Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

NGC 4594 və ya Sombrero qalaktikası Messier obyekti 104 M104 Yeni Baş Kataloqda qeydə alınmış Qız bürcündə yerləşən Yerd

NGC 4594

NGC 4594
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az

NGC 4594 və ya Sombrero qalaktikası (Messier obyekti 104, M104), Yeni Baş Kataloqda qeydə alınmış Qız bürcündə yerləşən,Yerdən 9,55 Mpc(31,100,000 i.i.) məsafədə yerləşən spiralqalaktikadır. Qalaktika Meksika şapkasına () bənzədiyindən bu cür adlandırılmışdır. Yerdən 28 milyon işıq ili uzaqlıqdadır. Göy üzündə Qız bürcü istiqamətində yerləşir. Spiral tipli qalaktikadır. Fransız astronomu Çarlz Messier tərəfindən 1781-ci ildə 8.38 sm (3.3 düymə) ölçülü refraktor vasitəsilə kəşf edilmişdir.

Qalaktika
NGC 4594
image
Tədqiqat tarixi
Kəşf edən Çarlz Messier
Kəşf tarixi 1781
İşarələmə PGC 42407 • M 104 • MCG -2-32-20 • UGCA 293 • IRAS 12373-1120 • Sombrero galaxy
Müşahidə məlumatları
(J2000 dövrü)
Bürc Qız
Birbaşa çıxma 12s 39d 59.3san
Meyl -11° 37′ 12″
Görünən ölçüləri 8.60 x 4.2
Görünən ulduz ölçüsü mV 8 ± 0,06
Xüsusiyyətləri
Tipi Sa
Radial sürəti 1.095 km/san
Qırmızıya sürüşmə 0,003416 ± 0, 0,003413
Məsafə 29.300.000 ± 1.600.000 işıq ili, 11,27 Mpk
Səth parlaqlığı 11.6
Verilənlər bazalarında məlumat
SIMBAD M 104
image Vikiverilənlərdə məlumat ?
image Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
image
Sombrero Galaxy in infrared light (Hubble Space Telescope and Spitzer Space Telescope)

Qalaktikanın diamerti təxminən 15 Kpc-dir. (50 min işıq ili), bu, Süd yolunun 30%-i təşkil edir. Bu qalaktika çox parlaq bir nüvəyə, qeyri-adi böyük bir mərkəzi çıxıntıya və maili diskində nəzərə çarpan toz zolağına malikdir. Qaranlıq toz zolağı və mərkəzdəki çıxıntı bu qalaktikaya sombrero görünüşünü verir. Astronomlar ilk növbədə haloun kiçik və yüngül olduğunu düşünürdülər ki, buda spiral galaktikanın göstəricisidir, lakin Spitzer kosmik teleskopu Sombrero qalaktikası ətrafındakı halonun düşünüləndən ölçü və kütləcə daha böyük olduğunu aşkara çıxartdı ki, bu da bu qalaktikanın nəhəng eliptik qalaktika olmasının göstəricisidir. Qalaktikanın görünən ulduz ölçüsü +8.0-dir, yəni, həvəskar teleskoplarla asanlıqla görünən bir böyüklükə malikdir və bəzi müəlliflər bu qalaktikanı Samanyolu 10 megaparsek radiusundakı ən parlaq qalaktika hesab edirlər. Onun böyük çıxıntısı, mərkəzindəki supermassiv qara dəliyi və toz zolaqları peşəkar astronomların diqqətini cəlb edir.

Müşahidə tarixi.

Kəşfi

Sombrero Qalaktika 11 May 1781-ci ildə Pierre Makkeyin tərəfindan kəşf edilmişdir, daha sonra O, bu obyekti 1783-cu ilin mayında J. Bernoulli'ye yazdığı məktubda təsvir etmişdir, daha sonra "Berliner Astronomisches Jahrbuch"-da dərc olunmuşdur. Çarlz Messier, Messier Kataloqu olaraq tanınan obyektlərin şəxsi siyahısına bu və digər beş obyektin (indi kollektiv olaraq M104-M109 olaraq məlumdur) haqqında məlumatları öz əlyazısında qeyd etmişdir, lakin 1921-ci ilə qədər bu obyektlər kataloqa "rəsmən" daxil edilməmişdir.Vilyam Herşel 1784-cü ildə bu obyekti müstəqil olaraq aşkar etmiş və qalaktikanın diskində "qaranlıq qat" olduğunu qeyd etmişdir, hansı ki hal-hazırda bu toz zolağı adlandırılır. Daha sonra astronomlar Makkeyn və Herşelin müşahidələrini birləşdirdilər.

Messier obyekti kimi təyin olunması

1921-ci ildə Camille Flammarion Messier'in Sombrero qalaktikasın da daxil olduğu Messier obyektlərinin şəxsi siyahısının əl yazmasını tapdı. Bu, Yeni Ümumi Kataloqda 4594 obyekti ilə təsbit edilmiş və Flammarion bu obyektlərin də Messier Kataloquna daxil edilməli olduğunu bəyan etdi. Bu vaxtdan etibarən Sombrero qalaktikası M104 olaraq tanınır.

Toz halqası

image
The famous Sombrero galaxy (M104) is a bright nearby elliptical galaxy. The prominent dust lane and halo of stars and globular clusters give this galaxy its name. Something very energetic is going on in the Sombrero's center, as much X-ray light has been detected from it. This X-ray emission coupled with unusually high central stellar velocities cause many astronomers to speculate that a black hole lies at the Sombrero's center - a black hole a billion times the mass of our Sun.

Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, bu qalaktikanın ən təəccüblü xüsusiyyəti qalaktikanın çıxıntısının qarşısında keçən toz zolağıdır. Bu toz zolağı, həqiqətən də, qalaktikanın çıxıntısını əhatə edən simmetrik bir halqadır. Soyuq atomar hidrogen qazının və tozun əksəriyyəti bu halqa içərisindədir. Halqa həmçinin Sombrero qalaktikasının soyuq molekulyar qazının əksəriyyətini özünhdə saxlayır, baxmayaraq ki, bu fikir, aşağı nüfuzetmə və zəif aşkarlıqlı müşahidələrə əsaslanan bir nəticədir Sombrero qalaktikası molekulyar qazının halqaya məhdud olduğunu təsdiqləmək üçün əlavə müşahidələr tələb olunur. İnfraqırmızı spektroskopiya əsasında, toz halqası bu qalaktikada ulduzun formalaşması üçün əsas yer olduğunu demek olar.

Nüvə

Sombrero qalaktikasının nüvəsi aşağı ionlaşmış nüvə emissiyası bölgəsi olaraq təsnif edilir. Bunlar ionlaşmış qazın mövcud olduğu nüvə bölgələridir, amma ionlar yalnız zəif ionlaşmışdır (yəni atomlar nisbətən az elektron itirir). Aşağı ionlaşmış nüvə emissiyası bölgəsilərdə qazın ionlaşdıran enerjinin mənbəyi geniş müzakirə edilmişdir. Bəzi aşağı ionlaşmış nüvə emissiyası bölgələrinin nüvələri ulduzun formalaşma bölgələrində aşkar olan isti, gənc ulduzlardan ibarət ikən, digər aşağı ionlaşmış nüvə emissiyası bölgələrinin nüvələri aktiv qalaktika nüvələrindən (supermassive qara dəliklərə malik yüksək enerjili bölgələrdən) ibarət ola bilər. İnfraqırmızı spektroskopiya müşahidələri Sombrero qalaktikasının nüvəsidə hər hansı əhəmiyyətli ulduz formalaşması fəaliyyətindən olmadığını göstərmişdir. Bununla belə, nüvədə (aşağıdakı bölmədə müzakirə edildiyi kimi) bir supermassiv qara dəlik aşkar edilmişdir, belə ki, bu fəal qalaktik nüvə ehtimal ki, Sombrero qalaktikasının aşağı ionlaşmış nüvə emissiyası bölgəsində qazı ionlaşdıran enerjinin mənbəyidir.

Mərkəzi supermassiv qara dəlik

1990-cı illərdə Con Kormendinin rəhbərlik etdiyi bir araşdırma qrupu, Sombrero qalaktikası içərisində supermassiv bir qara dəlik olduğunu subut etdi. Bu qrup həm , həm də Habbl Kosmik Teleskopu spektroskopik datalarından istifadə edərək, göstərdi ki, qalaktika Günəş kütləsinin 1 milyard qatı və ya 109 M☉ kütləyə malik olmadığı təqdirdə qalaktikanın mərkəzində ulduzların inqilab sürətinin saxlanılmadığını yəni mərkəzdə supermassiv qara dəliyin olduğunu göstərdi. Bu qonşu qalaktikalarda ölçülmüş ən böyük qara dəliklərindən biridir.

Sinxrotron emissiya

və rentgen oblastlarında, nüvə güclü sinxrotron emissiya mənbəyidir Sinxrotron emissiyası yüksək sürətli elektronların güclü maqnit sahələri olan bölgələrdən keçərkən rəqs etməsi zamanı yaranır. Bu emissiya fəal nüvəli qalaktikalar üçün olduqca xarakterikdir. Radio sinxrotron emissiyasının bəzi fəal nüvəli qalaktikalar üçün zamanla dəyişməsinə baxmayaraq, Sombrero qalaktikasından gələn radio emissiyasının parlaqlığı yalnız 10-20% aralığında dəyişir.

Aşkarlanmamış submillimetrlik emissiya

2006-cı ildə iki qrup 850 mikrometr dalğa uzunluğunda Sombrero qalaktikasının nüvəsindən submillimetrlik radiasiya ölçmələrini nəşr etdi. Bu submillimetrlik emissiyanın tozdan gələn termal emissiyadan (infraqırmızı və submilimetrlik oblastlarda müşahidə olunan), sinxrotron emissiyadan (adətən radio oblastda görülən), isti qazdan gələn bremstrahluq emissiyasından (milimetrlik oblastda nadirən müşahidə olunan) və ya molekulyar qazdan (əsasən submilimetrlik spektral xətləri yaradır) yaranmadığı sübut edilmişdir. Submillimetrlik emissiyanın mənbəyi hələ də aşkar edilməmişdir.

Kürəvi ulduz topaları

Sombrero qalaktikası nisbətən çox sayda kürəvi ulduz topasına malikdir. Sombrero qalaktikasında kürəvi ulduz topalarının müşahidəsi nəticəsində saylarının 1200-2000 aralığında olduğu aşkarlanmışdır. Kürəvi ulduz topalarının sayının qalaktikanın ümumi parlaqlığına nisbəti Süd yolu və kiçik çıxıntısı olan oxşar qalaktikalar ilə müqayisədə yüksəkdir, lakin nisbəti böyük çıxıntılı digər qalaktikalarla müqayisə edilə bilər. Bu nəticələr, qalaktikalardakı kürəvi ulduz topalarının sayının qalaktikaların çIxıntısının ölçüsü ilə əlaqəli olduğunu düşünməyə əsas verir. Kürəvi ulduz topalarının səth sıxlığı, adətən, qalaktikanın mərkəzindən kənarda olmaqla, çıxıntının işıq profilini izləyir.

Uzaqlıq və parlaqlıq

Sombrero Qalaktika məsafəsini ölçmək üçün ən azı iki metoddan istifadə edilmişdir.

Birinci üsul, Sombrero qalaktikasındakı planet dumanlıqlarının parlaqlığının ölçülərək Süd yolundakı planetar dumanlıqların məlum parlaqlığı ilə müqayisəsinə əsaslanır. Bu metod vasitəsilə Sombrero qalaktikası üçün 29 ± 2 Mi.i. (8,890 ± 610 Kpc) məsafə tapılmışdır.

