Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nikeya İmperiyası — IV Xaçlı yürüşü dövründə səlibçilərin 1204-cü ildə Konstantinopolu ələ keçirib burada Latın imperiyasını qurması ilə ona qarşı qurulan ortodoks, yunan dilli Bizanslı əsilzadələrin Egey dənizi sahillərində qurduqları ən böyük imperiya Nikeya imperiyası idi. İmperiya 1204–1261-ci illərdə mövcud olmuşdur. Paytaxtı Nikeya (İznik) şəhəri idi.
| imperiya | |
| Nikeya imperiyası | |
|---|---|
| Βασίλειον τῆς Νίκαια | |
 Bizans imperiyası, Nikeya imperiyası, Trabzon imperiyası və sərhədləri (dəqiq deyildir) | |
| | |
| Paytaxt | Nikeya[d] |
| Rəsmi dilləri | yunan |
| İdarəetmə forması | monarxiya |
| İmperator | |
| • 1204 — 1222 | |
| • 1222 — 1254 | |
| • 1254 — 1258 | |
| • 1258 — 1261 | və |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yaranması və I Teodor Laskaris
Nikeya imperiyası ilə eyni zamanda Bizans torpaqlarında digər müstəqil və vassal dövlətlər yaranmışdır. Bu dövlətlər aşağıdakılardır:
- Adriatik dənizi sahillərində, ilk zamanlar indiki Şimali Yunanıstanı və Albaniyanı əhatə edən və sonralar Makedoniya və Qərbi Trakiyanı ələ keçirən . Despotluğun mərkəzi Arta şəhəri idi. Qurucu Mixail Komnenos Dukas idi
- Anadolunun Qara dənizin şərq sahillərini əhatə edən mərkəzi Trabzon şəhəri olan Trabzon imperiyası. Trabzon imperiyasını Gürcü çarlarından dəstək alan David Komnenos və Aleksios Komnenos qardaşları tərəfindən qurulmuşdur.
- Bitinyada (Kiçik Asiya yarımadasının şərqi) I Teodor Laskaris tərəfindən qurulan və mərkəzi İznik (Nikeya) olan Nikeya imperiyası.
- Frank dövlətinin vassallığında olan
- Açeya düklüyü
- Ədirnə, Şərqi Trakiya və Yunanıstanın bəzi mühüm dəniz limanları qatılmışdı.
Nikeya imperiyasının qurucusu I Teodor Laskaris 1204-cü ildə Bizans imperatoru seçilən V Aleksis Dukas Murtzuposun yeznəsi idi. 1204-cü ildə ailəsi ilə bərabər Nikeya şəhərinə qaçmışdı və burada dövlətini qurmuşdur. I Teodor Laskaris 1204-cü ildə keçmiş Manyasda Latın imperiyası ordusu ilə döyüşdə məğlub olmuş və Bursa şəhərinədək Şərqi Mərmərə sahillərini Latın imperiyasının tərkibinə qatılmışdır. Lakin Latın imperiyası bu qələbədən yararlana bilmədilər. Belə ki, bolqarların və Trakiya əhalisinin üsyanına kömək məqsədi ilə gələn Bolqar çarı Kaloyanın ordusu Trakiyaya qədər irəliləmişdir. 1205-ci ildə Ədirnə döyüşündə Latın imperatoru I Baodin bolqarlara əsir düşmüşdü. Bundan istifadə edən I Teodor Laskaris Mərmərə dənizi sahillərini təkrar ələ keçirmişdir və Latın imperiyasının əlində sadəcə Karabiga qalmışdır. 1204-cü ildən başlayan və 1214-cü ilə qədər davam edən Latın imperiyası ilə olan çəkişmələrin nəticəsində İzmirdə sülh müqaviləsi bağlandı. Müqaviləyə görə Latın imperiyasının ələ keçirdiyi Edremitin şimalındakı Şimal-Qərbi Anadolu Latın imperiyasının, Cənubi Mərmərə sahilləridə daxil olmaqla Səlcuq dövləti sərhədlərinə qədər olan Şimal-Qərbi Anadolu Nikeyanın torpaqları kimi tanınmışdır. I Teodor Laskaris 1219-cu ildə Latın imperatoriçəsi Yolandanın kiçik qızı Maria ilə evlənməklə Nikeya-Latın münasibətlərini yumlaştmışdır. I Teodor Laskaris dövründə Nikeya imperiyası qurulmuş və paytaxt Nikeya şəhəri bizans mədəniyyətinin yeni mərkəzinə çevrilmişdi.
