Qərbi-Frank krallığı (lat. Regnum Francorum occidentalium, Francia occidentalis, fr. Francie occidentale) — Frank krallığının bölünməsi zamanı indiki Fransa ərazisində yaranan dövlət.
Tarixi dövlət | |
Qərbi Frank krallığı | |
---|---|
| |
Paytaxt | Paris |
Dilləri | Qallo-roman dilləri[d] |
Rəsmi dilləri | |
İdarəetmə forması | İrsi monarxiya |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
843-cü ildə Böyük Karlın nəvələri I Lotar,II Lüdovik və II Keçəl Karl Frank imperiyasını bölmək üçün Verden müqaviləsini imzaladı. Lotair, imperiya titulunu saxlayaraq, İtaliyanı və Reyn və Rone ( Orta Krallıq ), Lui Alman - Reynin şərqindəki torpaqları ( Şərqi Frank Krallığı ), Keçəl Çarlz - Reyndən qərbdəki torpaqları (Qərbi Krallıq yəni Qərbi Frank) torpaqlarını aldı.Beləliklə, frankların ilk torpaqları (və bir çox başqa ərazilər) Lothair və Lui Almanın əlinə keçdi. Keçəl Çarlz , frank işğalçılarının əhalinin cüzi bir azlığını təşkil etdiyi keçmiş Qalliya ərazisini aldı ( Flandriya qraflığı istisna idi , burada yerli əhalinin sayı qədər frank var idi). Eyni zamanda, franklar hərbi təbəqəyə çevrildilər, daha sonra bu təbəqə feodalların mülkünə çevrildi.Əhalinin əsas hissəsini Qallar təşkil edirdi və bir sıra romalıların nəsli də yaşayırdı. O vaxta qədər onların hər ikisi Roman qrupunun dilində danışırdılar və Latın dilinə yaxındır. (Qallıların qədim orijinal dili olan Kelt dilinin latın dilinə yaxınlıq dərəcəsi mübahisəli olaraq qalır). Qallo-Roman əhalisi kəndliləri və ruhanilərin əksəriyyətini təşkil edirdi. Yalnız Flandriya və Lotaringiyada (870-ci ildən Verdun şəhəri ilə birlikdə bir müddət krallığın bir hissəsi idi) frankların əksəriyyəti kəndlilərin bir hissəsi oldu. Frankların dili German qrupuna aid olsa da, onların öz yazısı yox idi. Onlar latın yazısından istifadə edirdilər. Onlar həmçinin yerli Gallo-Roma əhalisi vasitəsilə xristianlığı qəbul etdilər. Bütün bunlar ona kömək etdi ki, imperiya parçalananda Qalli Franklarının əsas hissəsi öz ana dilini itirərək o dövrdə "Roman" (Rim), indi isə köhnə fransız dilinə keçdi. Əslində, bu, təəccüblü dərəcədə az sayda frank sözlərini ehtiva edən Qallo-Roman əhalisinin dili idi. Yalnız ən yüksək aristokratiya hər üç dili bilirdi - Latın, Frank və "Roman"
Sonradan frankların Qallo-Roma əhalisi tərəfindən assimilyasiyası fransız milliyyətinin yaranmasına səbəb oldu. Français (Fransız) sözü ilkin olaraq "Frank" mənasını daşıyırdı (məsələn, les rois français - Frank kralları. Sonra fransızlar Paris ətrafındakı ərazinin bütün sakinlərini (indiki Ile-de-France bölgəsi ) və yalnız bundan sonra - bütün krallığın sakinləri adlandırmağa başladılar. Müasir fransız dilində sözlərin 50%-ə qədəri alman dillərindən (əsasən ingilis və alman) götürülür, lakin birbaşa frank dilindən götürülmüş sözlərin nisbəti cüzidir. Bununla belə, bəzi məşhur fransız adları Frank krallarından yaranmışdır: Charles (Karl), Henri (Henry), Louis (Clovis, Louis). Ölkənin indiki adı franklardan gəlir. - "Fransa".