Pyaçça Navona ya Navona meydanı (it. Piazza Navona) — Roma şəhərinin ən görməli yerlərindən biri, qədim və mərkəzi meydanı. Meydan cənubdan şimala doğru uzanan düzbucaqlı formasındadır. XV əsrdən şəhər bazarı yerləşmiş bu meydan XVII əsrdən etibarən barokko üslubunda yenidən tikilmişdir. Meydana lat. Sanctae Agnetis in Agone (1652, memar, Cirolamo Rainaldi) daxil olmaqla iki kilsə və X İnokentiya üçün 1644-50 ci illərdə tikilmiş Palaçço Pamfili daxil olmaqla bir neçə saraylar açılırlar.
Pyaçça Navona | |
---|---|
Piazza Navona | |
Ümumi məlumatlar | |
Ölkə | |
Uzunluğu | 275 m |
Eni | 106 m |
Tarixi
IV əsrə qədər bu yerdə (q.yun. ἀγών) — idman yarışları keçirilirdi. Bu sözdən də indiki meydanın adı formalaşmışdır: orta əsrlərdə — campus agonis və ya in agone, sonralar n’agone və nəhayət indiki navone/navona şəklini almışdır. Orta əsrlərdə meydan Aleksandr Severin sirki kimi də adlandırılmışdır. Bir çox orta əsrlərə aid yazılarda Campus agonis və ya agon kimi xatırlanmaqdadır.
Antik
E.ə. 46 cı ildə Mars çölündə Qay Yuli Sezar atlet yarışları üçün müvvəqqəti arena hazırlatdırır. Sonralar bu arena Domisian tərəfindən 85 ci ildə genişləndirilir. 275 m uzunu və 106 m eni olan bu meydan o vaxtlar 15 000 tamaşaçı tutumuna malik idi. Arena incəsənət əsərləri ilə xüsusən qədim yunan stilində bəzədilir. Burada qaçış, diskatma, yumruq döyüşü (lat. agon capitolinus) kimi yarışlar keçirilirmiş. O zaman arenanın ətrafı travertin daşından yonulmuş tağlarla əhatələnmişdir. Bu tağlar arasında sənətkar və ticarət dükanları, fahişəxanalar yerləşirdi.
Orta əsrlər
Arenanın fahişəxanalar yerləşdiyi tağlar hissəsində — məsihçi Aqnesin göndərildiyi və şəhid edildiyi yerdə ilk kilsə tikilmişdir.
Rəvayətə görə məsihçiliyin təqib edildiyi dövrdə imperator Domisian məsihçi Aqnesin qarşısına şərt qoyur; ya o, Roma tanrına qurban verməli ya da rüsvayçılıqla fahişəxanaya göndəriləcək. Bundan imtina edə Aqnesin fitva ilə hücum çəkən kütlə paltarını cırıb zindana salırlar. Aqnesin saçları dərhal uzanaraq onun ayıbını örtür. Bu zaman agah olan mələk ona şəffaf bir örpək gətirmiş olur. Möcüzə dava edir; qızı zorlamaq istəyən hər bir kişi onu görcək ehtirasdan düşmüş olaraq utancaq bir şəkildə fahişəxananı tərk edirlər. Onun bəxtsiz sevgilisi Aqnesə baş çəkərkən qəflətən ölür. Onun atasının xahişi ilə Aqnes öz duaları ilə onu dirildir. Onu cadugərlikdə ittiham edərək tonqala atırlar, lakin tonqal sönür və əsgərlərdən biri onu xəncərlə öldürür. Kilsənin tikilməsi üçün xeyirdua 1123 cü ildə papa II Kalikste tərəfindən verilmişdir. Barokk üslublu Müqəddəs Aqnes kilsəsi 1652 ci ildə memar Ciralamo Raynaldi tərəfindən inşasına başlanılmışdır. Onun fasadı 1652 — 1655 ci illərdə Barromini tərəfindən tikilmişdir. Tikilinin açılışı 17 yanvar 1672 ci ildə olmuşdur. Arenanın tribuna hissəsində evlər tikilməyə başladığından qapalı meydan halına düşməyə başlayır. Arenanın forması bu günədək dəyişilməz qalmaqdadır.