Digər üsul səth parlaqlığının dəyişməsi üsuludur. Bu üsul, qalaktikanın çıxıntısının qranulyar görünüşündən istifadə edərək məsafənin qiymətləndirilməsinə əsaslanır. Yaxınlıqdakı qalaktikaların çıxıntıları çox qranullu, daha uzaqdakıların çıxıntıları isə hamar görünür. Bu metodu istifadə edən erkən ölçmələrdə məsafə üçün 30,6 ± 1,3 M i.i. (9,380 ± 400 kps) qiymətləri alınmışdır. Daha sonra, metodun bəzi xətaları aradan qaldırıldıqdan sonra məsafə üçün 32 ± 3 M i.i. (9,810 ± 920 Kpc) qiyməti tapıldı. Bu qiymət təxmini idi, 2003-cü ildə 29.6 ± 2.5 M i.i. (9.080 ± 770 Kpc) qiyməti alındı.

Bu iki üsulla ölçülmüş orta məsafə 29.3 ± 1.6 M i.i. (8.980 ± 490 Kpc) dir. [average(29.6 ± 2.5, 29 ± 2) = ((29.6 + 29) / 2) ± ((2.52 + 22)0.5 / 2) = 29.3 ± 1.6]

Sombrero qalaktikasının 30.6 M i.i (9,400 Kpc) məsafədə olmasına əsaslanaraq mütləq ulduz ölçüsü (mavi rəngdə) -21,9 olub (yuxarıdakı orta məsafədə isə -21.8 olur) Samanyolu ətrafında 32.6 M i.i.(10,000 Kpc).radiusda ən parlaq qalaktikadır.

2016-cı ildən Habbl Kosmik Teleskopunun ölçmələrindən istifadə edilərək M104 məsafəsini qırmızı nəhəng sinfi metoduna əsaslanaraq 9.55 ± 0.13 ± 0.31 Mpc tapmışlar.

