Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Python dili – interpretasiya olunan, və . 1991-ci ildə Guido van Rossum tərəfindən yaradılmışdır. Python dilinin dizayn fəlsəfəsi boşluqlardan istifadə edərək kod oxunaqlılığını vurğulayır. Bu dilin məqsədi onun və obyekt-yönümlülüyü ilə proqramçılara xırda və iri həcimli layihələrdə aydın, məntiqli kod yazmağa kömək etməkdir.
| Python | |
|---|---|
 | |
| Paradiqmalar | Obyekt yönümlü proqramlaşdırma |
| Yaradılma tarixi | 20 fevral 1991 |
| Müəlliflər | Qvido van Rossum |
| Tərtibatçılar | Qvido van Rossum |
| Sonuncu versiyası |
|
| Təsirlənib | ABC (proqramlaşdırma dili), C, , Perl, Java, Lisp, Haskell, APL (proqramlaşdırma dili), ICON |
| Əməliyyat sistemi | kross-platforma |
| python.org | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Python və xüsusiyyətinə malikdir. Müxtəlif proqramlaşdırma paradiqmalarını dəstəkləyir, buna daxildir strukturlu (qismən, ), obyekt-yönümlü və paradiqmaları. Onun geniş olduğuna görə Pythona "bataryaları daxildir" də deyilir.
Python 1980-ci illərin sonlarında ABC dilinin davamçısı olaraq yaradıldı. Python 2.0 2000-ci ildə təqdim edildi, o özü ilə birlikdə və birgə xüsusiyyətlərini gətirdi.
Python 3.0 2008-ci ildə təqdim edildi, o dilin böyük reviziyası olduğundan onun tam deyil və bir çox Python 2 kodu dəyişikliyə ehtiyac olmadan Python 3-də işləyə bilmir.
Python 2 dili 2020-ci ildə rəsmi olaraq dayandırıldı (ilk dəfə 2015-ildə dayandırılması planlaşdırılmışdı) və Python 2.7.18 son Python 2.7 buraxılışı oldu və beləliklə son Python 2.7 buraxılışı da o oldu. Bunun üçün daha heç bir təhlükəsizlik yamağı yada başqa təkmilləşdirmə buraxılmayacaq. Python 2-lər üçün hər şey dayandırılıb, yalnız Python 3.6.x və daha sonrası dəstəklənir.
Bir çox əməliyyat sistemləri üçün Python interpretatorları mövcuddur. Bir qlobal proqramçılar cəmiyyəti olan yazıb və inkişaf etdirir. Python və CPython-un inkişafı üçün qaynaqlari gəlir məqsədi güdməyən qurum olan Python Software Foundation idarə edir və yönləndirir.
Tarixi
Guido van Rossum Python-u istisna işləmə bacarığı və Amoeba əməliyyat sisteminin ara üzü olaraq 1980-ci ildə Riyaziyyat və Kompüter Elmləri üzrə Milli Araşdırmalar İnstitutunda olarkən ABC dilinin (bu dil özü də SETL-dən ilham alıb) davamçısı olaraq düşündü. Onun Hazırlanması 1989-cu ilin Dekabr ayında başladı. Van Rossum layihənin əsas inkişaf etdiricisi olaraq bütün yükünü təkcə öz üzərinə götürdü. O bu vəzifəni Python-nun "Həyat üçün Xeyirxah diktatur"-u olaraq 12 iyul 2018-ci ildə özünün "daimi istirahətini" elan edənə qədər davam etdirdi, bu ləqəb ona Python cəmiyyəti tərəfindən onun layihənin uzun müddətli rəhbər qərar qəbul edəni öhdəliyi olduğunu əks etdirmək üçün bəxş edilmişdir. İndi O, öz liderliyini beş nəfərlik idarə şurəsının üzvü olaraq onlarla bölüşür. 2019-cu ilin yanvarında layihəyə rəhbərlik etməkdən ötrü Python-un aktiv özək inkişaf etdiriciləri Brett Cannon, Nick Coghlan, Barry Warsaw, Carol Willing və Van Rossum "İdarəetmə Şurası"-na beş üzv kimi seçildilər.
Python 2.0 böyük yeni xüsusiyyətlərlə birlikdə 16 oktyabr 2000-ci ildə buraxildı, bunlara daxildir dövr-aşkarlayan zibil toplayıcı və Unikod dəstəyi.
Python 3.0 3 dekabr 2008-ci ildə buraxıldı. O dilin böyük revisiyası idi ki, əvvələ uyğunluğu olmadı. Yeni xüsusiyyətlərdən bir çoxu Python 2.6.x və 2.7.x versiya serialarına da integrasiya edildi. Python 3 buraxılışı 2to3 (2-dən 3-ə) alətini ehtiva edir, hansı ki Python 2 kodunun (heç olmuya bir qədərini) Python 3 koduna tərcüməsini avtomatlaşdırır.
