Ninotsminda kilsəsi — Abidə Gürcüstan Respublikasının Saqareco rayonunda yerləşmişdir. Bu kilsənin eksteryeri Möhrənis (Xocavənd rayonu) məbədini xatırladır, lakin burada apsidaların qövs formasında kənara çıxan hissəsi daha qabarıq əks etdirilmişdir.
Ninotsminda kilsəsi | |
---|---|
ნინოწმინდის მონასტერი | |
HGYO | |
Ölkə | |
Yerləşir | Saqareco bələdiyyəsi |
Tikilmə tarixi | VI əsr |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
A. L. Yakobson Ninotsminda məbədini xristian memarlığının ikinci mərhələsinə, daha konkret olaraq VI əsrə aid etmişdir. R. M. Ramişvili isə bu abidəni IV–V əsrlərə aid xristian məbədləri dairəsinə daxil olduğu qənaətinə gəlmişdir.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Dörd iri apsida arasında müvafiq olaraq 4 nisbətən kiçik apsida yerləşmişdir, lakin kiçik apsidalar iri apsidalardan alçaq olduğu üçün məbəd tetrakonx tipli abidələr sırasına aid edilmişdir. İnteryerin böyük bir hissəsi enli günbəzin altındadır. Məbədin divarlarının xaricə baxan səthi hamar olub, heç bir dekorativ ünsürlərə malik deyildir. Məbəd onun barabanında və dörd iri apsidasında yerləşmiş pəncərələr vasitəsilə yaxşı işıqlandırılmışdır. Xristian memarlığının ilk mərhələsində inşa edilmiş məbədlər, adətən, bəsit, zülmətə qərq olmuş, ətraf aləmdən mümkün qədər təcrid olunmuş, qapalı məbədlər idisə, ikinci mərhələdə ucaldılan məbədlər mürəkkəb quruluşlu və möhtəşəm idilər. Bunu nəzərə alan A. L. Yakobson Ninotsminda məbədini xristian memarlığının ikinci mərhələsinə, daha konkret olaraq VI əsrə aid etmişdir. R. M. Ramişvili isə bu abidəni IV–V əsrlərə aid xristian məbədləri dairəsinə daxil olduğu qənaətinə gəlmişdir.
Ninotsminda məbədinin divarının şimal-şərq küncündəki daşın üstünə həkk edilmiş 3 sətirdən ibarət naməlum yazı məşhur gürcü mütəxəssəsi A. Şanidze tərəfindən "alban dövlət biriyinin tərkibinə daxil olmuş, gürcülərdən şərqdə, qonşuluqda yaşamış, gürcülər tərəfindən "er" adlandırılan xalqın dilinə" aid edilmişdir. D. L. Musxelişvili həmin yazını bu ərazidə qeyri-gürcü mənsubiyyətli əhalinin məskunlaşdığını sübut edən bir dəlil kimi dəyərləndirərək, onu alban mənşəli suc qəbiləsi ilə əlaqələndirməyin mümkün olması barədə bir fərziyyə irəli sürür. K. V. Trever Saqareco rayonunun ərazisinin tarixi Albaniyaya məxsus olmasını nəzərə alaraq Ninotsminda yazılarının alban mənşəli olduğunu güman etmişdir.
Həmçinin bax
Ədəbiyyat
- Xəlilov M. C., Albaniyanın Xristian Abidələri (IV–X əsrlər). Bakı — 2011, s.341
- Яакобсон А.Л., Закономерности в развитии средне вековой архитектуры. Ленинград: Наука, 1985
- Рамишвили Р.М. Грузия в епоху раннего средневековья (IV–VIII вв) (rus). Москва: Наука. 2003. 403.
- Тревер К.В. Очерки по истории и культуре Кавказской Албани (IV–VII в.н.э). Москва: 1959
- Мусхелишвили Д.Л., Из исторической географии Восточной Грузии (Шаки и Гогарена).Тбилиси: Мецниереба, 1982
İstinadlar
- Xəlilov M.C. Albaniyanın Xristian Abidələri (IV-X əsrlər) (az.). Bakı: AFPoliqrAF. 2011. 185–186.
- Яакобсон А.Л. Закономерности в развитии средне вековой архитектуры (rus). Ленинград: Наука. 1985. 48.
- Рамишвили Р.М. Грузия в епоху раннего средневековья (IV-VIII вв) (rus). Москва: Наука. 2003. 403.
