Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rusiya Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Qafqaz Bürosu və ya qısaca Qafbüro — Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının Qafqazdakı regional orqanı kimi 1920-ci ilin aprelində bolşeviklər tərəfindən yaradılmış təşkilat. 1920-ci ilin iyuluna qədər Qafqaz Bürosu Pyatiqorskda, oktyabrın sonuna qədər Armavirdə, 1920-ci il noyabrın əvvəlindən 1921-ci ilin martınadək - Rostov-na-Donuda, sonra isə Tiflisdə yerləşirdi.
| Qafbüro | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə | |
| Yaradılma tarixi | 8 aprel 1920 |
| Əvvəlki qurum | Qafqaz Diyar Komitəsi |
| Ləğv edilib | fevral 1922 |
Qafbüro 8 aprel 1920-ci ildə Serqo Orconikidze (sədr) və Sergey Kirovun (sədr müavini) rəhbərliyi ilə yaradılmışdır. Dərhal narahatlıq doğuran məqamlardan biri o idi ki, Qafbüro heç bir müstəqil kommunist partiyasının onların nəzarətindən kənar yaradıldığını görmək istəmirdi.
Tarixi
Qafqaz Bürosu RKP (b) MK Plenumunun 8 aprel 1920-ci il tarixli qərarı ilə yaradılmışdır. O, RKP(b)-nin Qafqaz Diyar Komitəsini əvəz etdi, baxmayaraq ki, Qafqaz Bürosunun yaradılması heç də Qafqaz Diyar Komitəsinin ləğvi demək deyildi. Qafqaz Diyar Komitəsinin Qafqaz Bürosu ilə əvəzlənməsi sonradan baş verdi. Sənədlər göstərir ki, aprelin 8-dən sonra Qafqaz Diyar Komitəsi Qafqaz Bürosu ilə paralel olaraq Qafqaz partiya təşkilatlarına rəhbərlik etməkdə fəaliyyətini davam etdirmişdir. Qafqaz Diyar Komitəsi RKP (b) MK-nın qərarı ilə mayın 20-də fəaliyyətini dayandırdığını elan etdi. Komitənin qərarı mayın 25-də RKP (b) MK Siyasi Bürosu tərəfindən təsdiq edildi.
Yerli partiya təşkilatlarının regional idarəetmə orqanı olan Qafqaz Diyar Komitəsindən fərqli olaraq, Qafqaz Bürosu ümumrusiya partiya mərkəzinin regional səlahiyyətli orqanı idi. Onun fəaliyyətinə RKP(b) MK və şəxsən Lenin rəhbərlik edirdi.Qriqori Orconikidze Qafqaz Bürosunun sədri, Sergey Kirov isə onun müavini təyin edildi. 1920-ci ilin iyununda Qafqaz Bürosunun tərkibində iki üçlük yaradıldı: Orconikidzenin başçılıq etdiyi Bakı və Aleksandr Beloborodovun rəhbərlik etdiyi Armavir (oktyabrdan sonra Rostov). Üçlüklər Don və Şimali Qafqazın partiya təşkilatlarına rəhbərlik edirdilər.
Oktyabrda Leninin sədrliyi ilə RKP (b) Mərkəzi Komitəsinin Siyasi Bürosu "Şərq xalqlarının məskunlaşdığı ərazilərdə RKP (b)-nin vəzifələri haqqında" məsələni müzakirə etdi. Layihəsi Lenin tərəfindən yazılmış qərar qəbul edildi: "Hələ muxtar qurumlara malik olmayan şərq millətləri üçün konkret şəraitə uyğun formalarda muxtariyyətin həyata keçirilməsi zəruri hesab edilsin". Oktyabrın 27-də Vladiqafqazda Qafqaz Bürosunun plenumu "dağ muxtariyyəti" məsələsini müzakirə etdi. RKP (b) MK Siyasi Bürosunun bu qərarı əsasında Qafqaz Bürosunun plenumu "Başqırd Sovet Respublikası tipli Terek və Dağıstan dağ sovet respublikalarının vaxtında yaradılmasını" nəzərdən keçirdi.
1922-ci ilin fevralında keçirilən Zaqafqaziya Kommunist Təşkilatlarının I Qurultayında Qafqaz Bürosu RKP(b)-nin seçilmiş Zaqafqaziya Vilayət Komitəsi (Zakkraikom) ilə əvəz olundu.
Qarabağ
Qafbüronun qərarlarından biri Azərbaycan-Ermənistan arasında mübahisəli olan bölgə Qarabağla bağlı idi. Çar hakimiyyəti dövründə ərazi Bakıdan idarə olunurdu. Lakin Rusiya inqilabından sonra baş verən etnik münaqişələr fonunda Qarabağ erməniləri Ermənistana ilhaq etmək istəyirdilər. Bunun qarşısı əvvəlcə Osmanlı imperiyasının, onun süqutundan sonra isə ingilislərin müdaxiləsi ilə alındı. Əvvəlcə 1920-ci ilin aprelində yaradılmış Azərbaycan SSR Qarabağın Ermənistanın bir hissəsi olacağına söz verdi. Bu 1920-ci il iyulun 3-də Qafbüro tərəfindən təsdiq edildi, ancaq iki gün sonra "müsəlmanlar və ermənilər arasında milli harmoniyanın zəruriliyi, yuxarı və aşağı Qarabağ arasında iqtisadi əlaqə və onun Azərbaycanla daimi əlaqələri nəzərə alınaraq" dəyişdirildi. Bəzi erməni tarixçiləri bunu Stalinin və Azərbaycan İnqilab Komitəsinin sədri Nəriman Nərimanovun işə qarışması ilə əlaqələndirirlər. Ermənistan Kommunist Partiyasının etirazlarına baxmayaraq, bu mövqe dəyişdirilmədi. Aleksandr Myasnikyan Qafbüro görüşünü belə təsvir edib:
 | Əgər Qafqaz Bürosunun son iclasını xarakterizə etsək, sanki orada Ağaronyan, Topçubaşov və Çxenkeli oturmuşdu. Azərbaycan belə deyirdi ki, əgər Ermənistan Qarabağı tələb edirsə, kerosin buraxmayacağıq |  |
Mətbuat orqanı
1920-ci ilin aprel-sentyabr aylarında Qafqaz Bürosunun mətbuat orqanı "Sovet Qafqazı" qəzeti, oktyabr ayından isə "Sovet cənubu" olmuşdur. 1920–1922-ci illərdə "RKP (b) MK Qafqaz Bürosunun İzvestiyası" jurnalı nəşr olunurdu.
Üzvləri
| Adı (həyatı) | Şəkli | Dövrü | Partiyaya qoşulma tarixi | Milliyyəti | Partiyadakı mövqeyi | Digər vəzifələri | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
(1891–1938) |  | 1907–1927 və 1930–1936-cı illərdə partiya üzvü idi | |||||
(1886–1934) |  | ||||||
(1868–1941) |  | ||||||
(1877–1937) |  | RSFSR Xalq Xarici Ticarət Komissarlığının Bakıdakı komissarı Fars Qırmızı Ordusu İnqilabi Hərbi Şurasının üzvü | |||||
(1889–1937) |  | 22 avqust 1921 | 18 fevral 1922 | ||||
(1870–1925) |  | Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin sədri (28. aprel 1920 tarixindən) Azərbaycan SSR Xalq Xarici İşlər Komissarı (28. aprel 1920 tarixindən) | |||||
(1881–1937) |  | ||||||
(1886–1937) |  | ||||||
(1891–1937) |  | ||||||
(1892–1937) |  | və 1930 | |||||
(1873–1966) |  | (şəxsi fikrə görə) | |||||
(1889–1937) | |||||||
(1880–1937) |  | ||||||
Həmçinin bax
İstinadlar
- Гражданская война и военная интервенция в СССР: Энциклопедия. М.: Советская Энциклопедия. 1983. 245.
- Audrey L. Altstadt, The Azerbaijani Turks, Stanford, Calif: Hoover Institution Press, Stanford University, 1992, ISBN , OCLC 24846708, 1560533M, 0817991816.
