Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Piral — Azərbaycan Respublikasının Qusar rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
| Piral | |
|---|---|
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | Qusar rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 872 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
Tarixi və kənd haqqında ümumi məlumat
Piral Azərbaycan Respublikasının Qusar rayonunda kənddir. O, rayon mərkəzindən 20 km şimal-qərbdə yerləşir. Piral kəndinin adı onun yerləşdiyi məkanı göstərir, “pirdə” və “pirlərin əhatəsində” mənasını verir. Məlumatara gorə qədim tarixi olan kənd bir neçə dəfə yerini dəyişib. “Piçxal” və “Likar” adlanan sahələrdə kəndin keçmiş qalıqları, qəbir yerləri, orada və hazırkı kənddə Alban dövrünə aid baş daşı yazıları qalmaqdadır. Piral kəndi orta dağlıq ərazidə, dəniz səviyyəsindən 850 metr hündürlükdə yerləşir. Coğrafi koordinatları 41o31’ 37.05” şimal en dairəsi, 48o18’03.54” şərq uzunluqdadır. Cənubdan və qərbdən Böyük Qafqaz dağları ilə əhatə olunur. Kəndin ətrafı enliyarpaq meşəliklərdir. İqlimi kontinentaldır. Əhalisi milli tərkibcə ləzgilərdir. 1921-ci ildə Quba qəzasının Piral kənd İcraiyyə Komitəsi, 1930-cu ildə yaradılmış Hil rayonu (1938-ci ildən Azərbaycan SSR-in Qusar rayonu) tərkibində 1931-ci ildə Piral kənd inzibati ərazi vahidliyi təşkil olunmuşdur. Piral, Yasab, Cibir kəndləri daxil olmuşdur. 1974-cü ildə Yasab kəndi inzibati ərazi vahidliyindən ayrılmışdır. Hazırda inzibati ərazi vahidlik Piral və Cibir kəndlərini əhatə edir. Ümumi sahəsi 4660 hektar, o cümlədən Piral kəndinin sahəsi 2422 hektar, Cibir kəndinin sahəsi 2238 hektardır. Ümumi əhalisi 1 yanvar 2015-ci il tarixinə olan məlumata görə 3251 nəfər, o cümlədən Piral kəndində 2097 nəfər, Cibir kəndində 1154 nəfərdir. Qeyd edildiyi kimi, Piral kəndi qədim tarixə malik olub, bir neçə dəfə yerini dəyişib. Hazırkı Piral kəndi Yasab, Həzrə, Cibir, Kirig, Mucuğ kəndləri ilə qonşudur. Ümümiyyətlə insanların yaddaşı özü bir canlı tarixdir, insanlar özləri bu tarixi yaşadır. Uşaqlıq illərindən baba-nənələrimizdən, ata-analarımızdan eşitdiklərimizə ğörə, Piral kəndinin əsası Babaxanlar (Babaxanın nəsli) tərəfindən qoyulmuşdur. Ancaq bunun dəqiq nə vaxt baş verdiyi məlum deyil. Sovet hakimiyyəti dövründə hətta kəndin rəhbərlərinin də bu barədə məlumatları olmamışdır. Kəndin tarixi barədə bütün nəsillərdən olan aqsaqqallar, yaşlı sakinlər ilə söhbətlər aparılmış, araşdırmalarda hər cür məlumatlar tutuşdurulmuşdur. Bu zaman kənddən kənarda yaşayan həmkəndlilərin, yaxın qohumların məlumatlarından istifadə olunmuşdur. Bütün bu araşdırmalardan belə bir nəticə əldə olunmuşdur: Filya kəndindən olan Babaxan Əhmədxan oğlu