Oyuncaq ördək hadisəsi — hadisə özəl şirkət tərəfindən Honq-Konqdan sifariş edilən plastik oyuncaq ördəkə bənzər vanna oyuncaqları olan konteynerin Sakit okeana düşməsi nəticəsində baş verib. Konteynerdəki 28.000 oyuncaq okean axınlarını göstərmək üçün səpələnmiş və elmi araşdırmalar üçün mühüm fürsət təmin etmişdir. Okeanoloq Kurtis Ebbesmeyer 1992-ci il hadisəsindən sonra okeana səpələnmiş oyuncaqları izləyərək mühüm elmi nəticələr çıxarmışdır.
Qəza
The First Years şirkəti adından Çində istehsal olunduqdan sonra Honq-Konq limanından ABŞ-nin Vaşinqton ştatının Tacoma şəhərinə getmək üçün konteyner gəmisinə yüklənib. 1992-ci il yanvarın 10-da Sakit okeanın şimal bölgəsində fırtınaya düşən gəminin bəzi konteynerləri sürüşərək dənizə düşüb. Dənizə düşən 12 ədəd 40 futluq yük konteynerinin birində 28.800 plastik oyuncaq var idi. Plastik oyuncaqlar daha çox oyuncaq ördək, qurbağa, tısbağa kimi dəniz heyvanları idi. Qəza zamanı konteyner zərbə nəticəsində açılıb və plastik oyuncaqlar okeana səpələnib. Oyuncaqlar müxtəlif bağlamalara bükülsə də, təcrübələr bu bağlamaların müəyyən müddətdə deformasiyaya uğradığını göstərib. Üzərində deşik olmadığı üçün batmaq riski olmayan oyuncaqlar okean boyu sürünməyə başlayıb.
Təcrübə
Hadisədən xəbərdar olan okean alimləri Kurtis Ebbesmeyer və Ceyms İnqraham, okean səthi axınları ilə bağlı apardıqları elmi araşdırmalar çərçivəsində mövzu ilə maraqlanmağa başladılar. On minlərlə obyektin okean səthinə eyni anda səpələnməsi elm adamları üçün unikal fürsət idi.
Qəzadan təxminən on ay sonra bəzi oyuncaqlar Alyaska sahillərinə gəlməyə başladı. İlk kəşf 16 noyabr 1992-ci ildə Alyaskanın Sitka sahilində tapılan on oyuncaq oldu. Qəza yerindən 3200 km aralıda olan bu çimərlik ətrafında araşdırmalara başlayan Ebbesmeyer və İnqraham sahil xəttinin 850 km-ə nəzarət etməyə başladılar. Davam edən tədqiqatlar nəticəsində 1993-cü ilin avqustuna qədər Alyaska çimərliklərində cəmi 400 oyuncaq tapıldı. Oyuncaqların tapıldığı yerlər İnqrahamın "OSCUR" kompüterləşdirilmiş simulyasiya sisteminə daxil edildi.
Okean alimləri hazırladıqları modelləşdirmə sayəsində oyuncaqların hara sürüklənəcəyini təxmin edə biliblər. Buna əsasən, onların bir qisminin qərbə doğru Yaponiyaya doğru hərəkət edəcəyi, bir hissəsinin isə şimal istiqamətində hərəkət edərək Berinq boğazı ətrafındakı buzlaqlar arasında ilişib qalacağı proqnozlaşdırılmışdı. Həmçinin onların şimal qütbündən yavaş-yavaş keçəcəyi, buzlaqların əriməsi ilə isə cəmi beş-altı ildən sonra Atlantik okeanının şimal hissələrinə keçəcəkləri proqnozlaşdırılmışdı. Bu uzaqgörənliyə əsaslanaraq, Kanada və İslandiyada plastik ördək oyuncaqları tapanlara mükafat vəd edilmişdi. 2004-cü ildə tapılan çoxsaylı oyuncaqlar bu nəzəriyyəni təsdiqlədi. 2007-ci ildə İngiltərə sahillərində tapılan plastik oyuncaqlar səhvən bu hadisə ilə əlaqələndirilmişdir.
Mədəni təsirlər
Hadisə haqqında çoxlu əsərlər, uşaq kitabları yazılıb. Bundan əlavə, okeanda gəzdikdən sonra tapılan faktiki oyuncaq ördəklər indi kolleksiyaçılar tərəfindən axtarılan obyektlərdir. Hadisə "SEAT" tərəfindın reklam kampaniyasında da istifadə edilib.
İstinadlar
- Alimlərin normal şəraitdə apardıqları oxşar təcrübələrdə okeana təxminən 500–1000 nümunə buraxılır və adətən 2% geri qayıdır.
- Eyni elm adamları 1990-cı ildə eyni şəkildə okeanın o tayına səpələnmiş 61.000 "Nike" ayaqqabısını izləyirdilər.
- Ocean Surface Currents Simulation (Okean Səthi Cərəyanların Simulyasiyası)
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Oyuncaq ordek hadisesi hadise ozel sirket terefinden Honq Konqdan sifaris edilen plastik oyuncaq ordeke benzer vanna oyuncaqlari olan konteynerin Sakit okeana dusmesi neticesinde bas verib Konteynerdeki 28 000 oyuncaq okean axinlarini gostermek ucun sepelenmis ve elmi arasdirmalar ucun muhum furset temin etmisdir Okeanoloq Kurtis Ebbesmeyer 1992 ci il hadisesinden sonra okeana sepelenmis oyuncaqlari izleyerek muhum elmi neticeler cixarmisdir 1992 ci ilde meydana gelen qeza neticesinde illere gore oyuncaq ordeklerin izlediyi yol Kurtis Ebbesmeyer plastik oyuncaqlarlaOkeanlardaki esas cereyanlarQezaThe First Years sirketi adindan Cinde istehsal olunduqdan sonra Honq Konq limanindan ABS nin Vasinqton statinin Tacoma seherine getmek ucun konteyner gemisine yuklenib 1992 ci il yanvarin 10 da Sakit okeanin simal bolgesinde firtinaya dusen geminin bezi konteynerleri suruserek denize dusub Denize dusen 12 eded 40 futluq yuk konteynerinin birinde 28 800 plastik oyuncaq var idi Plastik oyuncaqlar daha cox oyuncaq ordek qurbaga tisbaga kimi deniz heyvanlari idi Qeza zamani konteyner zerbe neticesinde acilib ve plastik oyuncaqlar okeana sepelenib Oyuncaqlar muxtelif baglamalara bukulse de tecrubeler bu baglamalarin mueyyen muddetde deformasiyaya ugradigini gosterib Uzerinde desik olmadigi ucun batmaq riski olmayan oyuncaqlar okean boyu surunmeye baslayib TecrubeHadiseden xeberdar olan okean alimleri Kurtis Ebbesmeyer ve Ceyms Inqraham okean sethi axinlari ile bagli apardiqlari elmi arasdirmalar cercivesinde movzu ile maraqlanmaga basladilar On minlerle obyektin okean sethine eyni anda sepelenmesi elm adamlari ucun unikal furset idi Qezadan texminen on ay sonra bezi oyuncaqlar Alyaska sahillerine gelmeye basladi Ilk kesf 16 noyabr 1992 ci ilde Alyaskanin Sitka sahilinde tapilan on oyuncaq oldu Qeza yerinden 3200 km aralida olan bu cimerlik etrafinda arasdirmalara baslayan Ebbesmeyer ve Inqraham sahil xettinin 850 km e nezaret etmeye basladilar Davam eden tedqiqatlar neticesinde 1993 cu ilin avqustuna qeder Alyaska cimerliklerinde cemi 400 oyuncaq tapildi Oyuncaqlarin tapildigi yerler Inqrahamin OSCUR komputerlesdirilmis simulyasiya sistemine daxil edildi Okean alimleri hazirladiqlari modellesdirme sayesinde oyuncaqlarin hara surukleneceyini texmin ede bilibler Buna esasen onlarin bir qisminin qerbe dogru Yaponiyaya dogru hereket edeceyi bir hissesinin ise simal istiqametinde hereket ederek Berinq bogazi etrafindaki buzlaqlar arasinda ilisib qalacagi proqnozlasdirilmisdi Hemcinin onlarin simal qutbunden yavas yavas kececeyi buzlaqlarin erimesi ile ise cemi bes alti ilden sonra Atlantik okeaninin simal hisselerine kececekleri proqnozlasdirilmisdi Bu uzaqgorenliye esaslanaraq Kanada ve Islandiyada plastik ordek oyuncaqlari tapanlara mukafat ved edilmisdi 2004 cu ilde tapilan coxsayli oyuncaqlar bu nezeriyyeni tesdiqledi 2007 ci ilde Ingiltere sahillerinde tapilan plastik oyuncaqlar sehven bu hadise ile elaqelendirilmisdir Medeni tesirlerHadise haqqinda coxlu eserler usaq kitablari yazilib Bundan elave okeanda gezdikden sonra tapilan faktiki oyuncaq ordekler indi kolleksiyacilar terefinden axtarilan obyektlerdir Hadise SEAT terefindin reklam kampaniyasinda da istifade edilib IstinadlarAlimlerin normal seraitde apardiqlari oxsar tecrubelerde okeana texminen 500 1000 numune buraxilir ve adeten 2 geri qayidir Eyni elm adamlari 1990 ci ilde eyni sekilde okeanin o tayina sepelenmis 61 000 Nike ayaqqabisini izleyirdiler Ocean Surface Currents Simulation Okean Sethi Cereyanlarin Simulyasiyasi Xarici kecidler