- Революция и Гражданская война в России: 1917 — 1923 гг.: Энциклопедия. В 4 томах. 2. М.: ТЕРРА. 2008.
- İvanidze, 1975. səh. 342
- İvanidze, 1975. səh. 344
- İvanidze, 1975. səh. 344-345
- İvanidze, 1975. səh. 346
- İvanidze, 1975. səh. 343
- Daniyalov, 1968. səh. 133
- Daniyalov, 1968. səh. 134
- Suny, Ronald Grigor. "Nationalism and Democracy in Gorbachev's Soviet Union: The Case of Karabagh". Michigan Quarterly Review. XXVIII (4). 1989: 481–506. :2027/spo.act2080.0028.004:03.
- Гражданская война и военная интервенция в СССР: Энциклопедия. М.: Советская Энциклопедия. 1983. 246.
- "Белобородов Александр Георгиевич" (rus). Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898–1991. 2020-07-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-03.
- Состав руководящих органов Центрального Комитета партии — Политбюро (Президиума), Оргбюро, Секретариата ЦК (1919–1990 гг.) // Известия ЦК КПСС. № 7. М.: Издание Центрального Комитета КПСС. 1990. 86.
- Состав руководящих органов Центрального Комитета партии — Политбюро (Президиума), Оргбюро, Секретариата ЦК (1919–1990 гг.) // Известия ЦК КПСС. № 7. М.: Издание Центрального Комитета КПСС. 1990. 101.
- "Махарадзе Филипп Иесеевич" (rus). Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898–1991. 2009-02-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-03.
- "Мдивани Буду (Поликарп) Гургенович" (rus). Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898–1991. 2016-12-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-03.
- "Назаретян Амаяк Маркарович" (rus). Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898–1991. 2018-03-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-03.
- Нариманов Н. Н. Избранные произведения. Т. 1. Баку: Азернешр. 1988. 351.
- "Орахелашвили Мамия (Иван) Дмитриевич" (rus). Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898–1991. 2009-01-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-03.
- Состав руководящих органов Центрального Комитета партии — Политбюро (Президиума), Оргбюро, Секретариата ЦК (1919–1990 гг.) // Известия ЦК КПСС. № 7. М.: Издание Центрального Комитета КПСС. 1990. 113.
- "Полуян Ян Васильевич" (rus). Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898–1991. 2017-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-03.
- Реабилитация: как это было. Документы Президиума ЦК КПСС и другие материалы. Том II. Февраль 1956 - начало 80-х годов. М.: МФД. 2003. 403.
- "Стасова Елена Дмитриевна" (rus). Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898–1991. 2021-10-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-03.
- Стасова Е. Д. Страницы жизни и борьбы. М. 1957. 23.
- Состав руководящих органов Центрального Комитета партии — Политбюро (Президиума), Оргбюро, Секретариата ЦК (1919–1990 гг.) // Известия ЦК КПСС. № 7. М.: Издание Центрального Комитета КПСС. 1990. 124.
- "Фигатнер Юрий Петрович (Яков Исаакович)" (rus). Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898–1991. 2016-11-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-03.
- "Шотман Александр Васильевич" (rus). Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898–1991. 2020-10-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-03.
Ədəbiyyat
- İvanidze, K. Славные страницы борьбы и побед. История деятельности Кавказского краевого комитета РКП(б) 1917 — 1920 годы [Mübarizə və qələbələrin şanlı səhifələri. RKP (b) Qafqaz Vilayət Komitəsinin 1917 - 1920-ci illər üzrə fəaliyyət tarixi.]. Tbilisi: Merani. 1975.
- Daniyalov, Q.D. История Дагестана. Т. III (PDF) (rus). Moskva: Наука. 1968.
Xarici keçidlər
- Nəriman Nərimanov Rusiya K(b)P MK-nin Qafqaz Bürosunda ermənilərin Dağlıq Qarabağ manipulyasiyasının qarşısını necə aldı..
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rusiya Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin Qafqaz Burosu ve ya qisaca Qafburo Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasinin Qafqazdaki regional orqani kimi 1920 ci ilin aprelinde bolsevikler terefinden yaradilmis teskilat 1920 ci ilin iyuluna qeder Qafqaz Burosu Pyatiqorskda oktyabrin sonuna qeder Armavirde 1920 ci il noyabrin evvelinden 1921 ci ilin martinadek Rostov na Donuda sonra ise Tiflisde yerlesirdi QafburoUmumi melumatlarOlke SSRIYaradilma tarixi 8 aprel 1920Evvelki qurum Qafqaz Diyar KomitesiLegv edilib fevral 1922Qafburonun 5 iyul 1921 ci il tarixli qerari Qafburo 8 aprel 1920 ci ilde Serqo Orconikidze sedr ve Sergey Kirovun sedr muavini rehberliyi ile yaradilmisdir Derhal narahatliq doguran meqamlardan biri o idi ki Qafburo hec bir musteqil kommunist partiyasinin onlarin nezaretinden kenar yaradildigini gormek istemirdi TarixiQafqaz Burosu RKP b MK Plenumunun 8 aprel 1920 ci il tarixli qerari ile yaradilmisdir O RKP b nin Qafqaz Diyar Komitesini evez etdi baxmayaraq ki Qafqaz Burosunun yaradilmasi hec de Qafqaz Diyar Komitesinin legvi demek deyildi Qafqaz Diyar Komitesinin Qafqaz Burosu ile evezlenmesi sonradan bas verdi Senedler gosterir ki aprelin 8 den sonra Qafqaz Diyar Komitesi Qafqaz Burosu ile paralel olaraq Qafqaz partiya teskilatlarina rehberlik etmekde fealiyyetini davam etdirmisdir Qafqaz Diyar Komitesi RKP b MK nin qerari ile mayin 20 de fealiyyetini dayandirdigini elan etdi Komitenin qerari mayin 25 de RKP b MK Siyasi Burosu terefinden tesdiq edildi Yerli partiya teskilatlarinin regional idareetme orqani olan Qafqaz Diyar Komitesinden ferqli olaraq Qafqaz Burosu umumrusiya partiya merkezinin regional selahiyyetli orqani idi Onun fealiyyetine RKP b MK ve sexsen Lenin rehberlik edirdi Qriqori Orconikidze Qafqaz Burosunun sedri Sergey Kirov ise onun muavini teyin edildi 1920 ci ilin iyununda Qafqaz Burosunun terkibinde iki ucluk yaradildi Orconikidzenin basciliq etdiyi Baki ve Aleksandr Beloborodovun rehberlik etdiyi Armavir oktyabrdan sonra Rostov Uclukler Don ve Simali Qafqazin partiya teskilatlarina rehberlik edirdiler Oktyabrda Leninin sedrliyi ile RKP b Merkezi Komitesinin Siyasi Burosu Serq xalqlarinin meskunlasdigi erazilerde RKP b nin vezifeleri haqqinda meseleni muzakire etdi Layihesi Lenin terefinden yazilmis qerar qebul edildi Hele muxtar qurumlara malik olmayan serq milletleri ucun konkret seraite uygun formalarda muxtariyyetin heyata kecirilmesi zeruri hesab edilsin Oktyabrin 27 de Vladiqafqazda Qafqaz Burosunun plenumu dag muxtariyyeti meselesini muzakire etdi RKP b MK Siyasi Burosunun bu qerari esasinda Qafqaz Burosunun plenumu Basqird Sovet Respublikasi tipli Terek ve Dagistan dag sovet respublikalarinin vaxtinda yaradilmasini nezerden kecirdi 1922 ci ilin fevralinda kecirilen Zaqafqaziya Kommunist Teskilatlarinin I Qurultayinda Qafqaz Burosu RKP b nin secilmis Zaqafqaziya Vilayet Komitesi Zakkraikom ile evez olundu Qarabag Qafburonun qerarlarindan biri Azerbaycan Ermenistan arasinda mubahiseli olan bolge Qarabagla bagli idi Car hakimiyyeti dovrunde erazi Bakidan idare olunurdu Lakin Rusiya inqilabindan sonra bas veren etnik munaqiseler fonunda Qarabag ermenileri Ermenistana ilhaq etmek isteyirdiler Bunun