Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki və ya bölmədəki məlumatlar köhnədir. |
Nabukko Vest qaz kəməri — Xəzər bölgəsi və Orta Şərq təbii qaz ehtiyatlarını Avropa bazarlarına çatdırmağı nəzərdə tutan layihəsi. Kəmərin Türkiyə-Bolqarıstan sərhəddindən Avstriyanın qəsəbəsinə kimi çəkilməsi nəzərdə tutulub. Boru kəmərinin çəkilməsinin məqsədi Avropanın Rusiyadan qaz alışında asılılığını azaltmaqdır. Layihə Avropa Birliyi ölkələri və ABŞ tərəfindən dəstəklənir və Rusiyanın Qazprom şirkətinin həyata keçirmək istədiyi layihəsinə rəqib qismində görülür. Lakin bəzi ekspertlər boru kəməri üçün lazım olan miqdarda təbii qaz ehtiyatlarının olmadığından ehtiyat edirlər. Layihənin əsas xammal tədarükçüsünün Azərbaycan, Türkmənistan və Misirin də həmçinin layihənin təchizatçısı olması ehtimal edilir.
Bolqarıstandan başlayıb Rumıniya, Macarıstandan keçərək Avstriyaya qədər uzanması planlaşdırılan bu xəttin ümumi uzunluğu 1 329 km-dir. Nabukko Təbii Qaz Boru Xəttinin minimum 10, maksimum 23 milyard illik daşıma həcminə sahib olması və 2018-ci ildə istismara verilməsi nəzərdə tutulur.
1 329 kilometrlik bu boru xətti layihəsində (Avstriya), (Bolqarıstan), (Macarıstan), Transgaz (Rumıniya) və BOTAŞ (Türkiyə) iştirak edir. Həmçinin, Fransa şirkəti olan Engie (GSZ) SA də 28 may 2013-cü ildə bu layihəyə qoşulmaq istəyini bildirmişdir.
Layihənin icrası üçün yaradılmış konsorsiuma daxil olan şirkətlər aşağıdakılardır:
Avstriya, Gas GmbH
Macarıstan,
Rumıniya, S. N. T. G. N. Transgaz S. A.
Bolqarıstan, BEH
Türkiyə, BOTAŞ
Məqsədi
Nabukko layihəsi Avropa Birliyi və ABŞ tərəfindən dəstəklənir. Trans Avropa Şəbəkəsi Enerji proqramında layihəsi strateji əhəmiyyətli layihə kimi göstərilib. Nabukkonun əsas məqsədi Avropa Birliyi ölkələrini Xəzər hövzəsi və Yaxın Şərqin təbii qaz ehtiyatları ilə daha yaxşı birləşdirməkdir. Bununla da, Avropa ölkələri öz təbii qaz üzrə təchizat mənbələrini təkmilləşdirmək və Avropanın əsas təbii qaz tədarükçüsü Rusiyadan təbii qaz alınmasında asılılğını azaltmaqdır. Rusiya və Ukrayna arasında tez-tez baş verən qaz mübahisələri və nəticədə Avropanın qazsız qalması təhlükəsi Avropa ölkələrinin alternativ enerji mənbələri və marşrutları axtarmasına səbəb olub. Bundan başqa, Avropa Komissiyasının verdiyi məlumata görə, Avropanın qaz istehlakı 2005-ci ildəki 502 milyard m³-dən 2030-cu ildə 815 milyard m³-ə kimi yüksələcək, bu qədər tələbi isə Rusiyanın təkbaşına qarşılaması inandırıcı görünmür. keçmiş rəhbəri sözlərinə görə, Nabukko qaz kəməri təchizatçıların sayını artırdığına görə Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində Cənub axını layihəsindən daha effektiv olacaq.
