Tanrı anasının yüksəlişi kilsəsi və ya Noraşen kilsəsi (gürc. ნორაშენი, erm. Նորաշեն) – Tbilisidə yerləşən Erməni Həvari kilsəsidir. Kilsə, şəhərin Qədim şəhər rayonunda, yerləşir. Noraşen kilsəsinin sağ tərəfində Sioni kafedralı, sağ tərəfində Cvaris Mama kilsəsi, bir qədər aralıda isə Tbilisi sinaqoqu yerləşir.
Noraşen kilsəsi | |
---|---|
gürc. ნორაშენი erm. Նորաշեն | |
Ölkə | Gürcüstan |
Şəhər | Tbilisi |
Yerləşir | Tbilisi |
Aidiyyatı | Erməni Həvari kilsəsi |
Əsas tarixlər | 1650, 1795, 1808, 1875 - bərpa və yenidənqurma işləri aparılıb |
Tikilmə tarixi | 1790-1796 |
Günbəzləri | 1 |
Vəziyyəti | fəaliyyət göstərir |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
XV-XIX əsrlər
Hazırkı kilsənin yerində ilk məbəd 1467-ci ildə Sadat adlı bir nəfər tərəfindən atası, həyat yoldaşı və uşaqlarının xatirəsinə inşa edilmişdir. 1650-ci illərdə knyaz Xoca Nəzərin sifarişi ilə kilsədə bərpa və yenidənqurma işləri aparılmışdır. Həmin dövrdə kilsənin günbəzi ustad Petros tərəfindən inşa edilmişdir. 1795-ci ildə kilsə knyaz Bebutovun, 1808-ci ildə Katolikos Nersesin göstərişi ilə bərpa edilmiş, 1875-ci ildə kilsədə kiçik təmir işləri aparılmışdır.
Minas Medits tərəfindən tərtib edilmiş “Tbilisidəki erməni kilsələrinin təsviri” adlı siyahıda Noraşen kilsəsi xatırlanmır.
SSRİ dövründə
1924-1925-ci illərdə Kote Abxazi küçəsinin inşası zamanı kilsənin sökülməsi planlaşdırılsa da, sonradan küçənin daha kiçik ölçülü yaradılmasına görə sökülməyə ehtiyac qalmamışdır.
1934-cü ildə kilsə Teatr muzeyinin tabeliyinə verilmişdir. Akakiy Paqava və İvan Yenikolopovun rəhbərlik etdiyi kommisiya kilsədən bütün dini yazı və elementlərin yığışdırılmasını və bəzi əlavə tikinti işlərinin həyata keçirilməsini tələb etmişdir.
1937-1990-cı illərdə, SSRİ ərazisindəki bir çox dini məbədlər kimi Noraşen kilsəsi də bağlı olmuşdur. Həmin dövrdə kilsə binasından kitab anbarı kimi istifadə olunmuşdur.
Mübahisə mövzusu
Gürcüstanın müstəqillik əldə etməsindən sonra Gürcü pravoslav kilsəsi, Noraşen kilsəsinin yaxınlıqdakı Sioni və Cvari Mama kilsələri ilə kompleks təşkil etdiyini və ilkin olaraq Gürcü pravoslav təriqətinə aid olduğunu bildirir. Buna görə də, Noraşen kilsəsi hazırda Erməni Həvari və Gürcü Pravoslav kilsələri arasında mübahisə obyektidir. Erməni mənbələri gürcülərin kilsədəki erməni dilli kitabələri dağıtmağa çalışdığını və gürcü yazılı qəbir daşları gətirdiyini iddia edirlər.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Kilsə, fasadları dekorativ tağlarla bəzədilmiş tipik günbəzli bazilika quruluşuna malikdir. Qərb fasadı üzərində açıq rotonda formalı zəng qülləsi yerləşir.
Kilsənin interyerləri Ovnatyan qardaşları tərəfindən çəkilmiş freskalarla bəzədilmişdir. Kilsənin həyətində Lida Tamaşyan, Katarine Pridonyan və Vardanyan ailəsinin bir neçə nümayəndəsi dəfn edilmişdir.
İstinadlar
- Натела Вачнадзе «Арсенишвили Д. И.: Эскизы к творческому портрету» Тбилиси: Изд-во Тбилисск. Ун-та, 1990
- Ghazinyan, Aris. . ArmeniaNow. 2016-03-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 aprel 2019.
Ədəbiyyat
- Архитектура Тбилиси / Квирквелия Т. Р. — М.: Стройиздат, 1984. — 311 с. — 17 500 экз.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tanri anasinin yukselisi kilsesi ve ya Norasen kilsesi gurc ნორაშენი erm Նորաշեն Tbiliside yerlesen Ermeni Hevari kilsesidir Kilse seherin Qedim seher rayonunda yerlesir Norasen kilsesinin sag terefinde Sioni kafedrali sag terefinde Cvaris Mama kilsesi bir qeder aralida ise Tbilisi sinaqoqu yerlesir Norasen kilsesigurc ნორაშენი erm Նորաշեն41 41 27 sm e 44 48 23 s u Olke GurcustanSeher TbilisiYerlesir TbilisiAidiyyati Ermeni Hevari kilsesiEsas tarixler 1650 1795 1808 1875 berpa ve yenidenqurma isleri aparilibTikilme tarixi 1790 1796Gunbezleri 1Veziyyeti fealiyyet gosterir Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiXV XIX esrler Hazirki kilsenin yerinde ilk mebed 1467 ci ilde Sadat adli bir nefer terefinden atasi heyat yoldasi ve usaqlarinin xatiresine insa edilmisdir 1650 ci illerde knyaz Xoca Nezerin sifarisi ile kilsede berpa ve yenidenqurma isleri aparilmisdir Hemin dovrde kilsenin gunbezi ustad Petros terefinden insa edilmisdir 1795 ci ilde kilse knyaz Bebutovun 1808 ci ilde Katolikos Nersesin gosterisi ile berpa edilmis 1875 ci ilde kilsede kicik temir isleri aparilmisdir Minas Medits terefinden tertib edilmis Tbilisideki ermeni kilselerinin tesviri adli siyahida Norasen kilsesi xatirlanmir SSRI dovrunde 1924 1925 ci illerde Kote Abxazi kucesinin insasi zamani kilsenin sokulmesi planlasdirilsa da sonradan kucenin daha kicik olculu yaradilmasina gore sokulmeye ehtiyac qalmamisdir 1934 cu ilde kilse Teatr muzeyinin tabeliyine verilmisdir Akakiy Paqava ve Ivan Yenikolopovun rehberlik etdiyi kommisiya kilseden butun dini yazi ve elementlerin yigisdirilmasini ve bezi elave tikinti islerinin heyata kecirilmesini teleb etmisdir 1937 1990 ci illerde SSRI erazisindeki bir cox dini mebedler kimi Norasen kilsesi de bagli olmusdur Hemin dovrde kilse binasindan kitab anbari kimi istifade olunmusdur Mubahise movzusu Gurcustanin musteqillik elde etmesinden sonra Gurcu pravoslav kilsesi Norasen kilsesinin yaxinliqdaki Sioni ve Cvari Mama kilseleri ile kompleks teskil etdiyini ve ilkin olaraq Gurcu pravoslav teriqetine aid oldugunu bildirir Buna gore de Norasen kilsesi hazirda Ermeni Hevari ve Gurcu Pravoslav kilseleri arasinda mubahise obyektidir Ermeni menbeleri gurculerin kilsedeki ermeni dilli kitabeleri dagitmaga calisdigini ve gurcu yazili qebir daslari getirdiyini iddia edirler Memarliq xususiyyetleriKilse fasadlari dekorativ taglarla bezedilmis tipik gunbezli bazilika qurulusuna malikdir Qerb fasadi uzerinde aciq rotonda formali zeng qullesi yerlesir Kilsenin interyerleri Ovnatyan qardaslari terefinden cekilmis freskalarla bezedilmisdir Kilsenin heyetinde Lida Tamasyan Katarine Pridonyan ve Vardanyan ailesinin bir nece numayendesi defn edilmisdir IstinadlarNatela Vachnadze Arsenishvili D I Eskizy k tvorcheskomu portretu Tbilisi Izd vo Tbilissk Un ta 1990 Ghazinyan Aris ArmeniaNow 2016 03 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 aprel 2019 EdebiyyatArhitektura Tbilisi Kvirkveliya T R M Strojizdat 1984 311 s 17 500 ekz