Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Podqoritsa (mont. По́дгорица/Podgorica, 1952-1992-ci illərdə Titoqrad) — Monteneqronun ən böyük şəhəri və paytaxtı. Şəhərin meri Miomir Muqoşadır. Əhalisi 2011-ci ildə 150,9 nəfərdir, ölkə əhalisinin 1/4-i burada yaşayır. Adriatik dənizi sahilindən 30 km məsafədə, sahilində düzənlik ərazidə yerləşir. Monteneqronun əsas mədəni, siyasi və iqtisadi mərkəzidir. Dəmiryollarının kəsişməsi, 1879-cu ildə dağıdılmış türk qalasının qalıqları, və Monteneqro Universiteti burada yerləşir. Şəhərdəki digər tarixi abidələr İkinci Dünya müharibəsi zamanı dağıdılıb.
| Podqoritsa | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Ölkə | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Sahəsi |
| ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 45 m | ||||
| Saat qurşağı | | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Poçt indeksi | 81000 | ||||
| Nəqliyyat kodu | PG | ||||
| Digər | |||||
| podgorica.me podgorica.me/en | |||||
| | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Tarixi
Müasir Podqoritsa ərazisində ilk yaşayış məskənləri Daş dövründə olub. Eramıza qədərki dövrdə burada İlliryalılar yaşayıb, daha sonra isə bu ərazini Roma imperiyası ələ keçirib. Onlar Birziminium adlı yaşayış məskəninin təməlini qoyublar. Podqoritsadan 3 km məsafədə digər Roma şəhəri Diokleinin xarabalıqları yerləşir. Hesab edilir ki, Roma imperatoru Diokletian bu ərazilərdə doğulub. Daha sonra bura köçən slavyanlar şəhərin adını qoyublar. Sonradan bütün ərazilər belə adlanmağa başlayıb. Əsasının qoyulduğu dövrdən etibarən şəhər vacib ticarət yollarının qovşağı olub, və Adriatik dənizi sahilinə yaxın yerləşən münbit vadidə yerləşib. V əsrdə bura slavyan qəbilələri köçərək məskunlaşıblar. Onlar öz dövlətlərini qurdular, daim Bizans ilə müharibələr aparırdılar, yeni qurduqları şəhərin adını isə sahilində olduqları çayın adına uyğun olaraq Ribnitsa qoydular. İlk dəfə Podqoritsa adı 1326-cı ildə məhkəmə kağızlarında qeyd olunub. Şəhər çox zəngin idi, çünki o, Serbiya və Dubrovnik arasında gedən ticarət yolunun üzərində idi. 1474-cü ildə Osmanlı türklərinin Podqoritsanı tutması onun inkişafını dayandırdı. Türklər burada böyük qala tikərək, onu serb klanlarına qarşı müharibədə əsas istehkama çevirdilər. Möhkəmləndirilmiş müdafiə qurğularına malik qala hesabına türklər çoxsaylı qaradağlı hücumlarına qarşı tab gətirə bildilər. 1864-cü ildə Podqoritsa Boqurtlen adı ilə İşkodra vilayətinin mərkəzi oldu. Şəhər həmçinin alban adı olan Burquriça kimi də tanınırdı. 1878-ci ildə Berlin konqresinin qərarı ilə Monteneqro müstəqil knyazlıq elan olundu və Podqoritsa onun idarəsinə verildi.
XX əsrdə şəhər sürətlə inkişaf etdi. 1904-cü ildə burada ilk Monteneqro bankı açıldı. Yaxınlıqdakı yaşayış məntəqələrinə yollar tikildi, 1902-ci ildə isə ilk ticari müəssisə olan tütün plantasiyası açıldı. Dünya müharibələri arasındakı dövrdə şəhərin əhalisi 13.000 nəfərə çatmışdı. İkinci Dünya müharibəsi zamanı şəhər 70 dəfədən çox bombardmana məruz qaldı və tamamilə dağıdıldı. Nəticədə 4.100 nəfər mülki insan həlak oldu. 19 dekabr 1944-cü ildə şəhər alman işğalından azad edildi. 13 iyul 1946-cı ildə şəhər Titoqrad adı altında Çernoqoriya Sosialist Republikasının paytaxtı elan edildi. Bundan sonra şəhər yenidən quruldu. Burada müasir yollar və aeroport tikildi. 2 Aprel 1992-ci ildə şəhərin tarixi adı olan Podqoritsa özünə qaytarıldı.
