Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Palestina Prima (lat. Palaestina Prima, yun. Πρώτη Παλαιστίνης; mənası – Birinci Fələstin) — Bizans imperiyasında vilayət. 390-cu ildə qurulmuş vilayət 614-cü ildə Sasanilər tərəfindən ələ keçirilmiş, daha sonra 628-ci ildə geri alınmışdır, ancaq 638-ci ildə müsəlmanları tərəfindən birdəfəlik fəth edilmişdir.
| Tarixi Bizans imperiyası əraziləri | |
| Palestina Prima | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə |  Bizans imperiyası |
| Bölgə | |
| İnzibati mərkəz | |
| Əsası qoyulub | 390 |
| Ləğv edilib | 636 |
| Xəritədə yeri | |
 | |
Tarixi
Ərazi İsavra, Kilikiya, Kipr, Yevfratisiya, Mesopotamiya, Osroena, Finikiya və Araviya Petreya ilə birlikdə Roma imperiyasına aid bir parçası olmuşdur. Bizans imperiyası dövründə inzibati bölgülərə yeni dəyişikliklər edilmişdir. Kilikiya vilayəti Kilikiya Prima və Kilikiya Sekundaya bölünmüşdür. VI əsrdə Siriya Palestina vilayəti Siriya Prima, Siriya Salyutaris, Finikya Lebanensis, Palestina Prima, Palestina Sekunda və Palestina Salyutarisə bölünmüşdür.
xristian dominantlığına baxmayaraq IV–V əsrlərdə Samariya ölkəsində öz muxtariyyətlərini qoruya bilmişdir. Bu muxtariyyət tədricən genişləmiş və üsyanlara səbəb olmuşdur. Həmin dövrdə baş tutmuş dörd əsas samarit üsyanı həmin icmanın demək olar məhvinə gətirib çıxarmış, çoxlu xristian itkilərinə səbəb olmuşdur. VI əsrin axırlarında Bizans imperiyası və onların xristian qəssani müttəfiqləri mübarizədə üstünlük əldə etmişdir.
Palestina Prima və Palestina Sekunda 614-cü ildə birləşmiş Sasani və yəhudi ordusu tərəfindən ələ keçirilir. Bu yürüşdə baş verənlər xristian cəmiyyətini təəccübləndirmişdir. Vilayətdəki şəhərlər yağmalanmış, xristianlar qılıncdan keçirilmiş, kilsələr dağıdılmış və dirildən xaç qarət edilmiş və müharibə qəniməti kimi Ktesifon şəhərinə aparılmışdır. Ərazi fars qoşunlarının geri çəkilməsindən və sonradan yerli yəhudi üsyançılarının təslim olmasından sonra 628-ci ildə Bizans tərəfindən yenidən ilhaq edilmişdir.
Bizans imperiyasının vilayətə nəzarəti 636-cı ildə, əsnasında birədəfəlik itirilmiş, müsəlman isə regionu fəth etmişdir.
Əhali
Palestina Prima vilayətinin əhalisi yunan və aramidilli xalqlardan təşkil olunmuşdu. Bunlar arasında yunan və romalı xristianlar əksəriyyəti təşkil edirdi. ən böyük ikinci əhali qrupu idi ki. Onlar Samariya adlı təpəlik ərazidə yaşayırdı, IV–V əsrlərdə sayları təqribən bir milyon idi. Vilayətdə azlığı təşkil edən yəhudilər, xristian qəssanilər və nəbatilər də var idi. Yəhudilər qonşu Palestina Sekunda da əksəriyyəti təşkil edirdi, qəssanilər və nəbatilər isə Ərəbistan səhrəsında yaşayırdı. Buna baxmyaraq, romalılar da savaşmış yəhudilərin çoxu vaxtında Babilə sürgün edilmişdi.
Din
Palestina Prima vilayəti Bizans imperiyasının hakimiyyəti dövründə tədricən xristianlığın mərkəzinə çevrilmişdir. Vilayətdən Yaxın Şərq və Cənubi Avropadan keçmiş Roma və ellinist kultlarını tərk edən çoxlu sayda keşiş və ruhani alim cəlb etmişdir. Xristianlığın arianlıq kimi növləri də özlərini düşmən mühitində tapmışdır.
IV–VI əsrlərdə vilayətdə və yəhudi etnik-dini icmalar tərəfindən pərəştiş edilən çoxlu Musəvi dinlər də yayğın idi. Buna baxmayaraq, VI–VII müharibə və kütləvi din dəyişmələrinə görə samaritan və yəhudi əhalisi azalmış, nəticə də bu dini inanclar da yayğınlığını itirmişdir. Bizans hakimiyyətinin son dövrlərində sinaqoqların sayı ifrat dərəcədə azalmış, qalanları isə zorakı hadisələr nəticəsində yerlə-yeksan edilmişdi. Hebron şəhəri imperiyası Bizans dövründə sonuncu yəhudi şəhərlərindən biri idi.
Mənbə
İstinadlar
- Lehmann, Clayton Miles. "Palestine: History: 135–337: Syria Palaestina and the Tetrarchy". The On-line Encyclopedia of the Roman Provinces. University of South Dakota. Summer 1998. 2009-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-08-24.
