Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nizami itburnusu (lat. Rosa nisami) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin i̇tburnu cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Təhlükəli həddə yaxın olanlar" kateqoriyasına aiddir – NT. Azərbaycanın nadir, prioritet endemik növüdür. Regional IUCN Statusu: NT.
| Nizami itburnusu | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Nizami itburnusu | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| ||||
| ||||
Qısa morfoloji təsviri
Təbiətdə 110-190 sm hündürlükdə olan koldur. Tikanları bir formadadır və qaidə hissəsi genişdir. Yarpaqları tərs yumurtavarı və ya neştərşəkillidir. Yarpaqcıqlarının uzunluğu 3,5 sm-ə qə-dər, eni isə 2,5 sm-ə qədər ola bilir. Çiçək olan budaqlarda yarpaqlar uzunsov lansetşəkilli olub, enliləşmişdir. Bəzən bu yarpaqlar qulaqcıqlara malik olur. Çiçəkləri tək-tək, bəzən bir neçəsi bir yerdə toplanmışdır. Meyvəsi uzunsov olub 2-2,5 sm uzunluqda, 1,2-1,5 sm enində ola bilir, qırmızı rəngdədir.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
İyul-avqust aylarında çiçək açır və meyvə verir. Orta dağ qurşağında, dağ meşələrində bitir. Xalq təbabətində istifadə olunur.
Azərbaycanda yayılması
Lerik və Daşkəsən rayonları ərazisində təbii halda rast gəlinir. Kiçik Qafqazın şimal hissəsi (Göygöl rayonu — Yaldaşdağ; Gədəbəy rayonu), Naxçıvanın dağlıq hissəsi (Kükü, Biçənək kəndləri), Diabar (Kalaxan kəndi).
Bitdiyi yer
Orta dağ qurşaqlarının quru yamaclarında, meşə kənarlarında, kolluqlarda yayılmışdır.
Təbii ehtiyatı
Azərbaycanda dar bir arealda yayılmışdır.
Sayı və tendensiyası
Populyasiyanın təbii ehtiyatı azalır. Əhali tərəfindən həddindən artıq toplanılması azalma tendensiyasını artırır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Meyvələrin intensiv toplanması və iqlim.
İstinadlar
- The Plant List (ing.). 2010.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nizami itburnusu lat Rosa nisami bitkiler aleminin gulcicekliler destesinin gulciceyikimiler fesilesinin i tburnu cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Tehlukeli hedde yaxin olanlar kateqoriyasina aiddir NT Azerbaycanin nadir prioritet endemik novudur Regional IUCN Statusu NT Nizami itburnusuElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste GulciceklilerFesile GulciceyikimilerYarimfesile QizilgulkimilerTriba Cins ItburnuNov Nizami itburnusuBeynelxalq elmi adiRosa nisami Sosn 1944Seklin VikiAnbarda axtarisiQisa morfoloji tesviriTebietde 110 190 sm hundurlukde olan koldur Tikanlari bir formadadir ve qaide hissesi genisdir Yarpaqlari ters yumurtavari ve ya nestersekillidir Yarpaqciqlarinin uzunlugu 3 5 sm e qe der eni ise 2 5 sm e qeder ola bilir Cicek olan budaqlarda yarpaqlar uzunsov lansetsekilli olub enlilesmisdir Bezen bu yarpaqlar qulaqciqlara malik olur Cicekleri tek tek bezen bir necesi bir yerde toplanmisdir Meyvesi uzunsov olub 2 2 5 sm uzunluqda 1 2 1 5 sm eninde ola bilir qirmizi rengdedir Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriIyul avqust aylarinda cicek acir ve meyve verir Orta dag qursaginda dag meselerinde bitir Xalq tebabetinde istifade olunur Azerbaycanda yayilmasiLerik ve Daskesen rayonlari erazisinde tebii halda rast gelinir Kicik Qafqazin simal hissesi Goygol rayonu Yaldasdag Gedebey rayonu Naxcivanin dagliq hissesi Kuku Bicenek kendleri Diabar Kalaxan kendi Bitdiyi yerOrta dag qursaqlarinin quru yamaclarinda mese kenarlarinda kolluqlarda yayilmisdir Tebii ehtiyatiAzerbaycanda dar bir arealda yayilmisdir Sayi ve tendensiyasiPopulyasiyanin tebii ehtiyati azalir Ehali terefinden heddinden artiq toplanilmasi azalma tendensiyasini artirir Mehdudlasdirici amillerMeyvelerin intensiv toplanmasi ve iqlim IstinadlarThe Plant List ing 2010 Hemcinin bax