Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pitekantrop — XIX əsrin sonlarında Yava adasında, Trinil yaxınlığında avstrolopitekə nisbətən daha mükəmməl və insana daha artıq bənzəyən meymunların qalıqları tapılmışdır. Tədqiqatçılar onların Kaynazoy erasının dördüncü dövründə yaşadıqlarını aşkar etmişdir. Bu cür meymunların ilk nümunəsi hollandiyalı həkim Dübua tərəfindən 1891–1892-ci illərdə kəşf edilmiş və Pitekantrop (meymun- insan) adlandırılmışdır.
1936-cı ildə Yava adasındakı Modcokerto şəhəri yanında daha bir pitekantrop uşağın kəllə sümüyü tapılmışdır. Bu vaxtadək yeddi pitekantropun sümüyü tapılmışdır. Adından göründüyü kimi, pitekantrop-avstralopitek adlanan və inkişaf etmiş meymunlarla neandertal insan arasındakı keçid formasının bir nümunəsidir. Bunu pitekantropun tapılmış qalıqlarında həm meymunlara və həm də insana xas olan əlamətlərin olması da sübut edir. Məsələn; onun kəllə sümüyünün zahiri görünüşü, gözüstü alın sümüyünün qabağa çıxması, alının kiçikliyi, bəzi dişlərin quruluşu və s. meymunlar üçün xarakterikdir. Pitekantrop təxminən 700–27 min il bundan əvvəl yaşamışdır. Avstropiteklərə nisbətən pitekantropun geniş alnı beynin inkişaf etmiş olduğunu göstərir. Həcmi etibarilə pitekantropun beyni də insana ən yaxın olmaqla müasir meymunların beynindən bir yarım və yaxud iki dəfə artıqdır(ən iri qorilla kəlləsinin həcmi 600 sm³, pitekantropun beyin həcmi isə 850–900 sm³ idi). Tapılmış bir neçə sümüyü pitekantropun artıq iki ayaq üstə şaquli vəziyyətdə yeridiyini sübut edir. İnkişaf dərəcəsinə görə pitekantrop antropoidlərə daha yaxındır. Pitekantropun dövründə meşələrdə çoxlu sitrus və dəfnə ağacları bitmiş, bu meşələrdə çoxlu vəhşi camış, gərgədan, donuz, meymun, bəbir və pələng, hətta fil yaşadığını demək olar.
Bu heyvanların çoxu vaxtilə Yava adasında püskürmüş böyük vulkan nəticəsində kül və torpaq altında qalıb məhv olmuşdur. (Trinil sümük təbəqəsi). Ehtimal ki, sümükləri tapılmış pitekantroplarda bu zaman məhv olmuşdur. İndiyədək pitekantrop məskənlərinə təsadüf edilməmişdir, lakin pitakantropun işlətdiyi silahlar haqqında az da olsa məlumatımız vardır. Yava adasının cənubunda pitekantropun sümükləri tapılmış yer qatlarında alimlər Kvars daşından qayrılmış bir neçə kobud silah tapmışlar. Beləliklə, pitekantrop və ona yaxın canlıların əmələ gəlməsi ilə insanın formalaşmasında ilk mərhələnin başa çatdığını demək olar.
Mənbə
- İradə Avşarova, Qənirə Pirquliyeva. Qafqaz arxeologiyası. Bakı,2010
- Д. Джохансон, М. Иди. Люси. Истоки рода человеческого. М., 1984.
- Биологический энциклопедический словарь / Гл. ред. М. С. Гиляров; Редкол.: А. А. Баев, Г. Г. Винберг, Г. А. Заварзин и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1986.
- В. П. Алексеев, А. И. Першиц. История первобытного общества. М., 2001
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pitekantrop XIX esrin sonlarinda Yava adasinda Trinil yaxinliginda avstrolopiteke nisbeten daha mukemmel ve insana daha artiq benzeyen meymunlarin qaliqlari tapilmisdir Tedqiqatcilar onlarin Kaynazoy erasinin dorduncu dovrunde yasadiqlarini askar etmisdir Bu cur meymunlarin ilk numunesi hollandiyali hekim Dubua terefinden 1891 1892 ci illerde kesf edilmis ve Pitekantrop meymun insan adlandirilmisdir 1936 ci ilde Yava adasindaki Modcokerto seheri yaninda daha bir pitekantrop usagin kelle sumuyu tapilmisdir Bu vaxtadek yeddi pitekantropun sumuyu tapilmisdir Adindan gorunduyu kimi pitekantrop avstralopitek adlanan ve inkisaf etmis meymunlarla neandertal insan arasindaki kecid formasinin bir numunesidir Bunu pitekantropun tapilmis qaliqlarinda hem meymunlara ve hem de insana xas olan elametlerin olmasi da subut edir Meselen onun kelle sumuyunun zahiri gorunusu gozustu alin sumuyunun qabaga cixmasi alinin kicikliyi bezi dislerin qurulusu ve s meymunlar ucun xarakterikdir Pitekantrop texminen 700 27 min il bundan evvel yasamisdir Avstropiteklere nisbeten pitekantropun genis alni beynin inkisaf etmis oldugunu gosterir Hecmi etibarile pitekantropun beyni de insana en yaxin olmaqla muasir meymunlarin beyninden bir yarim ve yaxud iki defe artiqdir en iri qorilla kellesinin hecmi 600 sm pitekantropun beyin hecmi ise 850 900 sm idi Tapilmis bir nece sumuyu pitekantropun artiq iki ayaq uste saquli veziyyetde yeridiyini subut edir Inkisaf derecesine gore pitekantrop antropoidlere daha yaxindir Pitekantropun dovrunde meselerde coxlu sitrus ve defne agaclari bitmis bu meselerde coxlu vehsi camis gergedan donuz meymun bebir ve peleng hetta fil yasadigini demek olar Bu heyvanlarin coxu vaxtile Yava adasinda puskurmus boyuk vulkan neticesinde kul ve torpaq altinda qalib mehv olmusdur Trinil sumuk tebeqesi Ehtimal ki sumukleri tapilmis pitekantroplarda bu zaman mehv olmusdur Indiyedek pitekantrop meskenlerine tesaduf edilmemisdir lakin pitakantropun isletdiyi silahlar haqqinda az da olsa melumatimiz vardir Yava adasinin cenubunda pitekantropun sumukleri tapilmis yer qatlarinda alimler Kvars dasindan qayrilmis bir nece kobud silah tapmislar Belelikle pitekantrop ve ona yaxin canlilarin emele gelmesi ile insanin formalasmasinda ilk merhelenin basa catdigini demek olar MenbeIrade Avsarova Qenire Pirquliyeva Qafqaz arxeologiyasi Baki 2010 D Dzhohanson M Idi Lyusi Istoki roda chelovecheskogo M 1984 Biologicheskij enciklopedicheskij slovar Gl red M S Gilyarov Redkol A A Baev G G Vinberg G A Zavarzin i dr M Sov enciklopediya 1986 V P Alekseev A I Pershic Istoriya pervobytnogo obshestva M 2001