Barokko
1470 ci ildə Antonio Pamfili meydanın cənub-şərqində üç ədəd ev alır. 1644 cü ildə onun nəslindən olan sonradan papa X İnnokentiya olmuş, Covanni Battista Cirolamo Raynaldiyə və Françesko Borrominiyə “Palaçço Pamfili” sarayını tikməyi tapşırır. papa X İnnokentiyanın qohumu Donna Olimpiya bütün meydanı antik imperator forumutək “Forum Pamphilj” şəklində tikdirir. Bu zaman Barromini meydanı antik lat. “Aqua Virgo” bulağınadək uzadır. 1649 cu ildə Bernini “Dörd çay fəvvarəsi”ni (it.Fontana dei Quattro Fiumi) tikir. Meydanın mərkəzində isə “Via Appia”dan tapılmış obelisk ucaldılır. Cakomo della Porta tərəfindən tikilmiş daha iki qədim fəvvarə: “Mavr” və “Neptun” Bernini tərəfindən yenidən qurulur, lakin sonuncu görkəmlərini isə XIX əsrdə almış olurlar.
İstifadəsi
Meydan ərazisi yarmarka və sərgiləmələr üçün, bayramlar və istirahət üçün romalıların sevimli yeri sayılır. Burada keçmişdən dəbdəbəli mərasimlər keçirilmişdir. 1492 ci ildə ispanlar bu meydanda öz San Cakomo delli Spanioli kilsələrinin önündə Qranada əmirliyini almalarını bayramla qeyd emişlər. Fransa istilası zamanı isə at yarışlarına — “Corsi del Fantino” meydan olmuşdur.
Tikililəri
Kilsələr
- Müqəddəs Aqnes kilsəsi kilsəsi
- kilsəsi
Pyaçça Navona
Fəvvarələr
- “Mavr” fəvvarəsi meydanın cənubunda yerləşir, XVI əsrədək fiqursuz olmuş, sonralar Covanni Lorenso Bernini mavr skulpturunu hazırlamışdır, yerdə qalan fiqurlar isə XIX əsrə aiddirlər.
- “Neptun” fəvvarəsi meydanın şimalında yerləşir. Fəvvarə özü XVI əsrə, fiqurları isə XIX əsrə aiddir.
- “Dörd çay” fəvvarəsi (it. Fontana dei Quattro Fiumi) Covanni Lorenso Bernini tərəfindən ucaldılmışdır. 1647—1651 illərdə tikilmiş fəvvarənin heykəllərlə dövrəyə alınmış Misir obeliski dünyanın dörd möhtəşəm çayını: Nil, Qanq, Dunay, simvolizə edir. Skulpturlar üzərində işləri Covanni Lorenso Bernininin eskizləri əsnasında Françesko Baratta, Antonio Lambardo görmüşlər. Ağ mərmərdən şir və begemot fiqurlarını isə Laççaro Morelli hazırlamışdır.
Pyaçça Navona
Saraylar
- Palaçço Braski (it. Palazzo Braschi) — Papa VI Piyin qardaşı/bacısı oğlu Kozimo Morelli (it. Cosimo Morelli) tərəfindən tikdirilmiş əzəmətli bir saraydır. Saray 1792 ci ildə Palaçço Orsini və Caracciolo-Santobononun yerində inşa edilmişdir. Fransa istilası zamanı tikinti dayandırılır, 1811 ci ildə nəhayət yekunlaşmış olur. Bu sarayda Daxili İşlər nazirliyi yerləşir. II Dünya müharibəsindən sonra 1949 cu ilədək sarayda evakuasiya olunmuş ailələr yerləşdirilir. 1952 ci ildən sarayda Roma muzeyi yerləşir.
Sarayın küncündə hələ 1501 ci ildə aparılan inşaat zamanı e.ə. II əsrə aid olan tapılmış mərmər Paskvino heykəli (lat. Mastro Pasquino) yerləşir.
- Palaçço Pamfili (it. Palazzo Pamphilj) — 1650 ci ildə papa X İnokentiyanın sifarişi ilə tikilmişdir. Sarayın fasadı Raynaldinin, qalereyası, oval pilləkənləri və böyük zalı isə Barromininin işi sayılır. Papa sarayı baldızı Olimpi Madalçiniyə hədiyyə etmişdir. 1920 ci ildən sarayda Braziliya səfirliyi yerləşməkdədir.
- Palaçço Torres Lançelotti (it. Palazzo Torres Lancelotti) — 1552 ci ildə memar tərəfindən maltalı Salerno arxiyepiskopu Lüdoviko de Torres üçün inşa edilmişdir..
- Palaçço de Kupis (it. Palazzo de Cupis) — 1450—1520 ci illərdə Covanni Domeniko və Bernardino de Kupisin sifarişi ilə inşa edilmişdir.
- (it. Palazetto del Vignola)
- (it. Palazzo del Pio Istituto di S. Spirito ed ospidali riuniti)
- (it. Palazzo Giovannola)
- (it. Palazzo Serafini Scaretti)
Pyaçça Navona
İstinadlar
- archINFORM (alm.). 1994.
- Platner, Ernst u.a. Beschreibung der Stadt Rom. — Sttutgart, Tübingen.:373
- Suet. Dom. 5
- Lacus Curtius. Stadium Domitiani
- Hist. Aug. Elag. 26
- "Peter Cornelius Claussen, Sant Agnese in Agone, 2002, Stuttgart, 46-50". 2023-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-29.
- Platner, Ernst u.a. Beschreibung der Stadt Rom. — Sttutgart, Tübingen
- "Palazzo di Roma" (italyan). 2012-02-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-03-26.
- Amanda Claridge,Judith Toms,Tony Cubberley Rome: an Oxford archaeological guide.:211
- "Palazzo Serafini Scaretti". 2011-10-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-29.
- "Palazzo Giovannola". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-29.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pyacca Navona ya Navona meydani it Piazza Navona Roma seherinin en gormeli yerlerinden biri qedim ve merkezi meydani Meydan cenubdan simala dogru uzanan duzbucaqli formasindadir XV esrden seher bazari yerlesmis bu meydan XVII esrden etibaren barokko uslubunda yeniden tikilmisdir Meydana lat Sanctae Agnetis in Agone 1652 memar Cirolamo Rainaldi daxil olmaqla iki kilse ve X Inokentiya ucun 1644 50 ci illerde tikilmis Palacco Pamfili daxil olmaqla bir nece saraylar acilirlar Pyacca NavonaPiazza NavonaUmumi melumatlarOlke ItaliyaUzunlugu 275 mEni 106 mTarixiIV esre qeder bu yerde q yun ἀgwn idman yarislari kecirilirdi Bu sozden de indiki meydanin adi formalasmisdir orta esrlerde campus agonis ve ya in agone sonralar n agone ve nehayet indiki navone navona seklini almisdir Orta esrlerde meydan Aleksandr Severin sirki kimi de adlandirilmisdir Bir cox orta esrlere aid yazilarda Campus agonis ve ya agon kimi xatirlanmaqdadir Antik E e 46 ci ilde Mars colunde Qay Yuli Sezar atlet yarislari ucun muvveqqeti arena hazirlatdirir Sonralar bu arena Domisian terefinden 85 ci ilde genislendirilir 275 m uzunu ve 106 m eni olan bu meydan o vaxtlar 15 000 tamasaci tutumuna malik idi Arena incesenet eserleri ile xususen qedim