Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Paul Yohann Anselm Ritter fon Feyerbax (Tam adı: alm. Paul Johann Anselm Ritter von Feuerbach; 14 noyabr 1775[…] – 29 may 1833[…], Frankfurt-Mayn) — Almaniya hüquqşünası. Əsas nailiyyəti işgəncənin ləğvinə gətirib çıxaran Bavariya Cəza Məcəlləsi ilə bağlı apardığı islahat olmuşdur. Bu da öz növbəsində digər bir çox dövlət üçün model məcəllə rolunu oynamışdır. Feyerbax, həmçinin haqqında apardığı araşdırma ilə tanınır.
| Paul Yohann Anselm Ritter fon Feyerbax | |
|---|---|
| alm. Paul Johann Anselm von Feuerbach | |
 | |
| Doğum tarixi | 14 noyabr 1775[…] |
| Vəfat tarixi | 29 may 1833[…](57 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Dəfn yeri |
|
| Uşaqları | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | hüquqşünas, filosof, universitet müəllimi[d], hakim, yazıçı |
| Elmi dərəcəsi |
|
| Üzvlüyü |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyat və fəaliyyəti
Feyerbax Yena yaxınlığındakı anadan olub. O doğulduqdan qısa müddət sonra ailəsi Frankfurt-Mayn şəhərinə köçür və Feyerbax ilk təhsilini bu şəhərdə alır. On altı yaşnda ikən evi tərk edib Yenaya qayıdır və buradakı əlaqələrindən istifadə edərək universitetdə təhsilini davam etdirir. Yoxsulluq içində yaşamasına və səhhətinin zəif olmasına baxmayaraq, özünü sürətlə inkişaf etdirir. və Qotlib Hufelendin mühazirələrində iştirak edir və tezliklə daha elmi məzmunda olan məqalələr dərc etdirir.
1795-ci ildə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi alır və elə həmin il, olduqca az pulunun olmasına baxmayaraq, ailə həyatı qurur. Elmi dərəcə alması elə bir addım idi ki, onu ən sevdiyi elmlərdən – fəlsəfə və tarix tədqiqatlarından uzaqlaşdırıb hüquq fəlsəfəsi və tarixini araşdırmağa məcbur etməklə, özü istəməsə belə onun üçün daha perspektivli yol açan uğura və şöhrətə aparırdı.
23 yaşında Tomas Hobbsun ictimai güc nəzəriyyəsini sərt şəkildə tənqid etməklə ön plana çıxır. Tezliklə cinayət mühakiməsi ilə bağlı mühazirələrində məşhur nəzəriyyəsini ortaya qoyur: bu da ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsi zamanı hakimlərin qərar qəbul etmə səlahiyyətlərinin ilə məhdudlaşdırılmasını ehtiva edirdi. Yeni doktrina Feyerbaxın nəzəriyyəsini dəstəkləyən Riqoristlər partiyasının yaranmasına səbəb oldu. Hüququn məşhur prinsiplərindən biri olan Nulla poena sine legenin yaradıcısıdır: "Cinayət qanunu mövcud olmadığı zaman törədilən əməl cinayət hesab edilmir və buna görə də cəzalandırılmır".
1801-ci ildə əmək haqqı almadan Yena Universitetinin professoru kimi fəaliyyətə başlayır. Növbəti il Kil şəhərində universitetə rəhbərlik edir və 2 il ərzində bu vəzifəni icra edir.
Onun əsas fəaliyyəti Bavariya Cəza Məcəlləsini tərtib etmək idi. 1804-cü ildə Kil Universitetindən Landshut Universitetinə keçir. Lakin Bavariya Cəza Məcəlləsinin hazırlanması ilə əlaqədar kral I Maksimiliandan göstəriş alan Feyerbax 1805-ci ildə Münhenə köçür və burada Ədliyyə Nazirliyində ona yüksək vəzifə, 1808-ci ildə isə yüksək rütbə verilir. Bavariya cəza qanunvericiliyində praktiki islahatlar məhz onun təsiri altında 1806-cı ildə işgəncənin qadağan edilməsi ilə başlandı.