Yüksəlişi
1224-cü ildə latınlar tərəfindən idarə edilən Selanik krallığının Epir despotluğu tərəfindən işğal edildi. Lakin 1230-cu ildə Epir despotluğu bolqarlar tərəfindən işğal edildi. Beləliklə hərbi gücü zəif olan Trabzon imperiyasının yanında ən güclü bizans soylu dövlət Nikeya qaldı. III Yoanis tərəfindən ölkənin sərhədləri Egey dənizi sahilləri istiqamətində genişləndirməyə başlamışdı. 1235-ci ildə III Yoanis Bolqar Çarı ilə ittifaq bağlayaraq nüfuzunu Selanik və Epir üstünədə keçirtdi. III Yoanis, 1245-ci ildə Elxanilər dövlətinin orduları Anadolu Səlcuqlu dövlətini Kösədağ savaşında məğlub etməsi və Anadoluya tərəf irəliləməsindən qorxmaqla bərabər Səlcuqluların zəifləməsindən rahatlanmışdı.
1245-ci ildə III Yoanis Müqəddəs Roma German imperatoru II Federikin qızı Heunstaufenli II Konstans ilə evlənərək bu ölkə ilə münasibətləri yaxşılaşdırdı. 1248-ci ildə bolqarları məğlub edib Latın imperiyasını mühasirəyə almağa başladı. 1254-cü ilə qədər Latın imperiyası torpaqlarını öz ölkəsinə qatmağa davam etdi. 1254-cü ildə hakimiyyətə II Teodor Laskaris gəldi. II Teodor bolqarların Trakiyaya hücumunun qarşısını aldı. 1258-ci ildə Epir əhalisi Sicilyalı Manfreddən dəstək alaraq üsyan qaldırdı. Eyni ildə II Teodor vəfat etdi. Yerinə varisi IV Yoanis Laskaris keçdi. Ancaq IV Yoanis uşaq olduğundan hakimiyyəti general Mixail Palaiologosun rəhbərliyi ilə qurulmuş Naiblər Qurumu ələ keçirdi. Nikeya ordusu 1259-cu ildə Balkanlarda Pelagoa döyüşündə birləşmiş Manfred, Epir Despotluğu və Açea düklüyü ordularını məğlub etdi.
Nikeya ordusu
Konstantinopolda latınlar, Trabzonda komnenlər, Konyada səlcuqlular tərəfindən əhatələnmiş bir ərazidə yaranmış Nikeya imperiyası yaranması çox mürəkkəb bir dövrü əhatə edir. Ancaq I Teodor Laskarisin sağlam təməllər üzərində qurduğu bu dövlət III Yoanisin dövründə bölgənin ən güclü imperiyasına çevrilmişdi. I Teodor Laskaris ölkəni dörd yandan mühafizə etmək üçün bizans soylu əsgərlərdən əlavə çoxu alman, türk, erməni və latın soylu pullu əsgərlərdən bir ordu qurdu. Digər millətlərdən olan əsgərlərin çoxluğundan rahatsız olan I Teodor yerli əsgərlərin sayını artırmaq istəsə də heç bir nəticə əldə etməmişdi. Ordu komandanlığı çox zaman imperatorun yaxın adamlarında olsa da 1211–1212-ci illərdəki yürüşlərdə imperator I Teodor Laskaris orduya birbaşa özü rəhbərlik edirdi. Hakimiyyətinin sonlarına yaxın Megas Domestikos vəzifəsinə yenidən təsis etdi. İlk vəzifəyə təyin edilən isə Andronik Palaliologos idi. Megas domestikos, imperiyada ordunun quruluşu və idarəolunmasına məsul olan ən yüksək rütbəli şəxs sayılırdı. Andronikin ölümündən sonra bu vəzifə digər generallar arasında bölüşdürüldü. III Yoanisin dövründə Nikeya ordusunda digər yüksək vəzifə Megas Konostaulos idi. Megas Konostaulos Nikeya ordusunda xidmət çəkən pullu latın əsgərlərin komandiri idi. Bu vəzifə son imperator Mixail Palaiologosa verilmişdi. II Teodor Anadoludaki orduya Karyanitesi, Avropadaki orduya isə Yoanis Angelosu rəhbər təyin etdi. II Teodorun dövründə Megas Stratopedarkhes və Megas Arkhon kimi daha iki vəzifə təsis edildi. Megas Stratopedarkhes ordunun qidalanmasını və digər ehtiyaclarını təmin etməli idi. 1255-ci ildə Georgios Mouzalon bu vəzifəyə təyin edildi. Megas Arkhon isə imperator mühafizə dəstəsinin komandiri idi. Bu vəzifəyə təyin edilən ilk şəxs Konstatin Margarites idi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- . 2021-02-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-28.
- "- Türkçe Vikipedi — İznik İmparatorluğu". 2022-06-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-10.
- (PDF). 2013-08-06 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-10.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nikeya Imperiyasi IV Xacli yurusu dovrunde selibcilerin 1204 cu ilde Konstantinopolu ele kecirib burada Latin imperiyasini qurmasi ile ona qarsi qurulan ortodoks yunan dilli Bizansli esilzadelerin Egey denizi sahillerinde qurduqlari en boyuk imperiya Nikeya imperiyasi idi Imperiya 1204 1261 ci illerde movcud olmusdur Paytaxti Nikeya Iznik seheri idi imperiyaNikeya imperiyasiBasileion tῆs NikaiaBizans imperiyasi Nikeya imperiyasi Trabzon imperiyasi ve serhedleri deqiq deyildir 1204 1261Paytaxt Nikeya d Resmi dilleri yunanIdareetme formasi monarxiyaImperator 1204 1222 1222 1254 1254 1258 1258 1261 ve Vikianbarda elaqeli mediafayllarYaranmasi ve I Teodor LaskarisNikeya imperiyasi ile eyni zamanda Bizans torpaqlarinda diger musteqil ve vassal dovletler yaranmisdir Bu dovletler asagidakilardir Adriatik denizi sahillerinde ilk zamanlar indiki Simali Yunanistani ve Albaniyani ehate eden ve sonralar Makedoniya ve Qerbi Trakiyani ele keciren Despotlugun merkezi Arta seheri idi Qurucu Mixail Komnenos Dukas idi Anadolunun Qara denizin serq sahillerini ehate eden merkezi Trabzon seheri olan Trabzon imperiyasi Trabzon imperiyasini Gurcu carlarindan destek alan David Komnenos ve Aleksios Komnenos qardaslari terefinden qurulmusdur Bitinyada Kicik Asiya yarimadasinin serqi I Teodor Laskaris terefinden qurulan ve merkezi Iznik Nikeya olan Nikeya imperiyasi Frank dovletinin vassalliginda olan Aceya dukluyu Edirne Serqi Trakiya ve Yunanistanin bezi muhum deniz limanlari qatilmisdi Nikeya imperiyasinin qurucusu I Teodor Laskaris 1204 cu ilde Bizans imperatoru secilen V Aleksis Dukas Murtzuposun yeznesi idi 1204 cu ilde ailesi ile beraber Nikeya seherine qacmisdi ve burada dovletini qurmusdur I Teodor Laskaris 1204 cu ilde kecmis Manyasda Latin imperiyasi ordusu ile doyusde meglub olmus ve Bursa seherinedek Serqi Mermere sahillerini Latin imperiyasinin terkibine qatilmisdir Lakin Latin imperiyasi bu qelebeden yararlana bilmediler Bele ki bolqarlarin ve Trakiya ehalisinin usyanina komek meqsedi ile gelen Bolqar cari Kaloyanin ordusu Trakiyaya qeder irelilemisdir 1205 ci ilde Edirne doyusunde Latin imperatoru I Baodin bolqarlara esir dusmusdu Bundan istifade eden I Teodor Laskaris Mermere denizi sahillerini tekrar ele kecirmisdir ve Latin imperiyasinin elinde sadece Karabiga qalmisdir 1204 cu ilden baslayan ve 1214 cu ile qeder davam eden Latin imperiyasi ile olan cekismelerin neticesinde Izmirde sulh muqavilesi baglandi Muqavileye gore Latin imperiyasinin ele kecirdiyi Edremitin simalindaki Simal Qerbi Anadolu Latin imperiyasinin Cenubi Mermere sahilleride daxil olmaqla Selcuq dovleti serhedlerine qeder olan Simal Qerbi Anadolu Nikeyanin torpaqlari kimi taninmisdir I Teodor Laskaris 1219 cu ilde Latin imperatoricesi Yolandanin kicik qizi Maria ile evlenmekle Nikeya Latin munasibetlerini yumlastmisdir I Teodor Laskaris dovrunde Nikeya imperiyasi qurulmus ve paytaxt Nikeya seheri bizans medeniyyetinin yeni merkezine cevrilmisdi Yukselisi1224 cu ilde latinlar terefinden idare edilen Selanik kralliginin Epir despotlugu terefinden isgal edildi Lakin 1230 cu ilde Epir despotlugu bolqarlar terefinden isgal edildi Belelikle herbi gucu zeif olan Trabzon imperiyasinin yaninda en guclu bizans soylu dovlet Nikeya qaldi III Yoanis terefinden olkenin serhedleri Egey denizi sahilleri istiqametinde genislendirmeye baslamisdi 1235 ci ilde III Yoanis Bolqar Cari ile ittifaq baglayaraq nufuzunu Selanik ve Epir ustunede kecirtdi III Yoanis 1245 ci ilde Elxaniler dovletinin ordulari Anadolu Selcuqlu dovletini Kosedag savasinda meglub etmesi ve Anadoluya teref irelilemesinden qorxmaqla beraber Selcuqlularin zeiflemesinden rahatlanmisdi 1245 ci ilde III Yoanis Muqeddes Roma German imperatoru II Federikin qizi Heunstaufenli II Konstans ile evlenerek bu olke ile munasibetleri yaxsilasdirdi 1248 ci ilde bolqarlari meglub edib Latin imperiyasini muhasireye almaga basladi 1254 cu ile qeder Latin imperiyasi torpaqlarini oz olkesine qatmaga davam etdi 1254 cu ilde hakimiyyete II Teodor Laskaris geldi II Teodor bolqarlarin Trakiyaya hucumunun qarsisini aldi 1258 ci ilde Epir ehalisi Sicilyali Manfredden destek alaraq usyan qaldirdi Eyni ilde II Teodor vefat etdi Yerine varisi IV Yoanis Laskaris kecdi Ancaq IV Yoanis usaq oldugundan hakimiyyeti general Mixail Palaiologosun rehberliyi ile qurulmus Naibler Qurumu ele kecirdi Nikeya ordusu 1259 cu ilde Balkanlarda Pelagoa doyusunde birlesmis Manfred Epir Despotlugu ve Acea dukluyu ordularini meglub etdi Nikeya ordusuKonstantinopolda latinlar Trabzonda komnenler Konyada selcuqlular terefinden ehatelenmis bir erazide yaranmis Nikeya imperiyasi yaranmasi cox murekkeb bir dovru ehate edir Ancaq I Teodor Laskarisin saglam temeller uzerinde qurdugu bu dovlet III Yoanisin dovrunde bolgenin en guclu imperiyasina cevrilmisdi I Teodor Laskaris olkeni dord yandan muhafize etmek ucun bizans soylu esgerlerden elave coxu alman turk ermeni ve latin soylu pullu esgerlerden bir ordu qurdu Diger milletlerden olan esgerlerin coxlugundan rahatsiz olan I Teodor yerli esgerlerin sayini artirmaq istese de hec bir netice elde etmemisdi Ordu komandanligi cox zaman imperatorun yaxin adamlarinda olsa da 1211 1212 ci illerdeki yuruslerde imperator I Teodor Laskaris orduya birbasa ozu rehberlik edirdi Hakimiyyetinin sonlarina yaxin Megas Domestikos vezifesine yeniden tesis etdi Ilk vezifeye teyin edilen ise Andronik Palaliologos idi Megas domestikos imperiyada ordunun qurulusu ve idareolunmasina mesul olan en yuksek rutbeli sexs sayilirdi Andronikin olumunden sonra bu vezife diger generallar arasinda bolusduruldu III Yoanisin dovrunde Nikeya ordusunda diger yuksek vezife Megas Konostaulos idi Megas Konostaulos Nikeya ordusunda xidmet ceken pullu latin esgerlerin komandiri idi Bu vezife son imperator Mixail Palaiologosa verilmisdi II Teodor Anadoludaki orduya Karyanitesi Avropadaki orduya ise Yoanis Angelosu rehber teyin etdi II Teodorun dovrunde Megas Stratopedarkhes ve Megas Arkhon kimi daha iki vezife tesis edildi Megas Stratopedarkhes ordunun qidalanmasini ve diger ehtiyaclarini temin etmeli idi 1255 ci ilde Georgios Mouzalon bu vezifeye teyin edildi Megas Arkhon ise imperator muhafize destesinin komandiri idi Bu vezifeye teyin edilen ilk sexs Konstatin Margarites idi Hemcinin baxTrabzon imperiyasi Bizans imperiyasi Selib yurusleriIstinadlar 2021 02 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 04 28 Turkce Vikipedi Iznik Imparatorlugu 2022 06 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 10 PDF 2013 08 06 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 10