adlı bir şəxs ailəsi ilə Qubada yurd salmaq üçün Kalunxür və Həzrədən keçməklə hazırkı Piral kəndinin “Piran bağ” (pir bağı) deyilən yerdə dincəlmək üçün dayanmış, gecələməli olmuşdur. Deyilənlərə görə, burada onun arvadı dünyaya oğul övladı gətirmişdir. Burada həm də onun inəyi balalamış, hətta cütəm doğmuşdur. Babaxan bu yeri yurd seçmişdir. Nəvə-nəticələrinin məlumatlarına görə, Babaxanın özü ilə birinci arvadından qızları, evli oğlu olmuşdur. Kişi ikinci dəfə evləndiyi zaman, həmin qadının əvvəlki ərindən bir oğlu da var imiş. Babaxan buraya köçüb gəldiyi vaxt, həqiqətən Qunax adlı yeniyetmə bir oğlanın da olduğu soylənilir. Babaxan onu qızlarından biri ilə evləndirmişdir. Söylənilənlərə görə, Babaxanın ailəsi müəyyən müddət ilk dayandıqları “Piran bağ”ın qərb tərəfində fıstığ ağaclarının əhatəsində olan çökəklik ərazidə məskunlaşmışdır. Həmin ərazidə torpağın gılli olması müşahidə olunduğundan, kəndin hazırda məktəb və klubun olduğu yerə köçmüşlər. Məktəb və klub 1937 və 1947-ci illərdə Babaxanın ailəsinə məxsus həyətyanı torpaqlarda inşa olunmuşdur. Piral kəndi barədə olan məlumatların təsdiqlənməsi üçün ilkin arxiv sənədləri kimi Dövlət Arxivi Quba filialının Qusar şöbəsindən sənədlər axtarılmışdır. Piral kənd sovetliyinin ilk təsərrüfətbaşına kitabları 1940-1942-ci illərə dair 6 kitabda qeydiyyata alınıb. Piral kənd sovetliyinin yaradıldığı 1931-ci ildən 1942-ci ilə kimi mövcud təsərrüfatların ailə başçıları, ailə üzvləri, kollektiv təsərrufata daxil olduğları il barədə məlumatlar həmin kitablardan götürülmüşdür. Dövlət Arxivinin Quba filialında Piral kəndinin tarixinə dair məlumatlar olmamışdır. Piral kəndi barədə məlumatlar Azərbaycan Respublikası Dövlət Tarix Arxivi İdarəsindən əldə olunmuşdur. Dövlət Tarix Arxivindən əldə olunan çar Rusiyasının Qafqazda apardığı ilk kameral təsvir (kameralnoye opisaniye) sənədlərində 1831-ci ildə Quba əyalətinin Həzrə məntəqəsinin Piral kəndində dövlət torpaqlarında yaşayan dövlət kəndliləri əks olunmuşdur. Burada 1831 –ci ildə yaşayan 26 ailənin kişi cinsindən olanların adı və atasının adı, 1831-ci ildə onlarin yaşı göstərilir. 1850, 1863-cü illərin kameral təsvir sənədlərində Quba qəzasının Həzrə məntəqəsinin Piral kəndində dövlət torpaqlarında yaşayan dövlət kəndlilərinin, 1874-cü ildə isə Bakı guberniyası Quba qəzasının Piral kəndində dövlət torpaqlarında yaşayan dövlət kəndlilərinin ailələr üzrə kişilərin adlı siyahısı əks olunmuşdur. Həmin sənədlər diqqətlə öyrənildikdə, Piral kəndinin tarixi, burada məskunlaşan nəsillərin gəlişi, yerləşməsi və sair məlumatlar öz təstiqini tapır. 