Qədim Tbilisi və ya Qədim şəhər (gürc. ძველი თბილისი) — Gürcüstanda yerləşən inzibati rayon — Tbilisi şəhərinin tarixi mərkəzi. Şəhərin cənub-şərq hissəsində yerləşir. Müxtəlif mənbələrə görə, ərazinin sərhədləri XII əsrdə Qədim Tbilisi ərazisi , şəhərin köhnə qala divarı içərisində, Puşkin-Barataşvili küçəsi boyunca Kür və Sololaki yamacına, o cümlədən kükürd banyolarına (Abanotubani) və Gürcüstanın birləşdirilməsindən əvvəl şəhərin Xarpuxi ərazisində göstərilmişdir (1801).
Qədim Tbilisi | |
---|---|
ძველი თბილისი | |
| |
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Yaradılıb | 2007 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Bu rayonda küçələr əyri, dar, binalar isə orta əsr binalarının xüsusiyyətlərini qoruyur. Memarlıq abidələri Qədim Tbilisidə yığılmışdır, hətta V əsrin binaları da burada mövcuddur, lakin rayonda XIX əsrin binaları üstünlük təşkil edir. Rayonda XIX-XVII əsrlərdə başa çatan Narikala qalasının qalıqları, aşağı qala divarlarının qalıqları, Ançisxati bazilikası (6-cı əsr) və Metekxi (təq, 5-ci əsr) qədim kilsələri, Sioni Kilsəsi və Çar Rostomun hamamları burada yerləşir. Memarlıq abidələrinin bəziləri Dünya Abidələr Fondunun təhlükəsizlik siyahısına daxil edilmişdir.
Tarixi
"Qədim Tbilisi" termini uzun müddət şəhərin tarixi hissəsinə istinad etməklə istifadə olunsa da, bu adı ilə inzibati rayon yalnız 2007-ci ildə paytaxtın dörd inzibati-ərazi bölgəsinin Mtatsminda-Krtsanisi, İsani-Samqori, Didube-Çuğureti və Vake-Saburtalo, daha əvvəl şəhərin digər sahələrinə daxil edilmişdir. Uzun müddətdir ki, qədim şəhər Kür çayından Sololaki dağ silsiləsinin ətəyinə qədər qala divarı ilə əhatə olunmuşdur. İlk divarlar Daç Çarı tərəfindən tikilmişdir (499-514). Bir neçə dəfə məhv edildikdən sonra istehkamlar şəhəri yenidən qurdu. Çarın güclənməsi ilə (XVII əsr) güclü divarlar tikilmiş, onların hündürlüyü 4-5 metr, qalınlığı isə təxminən 2,5 arşına çatmışdır. Divarda 8 qapı mövcüd idi: Seyidabad, Gənzi (İrəvan), Serfs, Sololak, Kojor, Kartli, Digom, Kursk. Divar 1820-1840-cı illərdə sökülmüşdür.
Rayonun rekonstruksiyası
Sosialist yenidənqurma zamanı bəzi küçələr və meydanlar genişlənmiş, köprülər tikilmiş, mühüm nəqliyyat obyektlərində xaotik binalar yıxılmış, bəzi memarlıq abidələri (Şiə məscidi, karvansara) saxlanılmışdır.
1960-cı illərdən bəri, qədim şəhərin yenidən qurulması memar Şota Kavlaşvilinin rəhbərliyi altında hazırlanmış plana əsasən həyata keçirilmişdir. Yenidənqurmanın birinci mərhələsi Tbilisoba təntənəli bayramı ilə 1980-ci ilin sonlarında başa çatmışdır . Yenidənqurma planları həyata keçməyə davam edir .
Qalereya
İstinadlar
- "Архивированная копия". 2007-08-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-06.
- "Aşağı qala divarlarının qalıqları". 2018-06-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-07-03.
- "Журнал «Вокруг света» / Октябрь 1983 / «…внутри драгоценного круга»". 2013-01-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-07-03.
- "Новая жизнь старого Тбилиси". 2018-07-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-07-03.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Qedim seher Qedim Tbilisi ve ya Qedim seher gurc ძველი თბილისი Gurcustanda yerlesen inzibati rayon Tbilisi seherinin tarixi merkezi Seherin cenub serq hissesinde yerlesir Muxtelif menbelere gore erazinin serhedleri XII esrde Qedim Tbilisi erazisi seherin kohne qala divari icerisinde Puskin Baratasvili kucesi boyunca Kur ve Sololaki yamacina o cumleden kukurd banyolarina Abanotubani ve Gurcustanin birlesdirilmesinden evvel seherin Xarpuxi erazisinde gosterilmisdir 1801 Qedim Tbilisiძველი თბილისი41 41 34 sm e 44 48 23 s u Olke GurcustanTarixi ve cografiyasiYaradilib 2007 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Bu rayonda kuceler eyri dar binalar ise orta esr binalarinin xususiyyetlerini qoruyur Memarliq abideleri Qedim Tbiliside yigilmisdir hetta V esrin binalari da burada movcuddur lakin rayonda XIX esrin binalari ustunluk teskil edir Rayonda XIX XVII esrlerde basa catan Narikala qalasinin qaliqlari asagi qala divarlarinin qaliqlari Ancisxati bazilikasi 6 ci esr ve Metekxi teq 5 ci esr qedim kilseleri Sioni Kilsesi ve Car Rostomun hamamlari burada yerlesir Memarliq abidelerinin bezileri Dunya Abideler Fondunun tehlukesizlik siyahisina daxil edilmisdir Tarixi Qedim Tbilisi termini uzun muddet seherin tarixi hissesine istinad etmekle istifade olunsa da bu adi ile inzibati rayon yalniz 2007 ci ilde paytaxtin dord inzibati erazi bolgesinin Mtatsminda Krtsanisi Isani Samqori Didube Cugureti ve Vake Saburtalo daha evvel seherin diger sahelerine daxil edilmisdir Uzun muddetdir ki qedim seher Kur cayindan Sololaki dag silsilesinin eteyine qeder qala divari ile ehate olunmusdur Ilk divarlar Dac Cari terefinden tikilmisdir 499 514 Bir nece defe mehv edildikden sonra istehkamlar seheri yeniden qurdu Carin guclenmesi ile XVII esr guclu divarlar tikilmis onlarin hundurluyu 4 5 metr qalinligi ise texminen 2 5 arsina catmisdir Divarda 8 qapi movcud idi Seyidabad Genzi Irevan Serfs Sololak Kojor Kartli Digom Kursk Divar 1820 1840 ci illerde sokulmusdur Rayonun rekonstruksiyasiQedim Tbilisi Iyul 2019 Sosialist yenidenqurma zamani bezi kuceler ve meydanlar genislenmis kopruler tikilmis muhum neqliyyat obyektlerinde xaotik binalar yixilmis bezi memarliq abideleri Sie mescidi karvansara saxlanilmisdir 1960 ci illerden beri qedim seherin yeniden qurulmasi memar Sota Kavlasvilinin rehberliyi altinda hazirlanmis plana esasen heyata kecirilmisdir Yenidenqurmanin birinci merhelesi Tbilisoba tenteneli bayrami ile 1980 ci ilin sonlarinda basa catmisdir Yenidenqurma planlari heyata kecmeye davam edir QalereyaIstinadlar Arhivirovannaya kopiya 2007 08 30 tarixinde Istifade tarixi 2008 10 06 Asagi qala divarlarinin qaliqlari 2018 06 16 tarixinde Istifade tarixi 2019 07 03 Zhurnal Vokrug sveta Oktyabr 1983 vnutri dragocennogo kruga 2013 01 28 tarixinde Istifade tarixi 2019 07 03 Novaya zhizn starogo Tbilisi 2018 07 09 tarixinde Istifade tarixi 2019 07 03 Xarici kecidler