Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nornlar (q.skan. norn; cəmdə: nornir) — skandinav mifologiyasında tanrılar və insanların talelərini idarə edən qadın varlıqlar. Onlar Avropa mifologiyalarında digər insan taleyini idarə edən varlıqlarla demək olar ki, eynidilər.
| Nornlar | |
|---|---|
| q.skan. nornir | |
 Nornlar. . 1889-cu il. | |
| Mifologiya | german-skandinav mifologiyası |
| Yer | |
| Cinsi | qadın |
| Fəaliyyəti | tanrılar və insanların talelərini müəyyənləşdirmək |
| Əlaqəli personajlar | , , valkiriyalar və |
| Digər mədəniyyətlərdə | , parkalar, |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Snorri Sturlusonun "" şeirində yazılanlara görə, ən önəmli üç norn olan , və yerləşən bir zaldan gəliblər. Onlar bulaqdan su götürürlər və onun ətrafında qumu əllərinə alırlar. Onlar bu qumu İqqdrasil ağacının üzərinə səpirlər ki, onun budaqları çürüməsin. Bu üç norn güclü qız divlər (yötunlar) kimi təsvir ediliblər. Onların gəlməsi tanrıların qızıl dövrünü sona çatdırmışdır. Onlar "" şeirində təsvir olunan Möqtrasir qızları ilə eyni ola bilərlər.
Bu üç tanınmış norna əlavə olaraq, başqa nornlar da var. Onlar bir insanın gələcəyini müəyyənləşdirmək üçün onların doğumunda iştirak edirlər. Xristianlıqdan əvvəlki skandinav cəmiyyətlərində nornların yeni doğulmuş uşaqları ziyarət edildiyinə inanılırdı. Həm bədxah, həm də ki xeyirxah nornlar var idi. Bədxah nornlar dünyadakı bütün faciəvi hadisələrin səbəbkarı, xeyirxah nornlar isə mərhəmətli, adamsevən ilahələr idi.
Etimologiya
"Norn" sözünün mənşəyi naməlumdur, ancaq onun "dolamaq" mənasını verən bir sözdən törədiyi güman edilir. Bunun nornların tale saplarını dolaması ilə əlaqəsi ola bilər. Bek-Pedersen irəli sürür ki, "norn" sözünün İsveç dilindəki "norna" (nyrna) sözü ilə əlaqəlidir, hansı ki, "gizlincə əlaqə saxlamaq" mənasını verən bir feildir. Bu, nornların sirrlərini insanlara sadəcə vaxt keçdikcə deyən, arxa planda olan kölgəli varlıqlar olması ilə bağlıdır.
Urd (q.skan. Urðr, Wyrd) adının mənası "tale" deməkdir. "" və "Urðr" eyni etimologiyaya malikdir, ancaq bu, onların eyni semantik keyfiyyətə sahib olduğu mənasını vermir. Həm "Urðr", həm də ki "Verðandi" qədim skandinav dilində "olmaq" mənasını verən "verða" feilindən törəmişdir. Alimlərin əksəriyyəti düşünür ki, "Urðr" sözü ""verða" feilinin keçmiş zaman ("olmuş"), "Verðandi" sözü isə indiki zamanından ("olur") törəmişdir. "Skuld" sözü qədim skandinav dilində "olması gərək" mənasını verən ""skulu" feilindən törəmişdir. Buna görə də alimlər bu üç nornun keçmiş, indiki və gələcək zaman ilə əlaqəsi olması nəticəsinə gəlirlər.
Başqa german ilahələri ilə əlaqəsi
Nornlar, , , valkiriyalar və arasında dəqiq bir fərq yoxdur. Əlavə olaraq, qədim skandinav şeiriyyətində bu terminlərdən canlı qadınlara xitab etmək üçün də istifadə olunurdu. Snorri Sturlusonun "" əsərindən:
 | Qadınlara məcazi mənada asinyur, valkiriyalar, nornlar və ya fövqəltəbii qadınlar adları ilə də xitab olunur. |  |
Nornlar və digər german ilahələri arasındakı qeyri-dəqiq fərqliliklər Bek-Pedersenin "Qədim skandinav mifologiyasında nornlar" kitabında müzakirə mövzusuna çevrilmişdir.
