Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məhəmmədhəsən bəy Vəliyev-Baharlı (tam adı: Məhəmmədhəsən bəy Nəcəfqulu bəy oğlu Vəliyev; 1896, Şuşa – 24 iyun 1937, Bakı) — Azərbaycan Dövlət Bankının ilk müdiri, iqtisadçı, etnoqraf, siyasi repressiya qurbanı.
| Məhəmmədhəsən bəy Vəliyev-Baharlı | |
|---|---|
| Məhəmmədhəsən bəy Nəcəfqulu bəy oğlu Vəliyev | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1896 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 24 iyun 1937 |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | siyasi repressiya |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | alim |
| Atası | Nəcəfqulu bəy Şeyda |
Həyatı
Məhəmmədhəsən bəy Nəcəfqulu bəy oğlu 1896-cı ildə Şuşa şəhərində dünyaya gəlmişdir. Bakı gimnaziyasını bitirdikdən sonra təhsilini Kiyev universitetinin iqtisadi-coğrafiya fakültəsində davam etdirmiş və 1915-ci ildə oranı bitirmişdir.
Baharlı Azərbaycan Demokratik Cumhuriyyəti hökumətinin fəaliyyəti dövründə təsis edilmiş Bakı Dövlət Universitetində dərs demiş, həmin dövrdə, 1919-cu ilin sentyabrın 30-unda yaradılmış Azərbaycan Dövlət Bankının müdiri vəzifəsində çalışmışdır. Sovet dövründə isə əmək fəaliyyətini Azərbaycan SSR Dövlət Plan Komitəsində davam etdirmişdir.
O, 1923–1929-cu illər arasında fəaliyyət göstərən Azərbaycanı Tədqiq və Təbliğ Cəmiyyətinin üzvü olmuş, həmçinin 1937-ci ilə qədər gizli surətdə fəaliyyət göstərən Azərbaycan İstiqlal Təşkilatının katiblərindən biri olmuşdur. M. Baharlı 1926-cı ildə Solovki əsir düşərgəsindən sürgündən qayıtdıqdan sonra, ikinci dəfə 1937-ci ildə həbs edilmişdi.
M. Vəliyev (Baharlı) 27 iyul 1937-ci ildə güllələnmişdir.
Ölümündən sonra
Məhəmmədhəsən bəy Baharlının anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə AMEA-nın müxbir üzvü, fəlsəfə elmləri doktoru, professor Zakir Məmmədov (Baharlı) dövri mətbuatda onun yaradıcılığının müxtəlif aspektlərini işıqlandıran 17 məqalə dərc etdirmişdir. Zakir Məmmədovun təşəbbüsü ilə 25 may 1998-ci ildə AMEA-nın Fəlsəfə və Hüquq İnstitutunda yubiley tədbiri keçirilmişdir.
Məhəmmədhəsən bəy Baharlının anadan olmasının 110 illiyi münasibətilə Orxan Zakiroğlu (Baharlı) "İlk Azərbaycanşünas alim" ("Azərbaycan müəllimi" qəzeti, 10 fevral 2006-cı iı), "Unudulmaz Azərbaycanşünas alim — Məhəmmədhəsən Baharlı" ("525-ci qəzet", 17 fevral 2006-cı il) və "Görkəmli Azərbaycanşünas alim" 2016-06-03 at the Wayback Machine ("Xalq qəzeti", 20 iyul 2006-cı il) məqalələrini çap etdirmişdir.
Ailəsi
-
![image]()
Nəcəfqulu bəy Şeyda -
![image]()
Züleyxa xanım Vəliyeva -
![image]()
Səltənət xanım Vəliyeva
- Atası Nəcəfqulu bəy Şeyda — azərbaycanlı şair.
- Anası İmarət xanım Vəliyeva (Məlikova) — Həsən bəy Zərdabinin bacısı Şirinxanım Məlikovanın qızı.
- Bacısı Səltənət xanım Həsənova-Vəliyeva — Azərbaycan pedaqoqu. Səltənət xanım Həsənova-Vəliyeva 4 fevral 1893-cü ildə anadan olmuşdur. O, 1901–1905 illərdə Həsən bəy Zərdabinin həyat yoldaşı Hənifə xanım Məlikovanın müdiri olduğu Tağıyev Qızlar Gimnaziyasında oxumuş, rus dilində təhsil almışdır. Tağıyev Qızlar Gimnaziyasının ilk məzunlarından biridir. Səltənət xanım Həsənova-Vəliyeva uzun illər pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmuşdur. Səltənət xanım Həsənova-Vəliyeva Bakı milyonçusu Mir Əbdüləhəd Seyid Qəhrəman oğlu Seyidhəsənzadə ilə 1917-ci ildə ailə həyatı qurmuşdur. Səltənət xanım Həsənova-Vəliyeva 1976-cı ildə, 83 yaşında Bakıda vəfat etmişdir.