yunan stilinde bezedilir Burada qacis diskatma yumruq doyusu lat agon capitolinus kimi yarislar kecirilirmis O zaman arenanin etrafi travertin dasindan yonulmus taglarla ehatelenmisdir Bu taglar arasinda senetkar ve ticaret dukanlari fahisexanalar yerlesirdi Orta esrler Arenanin fahisexanalar yerlesdiyi taglar hissesinde mesihci Aqnesin gonderildiyi ve sehid edildiyi yerde ilk kilse tikilmisdir Revayete gore mesihciliyin teqib edildiyi dovrde imperator Domisian mesihci Aqnesin qarsisina sert qoyur ya o Roma tanrina qurban vermeli ya da rusvayciliqla fahisexanaya gonderilecek Bundan imtina ede Aqnesin fitva ile hucum ceken kutle paltarini cirib zindana salirlar Aqnesin saclari derhal uzanaraq onun ayibini ortur Bu zaman agah olan melek ona seffaf bir orpek getirmis olur Mocuze dava edir qizi zorlamaq isteyen her bir kisi onu gorcek ehtirasdan dusmus olaraq utancaq bir sekilde fahisexanani terk edirler Onun bextsiz sevgilisi Aqnese bas cekerken qefleten olur Onun atasinin xahisi ile Aqnes oz dualari ile onu dirildir Onu cadugerlikde ittiham ederek tonqala atirlar lakin tonqal sonur ve esgerlerden biri onu xencerle oldurur Kilsenin tikilmesi ucun xeyirdua 1123 cu ilde papa II Kalikste terefinden verilmisdir Barokk uslublu Muqeddes Aqnes kilsesi 1652 ci ilde memar Ciralamo Raynaldi terefinden insasina baslanilmisdir Onun fasadi 1652 1655 ci illerde Barromini terefinden tikilmisdir Tikilinin acilisi 17 yanvar 1672 ci ilde olmusdur Arenanin tribuna hissesinde evler tikilmeye basladigindan qapali meydan halina dusmeye baslayir Arenanin formasi bu gunedek deyisilmez qalmaqdadir Barokko 1470 ci ilde Antonio Pamfili meydanin cenub serqinde uc eded ev alir 1644 cu ilde onun neslinden olan sonradan papa X Innokentiya olmus Covanni Battista Cirolamo Raynaldiye ve Francesko Borrominiye Palacco Pamfili sarayini tikmeyi tapsirir papa X Innokentiyanin qohumu Donna Olimpiya butun meydani antik imperator forumutek Forum Pamphilj seklinde tikdirir Bu zaman Barromini meydani antik lat Aqua Virgo bulaginadek uzadir 1649 cu ilde Bernini Dord cay fevvaresi ni it Fontana dei Quattro Fiumi tikir Meydanin merkezinde ise Via Appia dan tapilmis obelisk ucaldilir Cakomo della Porta terefinden tikilmis daha iki qedim fevvare Mavr ve Neptun Bernini terefinden yeniden qurulur lakin sonuncu gorkemlerini ise XIX esrde almis olurlar IstifadesiMeydan erazisi yarmarka ve sergilemeler ucun bayramlar ve istirahet ucun romalilarin sevimli yeri sayilir Burada kecmisden debdebeli merasimler kecirilmisdir 1492 ci ilde ispanlar bu meydanda oz San Cakomo delli Spanioli kilselerinin onunde Qranada emirliyini almalarini bayramla qeyd emisler Fransa istilasi zamani ise at yarislarina Corsi del Fantino meydan olmusdur TikilileriKilseler Muqeddes Aqnes kilsesi kilsesi kilsesiPyacca Navonait S Agnese in Agoneit Nostra Signora del Sacro CuoreMeydanin kilseleri Fevvareler Mavr fevvaresi meydanin cenubunda yerlesir XVI esredek fiqursuz olmus sonralar Covanni Lorenso Bernini