Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nəbi Ələkbər oğlu Babayev (Nəbi Xəzri) (10 dekabr 1924, Xırdalan, Bakı qəzası – 15 yanvar 2007, Bakı) — Azərbaycan şairi, nasir, dramaturq, publisist, tərcüməçi, ssenarist, 1945-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan SSR xalq şairi (1984), SSRİ (1973) və Azərbaycan SSR (1982) Dövlət mükafatları laureatı.
| Nəbi Xəzri | ||||
|---|---|---|---|---|
| Nəbi Ələkbər oğlu Babayev | ||||
 | ||||
| Doğum adı | Nəbi Ələkbər oğlu Babayev | |||
| Təxəllüsü | Nəbi Xəzri | |||
| Doğum tarixi | ||||
| Doğum yeri | ||||
| Vəfat tarixi | (82 yaşında) | |||
| Vəfat yeri | ||||
| Vəfat səbəbi | insult | |||
| Dəfn yeri | ||||
| Vətəndaşlığı |  Azərbaycan | |||
| Milliyyəti | azərbaycanlı | |||
| Təhsili | Azərbaycan Dövlət Universiteti, Leninqrad Dövlət Universiteti, Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutu | |||
| Fəaliyyəti | şair, nasir, dramaturq, publisist, tərcüməçi, ssenari müəllifi | |||
| Fəaliyyət illəri | 1945–2007 | |||
| Üzvlüyü | ||||
| Mükafatları |
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | ||||
Həyatı
Nəbi Xəzri 1924-cü il dekabrın 10-da Bakı şəhəri yaxınlığındakı Xırdalan kəndində tacir ailəsində anadan olmuşdur. Atası Kərbəlayi Ələkbər Baba oğlu (1873–1933) kəndin tanınmış tacirlərindən olub. Bir ilin içində üç oğlunun vəfatına dözməyib həmin il özü də dünyasını dəyişmişdir. Anası Pərixanım Cəfər qızı (1882–1969) evdar qadın idi. Orta məktəbi bitirib əmək fəaliyyətinə başlayan Nəbi Xəzri 1942–1943-cü illərdə İkinci dünya müharibəsində arxa cəbhədə iştirak etmiş, ordudan tərxis olunduqdan sonra isə 1943–1945-ci illərdə "Kommunist" qəzeti redaksiyasında korrektor və Azərbaycan radiosunda diktor vəzifələrində çalışmışdır. 20 yaşlı gənc şairin yaradıcılığı Səməd Vurğunun nəzərindən qaçmır və onu təkidlə 1945-ci ildə Yazıçılar İttifaqına üzvlüyə keçirir. "Çiçəklənən arzular" adlı ilk şerlər kitabı 1950-ci ildə çap olunmuşdur. O, 1945–1947-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetində, 1947–1949-cu illərdə Leninqrad Dövlət Universitetində, 1949–1952-ci illərdə Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunda ali təhsil almışdır. Dənizi hədsiz sevdiyindən, xəzri küləyinin də insanlara dəniz ətrini bəxş etdiyinə görə 1958-ci ildə "Xəzri" təxəllüsü götürmüşdür. 1952-ci ildə təhsilini başa vuran Nəbi Xəzri 1957-ci ilədək Azərbaycan Yazıçılar İttifaqında məsləhətçi, 1957–1958-ci illərdə "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzeti redaksiyasında ədəbi işçi olmuşdur. O, 1958–1965-ci illərdə Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının katibi, 1965–1971-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsi sədrinin, 1971–1974-cü illərdə isə Azərbaycan mədəniyyət nazirinin müavini vəzifələrində işləmişdir. 1974-cü ildən etibarən Azərbaycanın Xarici Ölkələrlə Dostluq və Mədəni Əlaqələr Cəmiyyətinin rəyasət heyətinə sədrlik edən Nəbi Xəzri 1992-ci ildən "Azərbaycan Dünyası" Beynəlxalq Əlaqələr Mərkəzi adı altında fəaliyyət göstərən həmin təşkilatın prezidenti olmuşdur.
Nəbi Xəzri 2007-ci ilin yanvar ayının 15-də səhər saat 10:45-də kəskin işemik insultdan vəfat etmiş və 16 yanvar tarixində 1-ci Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir.
Yaradıcılığı
Nəbi Xəzrinin yaradıcılığı müasir Azərbaycan poeziyasının parlaq səhifələrindən birini təşkil edir. Altmış ildən artıq ədəbiyyata xidmət etmiş şairin əsərləri mövzu dairəsinin genişliyi və rəngarəngliyi ilə səciyyələnir. İnsanın mənəvi aləmini, düşüncə və axtarışlarını yüksək bədiiliklə əks etdirən və bəşəriliklə milliliyi üzvi şəkildə birləşdirən Nəbi Xəzri poeziyası dünya, insan və təbiət haqqında fəlsəfi məzmunu, yüksək humanizmi, böyük vətəndaşlıq qayəsi və milli koloriti sayəsində geniş oxucu kütləsinin rəğbətini qazanmışdır. Şairin müasirlərimizin, eləcə də tarixi şəxsiyyətlərin həyatından bəhs edən, lirik-epik lövhələrlə zəngin poemaları özünün dərin lirizmi, emosionallığı, orijinal üslubu və obrazlılığı ilə seçilir.
Şair dilimizin poetik imkanlarından ustalıqla bəhrələnərək, poeziyanın gözəl nümunələrini yaratmaqla ədəbi dilimizin inkişafına töhfələr vermişdir. Poeziyasının dilinə xas olan şeriyyət, rəvanlıq və axıcılıq Nəbi Xəzri şeirlərinə bəstəkarların müraciət etmələri üçün zəmin yaratmışdır. Xalqımızın tanınmış sənət ustalarının repertuarında mühüm yer tutan bu əsərlər Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin inciləri sırasına daxil olmuşdur.
Nəbi Xəzrinin şeir və poemaları dünya xalqlarının dillərinə tərcümə edilərək nəşr olunmuş, onun bədii tərcümələri sayəsində isə Azərbaycan oxucusu dünya poeziyası nümunələri ilə tanış olmaq imkanı əldə etmişdir. Nəbi Xəzri qələminin məhsulu olan dram əsərləri Azərbaycan teatrlarında uğurla tamaşaya qoyulmuş, müəllifinə dramaturq kimi də şöhrət qazandırmışdır.
Nəbi Xəzri ictimai xadim kimi səmərəli fəaliyyət göstərmiş, tutduğu bütün vəzifələrdə xalqımızın mədəniyyətinin inkişafı, milli sənət nümunələrinin dünyada tanıdılması naminə qüvvə və bacarığını əsirgəməmişdir. O, otuz ildən artıq Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənətinin xarici ölkələrdə təbliği istiqamətində təqdirəlayiq xidmətlər göstərmişdir.
Nəbi Xəzrinin ədəbi və ictimai fəaliyyəti yüksək qiymətləndirilmişdir. O, bir sıra orden və medallara, o cümlədən Azərbaycan Respublikasının ali dövlət təltiflərinə — "Şöhrət" və "İstiqlal" ordenlərinə layiq görülmüşdür.
"İllər və sahillər" (1969), "Ulduz karvanı" (1979), "Nəsillər-əsrlər" (1985), "Ağ şimşəklər" (1986), "Torpaq sənə and içirəm" (1989), "Ömür çinarından yarpaqlar" (1995), "Əsrin qanlı laləsi" (1996) və s. kitabların müəllifidir.
Həmçinin Nəbi Xəzrinin seçilmiş əsərlərindən ibarət bir kitab 1988-ci il Piruz Dilənçinin vasitəsi ilə ərəb əlifbasına köçürülərək, Tehranda nəşr edilmişdir.