qarsisi evvelce Osmanli imperiyasinin onun suqutundan sonra ise ingilislerin mudaxilesi ile alindi Evvelce 1920 ci ilin aprelinde yaradilmis Azerbaycan SSR Qarabagin Ermenistanin bir hissesi olacagina soz verdi Bu 1920 ci il iyulun 3 de Qafburo terefinden tesdiq edildi ancaq iki gun sonra muselmanlar ve ermeniler arasinda milli harmoniyanin zeruriliyi yuxari ve asagi Qarabag arasinda iqtisadi elaqe ve onun Azerbaycanla daimi elaqeleri nezere alinaraq deyisdirildi Bezi ermeni tarixcileri bunu Stalinin ve Azerbaycan Inqilab Komitesinin sedri Neriman Nerimanovun ise qarismasi ile elaqelendirirler Ermenistan Kommunist Partiyasinin etirazlarina baxmayaraq bu movqe deyisdirilmedi Aleksandr Myasnikyan Qafburo gorusunu bele tesvir edib Eger Qafqaz Burosunun son iclasini xarakterize etsek sanki orada Agaronyan Topcubasov ve Cxenkeli oturmusdu Azerbaycan bele deyirdi ki eger Ermenistan Qarabagi teleb edirse kerosin buraxmayacagiqMetbuat orqani1920 ci ilin aprel sentyabr aylarinda Qafqaz Burosunun metbuat orqani Sovet Qafqazi qezeti oktyabr ayindan ise Sovet cenubu olmusdur 1920 1922 ci illerde RKP b MK Qafqaz Burosunun Izvestiyasi jurnali nesr olunurdu UzvleriAdi heyati Sekli Dovru Partiyaya qosulma tarixi Milliyyeti Partiyadaki movqeyi Diger vezifeleriAleksandr Beloborodov 1891 1938 may 1920 mart 1921 1907 1927 ve 1930 1936 ci illerde partiya uzvu idi rus RKP b Merkezi Komitesinin uzvluyune namized Qafqaz Fehle Ordusu Inqilabi Herbi Surasinin sedriSergey Kirov 1886 1934 1904 rusFilipp Maxaradze 1868 1941 1920 1903 gurcuPolikarp Mdivani 1877 1937 1920 1921 1903 gurcu Gurcustan Kommunist Partiyasinin b sedri Baki Inqilab Komitesi Reyaset Heyetinin uzvu RSFSR Xalq Xarici Ticaret Komissarliginin Bakidaki komissari Fars Qirmizi Ordusu Inqilabi Herbi Surasinin uzvu 1889 1937 25 may 1920 22 avqust 1921 21 mart 1921 18 fevral 1922 1905 ermeniNeriman Nerimanov 1870 1925 1905 azerbaycanli Azerbaycan Muveqqeti Inqilab Komitesinin sedri 27 aprel 1920 tarixinden Azerbaycan SSR Xalq Komissarlari Sovetinin sedri 28 aprel 1920 tarixinden Azerbaycan SSR Xalq Xarici Isler Komissari 28 aprel 1920 tarixinden Mamiya Oraxelasvili 1881 1937 noyabr 1920 11 avqust 1921 1903 gurcu Gurcustan KP b MK Reyaset Heyetinin sedriSerqo Orconikidze 1886 1937 1903 gurcu 1891 1937 iyun 1920 mart 1921 1912 ukraynali Kuban Qara deniz Regional Inqilab Komitesinin sedriIvar Smilqa 1892 1937 1907 1927 ve 1930 latisYelena Stasova 1873 1966 1921 1898 sexsi fikre gore rus AKP b MK Reyaset Heyetinin sedri 1889 1937 dekabr 1920 yanvar 1922 1903 yehudi UHIMS Qafqaz Burosunun sedriAleksandr Sotman 1880 1937 1920 21 mart 1921 1899 ingermanlandliHemcinin baxQafqaz Diyar KomitesiIstinadlarGrazhdanskaya vojna i voennaya intervenciya v SSSR Enciklopediya M Sovetskaya Enciklopediya 1983 245 Audrey L Altstadt The Azerbaijani Turks Stanford Calif Hoover Institution Press Stanford University 1992 ISBN 0 8179 9181 6 OCLC 24846708 1560533M 0817991816 Revolyuciya i Grazhdanskaya vojna v Rossii 1917 1923 gg Enciklopediya V 4 tomah 2 M TERRA 2008 Ivanidze 1975 seh 342 Ivanidze 1975 seh 344 Ivanidze 1975 seh 344 345 Ivanidze 1975 seh 346 Ivanidze 1975 seh 343 Daniyalov 1968 seh 133 Daniyalov 1968 seh 134 Suny Ronald Grigor Nationalism and Democracy in Gorbachev s Soviet Union The Case of Karabagh Michigan