- Geoffrey Greatrex, Samuel N. C. Lieu (2002), The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars: AD 363-628, p. 196.
Ədəbiyyat
- Shahîd, Irfan. Byzantium and the Arabs in the Sixth Century, Volume 1. Washington, DC: Dumbarton Oaks. 1995. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Palestina Prima lat Palaestina Prima yun Prwth Palaistinhs menasi Birinci Felestin Bizans imperiyasinda vilayet 390 cu ilde qurulmus vilayet 614 cu ilde Sasaniler terefinden ele kecirilmis daha sonra 628 ci ilde geri alinmisdir ancaq 638 ci ilde muselmanlari terefinden birdefelik feth edilmisdir Tarixi Bizans imperiyasi erazileriPalestina PrimaUmumi melumatlarOlke Bizans imperiyasiBolgeInzibati merkezEsasi qoyulub 390Legv edilib 636Xeritede yeriTarixiErazi Isavra Kilikiya Kipr Yevfratisiya Mesopotamiya Osroena Finikiya ve Araviya Petreya ile birlikde Roma imperiyasina aid bir parcasi olmusdur Bizans imperiyasi dovrunde inzibati bolgulere yeni deyisiklikler edilmisdir Kilikiya vilayeti Kilikiya Prima ve Kilikiya Sekundaya bolunmusdur VI esrde Siriya Palestina vilayeti Siriya Prima Siriya Salyutaris Finikya Lebanensis Palestina Prima Palestina Sekunda ve Palestina Salyutarise bolunmusdur xristian dominantligina baxmayaraq IV V esrlerde Samariya olkesinde oz muxtariyyetlerini qoruya bilmisdir Bu muxtariyyet tedricen genislemis ve usyanlara sebeb olmusdur Hemin dovrde bas tutmus dord esas samarit usyani hemin icmanin demek olar mehvine getirib cixarmis coxlu xristian itkilerine sebeb olmusdur VI esrin axirlarinda Bizans imperiyasi ve onlarin xristian qessani muttefiqleri mubarizede ustunluk elde etmisdir Palestina Prima ve Palestina Sekunda 614 cu ilde birlesmis Sasani ve yehudi ordusu terefinden ele kecirilir Bu yurusde bas verenler xristian cemiyyetini teeccublendirmisdir Vilayetdeki seherler yagmalanmis xristianlar qilincdan kecirilmis kilseler dagidilmis ve dirilden xac qaret edilmis ve muharibe qenimeti kimi Ktesifon seherine aparilmisdir Erazi fars qosunlarinin geri cekilmesinden ve sonradan yerli yehudi usyancilarinin teslim olmasindan sonra 628 ci ilde Bizans terefinden yeniden ilhaq edilmisdir Bizans imperiyasinin vilayete nezareti 636 ci ilde esnasinda biredefelik itirilmis muselman ise regionu feth etmisdir EhaliPalestina Prima vilayetinin ehalisi yunan ve aramidilli xalqlardan teskil olunmusdu Bunlar arasinda yunan ve romali xristianlar ekseriyyeti teskil edirdi en boyuk ikinci ehali qrupu idi ki Onlar Samariya adli tepelik erazide yasayirdi IV V esrlerde saylari teqriben bir milyon idi Vilayetde azligi teskil eden yehudiler xristian qessaniler ve nebatiler de var idi Yehudiler qonsu Palestina Sekunda da ekseriyyeti teskil edirdi qessaniler ve nebatiler ise Erebistan sehresinda yasayirdi Buna baxmyaraq romalilar da savasmis yehudilerin coxu vaxtinda Babile surgun edilmisdi DinPalestina Prima vilayeti Bizans imperiyasinin hakimiyyeti dovrunde tedricen xristianligin merkezine cevrilmisdir Vilayetden Yaxin Serq ve Cenubi Avropadan kecmis Roma ve ellinist kultlarini terk eden coxlu sayda kesis ve ruhani alim celb etmisdir Xristianligin arianliq kimi novleri de ozlerini dusmen muhitinde tapmisdir IV VI esrlerde vilayetde ve yehudi etnik dini icmalar terefinden perestis edilen coxlu Musevi dinler de yaygin idi Buna baxmayaraq VI VII muharibe ve kutlevi din deyismelerine gore samaritan ve yehudi ehalisi azalmis netice de bu dini inanclar da yayginligini itirmisdir Bizans hakimiyyetinin son dovrlerinde sinaqoqlarin sayi ifrat derecede azalmis qalanlari ise zoraki hadiseler neticesinde yerle yeksan edilmisdi Hebron seheri imperiyasi Bizans dovrunde sonuncu yehudi seherlerinden biri idi MenbeIstinadlar Lehmann Clayton Miles Palestine History 135 337 Syria Palaestina and the Tetrarchy The On line Encyclopedia of the Roman Provinces University of South Dakota Summer 1998 2009 08 11 tarixinde Istifade tarixi 2014 08 24 Geoffrey Greatrex Samuel N C Lieu 2002 The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars AD 363 628 p 196 Edebiyyat Shahid Irfan Byzantium and the Arabs in the Sixth Century Volume 1 Washington DC Dumbarton Oaks 1995 ISBN 978 0 88 402214 5