Ədliyyə Nazirliyində olarkən Bavariya məhkəmələrinin verdiyi ölüm cəzalarının kral əfvetməsinə təqdim edilməsi məqsədilə qiymətləndirməsini aparan Feyerbax daha sonra hüquqi cəhətdən xüsusi əhəmiyyət kəsb edən 1808/11-ci illərin məhkəmə işlərini Merkwürdige Criminalfälledə dərc etdirir. Fransa hüquqşünası Qayot de Pitavalın məşhur "Causes Célèbres"i tərzində tərtib edilmiş, cinayət işlərindən ibarət bu hüquqi kitabça ilə Feyerbax cinayət işlərinə baxan hakimlər, təhqiqatçılar və digər əlaqədar şəxslər üçün müasir cinayət psixologiyasını ("Seelenkunde") formalaşdırmaq niyyətində idi.
Vaxt keçdikcə onun işi sadəcə uydurma sensasiyalı cinayətlərin ədəbi məcmuəsi kimi yanlış təfsir edilmiş və bir çox məhkəmə işləri mənasız populyar cinayət hekayələri kimi redaktə edilmiş və nəşr edilmişdir. Bununla belə Gerold Şmit araşdırmaları nəticəsində Feyerbaxın real məkanlarda və real şəxslərin iştirakı ilə baş verən real tarixi hadisələri tədqiq etdiyini və buna görə də əsərinin Bavariyanın yerli və sosial tarixi, mentaliteti üçün zəngin tarixi qaynaq olduğunu aşkar etmişdi.
1811-ci ildə Betrachtungen über das Geschworenengericht məqaləsində jüri (münsiflər məhkəməsi) tərəfindən həyata keçirilən ədalət mühakiməsini tənqid edən Feyerbax jürinin verdiyi qərarın cinayətin hüquqi sübutuna adekvat olmadığını iddia edirdi. Bu mövzu ətrafında mübahisələr yaranmış və müəllifin fikirləri sonradan müəyyən mənada dəyişikliyə məruz qalmışdı.
Bavariya Cəza Məcəlləsi üzərində gördüyü işlərin nəticəsi 1813-cü ildə rəsmi olaraq qəbul edildi. Feyerbaxın mütərəqqi baxışlarının təcəssümü olan bu Məcəllənin təsiri olduqca böyük idi. Məcəllə ilk növbədə və yeni məcəllələr üçün baza rolunu oynamışdı; bütövlükdə Böyük Oldenburq knyazlığında qəbul edilmişdi; və kralın əmri ilə isveç dilinə tərcümə olunmuşdu. İsveçrə kantonlarının bir çoxu buna müvafiq olaraq öz məcəllələrində dəyişiklik etmişdilər.
Feyerbax həmçinin əsasında Bavariya mülki məcəlləsini tərtib etməyi öhdəsinə götürmüşdü. Sonralar bu məsələyə diqqət ayrılmamış və Maksimilian Məcəlləsi əsas kimi götürülmüşdü. Lakin layihə heç zaman qanun qüvvəsi almamışdı.
1813-1814-cü illərdə VI Koalisiya müharibəsi zamanı Feyerbax özünü alovlu vətənpərvər kimi göstərir və bir neçə siyasi broşür dərc etdirir. 1814-cü ildə Bamberqdə apelyasiya məhkəməsinin ikinci sədri təyin edilir, üç il sonra isə apelyasiya məhkəməsinin birinci sədri olur. 1821-ci ildə hökumət tərəfindən Fransa, Belçika və Reyn əyalətlərinə onların məhkəmə qurumlarını araşdırmaq məqsədi ilə göndərilir. Bu səfərin bəhrəsi olaraq Betrachtungen über Öffentlichkeit und Mündigkeit der Gerechtigkeitspflege (1821) və Über die Gerichtsverfassung und das gerichtliche Verfahren Frankreichs (1825) adlı traktatlarını dərc etmişdir. Burada o, qeyd-şərtsiz bütün məhkəmə proseslərinin açıq keçirilməsini müdafiə edirdi.
Ömrünün son illərində Feyerbax başına gələn hadisələrlə Avropada diqqətləri üzərinə cəmləyən haqqında araşdırma aparmışdı. Öz təsdiqini tapmış faktların tənqidi xülasəsini ilk olaraq Kaspar Hauser, ein Beispiel eines Verbrechens am Seelenleben (1832) adı altında nəşr etdirən məhz Feyerbax olmuşdur.
Feyerbax 29 may 1833-cü ildə Frankfurtda vəfat edir. Onun ölüm səbəbləri və ölüm şəraiti ilə bağlı mübahisələr aparılır: həm ailəsi, həm də ölümündən qısa müddət əvvəl Feyerbaxın özü belə güman edirdi ki, Kaspar Hauzer barədə apardığı tədqiqat işinə və onu müdafiə etdiyinə görə onu zəhərləmişdilər. Feyerbaxın ölümündən sonra elə həmin il Hauzerin özü şübhəli şəraitdə həyatını itirmişdi.
Ailəsi
Feyerbaxın beş oğlu, üç qızı var: Yozef Anzelm Feyerbax (1798–1851), Karl Vilhelm Feyerbax (1800–1834), Eduard Ogüst Feyerbax (1803-1843), Lüdviq Andreas Feyerbax (1804–1872), Heynrix Fridrix Feyerbax (1806–1880), Rebekka Maqdalena (1808–1891), Leonor Feyerbax (1809-1885) və Eliz Feyerbax (1813–1883).
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Paul, knight von Feuerbach // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118532766 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- Find a Grave (ing.). 1996.
- LTO. "Zum Todestag von Johann Paul Anselm Ritter von Feuerbach: Der Kriminalpsychologe, der den Fall Kaspar Hauser nicht überlebte". Legal Tribune Online (alman). 2021-05-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-15.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Paul Yohann Anselm Ritter fon Feyerbax Tam adi alm Paul Johann Anselm Ritter von Feuerbach 14 noyabr 1775 29 may 1833 Frankfurt Mayn Almaniya huquqsunasi Esas nailiyyeti isgencenin legvine getirib cixaran Bavariya Ceza Mecellesi ile bagli apardigi islahat olmusdur Bu da oz novbesinde diger bir cox dovlet ucun model mecelle rolunu oynamisdir Feyerbax hemcinin haqqinda apardigi arasdirma ile taninir Paul Yohann Anselm Ritter fon Feyerbaxalm Paul Johann Anselm von Feuerbach Dogum tarixi 14 noyabr 1775 1775 11 14 Vefat tarixi 29 may 1833 1833 05 29 57 yasinda Vefat yeri Frankfurt Mayn Azad Frankfurt seheri d Almaniya ittifaqiDefn yeri Frankfurt qebiristanligi d Usaqlari Ludviq Andreas Feyerbax Karl Vilhelm FeyerbaxTehsili Yena UniversitetiFealiyyeti huquqsunas filosof universitet muellimi d hakim yaziciElmi derecesi doktorluq derecesi d Uzvluyu Bavariya Elmler Akademiyasi d Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyat ve fealiyyetiFeyerbax Yena yaxinligindaki anadan olub O dogulduqdan qisa muddet sonra ailesi Frankfurt Mayn seherine kocur ve Feyerbax ilk tehsilini bu seherde alir On alti yasnda iken evi terk edib Yenaya qayidir ve buradaki elaqelerinden istifade ederek universitetde tehsilini davam etdirir Yoxsulluq icinde yasamasina ve sehhetinin zeif olmasina baxmayaraq ozunu suretle inkisaf etdirir ve Qotlib Hufelendin muhazirelerinde istirak edir ve tezlikle daha elmi mezmunda olan meqaleler derc etdirir 1795 ci ilde felsefe doktoru elmi derecesi alir ve ele hemin il olduqca az pulunun olmasina baxmayaraq aile heyati qurur Elmi derece almasi ele bir addim idi ki onu en sevdiyi elmlerden felsefe ve tarix tedqiqatlarindan uzaqlasdirib huquq felsefesi ve tarixini arasdirmaga mecbur etmekle ozu istemese bele onun ucun daha perspektivli yol acan ugura ve sohrete aparirdi 23 yasinda Tomas Hobbsun ictimai guc nezeriyyesini sert sekilde tenqid etmekle on plana cixir Tezlikle cinayet muhakimesi ile bagli muhazirelerinde meshur nezeriyyesini ortaya qoyur bu da edalet muhakimesinin heyata kecirilmesi zamani hakimlerin qerar qebul etme selahiyyetlerinin ile mehdudlasdirilmasini ehtiva edirdi Yeni doktrina Feyerbaxin nezeriyyesini destekleyen Riqoristler partiyasinin yaranmasina sebeb oldu Huququn meshur prinsiplerinden biri olan Nulla poena sine legenin yaradicisidir Cinayet qanunu movcud olmadigi zaman toredilen emel cinayet hesab edilmir ve buna gore de cezalandirilmir 1801 ci ilde emek haqqi almadan Yena Universitetinin professoru kimi fealiyyete baslayir Novbeti il Kil seherinde universitete rehberlik edir ve 2 il erzinde bu vezifeni icra edir Onun esas fealiyyeti Bavariya Ceza Mecellesini tertib etmek idi 1804 cu ilde Kil Universitetinden Landshut Universitetine kecir Lakin Bavariya Ceza Mecellesinin hazirlanmasi ile elaqedar kral I Maksimiliandan gosteris alan Feyerbax 1805 ci ilde Munhene kocur ve burada Edliyye Nazirliyinde ona yuksek vezife 1808 ci ilde ise yuksek rutbe verilir Bavariya ceza qanunvericiliyinde praktiki islahatlar mehz onun tesiri altinda 1806 ci ilde isgencenin qadagan edilmesi ile baslandi Edliyye Nazirliyinde olarken Bavariya mehkemelerinin verdiyi olum cezalarinin kral efvetmesine teqdim edilmesi meqsedile qiymetlendirmesini aparan Feyerbax daha sonra huquqi cehetden xususi ehemiyyet kesb eden 1808 11 ci illerin mehkeme islerini Merkwurdige Criminalfallede derc etdirir Fransa huquqsunasi Qayot de Pitavalin meshur Causes Celebres i terzinde tertib edilmis cinayet islerinden ibaret bu huquqi kitabca ile Feyerbax cinayet islerine baxan hakimler tehqiqatcilar ve diger elaqedar sexsler ucun muasir cinayet psixologiyasini Seelenkunde formalasdirmaq niyyetinde idi Vaxt kecdikce onun isi sadece uydurma sensasiyali cinayetlerin edebi mecmuesi kimi yanlis tefsir edilmis ve bir cox mehkeme isleri menasiz populyar cinayet hekayeleri kimi redakte edilmis ve nesr edilmisdir Bununla bele Gerold Smit arasdirmalari neticesinde Feyerbaxin real mekanlarda ve real sexslerin istiraki ile bas veren real tarixi hadiseleri tedqiq etdiyini ve buna gore de eserinin Bavariyanin yerli ve sosial tarixi mentaliteti ucun zengin tarixi qaynaq oldugunu askar etmisdi 1811 ci ilde Betrachtungen uber das Geschworenengericht meqalesinde juri munsifler mehkemesi terefinden heyata kecirilen edalet muhakimesini tenqid eden Feyerbax jurinin verdiyi qerarin cinayetin huquqi subutuna adekvat olmadigini iddia edirdi Bu movzu etrafinda mubahiseler yaranmis ve muellifin fikirleri sonradan mueyyen menada deyisikliye meruz qalmisdi Bavariya Ceza Mecellesi uzerinde gorduyu islerin neticesi 1813 cu ilde resmi olaraq qebul edildi Feyerbaxin mutereqqi baxislarinin tecessumu olan bu Mecellenin tesiri olduqca boyuk idi Mecelle ilk novbede ve yeni mecelleler ucun baza rolunu oynamisdi butovlukde Boyuk Oldenburq knyazliginda qebul edilmisdi ve kralin emri ile isvec diline tercume olunmusdu Isvecre kantonlarinin bir coxu buna muvafiq olaraq oz mecellelerinde deyisiklik etmisdiler Feyerbax hemcinin esasinda Bavariya mulki mecellesini tertib etmeyi ohdesine goturmusdu Sonralar bu meseleye diqqet ayrilmamis ve Maksimilian Mecellesi esas kimi goturulmusdu Lakin layihe hec zaman qanun quvvesi almamisdi 1813 1814 cu illerde VI Koalisiya muharibesi zamani Feyerbax ozunu alovlu vetenperver kimi gosterir ve bir nece siyasi brosur derc etdirir 1814 cu ilde Bamberqde apelyasiya mehkemesinin ikinci sedri teyin edilir uc il sonra ise apelyasiya mehkemesinin birinci sedri olur 1821 ci ilde hokumet terefinden Fransa Belcika ve Reyn eyaletlerine onlarin mehkeme qurumlarini arasdirmaq meqsedi ile gonderilir Bu seferin behresi olaraq Betrachtungen uber Offentlichkeit und Mundigkeit der Gerechtigkeitspflege 1821 ve Uber die Gerichtsverfassung und das gerichtliche Verfahren Frankreichs 1825 adli traktatlarini derc etmisdir Burada o qeyd sertsiz butun mehkeme proseslerinin aciq kecirilmesini mudafie edirdi Omrunun son illerinde Feyerbax basina gelen hadiselerle Avropada diqqetleri uzerine cemleyen haqqinda arasdirma aparmisdi Oz tesdiqini tapmis faktlarin tenqidi xulasesini ilk olaraq Kaspar Hauser ein Beispiel eines Verbrechens am Seelenleben 1832 adi altinda nesr etdiren mehz Feyerbax olmusdur Feyerbax 29 may 1833 cu ilde Frankfurtda vefat edir Onun olum sebebleri ve olum seraiti ile bagli mubahiseler aparilir hem ailesi hem de olumunden qisa muddet evvel Feyerbaxin ozu bele guman edirdi ki Kaspar Hauzer barede apardigi tedqiqat isine ve onu mudafie etdiyine gore onu zeherlemisdiler Feyerbaxin olumunden sonra ele hemin il Hauzerin ozu subheli seraitde heyatini itirmisdi AilesiFeyerbaxin bes oglu uc qizi var Yozef Anzelm Feyerbax 1798 1851 Karl Vilhelm Feyerbax 1800 1834 Eduard Ogust Feyerbax 1803 1843 Ludviq Andreas Feyerbax 1804 1872 Heynrix Fridrix Feyerbax 1806 1880 Rebekka Maqdalena 1808 1891 Leonor Feyerbax 1809 1885 ve Eliz Feyerbax 1813 1883 IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Paul knight von Feuerbach Encyclopaedia Britannica ing Deutsche Nationalbibliothek Record 118532766 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Find a Grave ing 1996 LTO Zum Todestag von Johann Paul Anselm Ritter von Feuerbach Der Kriminalpsychologe der den Fall Kaspar Hauser nicht uberlebte Legal Tribune Online alman 2021 05 09 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 15