İqlimi
Podqoritsada Aralıq dənizi iqlimi var, yayı quru və isti, qışı isə mülayim soyuq keçir. Podqoritsada qar demək olar ki, olmur. İllik yağıntıların orta miqdarı 1544 mm, orta illik temperaturu 16,4 °C. İlin təxminən 135 günündə temperatur 25 °C-dən yuxarı olur. İyul və avqustda temperatur göstəricisi bəzən 40 °C-ni ötür. 16 avqust 2007-ci ildə şəhərdə rekord isti temperatur 44,8 °C qeydə alınıb.
Əhali
Podqoritsa Monteneqronun ən böyük şəhəridir. Burada ölkə əhalisinin dörddə biri yaşayır. 2003-cü il əhalinin siyahıyalınmasına görə Podqoritsada ətraf qəsəbələrlə birlikdə 169.132 nəfər əhali yaşayır. Şəhərin öz əhalisi 136.473 nəfərdir.
| İl | Şəhər əhalisi | Şəhər Munisipaliteti əhalisi |
|---|---|---|
| 1948 | ||
| 1953 | ||
| 1961 | ||
| 1971 | ||
| 1981 | ||
| 1991 | ||
| 2003 |
İqtisadiyyatı
Podqoritsa ölkənin əsas işgüzar paytaxtıdır. Monteneqronun əsas maliyyə, sənaye və kommersiya təşkilatları burada yerləşir. Birinci Dünya müharibəsi ərəfəsində şəhər iqtisadiyyatı kiçik həcmli sənayedən vəticarətdən ibarət idi, bunlar əsasən Osmanlı idarəsi dövründən qalma təsərrüfatlar idi. İkinci Dünya müharibəsindən sonra şəhərin inkişafında əsas diqqət urbanizasiyaya və sənayeləşməyə yönəldildi. Şəhərin ətrafında bir çox alüminium, toxuculuq, tütün və digər sənaye növlərinə aid müəssisələr açıldı. Yuqoslaviyanın dağılması dövründə baş verən müharibələr Monteneqrodan yan keçsələr də, müharibə nəticəsində Podqoritsanın zavodlarının sifarişləri dayandığına görə istehsal 90-cı illərin sonuna kimi tamamilə dayandı. Bir çox müəssisələr bağlandı, bəziləri isə aşağı tempdə işləməyə davam etdi.
Şəhərin işgüzar həyatı yeni minilliyin əvvəlində canlanmağa başladı. Mövcud olan zavodlar özəlləşdirildi və hal-hazırda mövcud şəraitə uyğunlaşıblar. Podqoritsanın, həmçinin bütün Monteneqronun ən böyük zavodu Rusiyanın şirkətinə məxsusdur. Şəhərin iqtisadiyyatı daha çox maliyyə və xidmət sektoruna doğru yönəlməyə başladı. Podqoritsada iki birja fəaliyyət göstərir (Monteneqro birjası və NEX). İndi biznesin inkişaf aksenti ağır sənayedən telekommunikasiyaya, tikintiyə və bank sektoruna doğru istiqamətlənir. Şəhərdə bir çox xarici şirkətlərin nümayəndəlikləri açılıb.
Sürətli inkişafın əks təsiri özünü daşınmaz əmlakın qiymətinin sürətlə artmasında göstərdi. Hal-hazırda şəhər sürətlə böyüyür, mərkəzdən daha da uzaqda yeni rayonlar salınır. 2009-cu ildə şəhərdə ilk böyük alış-veriş mərkəzi Delta City açıldı. Burada şəhərdə yeganə kinoteatr, həmçinin Avropanın brend geyimləri satılan mağazalar yerləşir.
İstinadlar
- archINFORM (alm.). 1994.
- Podqoritsa şəhərinin meri Miomir Muqoşadan Azərbaycan Prezidentinə məktub 2021-11-30 at the Wayback Machine (az.)
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Podqoritsa mont Po dgorica Podgorica 1952 1992 ci illerde Titoqrad Monteneqronun en boyuk seheri ve paytaxti Seherin meri Miomir Muqosadir Ehalisi 2011 ci ilde 150 9 neferdir olke ehalisinin 1 4 i burada yasayir Adriatik denizi sahilinden 30 km mesafede sahilinde duzenlik erazide yerlesir Monteneqronun esas medeni siyasi ve iqtisadi merkezidir Demiryollarinin kesismesi 1879 cu ilde dagidilmis turk qalasinin qaliqlari ve Monteneqro Universiteti burada yerlesir Seherdeki diger tarixi abideler Ikinci Dunya muharibesi zamani dagidilib PodqoritsaBayraq d Gerb d 42 26 29 sm e 19 15 46 s u Olke MonteneqroTarixi ve cografiyasiSahesi 1 205 km Merkezin hundurluyu 45 mSaat qursagi UTC 01 00EhalisiEhalisi 150 977 nef 2011 Reqemsal identifikatorlarPoct indeksi 81000Neqliyyat kodu PGDigerpodgorica me podgorica me enXeriteni goster gizle Podqoritsa Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiMuasir Podqoritsa erazisinde ilk yasayis meskenleri Das dovrunde olub Eramiza qederki dovrde burada Illiryalilar yasayib daha sonra ise bu erazini Roma imperiyasi ele kecirib Onlar Birziminium adli yasayis meskeninin temelini qoyublar Podqoritsadan 3 km mesafede diger Roma seheri Diokleinin xarabaliqlari yerlesir Hesab edilir ki Roma imperatoru Diokletian bu erazilerde dogulub Daha sonra bura kocen slavyanlar seherin adini qoyublar Sonradan butun eraziler bele adlanmaga baslayib Esasinin qoyuldugu dovrden etibaren seher vacib ticaret yollarinin qovsagi olub ve Adriatik denizi sahiline yaxin yerlesen munbit vadide yerlesib V esrde bura slavyan qebileleri kocerek meskunlasiblar Onlar oz dovletlerini qurdular daim Bizans ile muharibeler aparirdilar yeni qurduqlari seherin adini ise sahilinde olduqlari cayin adina uygun olaraq Ribnitsa qoydular Ilk defe Podqoritsa adi 1326 ci ilde mehkeme kagizlarinda qeyd olunub Seher cox zengin idi cunki o Serbiya ve Dubrovnik arasinda geden ticaret yolunun uzerinde idi 1474 cu ilde Osmanli turklerinin Podqoritsani tutmasi onun inkisafini dayandirdi Turkler burada boyuk qala tikerek onu serb klanlarina qarsi muharibede esas istehkama cevirdiler Mohkemlendirilmis mudafie qurgularina malik qala hesabina turkler coxsayli qaradagli hucumlarina qarsi tab getire bildiler 1864 cu ilde Podqoritsa Boqurtlen adi ile Iskodra vilayetinin merkezi oldu Seher hemcinin alban adi olan Burqurica kimi de taninirdi 1878 ci ilde Berlin konqresinin qerari ile Monteneqro musteqil knyazliq elan olundu ve Podqoritsa onun idaresine verildi XX esrde seher suretle inkisaf etdi 1904 cu ilde burada ilk Monteneqro banki acildi Yaxinliqdaki yasayis menteqelerine yollar tikildi 1902 ci ilde ise ilk ticari muessise olan tutun plantasiyasi acildi Dunya muharibeleri arasindaki dovrde seherin ehalisi 13 000 nefere catmisdi Ikinci Dunya muharibesi zamani seher 70 defeden cox bombardmana meruz qaldi ve tamamile dagidildi Neticede 4 100 nefer mulki insan helak oldu 19 dekabr 1944 cu ilde seher alman isgalindan azad edildi 13 iyul 1946 ci ilde seher Titoqrad adi altinda Cernoqoriya Sosialist Republikasinin paytaxti elan edildi Bundan sonra seher yeniden quruldu Burada muasir yollar ve aeroport tikildi 2 Aprel 1992 ci ilde seherin tarixi adi olan Podqoritsa ozune qaytarildi IqlimiPodqoritsada Araliq denizi iqlimi var yayi quru ve isti qisi ise mulayim soyuq kecir Podqoritsada qar demek olar ki olmur Illik yagintilarin orta miqdari 1544 mm orta illik temperaturu 16 4 C Ilin texminen 135 gununde temperatur 25 C den yuxari olur Iyul ve avqustda temperatur gostericisi bezen 40 C ni otur 16 avqust 2007 ci ilde seherde rekord isti temperatur 44 8 C qeyde alinib EhaliPodqoritsa Monteneqronun en boyuk seheridir Burada olke ehalisinin dordde biri yasayir 2003 cu il ehalinin siyahiyalinmasina gore Podqoritsada etraf qesebelerle birlikde 169 132 nefer ehali yasayir Seherin oz ehalisi 136 473 neferdir Il Seher ehalisi Seher Munisipaliteti ehalisi1948 14 369 48 5991953 19 868 55 6691961 35 054 72 3191971 61 727 98 7961981 96 074 132 2901991 117 875 179 4012003 136 473 169 132IqtisadiyyatiPodqoritsa olkenin esas isguzar paytaxtidir Monteneqronun esas maliyye senaye ve kommersiya teskilatlari burada yerlesir Birinci Dunya muharibesi erefesinde seher iqtisadiyyati kicik hecmli senayeden veticaretden ibaret idi bunlar esasen Osmanli idaresi dovrunden qalma teserrufatlar idi Ikinci Dunya muharibesinden sonra seherin inkisafinda esas diqqet urbanizasiyaya ve senayelesmeye yoneldildi Seherin etrafinda bir cox aluminium toxuculuq tutun ve diger senaye novlerine aid muessiseler acildi Yuqoslaviyanin dagilmasi dovrunde bas veren muharibeler Monteneqrodan yan kecseler de muharibe neticesinde Podqoritsanin zavodlarinin sifarisleri dayandigina gore istehsal 90 ci illerin sonuna kimi tamamile dayandi Bir cox muessiseler baglandi bezileri ise asagi tempde islemeye davam etdi Seherin isguzar heyati yeni minilliyin evvelinde canlanmaga basladi Movcud olan zavodlar ozellesdirildi ve hal hazirda movcud seraite uygunlasiblar Podqoritsanin hemcinin butun Monteneqronun en boyuk zavodu Rusiyanin sirketine mexsusdur Seherin iqtisadiyyati daha cox maliyye ve xidmet sektoruna dogru yonelmeye basladi Podqoritsada iki birja fealiyyet gosterir Monteneqro birjasi ve NEX Indi biznesin inkisaf aksenti agir senayeden telekommunikasiyaya tikintiye ve bank sektoruna dogru istiqametlenir Seherde bir cox xarici sirketlerin numayendelikleri acilib Suretli inkisafin eks tesiri ozunu dasinmaz emlakin qiymetinin suretle artmasinda gosterdi Hal hazirda seher suretle boyuyur merkezden daha da uzaqda yeni rayonlar salinir 2009 cu ilde seherde ilk boyuk alis veris merkezi Delta City acildi Burada seherde yegane kinoteatr hemcinin Avropanin brend geyimleri satilan magazalar yerlesir IstinadlararchINFORM alm 1994 Podqoritsa seherinin meri Miomir Muqosadan Azerbaycan Prezidentine mektub 2021 11 30 at the Wayback Machine az Xarici kecidlerVikianbarda Podqoritsa ile elaqeli mediafayllar var