Mükafatları
- Lenin komsomolu mükafatı — 1968
- SSRİ Dövlət mükafatı — 1973
- — 9 dekabr 1974
- "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 30 iyul 1979
- Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı — 1982
- — 16 noyabr 1984
- "Azərbaycan SSR xalq şairi" fəxri adı — 26 noyabr 1984
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü — 11 iyun 2002
- — 17 dekabr 1995
- — 10 dekabr 2004
Şeirlərinə yazılmış mahnılar
- Şövkət Ələkbərova — Dərələr — musiqi: Emin Sabitoğlu
- Elmira Rəhimli — Mavidir — musiqi: Emin Sabitoğlu
- Zeynəb Xanlarova — Gələrmi, gəlməzmi? — musiqi: Zeynəb Xanlarova
- Anatollu Qəniyev — Pəncərəmə qondu çiçək — musiqi: Tofiq Quliyev
- "Qaya" vokal kvarteti — Sən danışanda (Səsini eşidirəm) — musiqi: Tofiq Babayev
- Brilliant Dadaşova — Güllərim musiqi: Arif Məlikov
Filmoqrafiya
- 10 dəqiqə poeziya (film, 1965) (qısametrajlı sənədli film) (əsər müəllifi)
- (televiziya filmi) — ssenari müəllifi
- Sahil bağı (film, 1967) — ssenari müəllifi
- Anlamaq istəyirəm (film, 1980) (ikiseriyalı bədii film) — əsər müəllifi, ssenari müəllifi
- Şeir mənim üçün bir kainatdır (film, 1984)
- Nəbi Xəzri (film, 1987)
- Atillanın atlıları (film, 2002)
Xatirəsi
1972-ci ildə Nəbi Xəzrinin yaradıcılığına Zirvə buludu adlı qısametrajlı sənədli televiziya filmi həsr olunmuşdur.
İstinadlar
- Respublikanın ədəbiyyat xadimlərinə Azərbaycan SSR fəxri adlarının verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 30 iyul 1979-cu il tarixli Fərmanı 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
- "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az.). e-qanun.az. 7 September 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 2 may 2019.
- N.Ə.Babayevin "Şöhrət" ordеni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 17 dеkabr 1995-cü il tarixli Fərmanı 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
Mənbə
- Əhədoğlu, Y. "Belə bir ada da var" //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1964.- 27 iyun.
- Nəbi Xəzri. "Xalq qəzeti"
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nebi Elekber oglu Babayev Nebi Xezri 10 dekabr 1924 Xirdalan Baki qezasi 15 yanvar 2007 Baki Azerbaycan sairi nasir dramaturq publisist tercumeci ssenarist 1945 ci ilden Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu Azerbaycan SSR xalq sairi 1984 SSRI 1973 ve Azerbaycan SSR 1982 Dovlet mukafatlari laureati Nebi XezriNebi Elekber oglu BabayevDogum adi Nebi Elekber oglu BabayevTexellusu Nebi XezriDogum tarixi 10 dekabr 1924Dogum yeri Xirdalan Baki qezasi Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 15 yanvar 2007 82 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanVefat sebebi insultDefn yeri Fexri XiyabanVetendasligi AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliTehsili Azerbaycan Dovlet Universiteti Leninqrad Dovlet Universiteti Maksim Qorki adina Edebiyyat InstitutuFealiyyeti sair nasir dramaturq publisist tercumeci ssenari muellifiFealiyyet illeri 1945 2007Uzvluyu SSRI Yazicilar IttifaqiMukafatlari 1984 1973 19822004 19951984 1974 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiNebi Xezri 1924 cu il dekabrin 10 da Baki seheri yaxinligindaki