqanidir Suranin iclaslari 6 ayda bir defeden az olmayaraq emekdasligin neticelerinin tehlili ve yeni vezifelerin mueyyenlesdirilmesi meqsedile kecrilir Her uzv olke 6 ay muddetinde teskilata sedrlik edir ve sedrlik muddetinin sonunda oz olkesinin erazisinde XINS in Iclasini kecirir Suranin selahiyyetlerine Reqlamentlerin tesdiq edilmesi ve deyisdirilmesi Teskilati surukturun yaradilmasi QDIET cercivesinde komekci orqanlarin yaradilmasi onlara selahiyyetlerin verilmesi onlarin mandatinin deyisdirilmesi ve ya legvi Musahidecilerin uzvluyu ve statusua munasibetde qerarlarin qebul edilmesi QDIET in Parlament Assambleyasi uzv olkelerin milli parlamentlerinin temsil olundugu qurumdur Parlament Assambleyasi 1993 cu ilde teskilatin ehate etdiyi regionda siyasi stabilliyin mohkemlendirilmesi meqsedile yaradilmisdir Assambleya 70 uzvden ibaretdir Her olkeden gelen numayende heyetinin sayi olkenin ehalisinin sayina proporsionaldir QDIET cercivesinde vacib orqanlardan biri de QDIET uzv olkelerinin Xarici Isler Nazirliklerini temsil eden Yuksek Vezifeli Sexsler Komitesidir Komitenin vezifelerine Komekci orqanlarin fealiyyetlerini nezerden kecirmek Suranin qerarlarinin ve tovsiyelerinin heyata kecirilmesini deyerlendirmek daxildir Komite QDIET in illik budcesini Suranin testiqine teqdim edir QDIET in fealiyyeti esasen asagidaki Isci Qruplar vasitesi ile heyata kecrilir Teskilati meseleler uzre Isci Qrupu Ticaret ve iqtisadi Inkisaf uzre Isci Qrupu Bank ve Maliyye meseleleri uzre Isci Qrupu Neqliyyat uzre Isci Qrupu Fovqelade hallar uzre Isci Qrupu Elm ve Texnologiya meseleleri uzre Isci Qrupu Turizm sahesinde emekdasliq uzre Isci Qrupu Sehiyye ve Eczaciliq uzre Isci Qrupu Cinayetkarliga qarsi mubarizede Emekdasliq uzre Isci Qrupu ve s QDIET Isguzar Surasi BSEC Business Council Teskilatin bu orqani sahibkarliq meseleleri ile mesgul olur Isguzar Sura 1992 ci ilde tesis edilmisdir ve beynelxalq qeyri hokumet qeyri kommersiya teskilatidir Terkibi QDIET uzvlerinin isguzar dairelerinin numayendelerinden ibaretdir Isguzar Suranin esas meqsedleri Qara deniz regionunun isguzar adamlari ile elaqelerin qurulmasi QDIET orqanlarinda regionun sahibkarlarinin maraqlarinin temsil olunmasi ozel biznesin inkisafina yardim eden qanunvericilik tesebbuslerinin islenib hazirlanmasi melumaq ve mesveretci desteyin temin edilmesi konfrans ve seminarlarin teskil olunmasi ve terefdaslarin axtarisinda yardim Sura oz isini asagidaki istiqametlerde qurur Konkret layihelerin islenib hazirlanmasi ve heyata kecrilmesi Birbasa elaqelerin ve informasiya mubadilesinin temin edilmesi QDIET sturukturlarinda isguzar dairelerin maraqlarinin temsil olunmasi Konfrans seminar ve sergilerin teskil edilmesi Regionda maraqgi olan isguzar insanlarin celb edilmesi Isguzar Suranin ali orqani direktorlar Surasidir Sura Qara Deniz Ticaret ve Inkisaf Baki ile birge yerli ve beynelxalq investorlara praktiki yardim edir 1998 ci ilde Yaltada qebul edilmis senedden sonra Isguzar Sura QDIET in ayrilmaz terkibine cevrildi ve mehz bu ilden baslayaraq Isguzar Sura QDIET in diger qurumlarinin isine musahide etmek huququ elde etmisdir Teskilatin FealiyyetiQDIET olkeleri milli enerji sistemlerinin vahid Qara deniz dairesinde birlesdirilmesi regional neqliyyat dehlizlerinin vahid dunya neqliyyat sistemine inteqrasiyasi ve inkisafi ve s meseleler uzre birge layiheler uzerinde calisirlar QDIET ve Avropa Ittifaqi arasinda elaqeler genislenir Teskilatin ozelliyi ondan ibaretdir ki bu teskilat yaranarken onun esas meqsedi ticaret yox istehsal emekdasligi olmusdur Buna gore de teskilat fealiyyeti dovrunde bir cox ugur qazanmisdir Buna baxmayaraq problemler hele de movcuddur QDIET in uzv olkeleri arasinda regional bazarin inkisafini sertlendirlen dayaniqli emek bolgusu formalasmayib Rusiyanin QDIET regionunda emtee dovriyyesinde payi son iller ucun praktik olaraq stabil qalir ve umumi payin 15 teskil edir 2 3 Ukraynanin payina dusur Ukrayna ucun bu gosterici 11 12 dir 88 Rusiyanin payina dusur Turkiye 7 Yunanistan 3 idxalda ve 9 ixracda Bolqaristan 32 Moldova ise 80 teskil edir QDIET olkelerinin xarici elaqelerinin inkisaf etdirilmesi zeruridir Bele ki bezi hesablamalara gore Azerbaycan oz gucu ile yalniz 31 istehsal ede biler EdebiyyatUlahovich V Mezhdunarodnye organizacii 2005 str 396Xarici kecidlerQDIET resmi sayti ing dilinde