mavr skulpturunu hazirlamisdir yerde qalan fiqurlar ise XIX esre aiddirler Neptun fevvaresi meydanin simalinda yerlesir Fevvare ozu XVI esre fiqurlari ise XIX esre aiddir Dord cay fevvaresi it Fontana dei Quattro Fiumi Covanni Lorenso Bernini terefinden ucaldilmisdir 1647 1651 illerde tikilmis fevvarenin heykellerle dovreye alinmis Misir obeliski dunyanin dord mohtesem cayini Nil Qanq Dunay simvolize edir Skulpturlar uzerinde isleri Covanni Lorenso Bernininin eskizleri esnasinda Francesko Baratta Antonio Lambardo gormusler Ag mermerden sir ve begemot fiqurlarini ise Laccaro Morelli hazirlamisdir Pyacca Navonait Fontana del Moroit Fontana dei Quattro Fiumiit Fontana del NettunoMeydanin fevvareleriSaraylarPalacco Braski it Palazzo Braschi Papa VI Piyin qardasi bacisi oglu Kozimo Morelli it Cosimo Morelli terefinden tikdirilmis ezemetli bir saraydir Saray 1792 ci ilde Palacco Orsini ve Caracciolo Santobononun yerinde insa edilmisdir Fransa istilasi zamani tikinti dayandirilir 1811 ci ilde nehayet yekunlasmis olur Bu sarayda Daxili Isler nazirliyi yerlesir II Dunya muharibesinden sonra 1949 cu iledek sarayda evakuasiya olunmus aileler yerlesdirilir 1952 ci ilden sarayda Roma muzeyi yerlesir Sarayin kuncunde hele 1501 ci ilde aparilan insaat zamani e e II esre aid olan tapilmis mermer Paskvino heykeli lat Mastro Pasquino yerlesir Palacco Pamfili it Palazzo Pamphilj 1650 ci ilde papa X Inokentiyanin sifarisi ile tikilmisdir Sarayin fasadi Raynaldinin qalereyasi oval pillekenleri ve boyuk zali ise Barromininin isi sayilir Papa sarayi baldizi Olimpi Madalciniye hediyye etmisdir 1920 ci ilden sarayda Braziliya sefirliyi yerlesmekdedir Palacco Torres Lancelotti it Palazzo Torres Lancelotti 1552 ci ilde memar terefinden maltali Salerno arxiyepiskopu Ludoviko de Torres ucun insa edilmisdir Palacco de Kupis it Palazzo de Cupis 1450 1520 ci illerde Covanni Domeniko ve Bernardino de Kupisin sifarisi ile insa edilmisdir it Palazetto del Vignola it Palazzo del Pio Istituto di S Spirito ed ospidali riuniti it Palazzo Giovannola it Palazzo Serafini Scaretti Pyacca Navonait Palazzo Braschiit Palazzo Pamphiljit Palazzo Serafini Scaretti solda it Edificio di proprieta degli Stabilimenti Spagnoli sagda it Palazzo Giovannola ensiz bina it Palazzo Torres Lancelotti sagda Meydanin saraylariIstinadlararchINFORM alm 1994 Platner Ernst u a Beschreibung der Stadt Rom Sttutgart Tubingen 373 Suet Dom 5 Lacus Curtius Stadium Domitiani Hist Aug Elag 26 Peter Cornelius Claussen Sant Agnese in Agone 2002 Stuttgart 46 50 2023 08 01 tarixinde Istifade tarixi 2015 03 29 Platner Ernst u a Beschreibung der Stadt Rom Sttutgart Tubingen Palazzo di Roma italyan 2012 02 29 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 03 26 Amanda Claridge Judith Toms Tony Cubberley Rome an Oxford archaeological guide 211 Palazzo Serafini Scaretti 2011 10 14 tarixinde Istifade tarixi 2015 03 29 Palazzo Giovannola 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2015 03 29