Mənbə
İstinadlar
- The article Dis 2009-09-18 at the Wayback Machine in (1907).
- The article Nornor 2019-07-12 at the Wayback Machine in (1913).
- Sturluson, Snorri. // Edda. London, England: J.M. Dent. 1995. səh. 18. ISBN .
- Bek-Pedersen, Karen. Norns in Old Norse Mythology. Edinburgh, Scotland: Dunedin Academic Press. 2011. səh. 191. ISBN .
- Bek-Pedersen, Karen. Norns in Old Norse Mythology. Edinburgh, Scotland: Dunedin Academic Press. 2011. səh. 169. ISBN .
- "Swedish Etymological dictionary". Runeberg.org. 2009-06-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-12-30.
- "Etymonline.com". Etymonline.com. 2007-10-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-12-30.
- Bek-Pedersen, Karen. 2011. The Norns: Representatives of Fate in Old Norse Tradition. In: Monaghan, Patricia. Goddesses in World Culture. V.2 P.271.
- in translation by (1916), at Google Books 2021-11-03 at the Wayback Machine.
Ədəbiyyat
![image]()
Kisholm, Hyu, redaktorNorns // Britannika Ensiklopediyası (XI). Cambridge University Press. 1911.- Bek-Pedersen, Karen (2011). The Norns in Old Norse Mythology. . ISBN .
- The Elder Edda: A Book of Viking Lore.(2011). translated by Andy Orchard. . ISBN .
- (2001). Norse Mythology: A Guide to the Gods, Heroes, Rituals, and Beliefs 2017-01-26 at the Wayback Machine. Oxford University Press. ISBN .
- Lionarons, Joyce Tally (2005). "Dísir, Valkyries, Völur, and Norns: The Weise Frauen of the Deutsche Mythologie," in The Shadow Walkers: Jacob Grimm's Mythology of the Monstrous. ed. Tom Shippey. . ISBN
- (2007), translated by Angela Hall. Dictionary of Northern Mythology. . ISBN .
- Sturluson, Snorri (1995), translated by Anthony Faulkes. Edda. . ISBN .
Xarici keçidlər
![image]()
Vikianbarda Nornlar ilə əlaqəli mediafayllar var.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nornlar q skan norn cemde nornir skandinav mifologiyasinda tanrilar ve insanlarin talelerini idare eden qadin varliqlar Onlar Avropa mifologiyalarinda diger insan taleyini idare eden varliqlarla demek olar ki eynidiler Nornlarq skan nornirNornlar 1889 cu il Mifologiya german skandinav mifologiyasiYerCinsi qadinFealiyyeti tanrilar ve insanlarin talelerini mueyyenlesdirmekElaqeli personajlar valkiriyalar veDiger medeniyyetlerde parkalar Vikianbarda elaqeli mediafayllar Snorri Sturlusonun seirinde yazilanlara gore en onemli uc norn olan ve yerlesen bir zaldan gelibler Onlar bulaqdan su gotururler ve onun etrafinda qumu ellerine alirlar Onlar bu qumu Iqqdrasil agacinin uzerine sepirler ki onun budaqlari curumesin Bu uc norn guclu qiz divler yotunlar kimi tesvir edilibler Onlarin gelmesi tanrilarin qizil dovrunu sona catdirmisdir Onlar seirinde tesvir olunan Moqtrasir qizlari ile eyni ola bilerler Bu uc taninmis norna elave olaraq basqa nornlar da var Onlar bir insanin geleceyini mueyyenlesdirmek ucun onlarin dogumunda istirak edirler Xristianliqdan evvelki skandinav cemiyyetlerinde nornlarin yeni dogulmus usaqlari ziyaret edildiyine inanilirdi Hem bedxah hem de ki xeyirxah nornlar var idi Bedxah nornlar dunyadaki butun facievi hadiselerin sebebkari xeyirxah nornlar ise merhemetli adamseven ilaheler idi Etimologiya Norn sozunun menseyi namelumdur ancaq onun dolamaq menasini veren bir sozden torediyi guman edilir Bunun nornlarin tale saplarini dolamasi ile elaqesi ola biler Bek Pedersen ireli surur ki norn sozunun Isvec dilindeki norna nyrna sozu ile elaqelidir hansi ki gizlince elaqe saxlamaq menasini veren bir feildir Bu nornlarin sirrlerini insanlara sadece vaxt kecdikce deyen arxa planda olan kolgeli varliqlar olmasi ile baglidir Urd q skan Urdr Wyrd adinin menasi tale demekdir ve Urdr eyni etimologiyaya malikdir ancaq bu onlarin eyni semantik keyfiyyete sahib oldugu menasini vermir Hem Urdr hem de ki Verdandi qedim skandinav dilinde olmaq menasini veren verda feilinden toremisdir Alimlerin ekseriyyeti dusunur ki Urdr sozu verda feilinin kecmis zaman olmus Verdandi sozu ise indiki zamanindan olur toremisdir Skuld sozu qedim skandinav dilinde olmasi gerek menasini veren skulu feilinden toremisdir Buna gore de alimler bu uc nornun kecmis indiki ve gelecek zaman ile elaqesi olmasi neticesine gelirler Basqa german ilaheleri ile elaqesiNornlar valkiriyalar ve arasinda deqiq bir ferq yoxdur Elave olaraq qedim skandinav seiriyyetinde bu terminlerden canli qadinlara xitab etmek ucun de istifade olunurdu Snorri Sturlusonun eserinden Qadinlara mecazi menada asinyur valkiriyalar nornlar ve ya fovqeltebii qadinlar adlari ile de xitab olunur Nornlar ve diger german ilaheleri arasindaki qeyri deqiq ferqlilikler Bek Pedersenin Qedim skandinav mifologiyasinda nornlar kitabinda muzakire movzusuna cevrilmisdir MenbeIstinadlar The article Dis 2009 09 18 at the Wayback Machine in 1907 The article Nornor 2019 07 12 at the Wayback Machine in 1913 Sturluson Snorri Edda London England J M Dent 1995 seh 18 ISBN 978 0 4608 7616 2 Bek Pedersen Karen Norns in Old Norse Mythology Edinburgh Scotland Dunedin Academic Press 2011 seh 191 ISBN 978 1 906716 18 9 Bek Pedersen Karen Norns in Old Norse Mythology Edinburgh Scotland Dunedin Academic Press 2011 seh 169 ISBN 978 1 906716 18 9 Swedish Etymological dictionary Runeberg org 2009 06 22 tarixinde Istifade tarixi 2012 12 30 Etymonline com Etymonline com 2007 10 05 tarixinde Istifade tarixi 2012 12 30 Bek Pedersen Karen 2011 The Norns Representatives of Fate in Old Norse Tradition In Monaghan Patricia Goddesses in World Culture V 2 P 271 in translation by 1916 at Google Books 2021 11 03 at the Wayback Machine Edebiyyat Kisholm Hyu redaktorNorns Britannika Ensiklopediyasi XI Cambridge University Press 1911 Bek Pedersen Karen 2011 The Norns in Old Norse Mythology ISBN 978 1 906716 18 9 The Elder Edda A Book of Viking Lore 2011 translated by Andy Orchard ISBN 978 0 140 43585 6 2001 Norse Mythology A Guide to the Gods Heroes Rituals and Beliefs 2017 01 26 at the Wayback Machine Oxford University Press ISBN 0 19 515382 0 Lionarons Joyce Tally 2005 Disir Valkyries Volur and Norns The Weise Frauen of the Deutsche Mythologie in The Shadow Walkers Jacob Grimm s Mythology of the Monstrous ed Tom Shippey ISBN 9780866983341 2007 translated by Angela Hall Dictionary of Northern Mythology ISBN 0 85991 513 1 Sturluson Snorri 1995 translated by Anthony Faulkes Edda ISBN 978 0 4608 7616 2 Xarici kecidlerVikianbarda Nornlar ile elaqeli mediafayllar var