Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə əlavə edərək töhfə verə bilərsiz. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Peçoylar (beçoylar) — Orta əsrlərdə Macarıstan ərazisində yaşamış müsəlman-türk xalqı.
Bəzi tədqiqatçılar peçoyları türklərin oğuz qrupuna aid edilən peçeneqlərdən (əksər tarixi ədəbiyyatlarda "beçene" və ya "beçeneq" kimi işlədirilir) sayır. Bir qism tədqiqatçılar isə peçoyları hun tayfalarının bir qolu hesab edir. Türkiyəli tarixçilər isə peçoyları nə hunlara, nə də peçeneqlərə aid etmədən Peç şəhərinin əhalisi ("peçoy" və "peçevi" sözlərinin ərəb əlifbası ilə eyni cür yazılmasını əsas gətirərək) kimi Anadoludan köçmüş osmanlı türklərindən sayır.
Peçoylar barədə dövrümüzə qədər gəlib çatmış yeganə tarixi sənəd məşhur türk səyyahı Övliya Çələbinin "Səyahətnamə" əsəridir. Övliya Çələbi peçoylara XVII əsrin ortalarında Macarıstan ərazisində rast gəlmişdir.
Övliya Çələbi Səyahətnaməsində Macarıstan ərazisindəki Peçoy şəhəri haqqında:
“Su və havasının dadlılığından bütün oğlanları otuz yaşına qədər tər bığlı, gözəl üzlü olub, mələk görünüşlü, həddən artıq parlayan Günəş kimi, yetkin və gözəl üz sahibliyi ilə tanınan cavanlardır. Dişləri inci kimi olan gözəl və ədəbli qızları və qadınları... Şəriətdən kənar zərrə qədər baş çıxararsa, o an öldürülərlər. Bütün sərhəd xalqları kimi…sinəsi və qolları gümüş düyməli çuxadan qısa dolamalar…, başlarına tam bəyaz çuxadan samur papaqlar geyib… qılınc, şeşpər, şiş ilə gəzən bir alay qazilərdir, lakin Peçoylar bu xalqlar arasında bəsbəllidir. Başlarında ağ papaqlar, bellərində kəmənd və bıçaqları, əllərində topuzları, kiminin də əlində qopuzları çalaraq yollardan keçərlər. Qopuz sazını çalmaq bu Peçoy qazilərinə məxsusdur, ama Allaha əyandır ki,.. dinləyənlər çoşub, bir-birlərini cəngə sövq edərlər. Bu diyarda saz, söz, içki, əyləncə, atmaq, tutmaq, asmaq, yıxmaq və kəsmək ayıb deyildir, amma böhtançı, fitnəçi, yalançı, gəvəzə adamları və nəşəxorları sevməzlər, onlara salam verib, danışmazlar, bir alay Allah yolunda cihad edən qərib qazilərdir...İgidləri Macar kafirlərinin paltarlarını geyinib ta Macar diyarına gedərlər, zira macarca da çox düzgün və yaxşı danışarlar. İstədikləri komandanları və digər imansız kafirləri tutub Peçoy şəhərinə sağ-salamat və qənimətlə gətirərlər. Div balasına bənzər iri əlli, igit, hünərli, cəsur və qorxusuz ərləri var… Həqiqətən qəriblərə dost olan, xəsislik etməyən və süfrələri hamıya açıq olan adamları var. Və hamısı Xanədanlarını sevərlər. Mühafizəkar və fanatları sevməyən tovhid əhli insanlardır. Hamısı Farscanı sevərlər ki, hər birinin əlində Hafiz Divanı, Gülüstan, Bostan, Xəyyam divanları və Nizami Xəmsəsi var. Əgər düşmən üstünə getmək istəsələr, Hafiz divanından bir fal tutarlar, istəklərinə uyğun bir beyt gəlsə, həmən Allah təvəkkül edib, səfərə çıxarlar və Allahın əmrilə zəfərlə qayıdarlar.Hamısı serbcə, bolqarca, macarca, rumca və əcəmcə bilirlər. Hamılıqla dillərindəki zikrləri “Allah”dır."
Azərbaycanın indiki Ağsu rayonu ərazisindəki Bico kəndinin adının etimologiyası ilə bağlı versiyalardan biri də bu adın peçoy tayfalarının adından götürülməsidir.
Mənbələr
- Günümüz türkcesiyle Evliya Çelebi Seyahetnamesi, Hazırlayan:Seyit Ali Kahraman, 6.kitab, 2.cilt, Yapı Kredi Yayınları-2010, 784 s.
- "Ədəbiyyat və İncəsənət" qəzeti, 27 dekabr, 1985-ci il, №52 (2157)
- Bəxtiyar Tuncay "Qafqaz albanlarının dili və ədəbiyyatı" Bakı: Qanun Nəşriyyatı-2010, 368 səh.
- Əzizxan Tanrıverdi "Kitabi-Dədə Qorqudun söz dünyası" Bakı-2006, 471 s.