Tarixi
Nabukko boru kəməri təşəbbüsü Mərkəzi Asiya dövlətlərindən, yəni Türkmənistan, Qazaxıstan və həmçinin Özbəkistandan təbii qazın nəqli üçün irəli sürülüb. Bu dövlətlərdən hasil olan qaz ilk öncə Ərzuruma qədər nəql edilməlidir. Bakıdan qərb istiqamətində Cənubi Qafqaz boru kəməri mövcuddur və əlavə qazı nəql etmək üçün boru kəmərinin buraxılış qabiliyyətinin artırılması planlaşdırılır. Lakin Bakıya qədər Xəzər dənizi altından digər bir boru xətti () salınmalıdır. Transxəzər boru kəmərinin çəkilməsi yeni fikir deyildir. O, ilk dəfə 1996-cı ildə ABŞ tərəfindən təklif edilmişdir. 1999-cu ilin sonunda ABŞ layihənin texniki-iqtisadi əsaslandırılması sənədinin hazırlanması məqsədilə və "" şirkətləri ilə müqavilə bağlamaq üçün Türkmənistan hökumətinə 750.000 dollar vəsait ayırdı. Qeyd etmək lazımdır ki, o vaxt Transxəzər boru kəməri dedikdə, onun nəinki Xəzərdə iki limanı (Türkmənbaşı və Bakını) birləşdirəcəyi, habelə Ərzurumadək uzanacağı güman edilirdi. İddialı başlanğıca baxmayaraq, layihə bir neçə səbəbdən ləngidildi. Birinci səbəb Türkmənistanın qazını nəql edən iki dövlətin (Rusiya və İranın) mövqeyi idi: onlar Xəzər dənizinin hüquqi statusunun həll olunmamasına və ekoloji təhlükələrə istinad edərək boru kəmərinin çəkilməsinə etiraz etdiklərini bildirdilər. Digər səbəb Azərbaycan və Türkmənistanın dəniz sərhədində yerləşən mübahisəli neft yatağı üstündə iki dövlət arasında münasibətlərin pisləşməsi idi. Üçüncü səbəb Xəzər dənizinin Azərbaycan sahəsində Şahdəniz qaz yatağının kəşf edilməsi oldu. Boru kəmərinin ildə nəql edəcəyi 30 milyard kubmetr qazın 5 milyard kubmetrini Şahdəniz yatağından hasil olunacaq qaza ayırması barədə Azərbaycanın xahişi Türkmənistan tərəfindən qəbul edilmədi. Şahdəniz qazının nəqli üçün Cənubi Qafqaz (Bakı-Tbilisi-Ərzurum) boru kəməri inşa edildi. Digər tərəfdən, Türkmənistan Rusiya, İran və Çin ilə uzunmüddətli müqavilələr əsasında bu dövlətləri böyük həcmdə qazla təchiz etməyi öhdəsinə götürdü. Beləliklə, Türkmənistanın qazı qərb istiqamətində ixrac etməsi üçün sadəcə yetərincə hasilatı qalmamışdı.
Nabukko boru kəmərinin çəkilməsi barədə ilk müzakirələr 2002-ci ilin fevral ayında Avstriyanın OMW və Türkiyənin BOTAŞ şirkətləri arasında aparılmışdır. Sonradan daha üç şirkət: Macarıstanın MOL, Rumıniyanın TRANSGAZ və Bolqarıstanın BULGARGAZ şirkətləri Nabukko boru kəmərinin inşası təklifinə tərəfdar çıxmışlar. Həmin ilin oktyabrında adı çəkilən beş şirkət əməkdaşlıq müqaviləsi imzaladı. Müqavilənin əsas məqsədi Nabukko boru kəməri üzrə texniki-iqtisadi əsaslandırmanın aparılması idi. Layihənin əvvəlində aparılan danışıqlar və atılan addımlar çox iddialı idi. Əməkdaşlıq müqaviləsinin imzalanmasından bir il keçdikdən sonra "Nabukko beşliyi" 2003-cü ilin dekabr ayında Avropa Komissiyası ilə razılaşma əldə etdi. Avropa Komissiyası texniki-iqtisadi əsaslandırmanın (o cümlədən bazar təhlilinin, texniki, iqtisadi və maliyyə tədqiqatlarının) təxmini ümumi xərclərinin 50%-ni ödəmək üçün qrant ayırmağa razılaşdı. 19 oktyabr 2007-ci ildə Almaniyanın iqtisadiyyat və yeni texnologiyalar naziri açıqladı ki, Almaniyanın ən iri enerji istehsalçısı olan şirkəti Nabukko boru kəməri ilə nəql olunacaq Azərbaycan qazının ildə 5 milyard kubmetrini satın almağa hazırdır. Bu niyyətin nəticəsində RWE 2008-ci ilin fevral ayında "Nabukko" konsorsiumuna qoşuldu. Növbəti ildə (13 iyul 2009-cu il tarixində) konsorsium tərəfdaşları Ankarada Hökumətlərarası Müqavilə imzaladılar və bütün tranzit ölkələr üçün vahid hüquqi çərçivə yaratdılar. Ankara danışıqlarında Nabukko konsorsiumunun tərəfdaşları boru kəmərinin iş qaydasını və nəql tariflərini müəyyən etdilər. 2012-ci ilin May ayında Nabukko konsorsiumu Şah Dəniz korsorsiumuna Nabukko Vest təklifini təqdim etmişdi. 10 yanvar 2013-cü il Şah Dəniz II və NABUCCO arasında Əməkdaşlıq, Maliyyələşdirmə və Sahiblik haqqında Saziş imzalanmışdı. Sazişə əsasən Nabukko layihəsi seçilərsə Şah Dəniz II Konsorsiumunun 50% səhmlərinə sahib olacaq. Boru kəməri seçmək haqqında qərar 30 iyun 2013-cü ildə gözlənilir. 3 mat 2013-cü ildə Nabucco və TANAP konsorsiumları arasında anlaşma memorandiumu imzalanmışdı. Şah Dəniz və TANAP konsorsiumları eyni sazişi TAP layihəsi ilə imzalamışdılar.
Marşrutu
3.893 km uzunluğunda olan ilkin boru kəməri Türkiyənin Ankara şəhəri yaxınlığındakı kəndindən başlayaraq Bolqarıstan, Rumıniya və Macarıstandan keçərək Avstriyadakı təbii qaz qovşağı olan Baumqarten un der Març qəsəbəsinə qədər çəkiləcəkdir. Ahibozda Nabukko iki qaz təchizatı kəməri ilə birləşdiriləcək. Bunlardan biri Gürcüstandan gələn Cənubi Qafqaz boru kəməri (Bakı-Tbilisi-Ərzurum kəməri), digəri isə İraqdan gələn və tikilməsi nəzərdə tutulan qaz boru kəməridir. Bundan başqa, Nabukkoya İrandan gələn də qoşula bilər. Borunun 2.730 km-lik hissəsi Türkiyədə, 412 km-i Bolqarıstanda, 469 km-i Rumıniyada, 384 km-i Macarıstanda və 47 km-i Avstriyada çəkiləcək. Polşanın təbii qaz şirkəti olan (Polşa Neft və Qaz İstehsalı) şirkəti Nabukkonun davamı kimi Polşaya boru kəməri çəkilməsi layihəsini müzakirə edir.
Yenilənmiş Nabukko Vest Turkiyə-Bolqarıstan sərhədlərində başlayir və sonra öz marşruu ilə davam edir. Nabukko Vest-in ümumi uzunluğu 1.329 km-dir, hər ölkə üzrə məsafə aşağıdakı kimidir:
- Bolqarıstan: 424 km
- Rumıniya: 475 km
- Macarıstan: 383 km
- Avstriya: 47 km
Texniki göstəricilər
- Uzunluğu: 1 329 km (825.80 miles)
- Maksimum ötürücülük qabiliyyəti: 10 to 23 mkm/ildə
- Diametri: 48 düym
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- "NABUKKO"DA ƏSAS TƏDARÜKÇÜ İRAN YOX, İRAQ OLACAQ [ölü keçid]
- Nabukko qaz kəmərinin modifikasiya olunmuş variantı təklif olunmuşdur
- ""Nabucco" konsorsiumu "Şahdəniz" konsorsiumuna "Nabucco West" qaz kəməri layihəsində 50%-lik iştirak payı verib". 2013-04-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-06-13.