İstinadlar

  1. "SIMBAD". NGC (İngiliscə).
  2. "NASA/IPAC Kosmik Qalaktikanın Verilənlər Bazası". NGC obyekti üçün NED nəticələri (İngiliscə).
  3. Paz A. G., Boissier S., Madore B. F., Seibert M., Joe Y. H., Wyder T. K., Thilker D., Bianchi L., Soo‐Chang Rey, Barlow T. A. et al. The GALEX Ultraviolet Atlas of Nearby Galaxies (ing.). // The Astrophysical Journal: Supplement Series AAS, 2007. Vol. 173, Iss. 2. P. 185–255. ISSN 0067-0049; 1538-4365 doi:10.1086/516636 arXiv:astro-ph/0606440
  4. Tully R. B., Courtois H. M., Sorce J. G. Cosmicflows-3 (ing.). // Astron. J. / J. G. III, E. Vishniac NYC: IOP Publishing, AAS, University of Chicago Press, AIP, 2016. Vol. 152, Iss. 2. P. 50. ISSN 0004-6256; 1538-3881 doi:10.3847/0004-6256/152/2/50 arXiv:1605.01765
  5. Courtois H. M., Tully R. B., Makarov D. I., Mitronova S., Koribalski B., Karachentsev I. D., Fisher J. R. Cosmic flows: Green Bank Telescope and Parkes H I observations (ing.). // Mon. Not. R. Astron. Soc. / D. Flower OUP, 2011. Vol. 414. P. 2005–2016. ISSN 0035-8711; 1365-2966 doi:10.1111/J.1365-2966.2011.18515.X arXiv:1101.3802
  6. Smith R. J., Lucey J. R., Hudson M. J., Schlegel D. J., Davies R. L. Streaming motions of galaxy clusters within 12 000 km s-1 -- I. New spectroscopic data (ing.). // Mon. Not. R. Astron. Soc. / D. Flower OUP, 2000. Vol. 313, Iss. 3. P. 469–490. 22 p. ISSN 0035-8711; 1365-2966 doi:10.1046/J.1365-8711.2000.03251.X
  7. McQuinn, Kristen B. W.; Skillman, Evan D.; Dolphin, Andrew E.; Berg, Danielle; Kennicutt, Robert (2016). "The Distance to M104". The Astronomical Journal. 152 (5): 144. arXiv:1610.03857 . Bibcode:2016AJ....152..144M. doi:10.3847/0004-6256/152/5/144.
  8. NASA's Sombrero Galaxy Overview and Wallpaper
  9. "NGC/IC Verilənlər bazası". NGC (İngiliscə).
  10. [3] Famous Sombrero Galaxy Shows Surprising Side
  11. "M 104". SIMBAD. Centre de données astronomiques de Strasbourg. Retrieved 2017-09-24.
  12. Karachentsev, Igor D.; Karachentseva, Valentina E.; Huchtmeier, Walter K.; Makarov, Dmitry I. (2003). "A Catalog of Neighboring Galaxies". The Astronomical Journal. 127 (4): 2031–2068. Bibcode:2004AJ....127.2031K. doi:10.1086/382905.
  13. G. R. Kepple; G. W. Sanner (1998). The Night Sky Observer's Guide. Vol. 2. Willmann-Bell. p. 451. ISBN 0-943396-60-3.
  14. K. G. Jones (1991). Messier's Nebulae and Star Clusters (2nd ed.). Cambridge University Press. ISBN 0-521-37079-5.
  15. G. J. Bendo; B. A. Buckalew; D. A. Dale; B. T. Draine; R. D. Joseph; R. C. Kennicutt Jr.; et al. (2006). "Spitzer and JCMT Observations of the Active Galactic Nucleus in the Sombrero Galaxy (NGC 4594)". Astrophysical Journal. 645 (1): 134–147. arXiv:astro-ph/0603160 
  16. Bajaja, E.; Van Der Burg, G.; Faber, S. M.; Gallagher, J. S.; et al. (1984). "The distribution of neutral hydrogen in the Sombrero galaxy, NGC 4594". Astronomy and Astrophysics. 141: 309–317. Bibcode:1984A&A...141..309B.
  17. Bajaja, E.; Dettmar, R.-J.; Hummel, E.; Wielebinski, R. (1988). "The large-scale radio continuum structure of the Sombrero galaxy (NGC 4594)". Astronomy and Astrophysics. 202: 35–40. Bibcode:1988A&A...202...35B.
  18. J. S. Young; S. Xie; L. Tacconi; P. Knezek; et al. (1995). "The FCRAO Extragalactic CO Survey. I. The Data". Astrophysical Journal Supplement. 98: 219–257
  19. L. C. Ho; A. V. Filippenko; W. L. W. Sargent (1997). "A Search for "Dwarf" Seyfert Nuclei. III. Spectroscopic Parameters and Properties of the Host Galaxies". Astrophysical Journal Supplement. 112 (2): 315–390. arXiv:astro-ph/9704107 . Bibcode:1997ApJS..112..315H. doi:10.1086/313041.
  20. J. Kormendy; R. Bender; E. A. Ajhar; A.Dressler; et al. (1996). "Hubble Space Telescope Spectroscopic Evidence for a 1 X 10 9 M☉ Black Hole in NGC 4594".
  21. de Bruyn, A. G.; Crane, P. C.; Price, R. M.; Carlson, J. B. (1976). "The radio sources in the nuclei of NGC 3031 and NGC 4594".
  22. Hummel, E.; van der Hulst, J. M.; Dickey, J. M. (1984). "Central radio sources in spiral galaxies – Starburst or accretion". Astronomy and Astrophysics. 134: 207–221. Bibcode:1984A&A...134..207H.
  23. A. Thean; A. Pedlar; M. J. Kukula; S. A. Baum; et al. (2000). "High-resolution radio observations of Seyfert galaxies in the extended 12-μm sample - I. The observations". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 314 (3): 573–588. arXiv:astro-ph/0001459 . Bibcode:2000MNRAS.314..573T. doi:10.1046/j.1365-8711.2000.03401.x.
  24. T. Di Matteo; C. L. Carilli; A. C. Fabian (2001). "Limits on the Accretion Rates onto Massive Black Holes in Nearby Galaxies". Astrophysical Journal. 547(2): 731–739. arXiv:astro-ph/0005516 . Bibcode:2001ApJ...547..731D. doi:10.1086/318405.
  25. S. Pellegrini; G. Fabbiano; F. Fiore; G. Trinchieri; et al. (2002). "Nuclear and global X-ray properties of LINER galaxies: Chandra and BeppoSAX results for Sombrero and NGC 4736". Astronomy and Astrophysics. 383 (1): 1–13. arXiv:astro-ph/0111353 . Bibcode:2002A&A...383....1P. doi:10.1051/0004-6361:20011482.
  26. S. Pellegrini; A. Baldi; G. Fabbiano; D.-W. Kim (2003). "An XMM-Newton and Chandra Investigation of the Nuclear Accretion in the Sombrero Galaxy (NGC 4594)". Astrophysical Journal. 597 (1): 175–185. arXiv:astro-ph/0307142 . Bibcode:2003ApJ...597..175P. doi:10.1086/378235.
  27. M. Krause; R. Wielebinski; M. Dumke (2006). "Radio polarization and sub-millimeter observations of the Sombrero galaxy (NGC 4594). Large-scale magnetic field configuration and dust emission". Astronomy and Astrophysics. 448 (1): 133–142. arXiv:astro-ph/0510796 . Bibcode:2006A&A...448..133K. doi:10.1051/0004-6361:20053789.
  28. K.-I. Wakamatsu (1977). "Radial distribution and total number of globular clusters in M104". Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 89: 267–270.
  29. W. E. Harris; H. C. Harris; G. L. H. Harris (1984). "Globular clusters in galaxies beyond the local group. III NGC 4594 (the Sombrero)". Astronomical Journal. 89: 216–223. Bibcode:1984AJ.....89..216H. doi:10.1086/113504.
  30. T. J. Bridges; D. A. Hanes (1992). "The globular cluster system of NGC 4594 (the Sombrero)". Astronomical Journal. 103: 800–814. Bibcode:1992AJ....103..800B. doi:10.1086/116102.
  31. S. S. Larsen; D. A. Forbes; J. P. Brodie (2001). "Hubble Space Telescope photometry of globular clusters in the Sombrero galaxy". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 327 (4): 1116–1126. arXiv:astro-ph/0107082 . Bibcode:2001MNRAS.327.1116L. doi:10.1046/j.1365-8711.2001.04797.x.
  32. H. C. Ford; X. Hui; R. Ciardullo; G. H. Jacoby; K. C. Freeman (1996). "The Stellar Halo of M104. I. A Survey for Planetary Nebulae and the Planetary Nebula Luminosity Function Distance". Astrophysical Journal. 458: 455–466
  33. E. A. Ajhar; T. R. Lauer; J. L. Tonry; J. P. Blakeslee; et al. (1997). "Calibration of the Surface Brightness Fluctution Method for use with the Hubble Space Telescope". Astronomical Journal. 114: 626–634.
  34. J. L. Tonry; A. Dressler; J. P. Blakeslee; E. A. Ajhar; et al. (2001). "The SBF Survey of Galaxy Distances. IV. SBF Magnitudes, Colors, and Distances". Astrophysical Journal. 546 (2): 681–693. arXiv:astro-ph/0011223 . Bibcode:2001ApJ...546..681T. doi:10.1086/318301.

