Pirvahid — Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunun inzibati İkinci Nügədi bələdiyyəsinin tərkibindədir.
Pirvahid | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Rayon | Quba rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Mərkəzin hündürlüyü | 333 m |
Saat qurşağı | |
Abidələri
66 Övliyya
Pirvahid kəndinin "66 Övliyya" adlanan ziyarətgahı Quba rayonunun maraqlı epiqrafik abidələrindən biridir. Buradakı yazılar həm pirin, həm də kəndin tarixini müəyyən etməyə imkan verən yeganə tarixi sənədlərdir. Pirdə yan-yana iki başdaşı qoyulmuşdur. Başdaşılardan birinin üz tərəfində Qurandan 2-ci surənin 256-cı ayəsi yazılmışdır. Tarix və dəfn olunanın adı yoxdur. İkinci başdaşında həm tarix, həm də dəfn olunan şəxsin adı yazılmışdır. Abidənin lap yuxarı hissəsində yazılmış ərəbcə kitabədə deyilir:
"Dünya bir saatlıqdır, ona görə də itaətlə məşğul olun." Daha sonra Qurandan 2-ci surənin 256-cı ayəsini yazılmışdır. "Allah əbədi və ölməzdir, onu mürgü və yuxu tutmaz, yer və göylərdə olan nə varsa onun üçündür. Onun icazəsi olmadan yanında vasitəçilik edən yoxdur. O, gələcəkdən, keçmişdən və onu əhatə edən nə varsa hamısından xəbərdardır. Onun istəyi və biliyindən kənarda heç bir şey qala bilməz, kürsüsü göylər və yerlərdə yerləşmişdir. "Şeyx Səfi bin Şeyx Məhəmməd bin Pir Vahid 1054-cü il (1644–1645) Başdaşının yanlarında azərbaycanca aşağıdakı məzmunda kitabə yazılmışdır.
"Bir cavani-nazəninin məskənidir bu məzar Eyləmiş nazik tənin xakilə yeksan ruzigar Arzuyi mən budur duaye-xeyr qılmış ola hər kəs bura etsə güzar" Qeyd etmək lazımdır ki, azərbaycanca kitabələrə orta əsr epiqrafikasında çox az təsadüf olunur. Məhz bu cəhətdən Pir Vahid abidəsi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Kitabənin birinci beytində Zəngəzurun Urud abidələrində, qoç heykəlli və sənluqə formalı XVI əsr abidələrində, Kəlbəcər rayonunun Zəylik kəndindəki bir at heykəlli məzarüstü abidədə (XIX əsr) də təsadüf olunmuşdur. Daha sonra kitabədə maraqlı məsələ mərhum Şeyx Səfinin atası Məhəmmədin Şeyx titulu ilə qeyd olunması, babası Şeyx Pir Vahidin adının göstərilməsidir. Demək Şeyx Səfinin üç arxa alim-şeyx nəslindən olması kitabədə qeyd olunmuşdur. Bu alimlər nəslinin məzarlarının xalq tərəfindən əsrlərdən bəri ziyarətgaha çevrilməsi əbəs deyil. Bu bir daha Pir Vahidin və onun övladlarının Azərbaycanda görkəmli alim və ictimai xadim olmaqla xalq arasında böyük nüfuza malik olduqlarını göstərir. Fikrimizi, kəndin yüz illər keçməsinə baxmayaraq, bu gün belə, Pir Vahid adını əbədiləşdirib saxlaması bir daha sübut edir. Qədirbilən xalq nəyə qadir deyil? Bu gün elm aləmi, bütün Azərbaycan xalqı, fəaliyyətləri haqqında məlumatlar olmasa da, üç Azərbaycan aliminin, ictimai xadiminin Şeyx Pir Vahidin, oğlu Şeyx Məhəmmədin, nənəsi Şeyx Səfinin adlarını bizə qoruyub saxlamış o daşı, əsrlərin daş yaddaşını müqəddəsləşdirib zəmanəmizə saxlayan qubalılara, pirvahidlilərə minnətdarıq.
Toponimikası
Pirvahid oyk., sadə. Quba r-nıınun İkinci Nügədi i.ə.v.-də kənd. Baş Qafqaz silsiləsinin ətəyindədir. XIX əsrə aid mənbələrə görə, burada mənşəcə ərəblərlə bağlı şeyxlər yaşamışlar. Kəndin ərazisindəki Qırx övliya qəbiristanı da həmin şeyxlərə aiddir. Oykonim bu qəbristanda Vahid adlı bir şəxsə məxsus türbənin olması ilə bağlı yaranmışdır və "Vahidin piri" mənasındadır.
Əhalisi
- 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kəndə 1393 nəfər əhali yaşayır. Milli tərkibi:azərbaycan türkləri.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Azərbaycan Respublikası Quba Rayon İcra Hakimiyyəti
- azerbaijanphoto.com saytındakı şəkilləri [ölü keçid]
İstinadlar
- . 2012-01-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-04-04.
- Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427
- Azərbaycan Respublikası Əhalisinin Siyahıyaalınması. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. Bakı-2010. Səh.629
Quba rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pirvahid Azerbaycan Respublikasinin Quba rayonunun inzibati Ikinci Nugedi belediyyesinin terkibindedir Pirvahid41 19 44 sm e 48 40 28 s u Olke AzerbaycanRayon Quba rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 333 mSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle PirvahidAbideleri66 Ovliyya Pirvahid kendinin 66 Ovliyya adlanan ziyaretgahi Quba rayonunun maraqli epiqrafik abidelerinden biridir Buradaki yazilar hem pirin hem de kendin tarixini mueyyen etmeye imkan veren yegane tarixi senedlerdir Pirde yan yana iki basdasi qoyulmusdur Basdasilardan birinin uz terefinde Qurandan 2 ci surenin 256 ci ayesi yazilmisdir Tarix ve defn olunanin adi yoxdur Ikinci basdasinda hem tarix hem de defn olunan sexsin adi yazilmisdir Abidenin lap yuxari hissesinde yazilmis erebce kitabede deyilir Dunya bir saatliqdir ona gore de itaetle mesgul olun Daha sonra Qurandan 2 ci surenin 256 ci ayesini yazilmisdir Allah ebedi ve olmezdir onu murgu ve yuxu tutmaz yer ve goylerde olan ne varsa onun ucundur Onun icazesi olmadan yaninda vasitecilik eden yoxdur O gelecekden kecmisden ve onu ehate eden ne varsa hamisindan xeberdardir Onun isteyi ve biliyinden kenarda hec bir sey qala bilmez kursusu goyler ve yerlerde yerlesmisdir Seyx Sefi bin Seyx Mehemmed bin Pir Vahid 1054 cu il 1644 1645 Basdasinin yanlarinda azerbaycanca asagidaki mezmunda kitabe yazilmisdir Bir cavani nazeninin meskenidir bu mezar Eylemis nazik tenin xakile yeksan ruzigar Arzuyi men budur duaye xeyr qilmis ola her kes bura etse guzar Qeyd etmek lazimdir ki azerbaycanca kitabelere orta esr epiqrafikasinda cox az tesaduf olunur Mehz bu cehetden Pir Vahid abidesi boyuk ehemiyyet kesb edir Kitabenin birinci beytinde Zengezurun Urud abidelerinde qoc heykelli ve senluqe formali XVI esr abidelerinde Kelbecer rayonunun Zeylik kendindeki bir at heykelli mezarustu abidede XIX esr de tesaduf olunmusdur Daha sonra kitabede maraqli mesele merhum Seyx Sefinin atasi Mehemmedin Seyx titulu ile qeyd olunmasi babasi Seyx Pir Vahidin adinin gosterilmesidir Demek Seyx Sefinin uc arxa alim seyx neslinden olmasi kitabede qeyd olunmusdur Bu alimler neslinin mezarlarinin xalq terefinden esrlerden beri ziyaretgaha cevrilmesi ebes deyil Bu bir daha Pir Vahidin ve onun ovladlarinin Azerbaycanda gorkemli alim ve ictimai xadim olmaqla xalq arasinda boyuk nufuza malik olduqlarini gosterir Fikrimizi kendin yuz iller kecmesine baxmayaraq bu gun bele Pir Vahid adini ebedilesdirib saxlamasi bir daha subut edir Qedirbilen xalq neye qadir deyil Bu gun elm alemi butun Azerbaycan xalqi fealiyyetleri haqqinda melumatlar olmasa da uc Azerbaycan aliminin ictimai xadiminin Seyx Pir Vahidin oglu Seyx Mehemmedin nenesi Seyx Sefinin adlarini bize qoruyub saxlamis o dasi esrlerin das yaddasini muqeddeslesdirib zemanemize saxlayan qubalilara pirvahidlilere minnetdariq ToponimikasiPirvahid oyk sade Quba r niinun Ikinci Nugedi i e v de kend Bas Qafqaz silsilesinin eteyindedir XIX esre aid menbelere gore burada mensece ereblerle bagli seyxler yasamislar Kendin erazisindeki Qirx ovliya qebiristani da hemin seyxlere aiddir Oykonim bu qebristanda Vahid adli bir sexse mexsus turbenin olmasi ile bagli yaranmisdir ve Vahidin piri menasindadir Ehalisi2009 cu ilin siyahiyaalinmasina esasen kende 1393 nefer ehali yasayir Milli terkibi azerbaycan turkleri Hemcinin baxQuba rayonuXarici kecidlerAzerbaycan Respublikasi Quba Rayon Icra Hakimiyyeti azerbaijanphoto com saytindaki sekilleri olu kecid Istinadlar 2012 01 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 04 04 Azerbaycan Toponimlerinin Ensiklopedik Lugeti Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Nesimi adina Dilcilik Institutu Serq qerb Baki 2007 seh 427 Azerbaycan Respublikasi Ehalisinin Siyahiyaalinmasi Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Baki 2010 Seh 629 Quba rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin