Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nineviya (akkad. Ninwe; ܢܸܢܘܵܐ; ivr. נינוה, Nīnewē; yun. Νινευη; lat. Nineve; ərəb. نينوى, Naīnuwa)—Assuriya dövlətinin paytaxtı.
| Nineviya | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Ləğv olunub | e.ə. 612 |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mənası
"Aslanlar yuvası" və "qan şəhəri" — Assuriya (Aşşur) imperiyasının paytaxtı Nineviyanı belə adlandırırdılar.
Tarixi
Assuriyanın Paytaxtı Nineviya idi. Assuriya Mesopotamiyanı, Suriyanı, Fələstin və Misiri işğal etdi, bütün Ön Asiyanı hakimiyyəti altında birləşdirdi. E.ə. VII əsrdə Assuriyanın düşmənləri olan Babil və Midiya ona qarşı birləşdilər. Onlar e.ə. 612-ci ildə Ninveiya şəhərini tutub dağıtdılar, e.ə. 605-ci ildə Karxemiş qalasını ələ keçirdilər. Assuriyanın varlığına son qoyuldu. Onun ərazisi Midiya və Babil padşahlıqları arasında bölüşdürüldü. Qədim Assuriyanın ərazisində icmalar mövcud olmuşdur. Bunlardan ən irisi Aşşur şəhər icması idi. Aşşur icmasının əhalisi əkinçilik və maldarlıqla məşğul olurdu. Aşşur eyni zamanda geniş ticarət aparırdı, Anadoludakı Kaniş beynəlxalq ticarət mərkəzi ilə əlaqə saxlayırdı. Aşşur icmasında ticarətin inkişafı ilə bağlı olaraq sənətkarlığın müxtəlif sahələri ilə məşğul olurdular. Aşşur icması sənətkarlıq əşyaları və müxtəlif metallardan ibarət xammal ilə alış-veriş edirdi. Aşşurdan qərbə ticarət yolu keçirdi və yolun son məntəqəsi Kaniş ticarət məntəqəsi idi. Burada Aşşura tabe olan ticarət məhəllələri vardı. Aşşur icması şərqə gedən ticarət yolunun əsas məntəqəsi idi. Bu şəhərdə müxtəlif mənşəli əhali mal mübadiləsi və alış-veriş edirdi. Aşşur şimala və şərqə gedən ticarət yollarını da nəzarətdə saxlayırdı. Assuriyanın ərazisində ixtisaslaşmış ticarət icmaları mövcud idi. Aşşurdan başqa, Arrapha şəhər icmasında da ticarət icması mövqe qazanmışdı. İcmalar arasında əmək bölgüsü vardı. Dəmirçi, dülgər, toxucu, dulusçu və s. peşələr üzrə ixtisaslaşmış ticarət icmaları fəaliyyət göstərirdi. İxtisaslaşmış ticarət icmaları bilavasitə bazarla bağlı idi. Lakin mövcud olan ev icmaları bazar ticarət münasibətlərinin inkişafını ləngidirdi.Burada böyük bir gil kitabələr kitabxanası var idi.Bunu Aşşurbanipal adlı Aşşur hökmdarı yaratmışdı.Daha sonralar (e.ə.612-ci il) Babil və Midiya müttəfiq olaraq Ninevanı tutdular.Sonra isə Assuriya süqut etdi.Torpağı isə Babil və Midiya arasında bölüşdürüldü.
Nineva - Dəclə çayının qərb sahilinə qurulmuş və Aşşur Dövlətinə paytaxtlıq etmiş qədim şəhəridir. Dövrümüzdə Mosul şəhərinin ərazisindədir. "Aslanlar yuvası" olaraq da adlandırılır.
1847-ci ildə həyata keçirilən ilk arxeoloji qazıntıların ardından, ingilis, amerikalı, iraqlı və başqa millətlərdən olan bəzi araşdırmaçılar qazıntılara davam etmişlər. Bu qazıntılara verilən əhəmiyyət isə, bölgədə miladdan əvvəl yer almış olan Mesopotamiya sivilizasiyalarından və orada tapılmış olan Babil və Aşşur mədəniyyətlərindən qaynaqlanmaqdadır. Nineva, Aşşur dövlətinin mərkəzi olmuşdur. Şəhəri quran Nineva və ya Ninos, 52 il boyunca Aşşurlara hökmdarlıq etmişdir. Aşşur dövləti tarix səhnəsində təxminən olaraq 1300 il mövcud olmuşdur.
Aşşur hökmdarı Sartnabal Kərkük şəhərini inşa etdirmişdir. E.ə. 800-ci ildə şəhərə Kerhsuluh adını da özü vermişdir. Keldanis dilində Kerhi sözü şəhər mənasını verməkdədir. "Suluh" sözü isə Sartnabalın əsl adını işarə etməkdədir. Aşşurların ardından Kərkük və ətrafına hakim olan Babil dövləti, hökmdarlığını uzun müddət sürdürə bilməmiş, Kərkük və ətrafına axınlar edən farslılar, zaman içində bölgədə söz sahibi olmuşdular. Mosul və ətrafı irəliləyən zaman içində Makedoniyalı İsgəndərin bölgəni fəth ilə təkrar hakimiyyət dəyişdirmişdir. Xristian axınları ilə dini olaraq da dəyişmə göstərən bölgədə, Mosul şəhəri Ninevanın da yerini almağa başlamışdır.
Nineva xalqı dövrünün sivilizasiyalarını təsir göstərən bir cəmiyyət olmuşdur. Müsəlmanlığın müqəddəs kitabı olan Quranı Kərimdə də adı keçən Yunus Peyğəmbər, Nineva şəhərində anadan olmuşdur. Nineva adının tarix səhnəsində ön plana çıxmasının bir başqa səbəbi isə, dünyanın 7 möcüzəsindən biri olaraq qəbul edilən Babilin Asma Bağları ilə birlikdə xatırlanmasıdır. Bəzi mənbələrə görə Ninevadakı bağçaların və su yollarının Babilin Asma Bağlarındən ilhamlandığı qəbul edilsə də, bəzi mənbələrə görə də əslində heç vaxt mövcud olmayan Babilin Asma Bağları əslində Ninevadakı bağçaların özüdür.
İstinadlar
- İncildə vurğu bu adın sonuncu hecasına düşür.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-10-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-01-27.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nineviya akkad Ninwe ܢ ܢܘ ܐ ivr נינוה Ninewe yun Nineyh lat Nineve ereb نينوى Nainuwa Assuriya dovletinin paytaxti Nineviya36 22 00 sm e 43 09 00 s u Olke IraqTarixi ve cografiyasiLegv olunub e e 612Xeriteni goster gizle Nineviya Vikianbarda elaqeli mediafayllarMenasi Aslanlar yuvasi ve qan seheri Assuriya Assur imperiyasinin paytaxti Nineviyani bele adlandirirdilar TarixiAssuriyanin Paytaxti Nineviya idi Assuriya Mesopotamiyani Suriyani Felestin ve Misiri isgal etdi butun On Asiyani hakimiyyeti altinda birlesdirdi E e VII esrde Assuriyanin dusmenleri olan Babil ve Midiya ona qarsi birlesdiler Onlar e e 612 ci ilde Ninveiya seherini tutub dagitdilar e e 605 ci ilde Karxemis qalasini ele kecirdiler Assuriyanin varligina son qoyuldu Onun erazisi Midiya ve Babil padsahliqlari arasinda bolusduruldu Qedim Assuriyanin erazisinde icmalar movcud olmusdur Bunlardan en irisi Assur seher icmasi idi Assur icmasinin ehalisi ekincilik ve maldarliqla mesgul olurdu Assur eyni zamanda genis ticaret aparirdi Anadoludaki Kanis beynelxalq ticaret merkezi ile elaqe saxlayirdi Assur icmasinda ticaretin inkisafi ile bagli olaraq senetkarligin muxtelif saheleri ile mesgul olurdular Assur icmasi senetkarliq esyalari ve muxtelif metallardan ibaret xammal ile alis veris edirdi Assurdan qerbe ticaret yolu kecirdi ve yolun son menteqesi Kanis ticaret menteqesi idi Burada Assura tabe olan ticaret mehelleleri vardi Assur icmasi serqe geden ticaret yolunun esas menteqesi idi Bu seherde muxtelif menseli ehali mal mubadilesi ve alis veris edirdi Assur simala ve serqe geden ticaret yollarini da nezaretde saxlayirdi Assuriyanin erazisinde ixtisaslasmis ticaret icmalari movcud idi Assurdan basqa Arrapha seher icmasinda da ticaret icmasi movqe qazanmisdi Icmalar arasinda emek bolgusu vardi Demirci dulger toxucu duluscu ve s peseler uzre ixtisaslasmis ticaret icmalari fealiyyet gosterirdi Ixtisaslasmis ticaret icmalari bilavasite bazarla bagli idi Lakin movcud olan ev icmalari bazar ticaret munasibetlerinin inkisafini lengidirdi Burada boyuk bir gil kitabeler kitabxanasi var idi Bunu Assurbanipal adli Assur hokmdari yaratmisdi Daha sonralar e e 612 ci il Babil ve Midiya muttefiq olaraq Ninevani tutdular Sonra ise Assuriya suqut etdi Torpagi ise Babil ve Midiya arasinda bolusduruldu Nineviyanin yeni berpa olunmus qapisi Nineva Decle cayinin qerb sahiline qurulmus ve Assur Dovletine paytaxtliq etmis qedim seheridir Dovrumuzde Mosul seherinin erazisindedir Aslanlar yuvasi olaraq da adlandirilir 1847 ci ilde heyata kecirilen ilk arxeoloji qazintilarin ardindan ingilis amerikali iraqli ve basqa milletlerden olan bezi arasdirmacilar qazintilara davam etmisler Bu qazintilara verilen ehemiyyet ise bolgede miladdan evvel yer almis olan Mesopotamiya sivilizasiyalarindan ve orada tapilmis olan Babil ve Assur medeniyyetlerinden qaynaqlanmaqdadir Nineva Assur dovletinin merkezi olmusdur Seheri quran Nineva ve ya Ninos 52 il boyunca Assurlara hokmdarliq etmisdir Assur dovleti tarix sehnesinde texminen olaraq 1300 il movcud olmusdur Assur hokmdari Sartnabal Kerkuk seherini insa etdirmisdir E e 800 ci ilde sehere Kerhsuluh adini da ozu vermisdir Keldanis dilinde Kerhi sozu seher menasini vermekdedir Suluh sozu ise Sartnabalin esl adini isare etmekdedir Assurlarin ardindan Kerkuk ve etrafina hakim olan Babil dovleti hokmdarligini uzun muddet surdure bilmemis Kerkuk ve etrafina axinlar eden farslilar zaman icinde bolgede soz sahibi olmusdular Mosul ve etrafi irelileyen zaman icinde Makedoniyali Isgenderin bolgeni feth ile tekrar hakimiyyet deyisdirmisdir Xristian axinlari ile dini olaraq da deyisme gosteren bolgede Mosul seheri Ninevanin da yerini almaga baslamisdir Nineva xalqi dovrunun sivilizasiyalarini tesir gosteren bir cemiyyet olmusdur Muselmanligin muqeddes kitabi olan Qurani Kerimde de adi kecen Yunus Peygember Nineva seherinde anadan olmusdur Nineva adinin tarix sehnesinde on plana cixmasinin bir basqa sebebi ise dunyanin 7 mocuzesinden biri olaraq qebul edilen Babilin Asma Baglari ile birlikde xatirlanmasidir Bezi menbelere gore Ninevadaki bagcalarin ve su yollarinin Babilin Asma Baglarinden ilhamlandigi qebul edilse de bezi menbelere gore de eslinde hec vaxt movcud olmayan Babilin Asma Baglari eslinde Ninevadaki bagcalarin ozudur IstinadlarIncilde vurgu bu adin sonuncu hecasina dusur Arxivlenmis suret 2021 10 19 tarixinde Istifade tarixi 2018 01 27 Hemcinin baxAssuriya