1831-ci il kameral siyahiyaalmaya görə Babaxan, oğlu Xanmirzə (əslində Ağamirzə) və Nəzir dünyalarını dəyişmişlər. Ailə başçısı kimi, №11 Əhmədxan Nəzir oğlu 20 yaşı, qardaşları Babaxan 15, Məhəmədxan 12 yaşda olması göstərilir (yəni 1811, 1816, 1829 təvəllüdlü). №12 Balixan Xanmirzə (əslində Ağamirzə) oğlu 50 yaş, oğulları Sultan 12 yaş, Ağamirzə 16 yaşda göstərilir. Siyahının axırında 26-cı sırada ayrıca hərbi nökər (военный нукер) Qunax Mirzə oğlu 60 yaş, onunla birgə oğulları Allahqulu, Mirzə, Əhməd, nəvələri Məlik Allahqulu oğlu, Hacıməhəməd Mirzə oğlu qeyd olunur. Onun digər oğulları Şeyda 40, Hacı 30 yaşda ailə başçıları kimi ayrıca göstərilir. Bütün bunlardan belə bir nəticəyə gəlmək olar ki, Babaxanın Piralda məskən saldığı, Nəzirin doğulduğu il 1790-ci ildir. Nəzirin ögey qardaşı Qunax 18-19 yaşlarında olmuş, Babaxanın yanında hərbi nökər kimi qulluğda durmuşdur. Hərbi nökər çar hökuməti tərəfindən pulsuz at və hərbi sursat ilə təchiz olunurdu və vergilərdən azad edilirdi. Babaxan əslən Filya kəndindəndir (hətta onun nəslində Filyaddin adlı oğlan vardır). Filya kəndi Zuxul kəndindən 10 km aralı Samur çayınının kənarında dağın yamacında yerləşir. Samur mahalında Quba əyalətinin tərkibində olmuşdur. Hazırda Dağıstan Respublikası Məhərəmkənd rayonunun tərkibindədir. Qusar rayonunun Şirvanovka, və Zuxuloba kəndlərinin sərhəd keçid məntəqəsi qonşuluğunda Yeni Filya kənd inzibati mərkəzinə daxildir. Beləkiklə, 1790-cı ildə Babaxanın ailəsinin ilk məskən saldığı yer “Piran bağ” adlanan yerdir. Bir müddət sonra onlar hazırkı məktəb və klub ərazisinə köçüb ev tikmişlər. Ardıcıllıqla, kürəkəni Qunaxın ailəsi, oğlu Ağamirzənin və Babaxanın ailəsi yerləşmişdir. 1940-cı ilin təsərrufatbaşına kitablarında da həmin ərazidə Babaxan və Qunaxın nəslindən olan Abdullətif Küroğlan, Bahaddin Mehti, Ələkbər Hacıbala, Rəhmətulla Hacıbala, Mallabay Ağasi, Əlinəzər Qirimxan, Pirnəzər Qirimxan, Fətulla Oruc, Şəmsəddin Şixqayıb, Məmmədəmin Oruc, Meyvəddin Əlibutay oğlunun evlərinin ardıcıllıqla yerləşdiyi əks olunmuşdur.
Toponimikası
Piral oyk., sadə. Qusar r-nunun eyniadlı i.ə.v.-də kənd. Dağətəyi ərazidədir. Oykonim pir sözü və ləzgi dilindəki -al (bir şeyin üstündə, yuxarısında) şək.-sinin birləşməsin¬dən ibarət “pir üstü, pirin üstündəki” mənalı söz kimi izah olunur. Kəndin ərazisində Tunc dövrünə aid edilən və keçmişdə pir hesab olunan şaquli vəziyyətdə yerə basdın imiş 2–3 m. hündürlükdə olan mengir daşlar vardır.
Coğrafiyası və iqlimi
Piral kəndi rayon mərkəzindən cənub-qərbdə yerləşir. Rayon mərkəzindən kəndə qədər məsafə 18 km-dir. Bu yolu avtomobillə 30 dəqiqəyə qət etmək olar. Kəndin ərazisi 180 km², əhalisi 1966 nəfərdir. Bunlardan 970 nəfəri kişi, 996 nəfəri isə qadındır. Kənddə daha çox ləzgilər yaşayır. Kənd hər tərəfdən sıx meşələrlə əhatələnmiş dağətəyi ərazidədir.