- Bacısı Züleyxa xanım Nəcəfqulu bəy qızı Vəliyeva — Tağıyev Qızlar Gimnaziyasının ilk məzunlarından biri, Züleyxa xanım Vəliyeva 22 fevral 1890-cı ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Əslən Şuşalıdır. O, 1901–1905-ci illərdə Həsən bəy Zərdabinin həyat yoldaşı Hənifə xanım Məlikovanın müdiri olduğu Tağıyev Qızlar Gimnaziyasında oxumuş, rus dilində təhsil almışdır. Tağıyev Qızlar Gimnaziyasının ilk məzunlarından biridir. Züleyxa xanım Vəliyeva qısa ömür yaşamışdır. O, toyu ərəfəsində, 1908-ci ildə, 18 yaşında vəfat etmişdir.
Məhəmməd Həsən Vəliyevin(Baharlının) əsəri "Azərbaycan" adlı olmuşdur. Lakin bu əsərin uzun illər istifadə edilməsi yasaq olunmuşdur.
Mənbə
- Zakir Məmmədov (Baharlı), Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Məhəmmədhəsən bəy Vəliyev (Baharlı) (soykökü, həyatı, yaradıcılığı). Bakı, 2015
- Ənvər Çingizoğlu, Baharlı oymağı,"Soy" dərgisi, 6(14) Bakı, 2008, səh. 22–79
- Orxan Məmmədov (Baharlı). Ağdamın adlı-sanlı pedaqoqları, alimləri. Bakı, Sabah, 2001
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Şərq tarixi: Baharlılar. I kitab. Bakı, 2013
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Şərq tarixi: Baharlılar (Ensiklopedik məlumat kitabı). II kitab. Bakı, 2013
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Mirzə Vəli bəy ocağı (sələfləri, xələfləri). Bakı, 2015
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Xanlar xanı Bayram xan (sələfləri, xələfləri). Bakı, 2015
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Əlişəkər bəy nəslinin tarixi şəxsiyyətləri. Bakı, 2015
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Mirzə Vəli bəy və onun nəslinin tanınmış övladları. "Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri" (Doqquzuncu buraxılış). Bakı, 2014.
İstinadlar
- Orxan Məmmədov (Baharlı). Ağdamın adlı-sanlı pedaqoqları, alimləri. Bakı, Sabah, 2001
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Unudulmaz Azərbaycanşünas alim — Məhəmmədhəsən Baharlı. "525-ci qəzet", 17 fevral 2006-cı il
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Şərq tarixi: Baharlılar.(I kitab. Bakı, 2013)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mehemmedhesen bey Veliyev Baharli tam adi Mehemmedhesen bey Necefqulu bey oglu Veliyev 1896 Susa 24 iyun 1937 Baki Azerbaycan Dovlet Bankinin ilk mudiri iqtisadci etnoqraf siyasi repressiya qurbani Mehemmedhesen bey Veliyev BaharliMehemmedhesen bey Necefqulu bey oglu VeliyevSexsi melumatlarDogum tarixi 1896Dogum yeri Susa Susa qezasi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 24 iyun 1937 1937 06 24 Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVefat sebebi siyasi repressiyaTehsili Taras Sevcenko adina Kiyev Milli UniversitetiFealiyyeti alimAtasi Necefqulu bey SeydaHeyatiMehemmedhesen bey Necefqulu bey oglu 1896 ci ilde Susa seherinde dunyaya gelmisdir Baki gimnaziyasini bitirdikden sonra tehsilini Kiyev universitetinin iqtisadi cografiya fakultesinde davam etdirmis ve 1915 ci ilde orani bitirmisdir Baharli Azerbaycan Demokratik Cumhuriyyeti hokumetinin fealiyyeti dovrunde tesis edilmis Baki Dovlet Universitetinde ders demis hemin dovrde 1919 cu ilin sentyabrin 30 unda yaradilmis Azerbaycan Dovlet Bankinin mudiri vezifesinde calismisdir Sovet dovrunde ise emek fealiyyetini Azerbaycan SSR Dovlet Plan Komitesinde davam etdirmisdir O 1923 1929 cu iller arasinda fealiyyet gosteren Azerbaycani Tedqiq ve Teblig Cemiyyetinin uzvu olmus hemcinin 1937 ci ile qeder gizli suretde fealiyyet gosteren Azerbaycan Istiqlal Teskilatinin katiblerinden