- . 2013-06-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-13.
- . 2013-06-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-13.
- . 2011-07-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-13.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki ve ya bolmedeki melumatlar kohnedir Sehifeye yenilenmis melumatlar elave etmekle Vikipediyani zenginlesdirmeye komek ede bilersiniz Nabukko Vest qaz kemeri Xezer bolgesi ve Orta Serq tebii qaz ehtiyatlarini Avropa bazarlarina catdirmagi nezerde tutan layihesi Kemerin Turkiye Bolqaristan serheddinden Avstriyanin qesebesine kimi cekilmesi nezerde tutulub Boru kemerinin cekilmesinin meqsedi Avropanin Rusiyadan qaz alisinda asililigini azaltmaqdir Layihe Avropa Birliyi olkeleri ve ABS terefinden desteklenir ve Rusiyanin Qazprom sirketinin heyata kecirmek istediyi layihesine reqib qisminde gorulur Lakin bezi ekspertler boru kemeri ucun lazim olan miqdarda tebii qaz ehtiyatlarinin olmadigindan ehtiyat edirler Layihenin esas xammal tedarukcusunun Azerbaycan Turkmenistan ve Misirin de hemcinin layihenin techizatcisi olmasi ehtimal edilir Nabukko Vest qaz kemeri Bolqaristandan baslayib Ruminiya Macaristandan kecerek Avstriyaya qeder uzanmasi planlasdirilan bu xettin umumi uzunlugu 1 329 km dir Nabukko Tebii Qaz Boru Xettinin minimum 10 maksimum 23 milyard illik dasima hecmine sahib olmasi ve 2018 ci ilde istismara verilmesi nezerde tutulur 1 329 kilometrlik bu boru xetti layihesinde Avstriya Bolqaristan Macaristan Transgaz Ruminiya ve BOTAS Turkiye istirak edir Hemcinin Fransa sirketi olan Engie GSZ SA de 28 may 2013 cu ilde bu layiheye qosulmaq isteyini bildirmisdir Layihenin icrasi ucun yaradilmis konsorsiuma daxil olan sirketler asagidakilardir Avstriya Gas GmbH Macaristan Ruminiya S N T G N Transgaz S A Bolqaristan BEH Turkiye BOTASMeqsediNabukko layihesi Avropa Birliyi ve ABS terefinden desteklenir Trans Avropa Sebekesi Enerji proqraminda layihesi strateji ehemiyyetli layihe kimi gosterilib Nabukkonun esas meqsedi Avropa Birliyi olkelerini Xezer hovzesi ve Yaxin Serqin tebii qaz ehtiyatlari ile daha yaxsi birlesdirmekdir Bununla da Avropa olkeleri oz tebii qaz uzre techizat menbelerini tekmillesdirmek ve Avropanin esas tebii qaz tedarukcusu Rusiyadan tebii qaz alinmasinda asililgini azaltmaqdir Rusiya ve Ukrayna arasinda tez tez bas veren qaz mubahiseleri ve neticede Avropanin qazsiz qalmasi tehlukesi Avropa olkelerinin alternativ enerji menbeleri ve marsrutlari axtarmasina sebeb olub Bundan basqa Avropa Komissiyasinin verdiyi melumata gore Avropanin qaz istehlaki 2005 ci ildeki 502 milyard m den 2030 cu ilde 815 milyard m e kimi yukselecek bu qeder telebi ise Rusiyanin tekbasina qarsilamasi inandirici gorunmur kecmis rehberi sozlerine gore Nabukko qaz kemeri techizatcilarin sayini artirdigina gore Avropanin enerji tehlukesizliyinin temin edilmesinde Cenub axini layihesinden daha effektiv olacaq TarixiNabukko boru kemeri tesebbusu Merkezi Asiya dovletlerinden yeni Turkmenistan Qazaxistan ve hemcinin Ozbekistandan tebii qazin neqli ucun ireli surulub Bu dovletlerden hasil olan qaz ilk once Erzuruma qeder neql edilmelidir Bakidan qerb istiqametinde Cenubi Qafqaz boru kemeri movcuddur ve elave qazi neql etmek ucun boru kemerinin buraxilis qabiliyyetinin artirilmasi planlasdirilir Lakin Bakiya qeder Xezer denizi altindan diger bir boru xetti salinmalidir Transxezer boru kemerinin cekilmesi yeni fikir deyildir O ilk defe 1996 ci ilde ABS terefinden teklif edilmisdir 1999 cu ilin sonunda ABS layihenin texniki iqtisadi esaslandirilmasi senedinin hazirlanmasi meqsedile ve sirketleri ile muqavile baglamaq ucun Turkmenistan hokumetine 750 000 dollar vesait ayirdi Qeyd etmek lazimdir ki o vaxt Transxezer boru kemeri dedikde onun neinki Xezerde iki limani Turkmenbasi ve Bakini birlesdireceyi habele Erzurumadek uzanacagi guman edilirdi Iddiali baslangica baxmayaraq layihe bir nece sebebden lengidildi Birinci sebeb Turkmenistanin qazini neql eden iki dovletin Rusiya ve Iranin movqeyi idi onlar Xezer denizinin huquqi statusunun hell olunmamasina ve ekoloji tehlukelere istinad ederek boru kemerinin cekilmesine etiraz etdiklerini bildirdiler Diger sebeb Azerbaycan ve Turkmenistanin deniz serhedinde yerlesen mubahiseli neft yatagi ustunde iki dovlet arasinda munasibetlerin pislesmesi idi Ucuncu sebeb Xezer denizinin Azerbaycan sahesinde Sahdeniz qaz yataginin kesf edilmesi oldu Boru kemerinin ilde neql edeceyi 30 milyard kubmetr qazin 5 milyard kubmetrini Sahdeniz yatagindan hasil olunacaq qaza ayirmasi barede Azerbaycanin xahisi Turkmenistan terefinden qebul edilmedi Sahdeniz qazinin neqli ucun Cenubi Qafqaz Baki Tbilisi Erzurum boru kemeri insa edildi Diger terefden Turkmenistan Rusiya Iran ve Cin ile uzunmuddetli muqavileler esasinda bu dovletleri boyuk hecmde qazla techiz etmeyi ohdesine goturdu Belelikle Turkmenistanin qazi qerb istiqametinde ixrac etmesi ucun sadece yeterince hasilati qalmamisdi Nabukko boru kemerinin cekilmesi barede ilk muzakireler 2002 ci ilin fevral ayinda Avstriyanin OMW ve Turkiyenin BOTAS sirketleri arasinda aparilmisdir Sonradan daha uc sirket Macaristanin MOL Ruminiyanin TRANSGAZ ve Bolqaristanin BULGARGAZ sirketleri Nabukko boru kemerinin insasi teklifine terefdar cixmislar Hemin ilin oktyabrinda adi cekilen bes sirket emekdasliq muqavilesi imzaladi Muqavilenin esas meqsedi Nabukko boru kemeri uzre texniki iqtisadi esaslandirmanin aparilmasi idi Layihenin evvelinde aparilan danisiqlar ve atilan addimlar cox iddiali idi Emekdasliq muqavilesinin imzalanmasindan bir il kecdikden sonra Nabukko besliyi 2003 cu ilin dekabr ayinda Avropa Komissiyasi ile razilasma elde etdi Avropa Komissiyasi texniki iqtisadi esaslandirmanin o cumleden bazar tehlilinin texniki iqtisadi ve maliyye tedqiqatlarinin texmini umumi xerclerinin 50 ni odemek ucun qrant ayirmaga razilasdi 19 oktyabr 2007 ci ilde Almaniyanin iqtisadiyyat ve yeni texnologiyalar naziri aciqladi ki Almaniyanin en iri enerji istehsalcisi olan sirketi Nabukko boru kemeri ile neql olunacaq Azerbaycan qazinin ilde 5 milyard kubmetrini satin almaga hazirdir Bu niyyetin neticesinde RWE 2008 ci ilin fevral ayinda Nabukko konsorsiumuna qosuldu Novbeti ilde 13 iyul 2009 cu il tarixinde konsorsium terefdaslari Ankarada Hokumetlerarasi Muqavile imzaladilar ve butun tranzit olkeler ucun vahid huquqi cercive yaratdilar Ankara danisiqlarinda Nabukko konsorsiumunun terefdaslari boru kemerinin is qaydasini ve neql tariflerini mueyyen etdiler 2012 ci ilin May ayinda Nabukko konsorsiumu Sah Deniz korsorsiumuna Nabukko Vest teklifini teqdim etmisdi 10 yanvar 2013 cu il Sah Deniz II ve NABUCCO arasinda Emekdasliq Maliyyelesdirme ve Sahiblik haqqinda Sazis imzalanmisdi Sazise esasen Nabukko layihesi secilerse Sah Deniz II Konsorsiumunun 50 sehmlerine sahib olacaq Boru kemeri secmek haqqinda qerar 30 iyun 2013 cu ilde gozlenilir 3 mat 2013 cu ilde Nabucco ve TANAP konsorsiumlari arasinda anlasma memorandiumu imzalanmisdi Sah Deniz ve TANAP konsorsiumlari eyni sazisi TAP layihesi ile imzalamisdilar Marsrutu3 893 km uzunlugunda olan ilkin boru kemeri Turkiyenin Ankara seheri yaxinligindaki kendinden baslayaraq Bolqaristan Ruminiya ve Macaristandan kecerek Avstriyadaki tebii qaz qovsagi olan Baumqarten un der Marc qesebesine qeder cekilecekdir Ahibozda Nabukko iki qaz techizati kemeri ile birlesdirilecek Bunlardan biri Gurcustandan gelen Cenubi Qafqaz boru kemeri Baki Tbilisi Erzurum kemeri digeri ise Iraqdan gelen ve tikilmesi nezerde tutulan qaz boru kemeridir Bundan basqa Nabukkoya Irandan gelen de qosula biler Borunun 2 730 km lik hissesi Turkiyede 412 km i Bolqaristanda 469 km i Ruminiyada 384 km i Macaristanda ve 47 km i Avstriyada cekilecek Polsanin tebii qaz sirketi olan Polsa Neft ve Qaz Istehsali sirketi Nabukkonun davami kimi Polsaya boru kemeri cekilmesi layihesini muzakire edir Yenilenmis Nabukko Vest Turkiye Bolqaristan serhedlerinde baslayir ve sonra oz marsruu ile davam edir Nabukko Vest in umumi uzunlugu 1 329 km dir her olke uzre mesafe asagidaki kimidir Bolqaristan 424 km Ruminiya 475 km Macaristan 383 km Avstriya 47 kmTexniki gostericilerUzunlugu 1 329 km 825 80 miles Maksimum oturuculuk qabiliyyeti 10 to 23 mkm ilde Diametri 48 duymIstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir NABUKKO DA ESAS TEDARUKCU IRAN YOX IRAQ OLACAQ olu kecid Nabukko qaz kemerinin modifikasiya olunmus varianti teklif olunmusdur Nabucco konsorsiumu Sahdeniz konsorsiumuna Nabucco West qaz kemeri layihesinde 50 lik istirak payi verib 2013 04 11 tarixinde Istifade tarixi 2013 06 13 2013 06 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 06 13 2013 06 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 06 13 2011 07 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 06 13 Xarici kecidlerhttp www baksam com news 2009 01 27 139 olu kecid http bakitebriz azeriblog com 2009 01 26 macaristanda nabucco zirvesi bashlayir olu kecid