İqlimi
Əhalisi
Əhalisi 1 yanvar 2015-ci il tarixinə olan məlumata görə 2097 nəfər əhali yaşayır. Kənddə daha çox ləzgilər yaşayır. Əhali əsasən heyvandarlıq, taxılçılıq və tərəvəzçilik qismən də dülgərçilik və xalçaçılıq işləri ilə məşğul olur. Ləzgilərdə Qurban və Ramazan bayramları, Novruz bayramı və toy mərasimləri özünəməxsusluğu, rəngarəngliyi və gözəlliyi ilə digər kəndlərdən seçilir. Bu şənliklər sırf ləzgi xalqının adət-ənənələrinə uyğun həyata keçirilir. Ləzgilərin çox gözəl milli mətbəxi var. Skan, afar, xəşil, git, aş, dolma və başqa xörəkləri çox məşhurdur.
Təhsilin vəziyyəti
- Piral kəndində 1 tam orta məktəb fəaliyyət göstərir. Bu kənd böyük alimlər, dahi şəxsiyyətlər yetişdirib.
Mədəniyyəti
Ləzgilərdə Qurban və Ramazan bayramları, Novruz bayramı və toy mərasimləri özünəməxsusluğu, rəngarəngliyi və gözəlliyi ilə digər kəndlərdən seçilir. Bu şənliklər sırf ləzgi xalqının adət-ənənələrinə uyğun həyata keçirilir. Ləzgilərin çox gözəl milli mətbəxi var. Skan, afar, xəşil, git, aş, dolma və başqa xörəkləri çox məşhurdur. Kəndin yolları daşlı-torpaqlıdır. Burada su, elektrik və telefon xətti mövcuddur. Kənddə aptek, məktəb, kitabxana, mədəniyyət sarayı, mağaza və kafe var.
Abidələri
Kəndin ərazisində yerləşən qədim qəbristanlıqda ərəb əlifbası ilə yazılmış baş daşları mövcuddur. Həmin baş daşları XV-XVI əsrə aiddir. Kəndin yaxınlığındakı “Piçxal” adlı meşə zolağında 10–15 m dərinliyində çala mövcuddur. Həmin çalanın üst hissəsində XVI əsrə aid aid 1,5 tonluq daş vardır. Kəndin yaxınlığında “Tiqar” adlı ərazidə XV əsrə aid qəbrlər var. Həmin qəbrlərin qazılması zamanı saxsı qablar, bədənin ayrı-ayrı sümükləri və s. əşyalar tapılmışdır.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Azərbaycan Respublikası Qusar Rayon İcra Hakimiyyəti
İstinadlar
- Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427
 | Qusar rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Piral Azerbaycan Respublikasinin Qusar rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Piral41 29 46 sm e 48 17 24 s u Olke AzerbaycanRayon Qusar rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 872 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 1 944 nef PiralTarixi ve kend haqqinda umumi melumatPiral Azerbaycan Respublikasinin Qusar rayonunda kenddir O rayon merkezinden 20 km simal qerbde yerlesir Piral kendinin adi onun yerlesdiyi mekani gosterir pirde ve pirlerin ehatesinde menasini verir Melumatara gore qedim tarixi olan kend bir nece defe yerini deyisib Picxal ve Likar adlanan sahelerde kendin kecmis qaliqlari qebir yerleri orada ve hazirki kendde Alban dovrune aid bas dasi yazilari qalmaqdadir Piral kendi orta dagliq erazide deniz seviyyesinden 850 metr hundurlukde yerlesir Cografi koordinatlari 41o31 37 05 simal en dairesi 48o18 03 54 serq uzunluqdadir Cenubdan ve qerbden Boyuk Qafqaz daglari ile ehate olunur Kendin etrafi enliyarpaq meseliklerdir Iqlimi kontinentaldir Ehalisi milli