Quarterly Review XXVIII 4 1989 481 506 2027 spo act2080 0028 004 03 Grazhdanskaya vojna i voennaya intervenciya v SSSR Enciklopediya M Sovetskaya Enciklopediya 1983 246 Beloborodov Aleksandr Georgievich rus Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii i Sovetskogo Soyuza 1898 1991 2020 07 17 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 03 Sostav rukovodyashih organov Centralnogo Komiteta partii Politbyuro Prezidiuma Orgbyuro Sekretariata CK 1919 1990 gg Izvestiya CK KPSS 7 M Izdanie Centralnogo Komiteta KPSS 1990 86 Sostav rukovodyashih organov Centralnogo Komiteta partii Politbyuro Prezidiuma Orgbyuro Sekretariata CK 1919 1990 gg Izvestiya CK KPSS 7 M Izdanie Centralnogo Komiteta KPSS 1990 101 Maharadze Filipp Ieseevich rus Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii i Sovetskogo Soyuza 1898 1991 2009 02 18 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 03 Mdivani Budu Polikarp Gurgenovich rus Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii i Sovetskogo Soyuza 1898 1991 2016 12 24 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 03 Nazaretyan Amayak Markarovich rus Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii i Sovetskogo Soyuza 1898 1991 2018 03 30 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 03 Narimanov N N Izbrannye proizvedeniya T 1 Baku Azerneshr 1988 351 Orahelashvili Mamiya Ivan Dmitrievich rus Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii i Sovetskogo Soyuza 1898 1991 2009 01 09 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 03 Sostav rukovodyashih organov Centralnogo Komiteta partii Politbyuro Prezidiuma Orgbyuro Sekretariata CK 1919 1990 gg Izvestiya CK KPSS 7 M Izdanie Centralnogo Komiteta KPSS 1990 113 Poluyan Yan Vasilevich rus Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii i Sovetskogo Soyuza 1898 1991 2017 04 07 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 03 Reabilitaciya kak eto bylo Dokumenty Prezidiuma CK KPSS i drugie materialy Tom II Fevral 1956 nachalo 80 h godov M MFD 2003 403 Stasova Elena Dmitrievna rus Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii i Sovetskogo Soyuza 1898 1991 2021 10 17 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 03 Stasova E D Stranicy zhizni i borby M 1957 23 Sostav rukovodyashih organov Centralnogo Komiteta partii Politbyuro Prezidiuma Orgbyuro Sekretariata CK 1919 1990 gg Izvestiya CK KPSS 7 M Izdanie Centralnogo Komiteta KPSS 1990 124 Figatner Yurij Petrovich Yakov Isaakovich rus Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii i Sovetskogo Soyuza 1898 1991 2016 11 02 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 03 Shotman Aleksandr Vasilevich rus Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii i Sovetskogo Soyuza 1898 1991 2020 10 24 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 03 Edebiyyat Ivanidze K Slavnye stranicy borby i pobed Istoriya deyatelnosti Kavkazskogo kraevogo komiteta RKP b 1917 1920 gody Mubarize ve qelebelerin sanli sehifeleri RKP b Qafqaz Vilayet Komitesinin 1917 1920 ci iller uzre fealiyyet tarixi Tbilisi Merani 1975 Daniyalov Q D Istoriya Dagestana T III PDF rus Moskva Nauka 1968 Xarici kecidlerNeriman Nerimanov Rusiya K b P MK nin Qafqaz Burosunda ermenilerin Dagliq Qarabag manipulyasiyasinin qarsisini nece aldi