Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Osmanlı-Habsburq döyüşləri — Osmanlı İmperiyası ilə Avstriya İmperiyasında hökm sürən Habsburglar sülaləsinin müxtəlif qolları arasında, həmçinin İspaniyada, Müqəddəs Roma İmperiyasında və Macarıstan Krallığında bir sıra hərbi qarşıdurmalar. Bu qarşıdurmaların başlanğıcı Mohaç döyüşü hesab olunur, bundan sonra Macarıstanın üçdə biri Osmanlı İmperatorluğunun qolu oldu.
| Osmanlı-Habsburq döyüşləri | |
|---|---|
 | |
XVI əsrdə Osmanlı İmperiyası, İslahat və Franko-Habsburq rəqabəti səbəbiylə müqavimət göstərmək üçün səfərbər ola bilməyən Avropa üçün ciddi bir təhlükə idi. Bununla birlikdə, Osmanlı İmperatorluğunun öz problemləri vardı — şərqdə Fars və cənubda Misir Məmlükləri ilə — bütün səylərini Avropaya qarşı çevirməyə imkan vermədi.
1648-ci il Vestfaliya sülhü və 1701–1714-cü illərdə İspan Varisliyi Müharibəsi Avstriyanı yeganə kompakt Habsburq mülkü olaraq tərk etdi və Osmanlı-Habsburg müharibələri Avstriya-Türkiyə müharibələrinə endirildi. Avropanın hərbi işlərdə artan üstünlüyü, Habsburqların Macarıstanı yenidən fəth etməsinə və Balkanlarda irəliləməyə başlamasına imkan verdi. Birinci Dünya Müharibəsi zamanı Avstriya-Macarıstan və Osmanlı İmperatorluğu müttəfiq olduqdan sonra münaqişələr sona çatdı və müharibədən sonra hər iki imperiya mövcudluğunu dayandırdı.
Tarixi
Uzun müddət Macarıstan Krallığı Avropadakı türklərin əsas düşməni idi. 1526-cı ildə Mohacs Döyüşündə kralı II Lajosun ölümündən sonra onun dul arvadı Avstriya qardaşı Ferdinandın yanına Avstriyaya qaçdı. Mərhum Lajosun böyük bacısı Anna ilə evli olan Ferdinand, miras hüquqlarını təqdim etdi. Macar zadəganlarının bir hissəsi, Pojoni şəhərində bir qurultaya toplaşaraq Ferdinandı Macarıstanın yeni kralı elan etdi, digər bir hissəsi isə Tokayda toplaşaraq Yanos Zapolyayı kral seçdi.
1527–1528-ci illərdə Ferdinand ordusu Macarıstanı işğal etdi, Zapolyayın qoşunlarını məğlub etdi və onu ölkədən Polşaya qovdu. 1528-ci ildə Yanos Zapolyai sürgündə olarkən Osmanlı İmperatorluğundan kömək istədi. 1529-cu il mayın 10-da Qanuni Süleyman tərəfindən Macarıstanın işğalı başladı. Bu işğal zamanı Osmanlı qüvvələri Habsburg qüvvələrini ölkədən qovdu və Yanoşun Macarıstanın əksəriyyəti üzərində hakimiyyətini bərpa etdi. Janos Zapolyai 1529-cu ilin iyulunda Türk Sultanına vassal and içdi və Macarıstan Kralı olaraq tanındı.
Aralıq dənizində müharibə
XV əsrdə Aralıq dənizində qaçqın sayında böyük bir artıma səbəb olan iki hadisə meydana gəldi: 1453-cü ildə Konstantinopolun süqutu və 1492-ci ildən başlayaraq Moorların İspaniyadan tədricən qovulması. Bu yerlərin xarabalı və narazı keçmiş sakinləri qisas almaq istəyirdilər və bir çoxu quldur oldu. Adətən xristianlar Mərkəzi Aralıq dənizində yerləşirdi: Siciliyada, Malta və ya Dalmaçya sahillərindəki adalardan birində; Müsəlmanlar Şimali Afrikadakı həmimanlılarına qoşulublar. XVI əsrin əvvəllərində özünü sultan elan edən və Osmanlı İmperatorluğunun ali gücünü tanıyan Xairəddin Barbarossa Əlcəzairdə möhkəmləndi.
