Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pyasina — Krasnoyarsk diyarı ərazisindən axan çay. Uzunluğu 818 km, hövzəsinin sahəsi 182 min. km² təşkil edir. Taymır yarımadası ərazisindən axaraq Kara dənizi. nə tökülür.
| Pyasin | |
|---|---|
| Ölkə |  Rusiya |
| Mənbəyi | |
| • Yüksəkliyi | 28 m |
| Mənsəbi | Kara dənizi |
| Uzunluğu | 818 km |
| Su sərfi | 2.550 m³/s |
| Su hövzəsi | 182,000 |
| Hövzəsinin sahəsi | 182.000 km² |
| | |
| [ru] | 17020000112116100117923 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Adı
«Pyasin» Nenes dilində hamar, düz, meşəsiz torpaq anlamında işlədilir. Bu Tundra anlamını verir.
Coğrafiyası
Uzunluğu — 818 km, hövzəsinin sahəsi 182 min. km² təşkil edir. Pyasino gölündən başlanğıcını götürən çay Şimali Sibir çökəkliyindən axaraq Bırrınqa dağları uaxınlığından axaraq tökülür. 170 km uzunluğunda estuari əmələ gətirir. Mənsəbində Labirintovıye adalarını əmələ gətirir. Orta illik su sərfiyyatı aşağı axarlarda 2,6 min. m³/s axın isə 82 km³ təşkil edir. Gursululuq dövrü iyundan oktyabra qədər davam edir.
Tarixi
Rus dənizçiləri ilk dəfə 1605-ci ildə Pyasin çayının mənsəbinə daxil olmuşlar. Sonradan dənizçilər Taymır yarımadasının daxilinə irəliləmişlər. 1610-ci ildə isə Kondratiya Kuroçkin və Ospin Şeppunov Pyasin çayının mənsəninə qədər gəlmişlər. 1614-ci ildən xidmət edən insanlar bura gəlişi yadaqlayırlar. Bundan sonra Pyasin ətrafına dəniz yolu unudulur. 1667-ci ildə Pyats xəritəsində (Qonudovun) Pyasin çayı Kara dənizinə deyil Yenisey çayına tökülən çay kimi göstərilir.
Pyasin körfəzinin sahilləri 1740-cı ildə Dmitriy Vasileviç Sterlekov tətqiq etmişdir, 1741-ci ildə isə Semyon Çelyuskin burada olmuşdir. 1893-ci ildə isə Nansen «Fram» gəmisində Pyasin körfəzinin tətqiqatını atmişdir. 1915-ci ildə isə A. Beqiçev B. A. Vilkinskiyə və Otto Sverdrupa kömək məqsədi ilə qış yolu ilə dəfələrlə çayın hər iki tərəfinə keçmişdir
Qolları
Çayın əsas qolları: sağdan — Çernaya, Dupıta, Yaqoda, Tareya, Binyoda, Çetırex; soldan — Aqapa, Mokoritto, Pua.
Əhəmiyyəti
Çay mənsəbdən 700 km məsafədə gəmiçilik üçün yararalıdır. Kresti qəsəbəsi yaxınlığına qədər gəmilər sərbəst irəliləyə bilirlər. Bu hissədə Dudıpta çayının mənsəbi yerləşir. Kiçik gəmilər və qayıqlar isə hətta Pyasin gölünə qədər gələ bilirlər Naviqasiya cəmi iki ay avqustun orralarından sentyabrın sonlarına kimi açıq olur.
Pyasin çayının mənsəbində Ust-Tareya və Kresti qəsəbələri yerləşir. Burada balıq ovu həyata keçirilir.
Fauna
Deltasında 1984-ci ildə 230,000 baş qaz kaloniyası müəyyənləşmişdir. Deltasında 35—45 min, hövzəsində yerləşən 260 göldə isə 200—210 min baş ağ baş qaz aşkarlanmışdır. 1987-ci il məlumatına gör hövzəsində 36 quş növü aşkarlanmışdır: qaradöş qaqar, qırmızıdöş qaqar, ağdimdik qaqar, , qırmızıdöş qaz, əkin qazı, qaşqa qaz, kiçik qu quşu, bizquyruq ördək, dəniz qaraördəyi, ağquyruq dəniz qartalı, şahin, qütb bayquşu.
İstinadlar
- Агапа // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 82.
- "Поморские мореходы". 2018-12-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-22.
- "На кочах — по ледовитому океану". 2021-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-22.
- Штурман И. А. Коваленко. «Большевик Заполярья», 15 июня 1936 года, Игарка.
- Пясина и Пясинский залив — судоходство и грузоперевозки 2011-07-19 at the Wayback Machine, Енисейское пароходство
- Norilka at Valek 2009-11-24 at the Wayback Machine, UNESCO: Water resources
Əlavə ədəbiyyat
- По данным государственного водного реестра Пясина (rus.)
- Pyasin çayı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pyasina Krasnoyarsk diyari erazisinden axan cay Uzunlugu 818 km hovzesinin sahesi 182 min km teskil edir Taymir yarimadasi erazisinden axaraq Kara denizi ne tokulur PyasinOlke RusiyaMenbeyi Yuksekliyi 28 mMensebi Kara deniziUzunlugu 818 kmSu serfi 2 550 m sSu hovzesi 182 000Hovzesinin sahesi 182 000 km menbeyi mensebiPyasin cayi Sibirin fiziki xeritesinde 70 03 36 N 88 04 03 70 03 sm e 88 04 s u 73 53 12 N 87 04 21 E 73 53 sm e 87 04 s u ru 17020000112116100117923 Vikianbarda elaqeli mediafayllarAdi Pyasin Nenes dilinde hamar duz mesesiz torpaq anlaminda isledilir Bu Tundra anlamini verir CografiyasiPyasin cayinin hovzesi Uzunlugu 818 km hovzesinin sahesi 182 min km teskil edir Pyasino golunden baslangicini goturen cay Simali Sibir cokekliyinden axaraq Birrinqa daglari uaxinligindan axaraq tokulur 170 km uzunlugunda estuari emele getirir Mensebinde Labirintoviye adalarini emele getirir Orta illik su serfiyyati asagi axarlarda 2 6 min m s axin ise 82 km teskil edir Gursululuq dovru iyundan oktyabra qeder davam edir TarixiRus denizcileri ilk defe 1605 ci ilde Pyasin cayinin mensebine daxil olmuslar Sonradan denizciler Taymir yarimadasinin daxiline irelilemisler 1610 ci ilde ise Kondratiya Kurockin ve Ospin Seppunov Pyasin cayinin mensenine qeder gelmisler 1614 ci ilden xidmet eden insanlar bura gelisi yadaqlayirlar Bundan sonra Pyasin etrafina deniz yolu unudulur 1667 ci ilde Pyats xeritesinde Qonudovun Pyasin cayi Kara denizine deyil Yenisey cayina tokulen cay kimi gosterilir Pyasin korfezinin sahilleri 1740 ci ilde Dmitriy Vasilevic Sterlekov tetqiq etmisdir 1741 ci ilde ise Semyon Celyuskin burada olmusdir 1893 ci ilde ise Nansen Fram gemisinde Pyasin korfezinin tetqiqatini atmisdir 1915 ci ilde ise A Beqicev B A Vilkinskiye ve Otto Sverdrupa komek meqsedi ile qis yolu ile defelerle cayin her iki terefine kecmisdirQollariCayin esas qollari sagdan Cernaya Dupita Yaqoda Tareya Binyoda Cetirex soldan Aqapa Mokoritto Pua EhemiyyetiCay mensebden 700 km mesafede gemicilik ucun yararalidir Kresti qesebesi yaxinligina qeder gemiler serbest irelileye bilirler Bu hissede Dudipta cayinin mensebi yerlesir Kicik gemiler ve qayiqlar ise hetta Pyasin golune qeder gele bilirler Naviqasiya cemi iki ay avqustun orralarindan sentyabrin sonlarina kimi aciq olur Pyasin cayinin mensebinde Ust Tareya ve Kresti qesebeleri yerlesir Burada baliq ovu heyata kecirilir FaunaDeltasinda 1984 ci ilde 230 000 bas qaz kaloniyasi mueyyenlesmisdir Deltasinda 35 45 min hovzesinde yerlesen 260 golde ise 200 210 min bas ag bas qaz askarlanmisdir 1987 ci il melumatina gor hovzesinde 36 qus novu askarlanmisdir qarados qaqar qirmizidos qaqar agdimdik qaqar qirmizidos qaz ekin qazi qasqa qaz kicik qu qusu bizquyruq ordek deniz qaraordeyi agquyruq deniz qartali sahin qutb bayqusu IstinadlarAgapa Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә I ҹild A Balzak Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1976 S 82 Pomorskie morehody 2018 12 22 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 22 Na kochah po ledovitomu okeanu 2021 10 21 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 22 Shturman I A Kovalenko Bolshevik Zapolyarya 15 iyunya 1936 goda Igarka Pyasina i Pyasinskij zaliv sudohodstvo i gruzoperevozki 2011 07 19 at the Wayback Machine Enisejskoe parohodstvo Norilka at Valek 2009 11 24 at the Wayback Machine UNESCO Water resourcesElave edebiyyatPo dannym gosudarstvennogo vodnogo reestra Pyasina rus Pyasin cayi