Python 2.7 üçün həyatın sonu ilkin olaraq 2015-ci ilə təyin edildi sonra bu tarix 2020-ci ilə ertələndi, çünki böyük miqdarda kodları Python 3-ə çevirmək asan olmayacaqdı.
Xüsusiyyətləri və fəlsəfəsi
Python müxtəlif paradiqmaları dəstəkləyən proqramlaşdırma dilidir. Obyekt yönümlü proqramlaşdırma, struktur proqramlaşdırma, funksiyonal proqramlaşdırma bunlara misal ola bilər.
İstifadəsi
Python script dili kimi veb və desktop mühitlərində geniş istifadə olunur. Böyük şirkətlər Google, Yahoo və s python dilindən geniş istifadə edirlər. Python böyük araşdırma mərkəzlərində də (məsələn: CERN kimi) geniş istifadə olunur və elmi hesablamalar üçün çoxlu kitabxanalara malikdir. Bunlara misal olaraq NumPy, SciPy və Matplotlibi göstərmək olar.
Sintaksisi və semantikası
Pythonun sintaksisi öyrənmək üçün çox sadədir.
Salam Dünya
Python 2.7-də klassik "Salam Dunya" proqramı:
print "Hello World" Python 3.x-da
print("Hello World") Qeyd: 1. yanvar 2020 il tarixindən etibarən Python 2.x versiyalarının dəstəklənməsi rəsmi olaraq dayandırıb. Beləliklə, son 2.x versiyası – Python 2.7 olur.
Dəyişənlər
və ya Java kimi dillərdən fərqli olaraq dəyişənləri initializə etməyə gərək yoxdur. Dəyişənə qiymət vermək üçün sadəcə dəyişən adı, = işarəsi və dəyişən qiymətini yazmaq lazımdır. Məsələn, var adlı dəyişənə 56.89 qiymətinin verilməsi:
var = 56.89 Şərhlər
Pythonda şərhlər # işarəsi vasitəsilə yaradılır. Məsələn:
# bu şərhdir # proqrama heç bir təsiri yoxdur Pythonda birdən çox misralıq şərhləri yoxdur. Ancaq alternativ olaraq, üç dırnaq və yaxud üç apastrofdan istifadə olunur.
Bloklar
C-yə bənzər dillərdən fərqli olaraq, Python-da bloklar intendasiya (tablar və ya boşluqlar) vasitəsilə qurulur. Məsələn, sadə if bloku:
if var == 5: var += 6 print(var) Funksiyalar
Funksiyalar def vasitəsilə qurulur. Sintaksis belədir:
def funksiya_adı(arqumentlər): funksiya_bədəni Məsələn, salam adlı funksiya bir argument götürür və Salam ad yazır:
def salam(ad): print("Salam", ad) Funksiyaların çağırılması isə sadədir:
funksiya_adı(parametirlər) salam funcsiyasının "
" parametri ilə çağırılması:
salam("Insan") #Terminalda Salam Insan yazır Obyekt yönlü proqramlaşdırma
Python əsas xüsusiyyətlərindən biri obyekt yönlü olmasıdır. Obyectlər klaslar vasitəsilə yaradılır. Polifomism və enkapsulyasiya digər dillərə nisbət daha sadədir. Belə ki, obyektləri poliformasiya edərkən hansı eləmentlərin köçürüləcəyini kontrol etmək olmur. Bundan başqa Pythonda obyekt elementləri yalnız iki halda olabilir: açıq və ya gizli. Bunun nəticəsi olaraq Pythonda obyektlərlə işləmək daha asandır.
Tiplər
| Tip | İzahı | Misal |
|---|---|---|
| str | Sətir tipi | 'Sətir tipi', "Sətir tipi" |
| bytes | Bitlər ardıcıllığı | b'ASCII bit' |
| list | Sonradan dəyişə bilər, tərkibində müxtəlif tiplər ola bilər | [10,"Python", True] |
| tuple | Sonradan dəyişdirilə bilmir, tərkibində müxtəlif tiplər ola bilər | (10,"Python", True) |
| dict | Açar və dəyər cütlüyündən ibarət qrup | {'bir':1, 'on':10} |
| float | həqiqi ədəd | 50.2345 |
| complex | Kompleks ədəd | 5+4j |
| bool | Doğru və ya Yanlış dəyərləri | True, False |
| set | Sıralanmamış çoxluq, tərkibində duplikat ola bilməz | set([10,"Python", True]) |
İstinadlar
- History and License - Python documentation.
- Wouters T. Python Insider: Python 3.12.4 released. 2024.
- Wouters T. Python Insider: Python 3.13.0 beta 2 released. 2024.
- Why was Python created in the first place?. Python Software Foundation.
- An Introduction to Python for UNIX/C Programmers.
- Classes The Python Tutorial. Python Software Foundation.
- https://peps.python.org/pep-0318/.
- https://docs.python.org/3.2/tutorial/controlflow.html.
- Functional Programming HOWTO.
- https://docs.python.org/3/library/itertools.html.
- Download Python.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-08-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-10.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Python deqiqlesdirme Python dili interpretasiya olunan ve 1991 ci ilde Guido van Rossum terefinden yaradilmisdir Python dilinin dizayn felsefesi bosluqlardan istifade ederek kod oxunaqliligini vurgulayir Bu dilin meqsedi onun ve obyekt yonumluluyu ile proqramcilara xirda ve iri hecimli layihelerde aydin mentiqli kod yazmaga komek etmekdir PythonParadiqmalar Obyekt yonumlu proqramlasdirmaYaradilma tarixi 20 fevral 1991Muellifler Qvido van RossumTertibatcilar Qvido van RossumSonuncu versiyasi 3 12 43 13 0b2Tesirlenib ABC proqramlasdirma dili C C Perl Java Lisp Haskell APL proqramlasdirma dili ICONEmeliyyat sistemi kross platformapython org Vikianbarda elaqeli mediafayllar Python ve xususiyyetine malikdir Muxtelif proqramlasdirma paradiqmalarini destekleyir buna daxildir strukturlu qismen obyekt yonumlu ve paradiqmalari Onun genis olduguna gore Pythona bataryalari daxildir de deyilir Python 1980 ci illerin sonlarinda ABC dilinin davamcisi olaraq yaradildi Python 2 0 2000 ci ilde teqdim edildi o ozu ile birlikde ve birge xususiyyetlerini getirdi Python 3 0 2008 ci ilde teqdim edildi o dilin boyuk reviziyasi oldugundan onun tam deyil ve bir cox Python 2 kodu deyisikliye ehtiyac olmadan Python 3 de isleye bilmir Python 2 dili 2020 ci ilde resmi olaraq dayandirildi ilk defe 2015 ilde dayandirilmasi planlasdirilmisdi ve Python 2 7 18 son Python 2 7 buraxilisi oldu ve belelikle son Python 2 7 buraxilisi da o oldu Bunun ucun daha hec bir tehlukesizlik yamagi yada basqa tekmillesdirme buraxilmayacaq Python 2 ler ucun her sey dayandirilib yalniz Python 3 6 x ve daha sonrasi desteklenir Bir cox emeliyyat sistemleri ucun Python interpretatorlari movcuddur Bir qlobal proqramcilar cemiyyeti olan yazib ve inkisaf etdirir Python ve CPython un inkisafi ucun qaynaqlari gelir meqsedi gudmeyen qurum olan Python Software Foundation idare edir ve yonlendirir TarixiGuido van Rossum at OSCON 2006Esas meqale Python un tarixi Guido van Rossum Python u istisna isleme bacarigi ve Amoeba emeliyyat sisteminin ara uzu olaraq 1980 ci ilde Riyaziyyat ve Komputer Elmleri uzre Milli Arasdirmalar Institutunda olarken ABC dilinin bu dil ozu de SETL den ilham alib davamcisi olaraq dusundu Onun Hazirlanmasi 1989 cu ilin Dekabr ayinda basladi Van Rossum layihenin esas inkisaf etdiricisi olaraq butun yukunu tekce oz uzerine goturdu O bu vezifeni Python nun Heyat ucun Xeyirxah diktatur u olaraq 12 iyul 2018 ci ilde ozunun daimi istirahetini elan edene qeder davam etdirdi bu leqeb ona Python cemiyyeti terefinden onun layihenin uzun muddetli rehber qerar qebul edeni ohdeliyi oldugunu eks etdirmek ucun bexs edilmisdir Indi O oz liderliyini bes neferlik idare suresinin uzvu olaraq onlarla bolusur 2019 cu ilin yanvarinda layiheye rehberlik etmekden otru Python un aktiv ozek inkisaf etdiricileri Brett Cannon Nick Coghlan Barry Warsaw Carol Willing ve Van Rossum Idareetme Surasi na bes uzv kimi secildiler Python 2 0 boyuk yeni xususiyyetlerle birlikde 16 oktyabr 2000 ci ilde buraxildi bunlara daxildir dovr askarlayan zibil toplayici ve Unikod desteyi Python 3 0 3 dekabr 2008 ci ilde buraxildi O dilin boyuk revisiyasi idi ki evvele uygunlugu