Şərqi Aralıq dənizində Osmanlı İmperatorluğu üçün əsas təhlükə Rodos adasını möhkəmləndirilmiş bazasına çevirən Müqəddəs Yəhya ordeni idi. Türklərin 1480-ci ildə adaya hücumu dəf edildi, lakin 1522-ci ildə türklər nəhayət onu ələ keçirə bildilər. İmperator V Charles 1530-cu ildə Malta adasını cəngavərlərə təslim etdi və yeni bazalara güvənərək türklərlə öz savaşlarını davam etdirdilər.
1519-cu ildə Habsburqların İspan qoluna mənsub olan Müqəddəs Roma İmperatorluğu imperatoru olaraq seçilən V Charles, qeyrətli bir Katolik idi və həqiqətən də bütün Avropa imperiyasını qurmağa çalışdı və bu səbəbdən Türk təhlükəsini ciddiyə aldı. Lakin Fransa kralı I Frensis, 1521-ci ildə müharibənin başlaması nəticəsində onun universalist planlarına qarşı çıxdı. Rəqibini zəiflətmək üçün 1528-ci ildə I Frensis görünməmiş bir addım atdı: Sultan Süleymanla Habsburqlara qarşı ittifaq haqqında müqavilə bağladı; Fransa-Türk İttifaqı belə quruldu. Fransadan fikrini yayındırmaq məcburiyyətində qalan V Çarlz "ikinci cəbhə" də açdı: Habsburg-Fars ittifaqı quraraq Fars şahını Osmanlı İmperatorluğuna qarşı hərəkət etməyə sövq edə bildi.
1533-cü ildə Xair əd-Din Barbarossa türk donanmasının baş komandanı təyin edildi və 1534-cü ildə Tunusu ələ keçirdi, ancaq bir il sonra Tunis V Çarlz tərəfindən geri çəkildi. İspaniya, Venesiya və Papa Dövlətinin birləşmiş donanmalarına qarşı Barbarossa zəfəri sona çatdı. 1543-cü ildə, növbəti "İtalyan" müharibəsi zamanı, Barbarossa donanması, Fransız donanması ilə birlikdə V Çarlz qoşunları tərəfindən müdafiə edilən Nitsa mühasirəsində iştirak etdi. uğursuz oldu.
1565-ci ildə türklər V Çarlzın Yohannitlərə verdikləri Maltanı ələ keçirmək qərarına gəldilər. Adada 30 ildir ki, cəngavərlər orada güclü istehkamlar qurdular və casuslarından türklərin planları haqqında məlumat alaraq, müdafiəni yaxşılaşdırmaq üçün gecə -gündüz işləməyə başladılar, buna görə də türklər böyük bir ordu təslim etdilər. Malta, Böyük Malta mühasirəsi məğlubiyyətlə başa çatdı.
1566-cı ildə I Süleymanın ölümündən sonra oğlu II Səlim sultan oldu. Türklərə qarşı çıxmaq üçün 1571-ci ildə Avropa ölkələri filosunu Lepanto döyüşündə türkləri məğlub edən "Müqəddəs Liqa" yaratdılar. Qərbi Avropanın bir çox ölkəsindəki Lepantodakı zəfər, o zaman adi bir dəniz döyüşündəki bir qələbə kimi deyil, Xristianlığın İslam üzərində ən əhəmiyyətli qələbəsi olaraq qəbul edildi, amma əslində bir sonrakı gedişata o qədər də təsir etmədi. O dövrdə davam edən Venesiya-Osmanlı savaşı: Müttəfiqlər arasında birliyin olmamasından istifadə edərək, Türkiyə yeni bir donanma qurdu və müharibəni uğurla başa vurdu. 1573-cü il sülh müqaviləsinə əsasən, Venesiya Kipr adasını Türkiyəyə verdi.
İstinadlar
- Rhoads, Murphey. Ottoman Warfare, 1500–1700. Rutgers University Press. 1999. 10. ISBN .
- Jean Berenger; C.A. Simpson. A History of the Habsburg Empire 1273–1700. Routledge. 2014. səh. 160. ISBN . 2021-07-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-31.
- Béla K. Király, and Gunther Erich Rothenberg, War and Society in East Central Europe: The fall of medieval kingdom of Hungary: Mohacs 1526-Buda 1541 (1989).
- Colin Imber, The Crusade of Varna, 1443–45 (2013).
- S. Turnbull, The Ottoman Empire 1326–1699, 50
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Osmanli Habsburq doyusleri Osmanli Imperiyasi ile Avstriya Imperiyasinda hokm suren Habsburglar sulalesinin muxtelif qollari arasinda hemcinin Ispaniyada Muqeddes Roma Imperiyasinda ve Macaristan Kralliginda bir sira herbi qarsidurmalar Bu qarsidurmalarin baslangici Mohac doyusu hesab olunur bundan sonra Macaristanin ucde biri Osmanli Imperatorlugunun qolu oldu Osmanli Habsburq doyusleri XVI esrde Osmanli Imperiyasi Islahat ve Franko Habsburq reqabeti sebebiyle muqavimet gostermek ucun seferber ola bilmeyen Avropa ucun ciddi bir tehluke idi Bununla birlikde Osmanli Imperatorlugunun oz problemleri vardi serqde Fars ve cenubda Misir Memlukleri ile butun seylerini Avropaya qarsi cevirmeye imkan vermedi 1648 ci il Vestfaliya sulhu ve 1701 1714 cu illerde Ispan Varisliyi Muharibesi Avstriyani yegane kompakt Habsburq mulku olaraq terk etdi ve Osmanli Habsburg muharibeleri Avstriya Turkiye muharibelerine endirildi Avropanin herbi islerde artan ustunluyu Habsburqlarin Macaristani yeniden feth etmesine ve Balkanlarda irelilemeye baslamasina imkan verdi Birinci Dunya Muharibesi zamani Avstriya Macaristan ve Osmanli Imperatorlugu muttefiq olduqdan sonra munaqiseler sona catdi ve muharibeden sonra her iki imperiya movcudlugunu dayandirdi TarixiUzun muddet Macaristan Kralligi Avropadaki turklerin esas dusmeni idi 1526 ci ilde Mohacs Doyusunde krali II Lajosun olumunden sonra onun dul arvadi Avstriya qardasi Ferdinandin yanina Avstriyaya qacdi Merhum Lajosun boyuk bacisi Anna ile evli olan Ferdinand miras huquqlarini teqdim etdi Macar zadeganlarinin bir hissesi Pojoni seherinde bir qurultaya toplasaraq Ferdinandi Macaristanin yeni krali elan etdi diger bir hissesi ise Tokayda toplasaraq Yanos Zapolyayi kral secdi 1527 1528 ci illerde Ferdinand ordusu Macaristani isgal etdi Zapolyayin qosunlarini meglub etdi ve onu olkeden Polsaya qovdu 1528 ci ilde Yanos Zapolyai surgunde olarken Osmanli Imperatorlugundan komek istedi 1529 cu il mayin 10 da Qanuni Suleyman terefinden Macaristanin isgali basladi Bu isgal zamani Osmanli quvveleri Habsburg quvvelerini olkeden qovdu ve Yanosun Macaristanin ekseriyyeti uzerinde hakimiyyetini berpa etdi Janos Zapolyai 1529 cu ilin iyulunda Turk Sultanina vassal and icdi ve Macaristan Krali olaraq tanindi Araliq denizinde muharibeXV esrde Araliq denizinde qacqin sayinda boyuk bir artima sebeb olan iki hadise meydana geldi 1453 cu ilde Konstantinopolun suqutu ve 1492 ci ilden baslayaraq Moorlarin Ispaniyadan tedricen qovulmasi Bu yerlerin xarabali ve narazi kecmis sakinleri qisas almaq isteyirdiler ve bir coxu quldur oldu Adeten xristianlar Merkezi Araliq denizinde yerlesirdi Siciliyada Malta ve ya Dalmacya sahillerindeki adalardan birinde Muselmanlar Simali Afrikadaki hemimanlilarina qosulublar XVI esrin evvellerinde ozunu sultan elan eden ve Osmanli Imperatorlugunun ali gucunu taniyan Xaireddin Barbarossa Elcezairde mohkemlendi Serqi Araliq denizinde Osmanli Imperatorlugu ucun esas tehluke Rodos adasini mohkemlendirilmis bazasina ceviren Muqeddes Yehya ordeni idi Turklerin 1480 ci ilde adaya hucumu def edildi lakin 1522 ci ilde turkler nehayet onu ele kecire bildiler Imperator V Charles 1530 cu ilde Malta adasini cengaverlere teslim etdi ve yeni bazalara guvenerek turklerle oz savaslarini davam etdirdiler 1519 cu ilde Habsburqlarin Ispan qoluna mensub olan Muqeddes Roma Imperatorlugu imperatoru olaraq secilen V Charles qeyretli bir Katolik idi ve heqiqeten de butun Avropa imperiyasini qurmaga calisdi ve bu sebebden Turk tehlukesini ciddiye aldi Lakin Fransa krali I Frensis 1521 ci ilde muharibenin baslamasi neticesinde onun universalist planlarina qarsi cixdi Reqibini zeifletmek ucun 1528 ci ilde I Frensis gorunmemis bir addim atdi Sultan Suleymanla Habsburqlara qarsi ittifaq haqqinda muqavile bagladi Fransa Turk Ittifaqi bele quruldu Fransadan fikrini yayindirmaq mecburiyyetinde qalan V Carlz ikinci cebhe de acdi Habsburg Fars ittifaqi quraraq Fars sahini Osmanli Imperatorluguna qarsi hereket etmeye sovq ede bildi 1533 cu ilde Xair ed Din Barbarossa turk donanmasinin bas komandani teyin edildi ve 1534 cu ilde Tunusu ele kecirdi ancaq bir il sonra Tunis V Carlz terefinden geri cekildi Ispaniya Venesiya ve Papa Dovletinin birlesmis donanmalarina qarsi Barbarossa zeferi sona catdi 1543 cu ilde novbeti Italyan muharibesi zamani Barbarossa donanmasi Fransiz donanmasi ile birlikde V Carlz qosunlari terefinden mudafie edilen Nitsa muhasiresinde istirak etdi ugursuz oldu 1565 ci ilde turkler V Carlzin Yohannitlere verdikleri Maltani ele kecirmek qerarina geldiler Adada 30 ildir ki cengaverler orada guclu istehkamlar qurdular ve casuslarindan turklerin planlari haqqinda melumat alaraq mudafieni yaxsilasdirmaq ucun gece gunduz islemeye basladilar buna gore de turkler boyuk bir ordu teslim etdiler Malta Boyuk Malta muhasiresi meglubiyyetle basa catdi 1566 ci ilde I Suleymanin olumunden sonra oglu II Selim sultan oldu Turklere qarsi cixmaq ucun 1571 ci ilde Avropa olkeleri filosunu Lepanto doyusunde turkleri meglub eden Muqeddes Liqa yaratdilar Qerbi Avropanin bir cox olkesindeki Lepantodaki zefer o zaman adi bir deniz doyusundeki bir qelebe kimi deyil Xristianligin Islam uzerinde en ehemiyyetli qelebesi olaraq qebul edildi amma eslinde bir sonraki gedisata o qeder de tesir etmedi O dovrde davam eden Venesiya Osmanli savasi Muttefiqler arasinda birliyin olmamasindan istifade ederek Turkiye yeni bir donanma qurdu ve muharibeni ugurla basa vurdu 1573 cu il sulh muqavilesine esasen Venesiya Kipr adasini Turkiyeye verdi IstinadlarRhoads Murphey Ottoman Warfare 1500 1700 Rutgers University Press 1999 10 ISBN 1 85728 389 9 Jean Berenger C A Simpson A History of the Habsburg Empire 1273 1700 Routledge 2014 seh 160 ISBN 978 1 317 89570 1 2021 07 31 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 31 Bela K Kiraly and Gunther Erich Rothenberg War and Society in East Central Europe The fall of medieval kingdom of Hungary Mohacs 1526 Buda 1541 1989 Colin Imber The Crusade of Varna 1443 45 2013 S Turnbull The Ottoman Empire 1326 1699 50