Xirdalan kendinde tacir ailesinde anadan olmusdur Atasi Kerbelayi Elekber Baba oglu 1873 1933 kendin taninmis tacirlerinden olub Bir ilin icinde uc oglunun vefatina dozmeyib hemin il ozu de dunyasini deyismisdir Anasi Perixanim Cefer qizi 1882 1969 evdar qadin idi Orta mektebi bitirib emek fealiyyetine baslayan Nebi Xezri 1942 1943 cu illerde Ikinci dunya muharibesinde arxa cebhede istirak etmis ordudan terxis olunduqdan sonra ise 1943 1945 ci illerde Kommunist qezeti redaksiyasinda korrektor ve Azerbaycan radiosunda diktor vezifelerinde calismisdir 20 yasli genc sairin yaradiciligi Semed Vurgunun nezerinden qacmir ve onu tekidle 1945 ci ilde Yazicilar Ittifaqina uzvluye kecirir Ciceklenen arzular adli ilk serler kitabi 1950 ci ilde cap olunmusdur O 1945 1947 ci illerde Azerbaycan Dovlet Universitetinde 1947 1949 cu illerde Leninqrad Dovlet Universitetinde 1949 1952 ci illerde Maksim Qorki adina Edebiyyat Institutunda ali tehsil almisdir Denizi hedsiz sevdiyinden xezri kuleyinin de insanlara deniz etrini bexs etdiyine gore 1958 ci ilde Xezri texellusu goturmusdur 1952 ci ilde tehsilini basa vuran Nebi Xezri 1957 ci iledek Azerbaycan Yazicilar Ittifaqinda meslehetci 1957 1958 ci illerde Edebiyyat ve incesenet qezeti redaksiyasinda edebi isci olmusdur O 1958 1965 ci illerde Azerbaycan Yazicilar Ittifaqinin katibi 1965 1971 ci illerde Azerbaycan Dovlet Televiziya ve Radio Verilisleri Komitesi sedrinin 1971 1974 cu illerde ise Azerbaycan medeniyyet nazirinin muavini vezifelerinde islemisdir 1974 cu ilden etibaren Azerbaycanin Xarici Olkelerle Dostluq ve Medeni Elaqeler Cemiyyetinin reyaset heyetine sedrlik eden Nebi Xezri 1992 ci ilden Azerbaycan Dunyasi Beynelxalq Elaqeler Merkezi adi altinda fealiyyet gosteren hemin teskilatin prezidenti olmusdur Nebi Xezri 2007 ci ilin yanvar ayinin 15 de seher saat 10 45 de keskin isemik insultdan vefat etmis ve 16 yanvar tarixinde 1 ci Fexri Xiyabanda defn edilmisdir YaradiciligiNebi Xezrinin yaradiciligi muasir Azerbaycan poeziyasinin parlaq sehifelerinden birini teskil edir Altmis ilden artiq edebiyyata xidmet etmis sairin eserleri movzu dairesinin genisliyi ve rengarengliyi ile seciyyelenir Insanin menevi alemini dusunce ve axtarislarini yuksek bediilikle eks etdiren ve beserilikle milliliyi uzvi sekilde birlesdiren Nebi Xezri poeziyasi dunya insan ve tebiet haqqinda felsefi mezmunu yuksek humanizmi boyuk vetendasliq qayesi ve milli koloriti sayesinde genis oxucu kutlesinin regbetini qazanmisdir Sairin muasirlerimizin elece de tarixi sexsiyyetlerin heyatindan behs eden lirik epik lovhelerle zengin poemalari ozunun derin lirizmi emosionalligi orijinal uslubu ve obrazliligi ile secilir Sair dilimizin poetik imkanlarindan ustaliqla behrelenerek poeziyanin gozel numunelerini yaratmaqla edebi dilimizin inkisafina tohfeler vermisdir Poeziyasinin diline xas olan seriyyet revanliq ve axiciliq Nebi Xezri seirlerine bestekarlarin muraciet etmeleri ucun zemin yaratmisdir Xalqimizin taninmis senet ustalarinin repertuarinda muhum yer tutan bu eserler Azerbaycan musiqi medeniyyetinin incileri sirasina daxil olmusdur Nebi Xezrinin seir ve poemalari dunya xalqlarinin