Parkanami müharibəsi və ya Ciyərdələn müharibəsi — Macarlar tərəfindən Párkány və Osmanlılar tərəfindən Ciyərdələn (Ciğerdelen) adlandırılan, İkinci Dünya müharibəsindən sonra isə bu gündə istifadə edilən adı ilə, Şturovoda 7 oktyabr 1683-cü ildə Osmanlı ordusu ilə Alman — Polşa ordusu arasında baş vermiş olan iki hissədən ibarət müharibədir; Müharibənin birinci hissəsində Sobieskinin qüvvələri hücuma keçmiş və bu hücum Osmanlılar tərəfindən dəf edilmiş, sonra isə ittifaq qüvvələri ümumi bir hücum həyata keçirmiş və bu müharibə Osmanlıların məğlubiyyəti ilə başa çatmışdır.
Parkanami müharibəsi | |||
---|---|---|---|
Osmanlı—Müqəddəs İttifaq müharibələri | |||
| |||
Tarix | 7-9 oktyabr 1683 | ||
Yeri | Şturova, Slovakiya | ||
Nəticəsi | Alman — Polşa ordusunun qələbəsi | ||
Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
Komandan(lar) | |||
| |||
Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
İtkilər | |||
| |||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
İkinci Vyana mühasirəsindən sonra III Yan Sobieski və V Karl Macarıstandakı səlib qoşunları və türk müdafiə xətləri ilə əlaqədar olaraq bir görüş həyata keçirmiş və hara hücum edəcəkləri haqqında qərar qəbul etmişdirlər. Onlar əsas hədəfləri olan Uyvar (Nove Zamki) ətrafının intensiv yağmış olan yağış suları ilə örtülməsinə görə Ciyərdələn (Parkanami) istiqamətində irəliləməyə qərar vermişdirlər. Ciyərdələn, Dunay çayının şimalında yerləşirdi və Esterqomdan qarşı sahilə qədər uzanan türk ərazisinə keçid nöqtəsi idi və Osmanlılar bu ərazi sayəsində İmrə Təkəli və macarları təzyiq altında saxlaya bilirdilər.
Müharibə
17 min alman və 10 min polyak əsgərindən ibarət olan ittifaq qüvvələri oktyabr ayının 6-da Parkanamiyə gəlirlər. Burada Sobieski müttəfiqlərinə qulaq asmır və vaxtından əvvəl Osmanlı qüvvələri üzərinə hücuma keçir, lakin onun bu hücumu Osmanlı orduları tərəfindən dəf edilir, özü isə döyüş meydanından qaçaraq canını çətinliklə də olsa xilas edə bilir. Bu müharibədən dərhal sonra isə onların yerlərini tutan alman orduları polyakları bir yerə yığaraq böyük bir hücuma keçirlər.
Bu hücuma cavab olaraq 16 min nəfərlik Osmanlı ordusu Parkanaminin onsuz da əlverişsiz olan müdafiə xəttindən çıxaraq düşmən üzərinə hücuma keçir. Bu hücumdan bir saat sonra isə müttəfiq qüvvələri osmanlıları çayın sahilində sıxışdırırlar və çayın üzərindəki körpünü bombalamağa başlayırlar. Ölüm keçidinə çevrilən körpüdə minlərlə Osmanlı əsgəri öldürülmüş, ya da Esterqom tərəfinə keçmək istəyərkən suda boğularaq ölmüşdür. Müharibə Osmanlının məğlubiyyəti ilə başa çatmışdır.
İstinadlar
- Somel, Selçuk Akşin. Historical dictionary of the Ottoman Empire. Lanham, Md.: Scarecrow Press. 2012. ISBN .
- Hötte, Hans H. A. Atlas of Southeast Europe: Geopolitics and History. Volume One: 1521-1699 (ingilis). BRILL. 2014-12-17. ISBN .
- Szántai, Gábor. 33 Castles, Battles, Legends: Hungarian-Ottoman War Series 1 (ingilis). Szántai Gábor. 2017-12-05.
]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Parkanami muharibesi ve ya Ciyerdelen muharibesi Macarlar terefinden Parkany ve Osmanlilar terefinden Ciyerdelen Cigerdelen adlandirilan Ikinci Dunya muharibesinden sonra ise bu gunde istifade edilen adi ile Sturovoda 7 oktyabr 1683 cu ilde Osmanli ordusu ile Alman Polsa ordusu arasinda bas vermis olan iki hisseden ibaret muharibedir Muharibenin birinci hissesinde Sobieskinin quvveleri hucuma kecmis ve bu hucum Osmanlilar terefinden def edilmis sonra ise ittifaq quvveleri umumi bir hucum heyata kecirmis ve bu muharibe Osmanlilarin meglubiyyeti ile basa catmisdir Parkanami muharibesiOsmanli Muqeddes Ittifaq muharibeleriParkanami muharibesi Yulius KossakTarix 7 9 oktyabr 1683Yeri Sturova SlovakiyaNeticesi Alman Polsa ordusunun qelebesiMunaqise terefleri Osmanli imperiyasi Muqeddes Roma imperiyasi Rec PospolitaKomandan lar Qara Mehemmed Pasa Tekeli Imre Stefan Bidzinski III Yan SobieskiTereflerin quvvesi16 000 27 000Itkiler9 000 1 500 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Ikinci Vyana muhasiresinden sonra III Yan Sobieski ve V Karl Macaristandaki selib qosunlari ve turk mudafie xetleri ile elaqedar olaraq bir gorus heyata kecirmis ve hara hucum edecekleri haqqinda qerar qebul etmisdirler Onlar esas hedefleri olan Uyvar Nove Zamki etrafinin intensiv yagmis olan yagis sulari ile ortulmesine gore Ciyerdelen Parkanami istiqametinde irelilemeye qerar vermisdirler Ciyerdelen Dunay cayinin simalinda yerlesirdi ve Esterqomdan qarsi sahile qeder uzanan turk erazisine kecid noqtesi idi ve Osmanlilar bu erazi sayesinde Imre Tekeli ve macarlari tezyiq altinda saxlaya bilirdiler MuharibeCiyerdelen sol teref ve Esterqomun 1664 cu ilde cekilmis olan plani 17 min alman ve 10 min polyak esgerinden ibaret olan ittifaq quvveleri oktyabr ayinin 6 da Parkanamiye gelirler Burada Sobieski muttefiqlerine qulaq asmir ve vaxtindan evvel Osmanli quvveleri uzerine hucuma kecir lakin onun bu hucumu Osmanli ordulari terefinden def edilir ozu ise doyus meydanindan qacaraq canini cetinlikle de olsa xilas ede bilir Bu muharibeden derhal sonra ise onlarin yerlerini tutan alman ordulari polyaklari bir yere yigaraq boyuk bir hucuma kecirler Bu hucuma cavab olaraq 16 min neferlik Osmanli ordusu Parkanaminin onsuz da elverissiz olan mudafie xettinden cixaraq dusmen uzerine hucuma kecir Bu hucumdan bir saat sonra ise muttefiq quvveleri osmanlilari cayin sahilinde sixisdirirlar ve cayin uzerindeki korpunu bombalamaga baslayirlar Olum kecidine cevrilen korpude minlerle Osmanli esgeri oldurulmus ya da Esterqom terefine kecmek isteyerken suda bogularaq olmusdur Muharibe Osmanlinin meglubiyyeti ile basa catmisdir IstinadlarSomel Selcuk Aksin Historical dictionary of the Ottoman Empire Lanham Md Scarecrow Press 2012 ISBN 978 0810871687 Hotte Hans H A Atlas of Southeast Europe Geopolitics and History Volume One 1521 1699 ingilis BRILL 2014 12 17 ISBN 978 90 04 28888 1 Szantai Gabor 33 Castles Battles Legends Hungarian Ottoman War Series 1 ingilis Szantai Gabor 2017 12 05