Əvvəlcə Frank krallıqları arasında sülalə əlaqələri qorunurdu. Onlar nominal olaraq hələ də Frank "Roma İmperiyasının" bir hissəsi idilər . Xüsusilə, Keçəl Çarlz 875-877-ci illərdə imperator olub. 884-cü ildə Qərbi Frank feodalları, o vaxta qədər artıq imperator olmuş Alman kralı Kök Çarlzı hakimiyyətə dəvət etdilər. Lakin 887-ci ildən Qərbi franklar imperatorların ali hakimiyyətini tanımağı dayandırdılar. Krallıq feodal parçalanma prosesində idi. Hersoq və qraflar padşahlara yalnız nominal tabe oldular və çox vaxt onlarla düşmənçilik edirdilər. Krallar adətən feodallar tərəfindən seçilirdi, seçilmiş krallar isə həmişə Karolinq sülaləsindən olmurdu.9-cu əsrdən Norman istilaları başladı. Onlar Sena, Luara və başqa çaylar boyu üzərək yerli əhalidən xərac götürür, Frank şəhərlərini qarət edir, Parisə səfərlər edirdilər. Bəzən hətta krallar da Normanlara xərac verməyə məcbur olurdular. Norman şahzadəsi Rollon ilə Qərbi Frank kralı Çarlz Sadə arasında 911 -ci il Sen-Kler-sür-Ept müqaviləsinə əsasən Normandiya qraflığı yaradıldı.(Tezliklə hersoqluğa çevrildi). Norman fatehləri Normandiyanın feodal və tacir siniflərini təşkil edərək, qallo-Roma əhalisinin dilini qəbul etdilər (Fransız dilinin əslində ləhcəsi olan "norman dili" adlanan dil inkişaf etmişdir). 10-cu əsrdə Norman xalqı formalaşdı, sonralar fransızların tərkibinə daxil oldu.Qərbi Frank kralları, Şərqi Franklar (yəni, Alman) kimi adətən özlərini "Frankların Kralı" (rex Francorum) və ya sadəcə olaraq "Kral" adlandırırdılar. Tam adları "rex Francorum Occidentalium" və "rex Francorum Orientalium" bir-birləri ilə müqavilə bağlayarkən istifadə etdilər. 962-ci ildə Şərqi Frank kralı I Böyük Otto "Frankların və Romalıların İmperatoru" titulunu aldı və 967-ci ildə oğlu II Otto sadəcə olaraq "Romalıların İmperatoru" kimi taclandı. Beləliklə, "rex Francorum" titulu Qərbi Frank krallarına qaldı.Şərti olaraq, 987-ci il Qərbi Frank krallığının Fransaya çevrilməsi tarixi kimi qəbul edildi, bu tarixdə Karolinqlər sülaləsinin sonuncu kralı öldü və Kapetiya sülaləsinin banisi Hyu Kapet kral seçildi. Rəsmi titulda ilk dəfə Filipp II Avqust 1180 -ci ildə Fransa kralı seçildi.
İstinadlar
- "orta əsrlər tarixi | Kayzen". 2023-06-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-26.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qerbi Frank kralligi lat Regnum Francorum occidentalium Francia occidentalis fr Francie occidentale Frank kralliginin bolunmesi zamani indiki Fransa erazisinde yaranan dovlet Tarixi dovletQerbi Frank kralligi843 987Paytaxt ParisDilleri Qallo roman dilleri d Resmi dilleri latin dili Breton diliIdareetme formasi Irsi monarxiya Vikianbarda elaqeli mediafayllarFrank dovleti Verden muqavilesinden sonra 843 Tarixi843 cu ilde Boyuk Karlin neveleri I Lotar II Ludovik ve II Kecel Karl Frank imperiyasini bolmek ucun Verden muqavilesini imzaladi Lotair imperiya titulunu saxlayaraq Italiyani ve Reyn ve Rone Orta Kralliq Lui Alman Reynin serqindeki torpaqlari Serqi Frank Kralligi Kecel Carlz Reynden qerbdeki torpaqlari Qerbi Kralliq yeni Qerbi Frank torpaqlarini aldi Belelikle franklarin ilk torpaqlari ve bir cox basqa eraziler Lothair ve Lui Almanin eline kecdi Kecel Carlz frank isgalcilarinin ehalinin cuzi bir azligini teskil etdiyi kecmis Qalliya erazisini aldi Flandriya qrafligi istisna idi burada yerli ehalinin sayi qeder frank var idi Eyni zamanda franklar herbi tebeqeye cevrildiler daha sonra bu tebeqe feodallarin mulkune cevrildi Ehalinin esas hissesini Qallar teskil edirdi ve bir sira romalilarin nesli de yasayirdi O vaxta qeder onlarin her ikisi Roman qrupunun dilinde danisirdilar ve Latin diline yaxindir Qallilarin qedim orijinal dili olan Kelt dilinin latin diline yaxinliq derecesi mubahiseli olaraq qalir Qallo Roman ehalisi kendlileri ve ruhanilerin ekseriyyetini teskil edirdi Yalniz Flandriya ve Lotaringiyada 870 ci ilden Verdun seheri ile birlikde bir muddet kralligin bir hissesi