dillerine tercume edilerek nesr olunmus onun bedii tercumeleri sayesinde ise Azerbaycan oxucusu dunya poeziyasi numuneleri ile tanis olmaq imkani elde etmisdir Nebi Xezri qeleminin mehsulu olan dram eserleri Azerbaycan teatrlarinda ugurla tamasaya qoyulmus muellifine dramaturq kimi de sohret qazandirmisdir Nebi Xezri ictimai xadim kimi semereli fealiyyet gostermis tutdugu butun vezifelerde xalqimizin medeniyyetinin inkisafi milli senet numunelerinin dunyada tanidilmasi namine quvve ve bacarigini esirgememisdir O otuz ilden artiq Azerbaycan edebiyyati ve incesenetinin xarici olkelerde tebligi istiqametinde teqdirelayiq xidmetler gostermisdir Nebi Xezrinin edebi ve ictimai fealiyyeti yuksek qiymetlendirilmisdir O bir sira orden ve medallara o cumleden Azerbaycan Respublikasinin ali dovlet teltiflerine Sohret ve Istiqlal ordenlerine layiq gorulmusdur Iller ve sahiller 1969 Ulduz karvani 1979 Nesiller esrler 1985 Ag simsekler 1986 Torpaq sene and icirem 1989 Omur cinarindan yarpaqlar 1995 Esrin qanli lalesi 1996 ve s kitablarin muellifidir Hemcinin Nebi Xezrinin secilmis eserlerinden ibaret bir kitab 1988 ci il Piruz Dilencinin vasitesi ile ereb elifbasina kocurulerek Tehranda nesr edilmisdir MukafatlariLenin komsomolu mukafati 1968 SSRI Dovlet mukafati 1973 Qirmizi emek bayragi ordeni 9 dekabr 1974 Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi fexri adi 30 iyul 1979 Azerbaycan SSR Dovlet mukafati 1982 Lenin ordeni 16 noyabr 1984 Azerbaycan SSR xalq sairi fexri adi 26 noyabr 1984 Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin ferdi teqaudu 11 iyun 2002 Sohret ordeni 17 dekabr 1995 Istiqlal ordeni 10 dekabr 2004Seirlerine yazilmis mahnilarSovket Elekberova Dereler musiqi Emin Sabitoglu Elmira Rehimli Mavidir musiqi Emin Sabitoglu Zeyneb Xanlarova Gelermi gelmezmi musiqi Zeyneb Xanlarova Anatollu Qeniyev Pencereme qondu cicek musiqi Tofiq Quliyev Qaya vokal kvarteti Sen danisanda Sesini esidirem musiqi Tofiq Babayev Brilliant Dadasova Gullerim musiqi Arif MelikovFilmoqrafiya10 deqiqe poeziya film 1965 qisametrajli senedli film eser muellifi televiziya filmi ssenari muellifi Sahil bagi film 1967 ssenari muellifi Anlamaq isteyirem film 1980 ikiseriyali bedii film eser muellifi ssenari muellifi Seir menim ucun bir kainatdir film 1984 Nebi Xezri film 1987 Atillanin atlilari film 2002 Xatiresi1972 ci ilde Nebi Xezrinin yaradiciligina Zirve buludu adli qisametrajli senedli televiziya filmi hesr olunmusdur IstinadlarRespublikanin edebiyyat xadimlerine Azerbaycan SSR fexri adlarinin verilmesi haqqinda Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin 30 iyul 1979 cu il tarixli Fermani 2020 01 16 at the Wayback Machine anl az sayti Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin ferdi teqaudlerinin verilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami az e qanun az 7 September 2022 tarixinde Istifade tarixi 2 may 2019 N E Babayevin Sohret ordeni ile teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 17 dekabr 1995 cu il tarixli Fermani 2020 01 16 at the Wayback Machine anl az saytiMenbeEhedoglu Y Bele bir ada da var Edebiyyat ve incesenet 1964 27 iyun Nebi Xezri Xalq qezeti