- Тревер К.В. Очерки по истории и культуре Кавказской Албани (IV-VII в.н.э) (rus). Москва. 1959. 338.
- Мусхелишвили Д.Л. Из исторической географии Восточной Грузии (Шаки и Гогарена) (rus). Тбилиси. 1982. 23.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ninotsminda kilsesi Abide Gurcustan Respublikasinin Saqareco rayonunda yerlesmisdir Bu kilsenin eksteryeri Mohrenis Xocavend rayonu mebedini xatirladir lakin burada apsidalarin qovs formasinda kenara cixan hissesi daha qabariq eks etdirilmisdir Ninotsminda kilsesiნინოწმინდის მონასტერი41 44 12 sm e 45 17 52 s u H G Y OOlke GurcustanYerlesir Saqareco belediyyesiTikilme tarixi VI esrNinotsminda Cathedral plan Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiA L Yakobson Ninotsminda mebedini xristian memarliginin ikinci merhelesine daha konkret olaraq VI esre aid etmisdir R M Ramisvili ise bu abideni IV V esrlere aid xristian mebedleri dairesine daxil oldugu qenaetine gelmisdir Memarliq xususiyyetleriDord iri apsida arasinda muvafiq olaraq 4 nisbeten kicik apsida yerlesmisdir lakin kicik apsidalar iri apsidalardan alcaq oldugu ucun mebed tetrakonx tipli abideler sirasina aid edilmisdir Interyerin boyuk bir hissesi enli gunbezin altindadir Mebedin divarlarinin xarice baxan sethi hamar olub hec bir dekorativ unsurlere malik deyildir Mebed onun barabaninda ve dord iri apsidasinda yerlesmis pencereler vasitesile yaxsi isiqlandirilmisdir Xristian memarliginin ilk merhelesinde insa edilmis mebedler adeten besit zulmete qerq olmus etraf alemden mumkun qeder tecrid olunmus qapali mebedler idise ikinci merhelede ucaldilan mebedler murekkeb quruluslu ve mohtesem idiler Bunu nezere alan A L Yakobson Ninotsminda mebedini xristian memarliginin ikinci merhelesine daha konkret olaraq VI esre aid etmisdir R M Ramisvili ise bu abideni IV V esrlere aid xristian mebedleri dairesine daxil oldugu qenaetine gelmisdir Ninotsminda mebedinin divarinin simal serq kuncundeki dasin ustune hekk edilmis 3 setirden ibaret namelum yazi meshur gurcu mutexessesi A Sanidze terefinden alban dovlet biriyinin terkibine daxil olmus gurculerden serqde qonsuluqda yasamis gurculer terefinden er adlandirilan xalqin diline aid edilmisdir D L Musxelisvili hemin yazini bu erazide qeyri gurcu mensubiyyetli ehalinin meskunlasdigini subut eden bir delil kimi deyerlendirerek onu alban menseli suc qebilesi ile elaqelendirmeyin mumkun olmasi barede bir ferziyye ireli surur K V Trever Saqareco rayonunun erazisinin tarixi Albaniyaya mexsus olmasini nezere alaraq Ninotsminda yazilarinin alban menseli oldugunu guman etmisdir Hemcinin baxQurcaani kilsesi Poxoraulebi kilsesiEdebiyyatXelilov M C Albaniyanin Xristian Abideleri IV X esrler Baki 2011 s 341 Yaakobson A L Zakonomernosti v razvitii sredne vekovoj arhitektury Leningrad Nauka 1985 Ramishvili R M Gruziya v epohu rannego srednevekovya IV VIII vv rus Moskva Nauka 2003 403 Trever K V Ocherki po istorii i kulture Kavkazskoj Albani IV VII v n e Moskva 1959 Mushelishvili D L Iz istoricheskoj geografii Vostochnoj Gruzii Shaki i Gogarena Tbilisi Mecniereba 1982IstinadlarXelilov M C Albaniyanin Xristian Abideleri IV X esrler az Baki AFPoliqrAF 2011 185 186 Yaakobson A L Zakonomernosti v razvitii sredne vekovoj arhitektury rus Leningrad Nauka 1985 48 Ramishvili R M Gruziya v epohu rannego srednevekovya IV VIII vv rus Moskva Nauka 2003 403 Trever K V Ocherki po istorii i kulture Kavkazskoj Albani IV VII v n e rus Moskva 1959 338 Mushelishvili D L Iz istoricheskoj geografii Vostochnoj Gruzii Shaki i Gogarena rus Tbilisi 1982 23