biri olmusdur M Baharli 1926 ci ilde Solovki esir dusergesinden surgunden qayitdiqdan sonra ikinci defe 1937 ci ilde hebs edilmisdi M Veliyev Baharli 27 iyul 1937 ci ilde gullelenmisdir Olumunden sonra Mehemmedhesen bey Baharlinin anadan olmasinin 100 illiyi munasibetile AMEA nin muxbir uzvu felsefe elmleri doktoru professor Zakir Memmedov Baharli dovri metbuatda onun yaradiciliginin muxtelif aspektlerini isiqlandiran 17 meqale derc etdirmisdir Zakir Memmedovun tesebbusu ile 25 may 1998 ci ilde AMEA nin Felsefe ve Huquq Institutunda yubiley tedbiri kecirilmisdir Mehemmedhesen bey Baharlinin anadan olmasinin 110 illiyi munasibetile Orxan Zakiroglu Baharli Ilk Azerbaycansunas alim Azerbaycan muellimi qezeti 10 fevral 2006 ci ii Unudulmaz Azerbaycansunas alim Mehemmedhesen Baharli 525 ci qezet 17 fevral 2006 ci il ve Gorkemli Azerbaycansunas alim 2016 06 03 at the Wayback Machine Xalq qezeti 20 iyul 2006 ci il meqalelerini cap etdirmisdir AilesiNecefqulu bey Seyda Zuleyxa xanim Veliyeva Seltenet xanim Veliyeva Atasi Necefqulu bey Seyda azerbaycanli sair Anasi Imaret xanim Veliyeva Melikova Hesen bey Zerdabinin bacisi Sirinxanim Melikovanin qizi Bacisi Seltenet xanim Hesenova Veliyeva Azerbaycan pedaqoqu Seltenet xanim Hesenova Veliyeva 4 fevral 1893 cu ilde anadan olmusdur O 1901 1905 illerde Hesen bey Zerdabinin heyat yoldasi Henife xanim Melikovanin mudiri oldugu Tagiyev Qizlar Gimnaziyasinda oxumus rus dilinde tehsil almisdir Tagiyev Qizlar Gimnaziyasinin ilk mezunlarindan biridir Seltenet xanim Hesenova Veliyeva uzun iller pedaqoji fealiyyetle mesgul olmusdur Seltenet xanim Hesenova Veliyeva Baki milyoncusu Mir Ebdulehed Seyid Qehreman oglu Seyidhesenzade ile 1917 ci ilde aile heyati qurmusdur Seltenet xanim Hesenova Veliyeva 1976 ci ilde 83 yasinda Bakida vefat etmisdir Bacisi Zuleyxa xanim Necefqulu bey qizi Veliyeva Tagiyev Qizlar Gimnaziyasinin ilk mezunlarindan biri Zuleyxa xanim Veliyeva 22 fevral 1890 ci ilde Baki seherinde anadan olmusdur Eslen Susalidir O 1901 1905 ci illerde Hesen bey Zerdabinin heyat yoldasi Henife xanim Melikovanin mudiri oldugu Tagiyev Qizlar Gimnaziyasinda oxumus rus dilinde tehsil almisdir Tagiyev Qizlar Gimnaziyasinin ilk mezunlarindan biridir Zuleyxa xanim Veliyeva qisa omur yasamisdir O toyu erefesinde 1908 ci ilde 18 yasinda vefat etmisdir Mehemmed Hesen Veliyevin Baharlinin eseri Azerbaycan adli olmusdur Lakin bu eserin uzun iller istifade edilmesi yasaq olunmusdur MenbeZakir Memmedov Baharli Orxan Zakiroglu Baharli Mehemmedhesen bey Veliyev Baharli soykoku heyati yaradiciligi Baki 2015 Enver Cingizoglu Baharli oymagi Soy dergisi 6 14 Baki 2008 seh 22 79 Orxan Memmedov Baharli Agdamin adli sanli pedaqoqlari alimleri Baki Sabah 2001 Orxan Zakiroglu Baharli Serq tarixi Baharlilar I kitab Baki 2013 Orxan Zakiroglu Baharli Serq tarixi Baharlilar Ensiklopedik melumat kitabi II kitab Baki 2013 Orxan Zakiroglu Baharli Mirze Veli bey ocagi selefleri xelefleri Baki 2015 Orxan Zakiroglu Baharli Xanlar xani Bayram xan selefleri xelefleri Baki 2015 Orxan Zakiroglu Baharli Eliseker bey neslinin tarixi sexsiyyetleri Baki 2015 Orxan Zakiroglu Baharli Mirze Veli bey ve onun neslinin taninmis ovladlari Azerbaycan Tarixi Secere Cemiyyetinin Xeberleri Doqquzuncu buraxilis Baki 2014 IstinadlarOrxan Memmedov Baharli Agdamin adli sanli pedaqoqlari alimleri Baki Sabah 2001 Orxan Zakiroglu Baharli Unudulmaz Azerbaycansunas alim Mehemmedhesen Baharli 525 ci qezet 17 fevral 2006 ci il Orxan Zakiroglu Baharli Serq tarixi Baharlilar I kitab Baki 2013