Oktyabr İnqilabı adası — Şimal Torpağı arxipelaqının mərkəzi hissəsində yerləşir. İnzibati cəhətdən Rusiyanın Taymır Dolqan-Nen rayonu Krasnoyarsk diyarı ərazisinə daxildir.
Oktyabr İnqilabı adası | |
---|---|
rus. остров Октябрьской Революции | |
Ümumi məlumatlar | |
Sahəsi | 13708 km² |
Uzunluğu |
|
Eni | 99 km |
Hündür nöqtəsi | 847 m |
Əhalisi | 0 nəfər (2015-ci il) |
Yerləşməsi | |
Ölkə | Rusiya |
Vilayət | |
Arxipelaq | |
Akvatoriya | |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Coğrafiyası
Şimal Torpağının ən iri adasıdır. Sahəsi 13708 km² təşkil edir (arxipelaqın 37 %). Arxipelaqın mərkəzində yerləşir. Qərbdən Kara dənizi, şərqdən isə Laptevlər dənizi ilə əhatələnir. Bolşevik adasından Şokalski boğazı, Komsomoles adası və Pioner adasından Qırmızı Ordu boğazı vastəsi ilə ayrılır. Uzunluğu 170 km, eni 130 km təşkil edir.
Relyefi əsasən flatodan və alçaq dağlıq ərazilərdən ibarətdir.
Adaların sahillərində burun və körfəzlər vardır. Ən iri körfəzləri: Ostrovnaya, Pyatnistaya, Sobaçaya, Krasnaya, Razdole, Skazoçnaya və Matuseviç fiordu. Şərq hissədə Zakrıtaya buxtası, Medvejaya buxtası, Mutnaya, Otdıx və Marata fiordu. Qərbdə isə Panfilovsev körfəzi və Uzkiy körfəzi. Cənubda Udobnaya, Plavnaya buxtaları və Makarov körfəzi. Ən iri yarımadaları Jiloy, Paris Kamunası, Qusinnıy və Marselezi.
Sahillərində yüksəklik 20 metr təşkil edir. Sahillərin belə yüksək olmasının səbəbi buzlaqlardır.
Oktyabr inqilabı adasında 7 iri buzlaq vardır, onlar adanın sahəsinin böyük hissəsini təşkil edir. Vavilon, Albanov, Dejnyova və Malyutka buzlağı kimi buzlaqlar vardır. Kapinsk buzlağında eyni adlı dağ yerləşir (963 m). Buzlaq örtüyü olmayan adanın xalis zirvəsi 847 metr təşkil edir. Buzlağın qalınlığı 40-180 metrdir. Burada Krepost (589 m), Mir (592), Çudnaya (526), Bazarnaya (590) və Tumannaya dağları vardır. Dağların böyük hissəsi adanın şimal-şərqində yerləşir.
Adada çoxlu sayda iri çaylar vardır. Ən iri Ozernaya çayı 64 km uzunluğa malikdir. Həm adanın və bütün arxipelaqın ən iri çayıdır. Uşakov çayı 58 km, Bolşaya 42 km uzunluğa malikdir. Ada ərazisində elədə çox göl yoxdur. Ən irisi Fordovoedir və 57 km² sahəyə malikdir. İl boyu buzla örtülü olur.
Ada arxipelaqa daxil olan adalar arasında ethiyyatlar malik tək adadır. Burada qızıl ehtiyatları aşkarlanmışdır.
