Qış qarışlayıcısı-(lat. Operophthera brumata L.) Buğumayaqlılar tipinin Pulcuqluqanadlılar dəstəsinin fəsiləsinə aid olan növ
Qış qarışlayıcısı | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Ranqsız: Tipüstü: Ranqsız: Ranqsız: Tip: ???: Qış qarışlayıcısı | ||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Həyat tərzi
Zərərvericinin kəpənəklərinə hava şəraitindən asılı olaraq payız fəslinin axırı və qış fəslinin əvvəli rast gəlmək olur. Erkək kəpənək qanadları açılmış halda 20–25 mm ölçüdə olmaqla, ön qanadları sarı rəngdə olub, zolaqsızdır. Sap şəkilli bığcıqları vardır. Dişi kəpənəyin qanadları qısa olub, boz rəngdədir. Qanadların üzərində iki zolaq görünür. Pup mərhələsində qışlayır, oktyabrın axırı və noyabrın əvvəllərində puplardan çıxan kəpənəklər 1-2 gün cütləşdikdən sonra yumurta qoymağa başlayırlar. Kəpənəklərin uçuşu 40-45 gün davam edir. Yumurtalar uzunsov oval şəklində olmaqla, sarımtıl-yaşıl rəngdədirlər. Dişi kəpənəklər yumurtalarını topa halında ağacların qabığının çatları arasına və tumurcuqların üzərinə qoyurlar. Hər bir dişi kəpənək 15-25 gün ərzində 250-300-dək yumurta qoya bilir. Yazın başlanğıcında, mart-aprel aylarında yumurtalardan çıxan tırtıllar tumurcuqlarla, sonra isə yarpaqlarla qidalanmağa başlayırlar. Tırtıllar sarımtıl, bəzən də açıq-boz rəngdə olmaqla belinin üst tərəfindən iki zolaq uzanır. Bəzək ağacları üzərində aparılan müşahidələrə əsasən, bitkinin tırtıllar tərəfindən zədələnmiş hissələri torla örtülür. Onlar özlərini xarici təsirlərdən mühafizə etmək məqsədilə torla bir-birinə yapışmış yarpaqlar arasında gizlənirlər. Tırtılların inkişafı 14-200 C temperaturda 20-26 gün çəkir. İyun-iyul aylarında inkişaflarını başa çatdırıb, ifraz etdikləri sap vasitəsilə torpağa düşərək, torpağın 5-10 sm dərinliyində barama hörüb pup halına keçir və 3 ayadək torpağın altında diapauza dövrü keçirir. Kəpənəklərin uçuşu oktyabr-noyabr aylarında başlayır. Yumurta mərhələsində qabığın altında qışlayır.
Yayılması
Keçmiş SSRİ-nin Avropa hissəsi, Qafqaz, Şərqi və Orta Avropa, İslandiya, Yaponiya, qərbi Amerika, Kanada. Azərbaycanda Şamaxı-Qobustan bölgəsində yayılmışdır.
Ədəbiyyat
- E.F.Səfərova. Abşeronda bəzək bitkilərinə zərərverən cücülər, onların biotənzimlənməsində entomofaqların rolu (Dissertasiya). Bakı, 2013
Həmçinin bax
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qis qarislayicisi lat Operophthera brumata L Bugumayaqlilar tipinin Pulcuqluqanadlilar destesinin fesilesine aid olan nov Qis qarislayicisiElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Ranqsiz IlkagizlilarTipustu TuleyenlerRanqsiz PanarthropodaRanqsiz Tip Bugumayaqlilar Qis qarislayicisiBeynelxalq elmi adiOperophtera brumata L 1758Sekil axtarisiITIS 117589NCBI 104452EOL 287017Heyat terziZerervericinin kepeneklerine hava seraitinden asili olaraq payiz feslinin axiri ve qis feslinin evveli rast gelmek olur Erkek kepenek qanadlari acilmis halda 20 25 mm olcude olmaqla on qanadlari sari rengde olub zolaqsizdir Sap sekilli bigciqlari vardir Disi kepeneyin qanadlari qisa olub boz rengdedir Qanadlarin uzerinde iki zolaq gorunur Pup merhelesinde qislayir oktyabrin axiri ve noyabrin evvellerinde puplardan cixan kepenekler 1 2 gun cutlesdikden sonra yumurta qoymaga baslayirlar Kepeneklerin ucusu 40 45 gun davam edir Yumurtalar uzunsov oval seklinde olmaqla sarimtil yasil rengdedirler Disi kepenekler yumurtalarini topa halinda agaclarin qabiginin catlari arasina ve tumurcuqlarin uzerine qoyurlar Her bir disi kepenek 15 25 gun erzinde 250 300 dek yumurta qoya bilir Yazin baslangicinda mart aprel aylarinda yumurtalardan cixan tirtillar tumurcuqlarla sonra ise yarpaqlarla qidalanmaga baslayirlar Tirtillar sarimtil bezen de aciq boz rengde olmaqla belinin ust terefinden iki zolaq uzanir Bezek agaclari uzerinde aparilan musahidelere esasen bitkinin tirtillar terefinden zedelenmis hisseleri torla ortulur Onlar ozlerini xarici tesirlerden muhafize etmek meqsedile torla bir birine yapismis yarpaqlar arasinda gizlenirler Tirtillarin inkisafi 14 200 C temperaturda 20 26 gun cekir Iyun iyul aylarinda inkisaflarini basa catdirib ifraz etdikleri sap vasitesile torpaga duserek torpagin 5 10 sm derinliyinde barama horub pup halina kecir ve 3 ayadek torpagin altinda diapauza dovru kecirir Kepeneklerin ucusu oktyabr noyabr aylarinda baslayir Yumurta merhelesinde qabigin altinda qislayir YayilmasiKecmis SSRI nin Avropa hissesi Qafqaz Serqi ve Orta Avropa Islandiya Yaponiya qerbi Amerika Kanada Azerbaycanda Samaxi Qobustan bolgesinde yayilmisdir EdebiyyatE F Seferova Abseronda bezek bitkilerine zererveren cuculer onlarin biotenzimlenmesinde entomofaqlarin rolu Dissertasiya Baki 2013Hemcinin baxIntegrated Taxonomic Information System ing 1996