terkibce lezgilerdir 1921 ci ilde Quba qezasinin Piral kend Icraiyye Komitesi 1930 cu ilde yaradilmis Hil rayonu 1938 ci ilden Azerbaycan SSR in Qusar rayonu terkibinde 1931 ci ilde Piral kend inzibati erazi vahidliyi teskil olunmusdur Piral Yasab Cibir kendleri daxil olmusdur 1974 cu ilde Yasab kendi inzibati erazi vahidliyinden ayrilmisdir Hazirda inzibati erazi vahidlik Piral ve Cibir kendlerini ehate edir Umumi sahesi 4660 hektar o cumleden Piral kendinin sahesi 2422 hektar Cibir kendinin sahesi 2238 hektardir Umumi ehalisi 1 yanvar 2015 ci il tarixine olan melumata gore 3251 nefer o cumleden Piral kendinde 2097 nefer Cibir kendinde 1154 neferdir Qeyd edildiyi kimi Piral kendi qedim tarixe malik olub bir nece defe yerini deyisib Hazirki Piral kendi Yasab Hezre Cibir Kirig Mucug kendleri ile qonsudur Umumiyyetle insanlarin yaddasi ozu bir canli tarixdir insanlar ozleri bu tarixi yasadir Usaqliq illerinden baba nenelerimizden ata analarimizdan esitdiklerimize gore Piral kendinin esasi Babaxanlar Babaxanin nesli terefinden qoyulmusdur Ancaq bunun deqiq ne vaxt bas verdiyi melum deyil Sovet hakimiyyeti dovrunde hetta kendin rehberlerinin de bu barede melumatlari olmamisdir Kendin tarixi barede butun nesillerden olan aqsaqqallar yasli sakinler ile sohbetler aparilmis arasdirmalarda her cur melumatlar tutusdurulmusdur Bu zaman kendden kenarda yasayan hemkendlilerin yaxin qohumlarin melumatlarindan istifade olunmusdur Butun bu arasdirmalardan bele bir netice elde olunmusdur Filya kendinden olan Babaxan Ehmedxan oglu adli bir sexs ailesi ile Qubada yurd salmaq ucun Kalunxur ve Hezreden kecmekle hazirki Piral kendinin Piran bag pir bagi deyilen yerde dincelmek ucun dayanmis gecelemeli olmusdur Deyilenlere gore burada onun arvadi dunyaya ogul ovladi getirmisdir Burada hem de onun ineyi balalamis hetta cutem dogmusdur Babaxan bu yeri yurd secmisdir Neve neticelerinin melumatlarina gore Babaxanin ozu ile birinci arvadindan qizlari evli oglu olmusdur Kisi ikinci defe evlendiyi zaman hemin qadinin evvelki erinden bir oglu da var imis Babaxan buraya kocub geldiyi vaxt heqiqeten Qunax adli yeniyetme bir oglanin da oldugu soylenilir Babaxan onu qizlarindan biri ile evlendirmisdir Soylenilenlere gore Babaxanin ailesi mueyyen muddet ilk dayandiqlari Piran bag in qerb terefinde fistig agaclarinin ehatesinde olan cokeklik erazide meskunlasmisdir Hemin erazide torpagin gilli olmasi musahide olundugundan kendin hazirda mekteb ve klubun oldugu yere kocmusler Mekteb ve klub 1937 ve 1947 ci illerde Babaxanin ailesine mexsus heyetyani torpaqlarda insa olunmusdur Piral kendi barede olan melumatlarin tesdiqlenmesi ucun ilkin arxiv senedleri kimi Dovlet Arxivi Quba filialinin Qusar sobesinden senedler axtarilmisdir Piral kend sovetliyinin ilk teserrufetbasina kitablari 1940 1942 ci illere dair 6 kitabda qeydiyyata alinib Piral kend sovetliyinin yaradildigi 1931 ci ilden 1942 ci ile kimi movcud teserrufatlarin