Flora və fauna
Adanın buzdan azad olmuş hissələrində canlılar aləmi zəngin deyildir. Belə ki bu cür sahələr adanın cmi 5 % təşkil edir. Burada əsasən tundra bitkiləri üstünlük təkil edir. mamır və şibyə əsas bitkilərdir. İri canlılardan şimal maralı, ağ ayı, su samuru və sahil xətdinə yaxın ərazilərdə isə morj vardır. Şimal və şərq sahillərində quşların kütləvi toplaşma yerlərində təmizçilər, qağayılar və adi şimal sərçəsi kimi quşlar yaşayır
Tarixi
Ada ilk dəfə Georgi Alekseyeviç Uşakov və Nikolay Nikolayeviç Urvansev tərəfindən təşkil edilən ekspedisiya zamanı (1930-1932) araşdırılır və xəritəyə salınır. 1935-ci ildə "Olovyannı burnu" qütb stansiyası fəaliyyətə başlayır. 1974-ci ildə Vavilon buzlağı üzərində elmi-araşdırma stansiya fəaliyyətə başlayır «Vavilon Kupol».
Adının dəyişdirilməsinə cəhd
1 dekabr 2006-cı ildə Taymır Muxtar Mahal Dumasının plenar iclasında adı dəyişdirilərək əski adının İmperator II Nikolay Torpağı adlandırılması haqqında çıxarış qəbul olunur. Oktyabr inqilabı adası isə Müqəddəs Aleksandr adası adlandırılmalı idi. 1 yanvar 2007-ci ildə Taymır Muxtar Mahalı federasiyadakı muxtariyyət hüququnu itirdiyindən, məsələyə onun daxil olduğu Krasnoyarsk diyarında baxılır və təklif təsdiqlənmir.
İstinadlar
- "VIVOS VOCO: L. М. Savatyuqin, Е. V. Şevnina, «Şimal Torpağı: açılışdan 10 il sonra»". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-07-13.
- Relyef — Şimal Torpağı arxipelaqında [ölü keçid]
- . 2002-07-31 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2002-07-31.
- Oktyabr İnqilabı adası — Rusiya adaları — Statlar — Dünya adaları[ölü keçid]
- "Arktika adaları: Geologiya, relyef, iqlim, bitki və heyvanlar aləmi". 2010-03-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-07-13.
- Говоруха Л. С. Исследования Североземельского гляциологического стационара // Тр. ААНИИ. 1981. Т.367.
- "Taymır deputatları Şimal Torpağı adını İmperator II Nikolay Torpağı adlanmasını təsdiqləyiblər". 2011-08-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-07-13.
- "Şimal Torpağı arxipelaqı". 2009-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-07-13.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Oktyabr Inqilabi adasi Simal Torpagi arxipelaqinin merkezi hissesinde yerlesir Inzibati cehetden Rusiyanin Taymir Dolqan Nen rayonu Krasnoyarsk diyari erazisine daxildir Oktyabr Inqilabi adasirus ostrov Oktyabrskoj RevolyuciiUmumi melumatlarSahesi 13708 km Uzunlugu 143 kmEni 99 kmHundur noqtesi 847 mEhalisi 0 nefer 2015 ci il Yerlesmesi79 30 00 sm e 96 05 00 s u Olke RusiyaVilayet Krasnoyarsk diyariArxipelaq Simal TorpagiAkvatoriya Simal Buzlu okeanOktyabr Inqilabi adasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiSimal Torpaginin en iri adasidir Sahesi 13708 km teskil edir arxipelaqin 37 Arxipelaqin merkezinde yerlesir Qerbden Kara denizi serqden ise Laptevler denizi ile ehatelenir Bolsevik adasindan Sokalski bogazi Komsomoles adasi ve Pioner adasindan Qirmizi Ordu bogazi vastesi ile ayrilir Uzunlugu 170 km eni 130 km teskil edir Relyefi esasen flatodan ve alcaq dagliq erazilerden ibaretdir Adalarin sahillerinde burun ve korfezler vardir En iri korfezleri Ostrovnaya Pyatnistaya Sobacaya Krasnaya Razdole Skazocnaya ve Matusevic fiordu Serq hissede Zakritaya buxtasi Medvejaya buxtasi Mutnaya Otdix ve Marata fiordu Qerbde ise Panfilovsev korfezi ve Uzkiy korfezi Cenubda Udobnaya Plavnaya buxtalari ve Makarov korfezi En iri yarimadalari Jiloy Paris Kamunasi Qusinniy ve Marselezi Sahillerinde yukseklik 20 metr teskil edir Sahillerin bele yuksek olmasinin sebebi buzlaqlardir Oktyabr inqilabi adasinda 7 iri buzlaq vardir onlar adanin sahesinin boyuk hissesini teskil edir Vavilon Albanov Dejnyova ve Malyutka buzlagi kimi buzlaqlar vardir Kapinsk buzlaginda eyni adli dag yerlesir 963 m Buzlaq ortuyu olmayan adanin xalis zirvesi 847 metr teskil edir Buzlagin qalinligi 40 180 metrdir Burada Krepost 589 m Mir 592 Cudnaya 526 Bazarnaya 590 ve Tumannaya daglari vardir Daglarin boyuk hissesi adanin simal serqinde yerlesir Adada coxlu sayda iri caylar vardir En iri Ozernaya cayi 64 km uzunluga malikdir Hem adanin ve butun arxipelaqin en iri cayidir Usakov cayi 58 km Bolsaya 42 km uzunluga malikdir Ada erazisinde elede cox gol yoxdur En irisi Fordovoedir ve 57 km saheye malikdir Il boyu buzla ortulu olur Ada arxipelaqa daxil olan adalar arasinda ethiyyatlar malik tek adadir Burada qizil ehtiyatlari askarlanmisdir Flora ve faunaAdanin buzdan azad olmus hisselerinde canlilar alemi zengin deyildir Bele ki bu cur saheler adanin cmi 5 teskil edir Burada esasen tundra bitkileri ustunluk tekil edir mamir ve sibye esas bitkilerdir Iri canlilardan simal marali ag ayi su samuru ve sahil xetdine yaxin erazilerde ise morj vardir Simal ve serq sahillerinde quslarin kutlevi toplasma yerlerinde temizciler qagayilar ve adi simal sercesi kimi quslar yasayirTarixiAda ilk defe Georgi Alekseyevic Usakov ve Nikolay Nikolayevic Urvansev terefinden teskil edilen ekspedisiya zamani 1930 1932 arasdirilir ve xeriteye salinir 1935 ci ilde Olovyanni burnu qutb stansiyasi fealiyyete baslayir 1974 ci ilde Vavilon buzlagi uzerinde elmi arasdirma stansiya fealiyyete baslayir Vavilon Kupol Adinin deyisdirilmesine cehd 1 dekabr 2006 ci ilde Taymir Muxtar Mahal Dumasinin plenar iclasinda adi deyisdirilerek eski adinin Imperator II Nikolay Torpagi adlandirilmasi haqqinda cixaris qebul olunur Oktyabr inqilabi adasi ise Muqeddes Aleksandr adasi adlandirilmali idi 1 yanvar 2007 ci ilde Taymir Muxtar Mahali federasiyadaki muxtariyyet huququnu itirdiyinden meseleye onun daxil oldugu Krasnoyarsk diyarinda baxilir ve teklif tesdiqlenmir Istinadlar VIVOS VOCO L M Savatyuqin E V Sevnina Simal Torpagi acilisdan 10 il sonra 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2015 07 13 Relyef Simal Torpagi arxipelaqinda olu kecid 2002 07 31 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2002 07 31 Oktyabr Inqilabi adasi Rusiya adalari Statlar Dunya adalari olu kecid Arktika adalari Geologiya relyef iqlim bitki ve heyvanlar alemi 2010 03 02 tarixinde Istifade tarixi 2015 07 13 Govoruha L S Issledovaniya Severozemelskogo glyaciologicheskogo stacionara Tr AANII 1981 T 367 Taymir deputatlari Simal Torpagi adini Imperator II Nikolay Torpagi adlanmasini tesdiqleyibler 2011 08 12 tarixinde Istifade tarixi 2015 07 13 Simal Torpagi arxipelaqi 2009 02 06 tarixinde Istifade tarixi 2015 07 13 Hemcinin baxPanfilovcular korfezi