idi franklarin ekseriyyeti kendlilerin bir hissesi oldu Franklarin dili German qrupuna aid olsa da onlarin oz yazisi yox idi Onlar latin yazisindan istifade edirdiler Onlar hemcinin yerli Gallo Roma ehalisi vasitesile xristianligi qebul etdiler Butun bunlar ona komek etdi ki imperiya parcalananda Qalli Franklarinin esas hissesi oz ana dilini itirerek o dovrde Roman Rim indi ise kohne fransiz diline kecdi Eslinde bu teeccublu derecede az sayda frank sozlerini ehtiva eden Qallo Roman ehalisinin dili idi Yalniz en yuksek aristokratiya her uc dili bilirdi Latin Frank ve Roman Sonradan franklarin Qallo Roma ehalisi terefinden assimilyasiyasi fransiz milliyyetinin yaranmasina sebeb oldu Francais Fransiz sozu ilkin olaraq Frank menasini dasiyirdi meselen les rois francais Frank krallari Sonra fransizlar Paris etrafindaki erazinin butun sakinlerini indiki Ile de France bolgesi ve yalniz bundan sonra butun kralligin sakinleri adlandirmaga basladilar Muasir fransiz dilinde sozlerin 50 e qederi alman dillerinden esasen ingilis ve alman goturulur lakin birbasa frank dilinden goturulmus sozlerin nisbeti cuzidir Bununla bele bezi meshur fransiz adlari Frank krallarindan yaranmisdir Charles Karl Henri Henry Louis Clovis Louis Olkenin indiki adi franklardan gelir Fransa Evvelce Frank kralliqlari arasinda sulale elaqeleri qorunurdu Onlar nominal olaraq hele de Frank Roma Imperiyasinin bir hissesi idiler Xususile Kecel Carlz 875 877 ci illerde imperator olub 884 cu ilde Qerbi Frank feodallari o vaxta qeder artiq imperator olmus Alman krali Kok Carlzi hakimiyyete devet etdiler Lakin 887 ci ilden Qerbi franklar imperatorlarin ali hakimiyyetini tanimagi dayandirdilar Kralliq feodal parcalanma prosesinde idi Hersoq ve qraflar padsahlara yalniz nominal tabe oldular ve cox vaxt onlarla dusmencilik edirdiler Krallar adeten feodallar terefinden secilirdi secilmis krallar ise hemise Karolinq sulalesinden olmurdu 9 cu esrden Norman istilalari basladi Onlar Sena Luara ve basqa caylar boyu uzerek yerli ehaliden xerac goturur Frank seherlerini qaret edir Parise seferler edirdiler Bezen hetta krallar da Normanlara xerac vermeye mecbur olurdular Norman sahzadesi Rollon ile Qerbi Frank krali Carlz Sade arasinda 911 ci il Sen Kler sur Ept muqavilesine esasen Normandiya qrafligi yaradildi Tezlikle hersoqluga cevrildi Norman fatehleri Normandiyanin feodal ve tacir siniflerini teskil ederek qallo Roma ehalisinin dilini qebul etdiler Fransiz dilinin eslinde lehcesi olan norman dili adlanan dil inkisaf etmisdir 10 cu esrde Norman xalqi formalasdi sonralar fransizlarin terkibine daxil oldu Qerbi Frank krallari Serqi Franklar yeni Alman kimi adeten ozlerini Franklarin Krali rex Francorum ve ya sadece olaraq Kral adlandirirdilar Tam adlari rex Francorum Occidentalium ve rex Francorum Orientalium bir birleri ile muqavile baglayarken istifade etdiler 962 ci ilde Serqi Frank krali I Boyuk Otto Franklarin ve Romalilarin Imperatoru titulunu aldi ve 967 ci ilde oglu II Otto sadece olaraq Romalilarin Imperatoru kimi taclandi Belelikle rex Francorum titulu Qerbi Frank krallarina qaldi Serti olaraq 987 ci il Qerbi Frank kralliginin Fransaya cevrilmesi tarixi kimi qebul edildi bu tarixde Karolinqler sulalesinin sonuncu krali oldu ve Kapetiya sulalesinin banisi Hyu Kapet kral secildi Resmi titulda ilk defe Filipp II Avqust 1180 ci ilde Fransa krali secildi Istinadlar orta esrler tarixi Kayzen 2023 06 26 tarixinde Istifade tarixi 2023 06 26