İstinadlar
- Bax: Bəxtiyar Tuncay."Qafqaz albanlarının dili və ədəbiyyatı" Bakı: Qanun Nəşriyyatı-2010, 368 səh. S.11
- Günümüz türkcesiyle Evliya Çelebi Seyahetnamesi,6.kitab, 2.cilt, YKY-2010, s.256-257.
- Bax: "Ədəbiyyat və İncəsənət" qəzeti, 27 dekabr, 1985-ci il, №52 (2157)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleye hansisa kateqoriya elave edilmemisdir Meqaleye kateqoriyalar elave ederek tohfe vere bilersiz Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Pecoylar becoylar Orta esrlerde Macaristan erazisinde yasamis muselman turk xalqi Bezi tedqiqatcilar pecoylari turklerin oguz qrupuna aid edilen peceneqlerden ekser tarixi edebiyyatlarda becene ve ya beceneq kimi isledirilir sayir Bir qism tedqiqatcilar ise pecoylari hun tayfalarinin bir qolu hesab edir Turkiyeli tarixciler ise pecoylari ne hunlara ne de peceneqlere aid etmeden Pec seherinin ehalisi pecoy ve pecevi sozlerinin ereb elifbasi ile eyni cur yazilmasini esas getirerek kimi Anadoludan kocmus osmanli turklerinden sayir Pecoylar barede dovrumuze qeder gelib catmis yegane tarixi sened meshur turk seyyahi Ovliya Celebinin Seyahetname eseridir Ovliya Celebi pecoylara XVII esrin ortalarinda Macaristan erazisinde rast gelmisdir Ovliya Celebi Seyahetnamesinde Macaristan erazisindeki Pecoy seheri haqqinda Su ve havasinin dadliligindan butun oglanlari otuz yasina qeder ter bigli gozel uzlu olub melek gorunuslu hedden artiq parlayan Gunes kimi yetkin ve gozel uz sahibliyi ile taninan cavanlardir Disleri inci kimi olan gozel ve edebli qizlari ve qadinlari Serietden kenar zerre qeder bas cixararsa o an oldurulerler Butun serhed xalqlari kimi sinesi ve qollari gumus duymeli cuxadan qisa dolamalar baslarina tam beyaz cuxadan samur papaqlar geyib qilinc sesper sis ile gezen bir alay qazilerdir lakin Pecoylar bu xalqlar arasinda besbellidir Baslarinda ag papaqlar bellerinde kemend ve bicaqlari ellerinde topuzlari kiminin de elinde qopuzlari calaraq yollardan kecerler Qopuz sazini calmaq bu Pecoy qazilerine mexsusdur ama Allaha eyandir ki dinleyenler cosub bir birlerini cenge sovq ederler Bu diyarda saz soz icki eylence atmaq tutmaq asmaq yixmaq ve kesmek ayib deyildir amma bohtanci fitneci yalanci geveze adamlari ve nesexorlari sevmezler onlara salam verib danismazlar bir alay Allah yolunda cihad eden qerib qazilerdir Igidleri Macar kafirlerinin paltarlarini geyinib ta Macar diyarina gederler zira macarca da cox duzgun ve yaxsi danisarlar Istedikleri komandanlari ve diger imansiz kafirleri tutub Pecoy seherine sag salamat ve qenimetle getirerler Div balasina benzer iri elli igit hunerli cesur ve qorxusuz erleri var Heqiqeten qeriblere dost olan xesislik etmeyen ve sufreleri hamiya aciq olan adamlari var Ve hamisi Xanedanlarini severler Muhafizekar ve fanatlari sevmeyen tovhid ehli insanlardir Hamisi Farscani severler ki her birinin elinde Hafiz Divani Gulustan Bostan Xeyyam divanlari ve Nizami Xemsesi var Eger dusmen ustune getmek isteseler Hafiz divanindan bir fal tutarlar isteklerine uygun bir beyt gelse hemen Allah tevekkul edib sefere cixarlar ve Allahin emrile zeferle qayidarlar Hamisi serbce bolqarca macarca rumca ve ecemce bilirler Hamiliqla dillerindeki zikrleri Allah dir Azerbaycanin indiki Agsu rayonu erazisindeki Bico kendinin adinin etimologiyasi ile bagli versiyalardan biri de bu adin pecoy tayfalarinin adindan goturulmesidir MenbelerGunumuz turkcesiyle Evliya Celebi Seyahetnamesi Hazirlayan Seyit Ali Kahraman 6 kitab 2 cilt Yapi Kredi Yayinlari 2010 784 s Edebiyyat ve Incesenet qezeti 27 dekabr 1985 ci il 52 2157 Bextiyar Tuncay Qafqaz albanlarinin dili ve edebiyyati Baki Qanun Nesriyyati 2010 368 seh Ezizxan Tanriverdi Kitabi Dede Qorqudun soz dunyasi Baki 2006 471 s IstinadlarBax Bextiyar Tuncay Qafqaz albanlarinin dili ve edebiyyati Baki Qanun Nesriyyati 2010 368 seh S 11 Gunumuz turkcesiyle Evliya Celebi Seyahetnamesi 6 kitab 2 cilt YKY 2010 s 256 257 Bax Edebiyyat ve Incesenet qezeti 27 dekabr 1985 ci il 52 2157