aile bascilari aile uzvleri kollektiv teserrufata daxil olduglari il barede melumatlar hemin kitablardan goturulmusdur Dovlet Arxivinin Quba filialinda Piral kendinin tarixine dair melumatlar olmamisdir Piral kendi barede melumatlar Azerbaycan Respublikasi Dovlet Tarix Arxivi Idaresinden elde olunmusdur Dovlet Tarix Arxivinden elde olunan car Rusiyasinin Qafqazda apardigi ilk kameral tesvir kameralnoye opisaniye senedlerinde 1831 ci ilde Quba eyaletinin Hezre menteqesinin Piral kendinde dovlet torpaqlarinda yasayan dovlet kendlileri eks olunmusdur Burada 1831 ci ilde yasayan 26 ailenin kisi cinsinden olanlarin adi ve atasinin adi 1831 ci ilde onlarin yasi gosterilir 1850 1863 cu illerin kameral tesvir senedlerinde Quba qezasinin Hezre menteqesinin Piral kendinde dovlet torpaqlarinda yasayan dovlet kendlilerinin 1874 cu ilde ise Baki guberniyasi Quba qezasinin Piral kendinde dovlet torpaqlarinda yasayan dovlet kendlilerinin aileler uzre kisilerin adli siyahisi eks olunmusdur Hemin senedler diqqetle oyrenildikde Piral kendinin tarixi burada meskunlasan nesillerin gelisi yerlesmesi ve sair melumatlar oz testiqini tapir 1831 ci il kameral siyahiyaalmaya gore Babaxan oglu Xanmirze eslinde Agamirze ve Nezir dunyalarini deyismisler Aile bascisi kimi 11 Ehmedxan Nezir oglu 20 yasi qardaslari Babaxan 15 Mehemedxan 12 yasda olmasi gosterilir yeni 1811 1816 1829 tevelludlu 12 Balixan Xanmirze eslinde Agamirze oglu 50 yas ogullari Sultan 12 yas Agamirze 16 yasda gosterilir Siyahinin axirinda 26 ci sirada ayrica herbi noker voennyj nuker Qunax Mirze oglu 60 yas onunla birge ogullari Allahqulu Mirze Ehmed neveleri Melik Allahqulu oglu Hacimehemed Mirze oglu qeyd olunur Onun diger ogullari Seyda 40 Haci 30 yasda aile bascilari kimi ayrica gosterilir Butun bunlardan bele bir neticeye gelmek olar ki Babaxanin Piralda mesken saldigi Nezirin doguldugu il 1790 ci ildir Nezirin ogey qardasi Qunax 18 19 yaslarinda olmus Babaxanin yaninda herbi noker kimi qullugda durmusdur Herbi noker car hokumeti terefinden pulsuz at ve herbi sursat ile techiz olunurdu ve vergilerden azad edilirdi Babaxan eslen Filya kendindendir hetta onun neslinde Filyaddin adli oglan vardir Filya kendi Zuxul kendinden 10 km arali Samur cayininin kenarinda dagin yamacinda yerlesir Samur mahalinda Quba eyaletinin terkibinde olmusdur Hazirda Dagistan Respublikasi Meheremkend rayonunun terkibindedir Qusar rayonunun Sirvanovka ve Zuxuloba kendlerinin serhed kecid menteqesi qonsulugunda Yeni Filya kend inzibati merkezine daxildir Belekikle 1790 ci ilde Babaxanin ailesinin ilk mesken saldigi yer Piran bag adlanan yerdir Bir muddet sonra onlar hazirki mekteb ve klub erazisine kocub ev tikmisler Ardicilliqla kurekeni Qunaxin ailesi oglu Agamirzenin ve Babaxanin ailesi yerlesmisdir 1940 ci ilin teserrufatbasina kitablarinda da hemin erazide Babaxan ve Qunaxin neslinden olan Abdulletif Kuroglan Bahaddin Mehti Elekber Hacibala Rehmetulla