olmadi Yeni xususiyyetlerden bir coxu Python 2 6 x ve 2 7 x versiya serialarina da integrasiya edildi Python 3 buraxilisi 2to3 2 den 3 e aletini ehtiva edir hansi ki Python 2 kodunun hec olmuya bir qederini Python 3 koduna tercumesini avtomatlasdirir Python 2 7 ucun heyatin sonu ilkin olaraq 2015 ci ile teyin edildi sonra bu tarix 2020 ci ile ertelendi cunki boyuk miqdarda kodlari Python 3 e cevirmek asan olmayacaqdi Xususiyyetleri ve felsefesiPython muxtelif paradiqmalari destekleyen proqramlasdirma dilidir Obyekt yonumlu proqramlasdirma struktur proqramlasdirma funksiyonal proqramlasdirma bunlara misal ola biler Istifadesi Python script dili kimi veb ve desktop muhitlerinde genis istifade olunur Boyuk sirketler Google Yahoo ve s python dilinden genis istifade edirler Python boyuk arasdirma merkezlerinde de meselen CERN kimi genis istifade olunur ve elmi hesablamalar ucun coxlu kitabxanalara malikdir Bunlara misal olaraq NumPy SciPy ve Matplotlibi gostermek olar Sintaksisi ve semantikasiPythonun sintaksisi oyrenmek ucun cox sadedir Salam Dunya Python 2 7 de klassik Salam Dunya proqrami print Hello World Python 3 x da print Hello World Qeyd 1 yanvar 2020 il tarixinden etibaren Python 2 x versiyalarinin desteklenmesi resmi olaraq dayandirib Belelikle son 2 x versiyasi Python 2 7 olur Deyisenler C ve ya Java kimi dillerden ferqli olaraq deyisenleri initialize etmeye gerek yoxdur Deyisene qiymet vermek ucun sadece deyisen adi isaresi ve deyisen qiymetini yazmaq lazimdir Meselen var adli deyisene 56 89 qiymetinin verilmesi var 56 89 Serhler Pythonda serhler isaresi vasitesile yaradilir Meselen bu serhdir proqrama hec bir tesiri yoxdur Pythonda birden cox misraliq serhleri yoxdur Ancaq alternativ olaraq uc dirnaq ve yaxud uc apastrofdan istifade olunur Bloklar C ye benzer dillerden ferqli olaraq Python da bloklar intendasiya tablar ve ya bosluqlar vasitesile qurulur Meselen sade if bloku if var 5 var 6 print var Funksiyalar Funksiyalar def vasitesile qurulur Sintaksis beledir def funksiya adi arqumentler funksiya bedeni Meselen salam adli funksiya bir argument goturur ve Salam i ad i yazir def salam ad print Salam ad Funksiyalarin cagirilmasi ise sadedir funksiya adi parametirler salam funcsiyasinin parametri ile cagirilmasi salam Insan Terminalda Salam Insan yazir Obyekt yonlu proqramlasdirma Python esas xususiyyetlerinden biri obyekt yonlu olmasidir Obyectler klaslar vasitesile yaradilir Polifomism ve enkapsulyasiya diger dillere nisbet daha sadedir Bele ki obyektleri poliformasiya ederken hansi elementlerin kocuruleceyini kontrol etmek olmur Bundan basqa Pythonda obyekt elementleri yalniz iki halda olabilir aciq ve ya gizli Bunun neticesi olaraq Pythonda obyektlerle islemek daha asandir Tipler Tip Izahi Misalstr Setir tipi Setir tipi Setir tipi bytes Bitler ardicilligi b ASCII bit list Sonradan deyise biler terkibinde muxtelif tipler ola biler 10 Python True tuple Sonradan deyisdirile bilmir terkibinde muxtelif tipler ola biler 10 Python True dict Acar ve deyer cutluyunden ibaret qrup bir 1 on 10 float heqiqi eded 50 2345complex Kompleks eded 5 4 jbool Dogru ve ya Yanlis deyerleri True Falseset Siralanmamis coxluq terkibinde duplikat ola bilmez set 10 Python True IstinadlarHistory and License Python documentation Wouters T Python Insider Python 3 12 4 released 2024 Wouters T Python Insider Python 3 13 0 beta 2 released 2024 Why was Python created in the first place Python Software Foundation An Introduction to Python for UNIX C Programmers Classes The Python Tutorial Python Software Foundation https peps python org pep 0318 https docs python org 3 2 tutorial controlflow html Functional Programming HOWTO https docs python org 3 library itertools html Download Python Arxivlenmis suret 2021 08 10 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 10