Xarici keçidlər

  • SEDS
  • WikiSky-da NGC 4594: DSS2, SDSS, GALEX, IRAS, Hidrogen α, X-Ray, Astrofoto, Göy xəritəsi, Məqalələr və şəkillər
NGC obyektləri

image

NGC 4570 | NGC 4571 | NGC 4572 | NGC 4573 | NGC 4574 | NGC 4575 | NGC 4576 | NGC 4577 | NGC 4578 | NGC 4579 | NGC 4580 | NGC 4581 | NGC 4582 | NGC 4583 | NGC 4584 | NGC 4585 | NGC 4586 | NGC 4587 | NGC 4588 | NGC 4589 | NGC 4590 | NGC 4591 | NGC 4592 | NGC 4593 | NGC 4594 | NGC 4595 | NGC 4596 | NGC 4597 | NGC 4598 | NGC 4599 | NGC 4600 | NGC 4601 | NGC 4602 | NGC 4603 | NGC 4604 | NGC 4605 | NGC 4606 | NGC 4607 | NGC 4608 | NGC 4609 | NGC 4610 | NGC 4611 | NGC 4612 | NGC 4613 | NGC 4614 | NGC 4615 | NGC 4616 | NGC 4617 | NGC 4618 | NGC 4619

image  Qalaktika ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

NGC 4594 ve ya Sombrero qalaktikasi Messier obyekti 104 M104 Yeni Bas Kataloqda qeyde alinmis Qiz burcunde yerlesen Yerden 9 55 Mpc 31 100 000 i i mesafede yerlesen spiralqalaktikadir Qalaktika Meksika sapkasina benzediyinden bu cur adlandirilmisdir Yerden 28 milyon isiq ili uzaqliqdadir Goy uzunde Qiz burcu istiqametinde yerlesir Spiral tipli qalaktikadir Fransiz astronomu Carlz Messier terefinden 1781 ci ilde 8 38 sm 3 3 duyme olculu refraktor vasitesile kesf edilmisdir QalaktikaNGC 4594Tedqiqat tarixiKesf eden Carlz MessierKesf tarixi 1781Isareleme PGC 42407 M 104 MCG 2 32 20 UGCA 293 IRAS 12373 1120 Sombrero galaxyMusahide melumatlari J2000 dovru Burc QizBirbasa cixma 12s 39d 59 3sanMeyl 11 37 12 Gorunen olculeri 8 60 x 4 2Gorunen ulduz olcusu mV 8 0 06XususiyyetleriTipi SaRadial sureti 1 095 km sanQirmiziya surusme 0 003416 0 0 003413Mesafe 29 300 000 1 600 000 isiq ili 11 27 MpkSeth parlaqligi 11 6Verilenler bazalarinda melumatSIMBAD M 104Vikiverilenlerde melumat Vikianbarda elaqeli mediafayllarSombrero Galaxy in infrared light Hubble Space Telescope and Spitzer Space Telescope Qalaktikanin diamerti texminen 15 Kpc dir 50 min isiq ili bu Sud yolunun 30 i teskil edir Bu qalaktika cox parlaq bir nuveye qeyri adi boyuk bir merkezi cixintiya ve maili diskinde nezere carpan toz zolagina malikdir Qaranliq toz zolagi ve merkezdeki cixinti bu qalaktikaya sombrero gorunusunu verir Astronomlar ilk novbede haloun kicik ve yungul oldugunu dusunurduler ki buda spiral galaktikanin gostericisidir lakin Spitzer kosmik teleskopu Sombrero qalaktikasi etrafindaki halonun dusunulenden olcu ve kutlece daha boyuk oldugunu askara cixartdi ki bu da bu qalaktikanin neheng eliptik qalaktika olmasinin gostericisidir Qalaktikanin gorunen ulduz olcusu 8 0 dir yeni heveskar teleskoplarla asanliqla gorunen bir boyukluke malikdir ve bezi muellifler bu qalaktikani Samanyolu 10 megaparsek radiusundaki en parlaq qalaktika hesab edirler Onun boyuk cixintisi merkezindeki supermassiv qara deliyi ve toz zolaqlari pesekar astronomlarin diqqetini celb edir Musahide tarixi Kesfi Sombrero Qalaktika 11 May 1781 ci ilde Pierre Makkeyin terefindan kesf edilmisdir daha sonra O bu obyekti 1783 cu ilin mayinda J Bernoulli ye yazdigi mektubda tesvir etmisdir daha sonra Berliner Astronomisches Jahrbuch da derc olunmusdur Carlz Messier Messier Kataloqu olaraq taninan obyektlerin sexsi siyahisina bu ve diger bes obyektin indi kollektiv olaraq M104 M109 olaraq melumdur haqqinda melumatlari oz elyazisinda qeyd etmisdir lakin 1921 ci ile qeder bu obyektler kataloqa resmen daxil edilmemisdir Vilyam Hersel 1784 cu ilde bu obyekti musteqil olaraq askar etmis ve qalaktikanin diskinde qaranliq qat oldugunu qeyd etmisdir hansi ki hal hazirda bu toz zolagi adlandirilir Daha sonra astronomlar Makkeyn ve Herselin musahidelerini birlesdirdiler Messier obyekti kimi teyin olunmasi 1921 ci ilde Camille Flammarion Messier in Sombrero qalaktikasin da daxil oldugu Messier obyektlerinin sexsi siyahisinin el yazmasini tapdi Bu Yeni Umumi Kataloqda 4594 obyekti ile tesbit edilmis ve Flammarion bu obyektlerin de Messier Kataloquna daxil edilmeli oldugunu beyan etdi Bu vaxtdan etibaren Sombrero qalaktikasi M104 olaraq taninir Toz halqasiThe famous Sombrero galaxy M104 is a bright nearby elliptical galaxy The prominent dust lane and halo of stars and globular clusters give this galaxy its name Something very energetic is going on in the Sombrero s center as much X ray light has been detected from it This X ray emission coupled with unusually high central stellar velocities cause many astronomers to speculate that a black hole lies at the Sombrero s center a black hole a billion times the mass of our Sun Yuxarida qeyd edildiyi kimi bu qalaktikanin en teeccublu xususiyyeti qalaktikanin cixintisinin qarsisinda kecen toz zolagidir Bu toz zolagi heqiqeten de qalaktikanin cixintisini ehate eden simmetrik bir halqadir Soyuq atomar hidrogen qazinin ve tozun ekseriyyeti bu halqa icerisindedir Halqa hemcinin Sombrero qalaktikasinin soyuq molekulyar qazinin ekseriyyetini ozunhde saxlayir baxmayaraq ki bu fikir asagi nufuzetme ve zeif askarliqli musahidelere esaslanan bir neticedir Sombrero qalaktikasi molekulyar qazinin halqaya mehdud oldugunu tesdiqlemek ucun elave musahideler teleb olunur Infraqirmizi spektroskopiya esasinda toz halqasi bu qalaktikada ulduzun formalasmasi ucun esas yer oldugunu demek olar NuveSombrero qalaktikasinin nuvesi asagi ionlasmis nuve emissiyasi bolgesi olaraq tesnif edilir Bunlar ionlasmis qazin movcud oldugu nuve bolgeleridir amma ionlar yalniz zeif ionlasmisdir yeni atomlar nisbeten az elektron itirir Asagi ionlasmis nuve emissiyasi bolgesilerde qazin ionlasdiran enerjinin menbeyi genis muzakire edilmisdir Bezi asagi ionlasmis nuve emissiyasi bolgelerinin nuveleri ulduzun formalasma bolgelerinde askar olan isti genc ulduzlardan ibaret iken diger asagi ionlasmis nuve emissiyasi bolgelerinin nuveleri aktiv qalaktika nuvelerinden supermassive qara deliklere malik yuksek enerjili bolgelerden ibaret ola biler Infraqirmizi spektroskopiya musahideleri Sombrero qalaktikasinin nuveside her hansi ehemiyyetli ulduz formalasmasi fealiyyetinden olmadigini gostermisdir Bununla bele nuvede asagidaki bolmede muzakire edildiyi kimi bir supermassiv qara delik askar edilmisdir bele ki bu feal qalaktik nuve ehtimal ki Sombrero qalaktikasinin asagi ionlasmis nuve emissiyasi bolgesinde qazi ionlasdiran enerjinin menbeyidir Merkezi supermassiv qara delik1990 ci illerde Con Kormendinin rehberlik etdiyi bir arasdirma qrupu Sombrero qalaktikasi icerisinde supermassiv bir qara delik oldugunu subut etdi Bu qrup hem hem de Habbl Kosmik Teleskopu spektroskopik datalarindan istifade ederek gosterdi ki qalaktika Gunes kutlesinin 1 milyard qati ve ya 109 M kutleye malik olmadigi teqdirde qalaktikanin merkezinde ulduzlarin inqilab suretinin saxlanilmadigini yeni merkezde supermassiv qara deliyin oldugunu gosterdi Bu qonsu qalaktikalarda olculmus en boyuk qara deliklerinden biridir Sinxrotron emissiya ve rentgen oblastlarinda nuve guclu sinxrotron emissiya menbeyidir Sinxrotron emissiyasi yuksek suretli elektronlarin guclu maqnit saheleri olan bolgelerden kecerken reqs etmesi zamani yaranir Bu emissiya feal nuveli qalaktikalar ucun olduqca xarakterikdir Radio sinxrotron emissiyasinin bezi feal nuveli qalaktikalar ucun zamanla deyismesine baxmayaraq Sombrero qalaktikasindan gelen radio emissiyasinin parlaqligi yalniz 10 20 araliginda deyisir Askarlanmamis submillimetrlik emissiya 2006 ci ilde iki qrup 850 mikrometr dalga uzunlugunda Sombrero qalaktikasinin nuvesinden submillimetrlik radiasiya olcmelerini nesr etdi Bu submillimetrlik emissiyanin tozdan gelen termal emissiyadan infraqirmizi ve submilimetrlik oblastlarda musahide olunan sinxrotron emissiyadan adeten radio oblastda gorulen isti qazdan gelen bremstrahluq emissiyasindan milimetrlik oblastda nadiren musahide olunan ve ya molekulyar qazdan esasen submilimetrlik spektral xetleri yaradir yaranmadigi subut edilmisdir Submillimetrlik emissiyanin menbeyi hele de askar edilmemisdir Kurevi ulduz topalariSombrero qalaktikasi nisbeten cox sayda kurevi ulduz topasina malikdir Sombrero qalaktikasinda kurevi ulduz topalarinin musahidesi neticesinde saylarinin 1200 2000 araliginda oldugu askarlanmisdir Kurevi ulduz topalarinin sayinin qalaktikanin umumi parlaqligina nisbeti Sud yolu ve kicik cixintisi olan oxsar qalaktikalar ile muqayisede yuksekdir lakin nisbeti boyuk cixintili diger qalaktikalarla muqayise edile biler Bu neticeler qalaktikalardaki kurevi ulduz topalarinin sayinin qalaktikalarin cIxintisinin olcusu ile elaqeli oldugunu dusunmeye esas verir Kurevi ulduz topalarinin seth sixligi adeten qalaktikanin merkezinden kenarda olmaqla cixintinin isiq profilini izleyir Uzaqliq ve parlaqliqSombrero Qalaktika mesafesini olcmek ucun en azi iki metoddan istifade edilmisdir Birinci usul Sombrero qalaktikasindaki planet dumanliqlarinin parlaqliginin olculerek Sud yolundaki planetar dumanliqlarin melum parlaqligi ile muqayisesine esaslanir Bu metod vasitesile Sombrero qalaktikasi ucun 29 2 Mi i 8 890 610 Kpc mesafe tapilmisdir Diger usul seth parlaqliginin deyismesi usuludur Bu usul qalaktikanin cixintisinin qranulyar gorunusunden istifade ederek mesafenin qiymetlendirilmesine esaslanir Yaxinliqdaki qalaktikalarin cixintilari cox qranullu daha uzaqdakilarin cixintilari ise hamar gorunur Bu metodu istifade eden erken olcmelerde mesafe ucun 30 6 1 3 M i i 9 380 400 kps qiymetleri alinmisdir Daha sonra metodun bezi xetalari aradan qaldirildiqdan sonra mesafe ucun 32 3 M i i 9 810 920 Kpc qiymeti tapildi Bu qiymet texmini idi 2003 cu ilde 29 6 2 5 M i i 9 080 770 Kpc qiymeti alindi Bu iki usulla olculmus orta mesafe 29 3 1 6 M i i 8 980 490 Kpc dir average 29 6 2 5 29 2 29 6 29 2 2 52 22 0 5 2 29 3 1 6 Sombrero qalaktikasinin 30 6 M i i 9 400 Kpc mesafede olmasina esaslanaraq mutleq ulduz olcusu mavi rengde 21 9 olub yuxaridaki orta mesafede ise 21 8 olur Samanyolu etrafinda 32 6 M i i 10 000 Kpc radiusda en parlaq qalaktikadir 2016 ci ilden Habbl Kosmik Teleskopunun olcmelerinden istifade edilerek M104 mesafesini qirmizi neheng sinfi metoduna esaslanaraq 9 55 0 13 0 31 Mpc tapmislar Istinadlar SIMBAD NGC Ingilisce NASA IPAC Kosmik Qalaktikanin Verilenler Bazasi NGC obyekti ucun NED neticeleri Ingilisce Paz A G Boissier S Madore B F Seibert M Joe Y H Wyder T K Thilker D Bianchi L Soo Chang Rey Barlow T A et al The GALEX Ultraviolet Atlas of Nearby Galaxies ing The Astrophysical Journal Supplement SeriesAAS 2007 Vol 173 Iss 2 P 185 255 ISSN 0067 0049 1538 4365 doi 10 1086 516636 arXiv astro ph 0606440 Tully R B Courtois H M Sorce J G Cosmicflows 3 ing Astron J J G III E Vishniac NYC IOP Publishing AAS University of Chicago Press AIP 2016 Vol 152 Iss 2 P 50 ISSN 0004 6256 1538 3881 doi 10 3847 0004 6256 152 2 50 arXiv 1605 01765 Courtois H M Tully R B Makarov D I Mitronova S Koribalski B Karachentsev I D Fisher J R Cosmic flows Green Bank Telescope and Parkes H I observations ing Mon Not R Astron Soc D Flower OUP 2011 Vol 414 P 2005 2016 ISSN 0035 8711 1365 2966 doi 10 1111 J 1365 2966 2011 18515 X arXiv 1101 3802 Smith R J Lucey J R Hudson M J Schlegel D J Davies R L Streaming motions of galaxy clusters within 12 000 km s 1 I New spectroscopic data ing Mon Not R Astron Soc D Flower OUP 2000 Vol 313 Iss 3 P 469 490 22 p ISSN 0035 8711 1365 2966 doi 10 1046 J 1365 8711 2000 03251 X McQuinn Kristen B W Skillman Evan D Dolphin Andrew E Berg Danielle Kennicutt Robert 2016 The Distance to M104 The Astronomical Journal 152 5 144 arXiv 1610 03857 Bibcode 2016AJ 152 144M doi 10 3847 0004 6256 152 5 144 NASA s Sombrero Galaxy Overview and Wallpaper NGC IC Verilenler bazasi NGC Ingilisce 3 Famous Sombrero Galaxy Shows Surprising Side M 104 SIMBAD Centre de donnees astronomiques de Strasbourg Retrieved 2017 09 24 Karachentsev Igor D Karachentseva Valentina E Huchtmeier Walter K Makarov Dmitry I 2003 A Catalog of Neighboring Galaxies The Astronomical Journal 127 4 2031 2068 Bibcode 2004AJ 127 2031K doi 10 1086 382905 G R Kepple G W Sanner 1998 The Night Sky Observer s Guide Vol 2 Willmann Bell p 451 ISBN 0 943396 60 3 K G Jones 1991 Messier s Nebulae and Star Clusters 2nd ed Cambridge University Press ISBN 0 521 37079 5 G J Bendo B A Buckalew D A Dale B T Draine R D Joseph R C Kennicutt Jr et al 2006 Spitzer and JCMT Observations of the Active Galactic Nucleus in the Sombrero Galaxy NGC 4594 Astrophysical Journal 645 1 134 147 arXiv astro ph 0603160 Bajaja E Van Der Burg G Faber S M Gallagher J S et al 1984 The distribution of neutral hydrogen in the Sombrero galaxy NGC 4594 Astronomy and Astrophysics 141 309 317 Bibcode 1984A amp A 141 309B Bajaja E Dettmar R J Hummel E Wielebinski R 1988 The large scale radio continuum structure of the Sombrero galaxy NGC 4594 Astronomy and Astrophysics 202 35 40 Bibcode 1988A amp A 202 35B J S Young S Xie L Tacconi P Knezek et al 1995 The FCRAO Extragalactic CO Survey I The Data Astrophysical Journal Supplement 98 219 257 L C Ho A V Filippenko W L W Sargent 1997 A Search for Dwarf Seyfert Nuclei III Spectroscopic Parameters and Properties of the Host Galaxies Astrophysical Journal Supplement 112 2 315 390 arXiv astro ph 9704107 Bibcode 1997ApJS 112 315H doi 10 1086 313041 J Kormendy R Bender E A Ajhar A Dressler et al 1996 Hubble Space Telescope Spectroscopic Evidence for a 1 X 10 9 M Black Hole in NGC 4594 de Bruyn A G Crane P C Price R M Carlson J B 1976 The radio sources in the nuclei of NGC 3031 and NGC 4594 Hummel E van der Hulst J M Dickey J M 1984 Central radio sources in spiral galaxies Starburst or accretion Astronomy and Astrophysics 134 207 221 Bibcode 1984A amp A 134 207H A Thean A Pedlar M J Kukula S A Baum et al 2000 High resolution radio observations of Seyfert galaxies in the extended 12 mm sample I The observations Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 314 3 573 588 arXiv astro ph 0001459 Bibcode 2000MNRAS 314 573T doi 10 1046 j 1365 8711 2000 03401 x T Di Matteo C L Carilli A C Fabian 2001 Limits on the Accretion Rates onto Massive Black Holes in Nearby Galaxies Astrophysical Journal 547 2 731 739 arXiv astro ph 0005516 Bibcode 2001ApJ 547 731D doi 10 1086 318405 S Pellegrini G Fabbiano F Fiore G Trinchieri et al 2002 Nuclear and global X ray properties of LINER galaxies Chandra and BeppoSAX results for Sombrero and NGC 4736 Astronomy and Astrophysics 383 1 1 13 arXiv astro ph 0111353 Bibcode 2002A amp A 383 1P doi 10 1051 0004 6361 20011482 S Pellegrini A Baldi G Fabbiano D W Kim 2003 An XMM Newton and Chandra Investigation of the Nuclear Accretion in the Sombrero Galaxy NGC 4594 Astrophysical Journal 597 1 175 185 arXiv astro ph 0307142 Bibcode 2003ApJ 597 175P doi 10 1086 378235 M Krause R Wielebinski M Dumke 2006 Radio polarization and sub millimeter observations of the Sombrero galaxy NGC 4594 Large scale magnetic field configuration and dust emission Astronomy and Astrophysics 448 1 133 142 arXiv astro ph 0510796 Bibcode 2006A amp A 448 133K doi 10 1051 0004 6361 20053789 K I Wakamatsu 1977 Radial distribution and total number of globular clusters in M104 Publications of the Astronomical Society of the Pacific 89 267 270 W E Harris H C Harris G L H Harris 1984 Globular clusters in galaxies beyond the local group III NGC 4594 the Sombrero Astronomical Journal 89 216 223 Bibcode 1984AJ 89 216H doi 10 1086 113504 T J Bridges D A Hanes 1992 The globular cluster system of NGC 4594 the Sombrero Astronomical Journal 103 800 814 Bibcode 1992AJ 103 800B doi 10 1086 116102 S S Larsen D A Forbes J P Brodie 2001 Hubble Space Telescope photometry of globular clusters in the Sombrero galaxy Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 327 4 1116 1126 arXiv astro ph 0107082 Bibcode 2001MNRAS 327 1116L doi 10 1046 j 1365 8711 2001 04797 x H C Ford X Hui R Ciardullo G H Jacoby K C Freeman 1996 The Stellar Halo of M104 I A Survey for Planetary Nebulae and the Planetary Nebula Luminosity Function Distance Astrophysical Journal 458 455 466 E A Ajhar T R Lauer J L Tonry J P Blakeslee et al 1997 Calibration of the Surface Brightness Fluctution Method for use with the Hubble Space Telescope Astronomical Journal 114 626 634 J L Tonry A Dressler J P Blakeslee E A Ajhar et al 2001 The SBF Survey of Galaxy Distances IV SBF Magnitudes Colors and Distances Astrophysical Journal 546 2 681 693 arXiv astro ph 0011223 Bibcode 2001ApJ 546 681T doi 10 1086 318301 Xarici kecidlerSEDS WikiSky da NGC 4594 DSS2 SDSS GALEX IRAS Hidrogen a X Ray Astrofoto Goy xeritesi Meqaleler ve sekillerNGC obyektleri Kateqoriya NGC obyektleri NGC 4570 NGC 4571 NGC 4572 NGC 4573 NGC 4574 NGC 4575 NGC 4576 NGC 4577 NGC 4578 NGC 4579 NGC 4580 NGC 4581 NGC 4582 NGC 4583 NGC 4584 NGC 4585 NGC 4586 NGC 4587 NGC 4588 NGC 4589 NGC 4590 NGC 4591 NGC 4592 NGC 4593 NGC 4594 NGC 4595 NGC 4596 NGC 4597 NGC 4598 NGC 4599 NGC 4600 NGC 4601 NGC 4602 NGC 4603 NGC 4604 NGC 4605 NGC 4606 NGC 4607 NGC 4608 NGC 4609 NGC 4610 NGC 4611 NGC 4612 NGC 4613 NGC 4614 NGC 4615 NGC 4616 NGC 4617 NGC 4618 NGC 4619 Qalaktika ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin

Nəşr tarixi: İyun 17, 2024, 21:38 pm
Ən çox oxunan
  • September 11, 2024

    Tom Corc Lonqstaff

  • September 20, 2024

    Toloqon Qasımbəyov

  • September 29, 2024

    Tokio Reklam Muzeyi

  • September 18, 2024

    Tokinyo

  • Noyabr 10, 2024

    Toka-da-Boa-Vista mağarası

Gündəlik

  • Fransa

  • Vitus Berinq

  • Dəniz inəyi

  • Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı

  • Tağı Əhmədov

  • Rusiya–Ukrayna müharibəsi (2022–hal-hazırda)

  • Stounhenc

  • Eremina desertorum

  • Adolf Hitler

  • 11 noyabr

NiNa.Az - Studiya

  • Vikipediya

Bülletendə Qeydiyyat

E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
Əlaqədə olmaq
Bizimlə əlaqə
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
Yuxarı