Hacibala Mallabay Agasi Elinezer Qirimxan Pirnezer Qirimxan Fetulla Oruc Semseddin Sixqayib Memmedemin Oruc Meyveddin Elibutay oglunun evlerinin ardicilliqla yerlesdiyi eks olunmusdur ToponimikasiPiral oyk sade Qusar r nunun eyniadli i e v de kend Dageteyi erazidedir Oykonim pir sozu ve lezgi dilindeki al bir seyin ustunde yuxarisinda sek sinin birlesmesin den ibaret pir ustu pirin ustundeki menali soz kimi izah olunur Kendin erazisinde Tunc dovrune aid edilen ve kecmisde pir hesab olunan saquli veziyyetde yere basdin imis 2 3 m hundurlukde olan mengir daslar vardir Cografiyasi ve iqlimiPiral kendi rayon merkezinden cenub qerbde yerlesir Rayon merkezinden kende qeder mesafe 18 km dir Bu yolu avtomobille 30 deqiqeye qet etmek olar Kendin erazisi 180 km ehalisi 1966 neferdir Bunlardan 970 neferi kisi 996 neferi ise qadindir Kendde daha cox lezgiler yasayir Kend her terefden six meselerle ehatelenmis dageteyi erazidedir IqlimiYazda hava mulayim yayda isti payizda serin qisda ise sert soyuq olur EhalisiEhalisi 1 yanvar 2015 ci il tarixine olan melumata gore 2097 nefer ehali yasayir Kendde daha cox lezgiler yasayir Ehali esasen heyvandarliq taxilciliq ve terevezcilik qismen de dulgercilik ve xalcaciliq isleri ile mesgul olur Lezgilerde Qurban ve Ramazan bayramlari Novruz bayrami ve toy merasimleri ozunemexsuslugu rengarengliyi ve gozelliyi ile diger kendlerden secilir Bu senlikler sirf lezgi xalqinin adet enenelerine uygun heyata kecirilir Lezgilerin cox gozel milli metbexi var Skan afar xesil git as dolma ve basqa xorekleri cox meshurdur Tehsilin veziyyetiPiral kendinde 1 tam orta mekteb fealiyyet gosterir Bu kend boyuk alimler dahi sexsiyyetler yetisdirib MedeniyyetiLezgilerde Qurban ve Ramazan bayramlari Novruz bayrami ve toy merasimleri ozunemexsuslugu rengarengliyi ve gozelliyi ile diger kendlerden secilir Bu senlikler sirf lezgi xalqinin adet enenelerine uygun heyata kecirilir Lezgilerin cox gozel milli metbexi var Skan afar xesil git as dolma ve basqa xorekleri cox meshurdur Kendin yollari dasli torpaqlidir Burada su elektrik ve telefon xetti movcuddur Kendde aptek mekteb kitabxana medeniyyet sarayi magaza ve kafe var AbideleriKendin erazisinde yerlesen qedim qebristanliqda ereb elifbasi ile yazilmis bas daslari movcuddur Hemin bas daslari XV XVI esre aiddir Kendin yaxinligindaki Picxal adli mese zolaginda 10 15 m derinliyinde cala movcuddur Hemin calanin ust hissesinde XVI esre aid aid 1 5 tonluq das vardir Kendin yaxinliginda Tiqar adli erazide XV esre aid qebrler var Hemin qebrlerin qazilmasi zamani saxsi qablar bedenin ayri ayri sumukleri ve s esyalar tapilmisdir Hemcinin baxQusar rayonuXarici kecidlerAzerbaycan Respublikasi Qusar Rayon Icra HakimiyyetiIstinadlarAzerbaycan Toponimlerinin Ensiklopedik Lugeti Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Nesimi adina Dilcilik Institutu Serq qerb Baki 2007 seh 427 Qusar rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin