Müqəddəs Ambrosi, Milanlı Ambrosi, Medilonlu Ambrosi (lat. Sanctus Ambrosius; təq. 340–4 aprel 397) dörd böyük latın kilsə mütəfəkkirindən, Roma kilsəsinin banilərindən biri, . Ambrosi dövrünün ən böyük avtoritetli, imperator siyasətinə qarışabiləcək dərəcədə söz sahibinə malik din xadimi olmuşdur. Bununla da o, kilsə ilə dövlət münasibətləri arasında zəmin yaratmış olmuşdur. Bəxtiyar Avqusinini xristianlığa dəvət edərək onu vəftiz etmişdir. Müqəddəs Ambrosi həm katolik həm də pravoslav kilsə kanonuna qəbul edilmişdir.
Ambrosi | |
---|---|
lat. Sanctus Ambrosius | |
| |
Rütbə | Yepiskop, |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Trir, Almaniya |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | Milan, İtaliya |
Qeyd edilir | Roma-Katolik kilsəsi, |
Əsas məbədi | Müqəddəs Ambrosi məbədi, Milan |
Xatirə günü | 7 dekabr |
Himayədar | Milan, arılar, ev heyvanları, şamçılar, tələbələr, |
Rəmzləri | Pətək, uşaq, qamçı, sümük |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Xristian ilahiyyatçısı 340-cı ildə Roma İmperiyasının Qalliya vilayətinin mərkəzi Trevir şəhərində (indiki Almaniyanın Trir şəhəri) dünyaya gəlmişdir. Bəzi tədqiqatçılar onun atasının prefekt (vali) olduğunu irəli sürürlər. Ambrosiusun ailəsi Xristianlığı IV əsrin əvvəllərində qəbul etmişdi. Atasının vəfatından sonra Romaya köçərək, orada təhsil almağa başlamışdı. Bir müddət vəkil kimi çalışdıqdan sonra mərkəzi Mediolan (indiki Milan) şəhəri olan Şimali İtaliyanın prefekti təyin edilmişdir.
Yepiskop fəaliyyəti
Mediolan şəhərində arrianlarla (erkən əsrlərdə mövcud olmuş bidətçi xristian məzhəbi) ənənəvi xristianlar arasında gərgin mübarizə getdiyindən 374-cü ildə şəhər yepiskopunu seçmək mümkün olmamışdı. Nəticədə kompromis variant kimi Ambrosiusun namizədliyi təklif edilmişdi. Bu vəzifədən imtina etmək niyyətində olan Ambrosius, namizədliyi imperator I Valentinian tərəfindən dəstəkləndikdən sonra təklifi qəbul etmişdir. O, yepiskop olarkən, bütün sərvətini kilsəyə bağışlamış, sadə həyat tərzi sürmüşdür.
Bütpərəstlik və arrianlıqla mübarizə aparan Ambrosius kifayət qədər uğur qazana bilmişdi. 381-ci ildə Akvileya şəhərindəki kilsə yığıncağı zamanı onun təkidilə iki arrian yepiskop vəzifələrindən uzaqlaşdırılmış, daha sonra Papa I Damas tərəfindən anafemaya uğramış, yəni kilsədən çıxarılmışlar.
I Feodosi və Müqəddəs Ambrosi
I Feodosi İtaliyada qaldığı üç il ərzində Mediolan yepiskopu Müqəddəs Ambrosinın təsirinə düşür. 390 cı ildə Makedoniyanın iri şəhərlərində ordu komandanlığının özbaşnalığına qarşı qiyam qalxır. I Feodosi qiyamı amansızlıqla yatırır. Müxtəlif mənbələrə əsasən 7–15 min arasında şəhər əhalisi qırılmış olur. Bu hadisədən sonra I Feodosi kilsədə dua etmək istəyərkən, Müqəddəs Ambrosi onu içəri buraxmır, və günahsız insanların ölümündə suçlamışdır. Yalnız 8 aydan sonra imperatoru əfv edərək, onu ölüm hökmünün icrasını hökm sürüldükdən 30 gün sonraya saxlanılması haqqında fərman verməyə məcbur etdirir.
Yaradıcılığı
Ambrosiusun ilahiyyat elmi üzrə çalışmaları arrianlarla münaqişə mövzularına aid Üç üqnum (Ata, Oğul və Müqəddəs Ruh), Məsih, tövbə haqqında məsələləri əhatə edirdi. O, Müqəddəs Kitabın bir çox hissələrinə yazılmış şərhlərin də müəllifidir. Ambrosiusun elmi irsinin böyük hissəsini onun moizələri təşkil edir. Ən mühüm əsərləri "İman haqqında", "Müqəddəs Ruh haqqında" və "Altı gün haqqında" kitablarıdır.
Ambrosiusun fikrincə, liturgiya (kilsə ayini) insanların Tanrıya iman etməsi üçün alətdir və bütün yerlərdə dəyişilməz olaraq qalmamalıdır. O, Avqustinə verdiyi məsləhətlərdə yerli ənənəyə diqqət yetirilməsinin əhəmiyyətindən bəhs etmişdir.
Ambrosiusun ilahiyyatla bağlı dünuagörüşünə Origen və Didim kimi alimlər təsir göstərmişdir. Onun bu fikri ilahiyyatçılar arasında məşhurdur:
"Bizim Xilaskarımız Vəhydə iki növ dirilmə yolunu göstərmişdir. İlahi Məhkəmənin qərarı olmadan Tanrı yoluna yönələnlər nə bəxtiyardır. Lakin ilk dəfə düzgün yolu seçməyənlər üçün də xilas yolu açıqdır. Onlar birinci və ikinci dirilmə arasındakı zamanda özlərini buna hazırlamalıdırlar".
Bundan başqa Ambrosiusun əsərlərində İskəndəriyyəli Filonun da təsiri duyulmaqdadır.
İstinadlar
- Attwater, Donald and Catherine Rachel John. The Penguin Dictionary of Saints. 3rd edition. New York: Penguin Books, 1993. .
- 7 тыс. убитых (Феодорит Кирский, 5.17) ; 15 тыс. убитых (Иоанн из Никиу, LXXXIII.42; Иоанн Малала, 347)
- Феодорит Кирский, 5.18
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Muqeddes Ambrosi Milanli Ambrosi Medilonlu Ambrosi lat Sanctus Ambrosius teq 340 4 aprel 397 dord boyuk latin kilse mutefekkirinden Roma kilsesinin banilerinden biri Ambrosi dovrunun en boyuk avtoritetli imperator siyasetine qarisabilecek derecede soz sahibine malik din xadimi olmusdur Bununla da o kilse ile dovlet munasibetleri arasinda zemin yaratmis olmusdur Bextiyar Avqusinini xristianliga devet ederek onu veftiz etmisdir Muqeddes Ambrosi hem katolik hem de pravoslav kilse kanonuna qebul edilmisdir Ambrosilat Sanctus AmbrosiusMuqeddes Ambrosinin Feodosiyanin efv etmesiRutbe Yepiskop Dogum tarixi 340Dogum yeri Trir AlmaniyaVefat tarixi 4 aprel 397Vefat yeri Milan ItaliyaQeyd edilir Roma Katolik kilsesi Pravoslav kilsesi Anqlikan kilsesi Luteran kilsesiEsas mebedi Muqeddes Ambrosi mebedi MilanXatire gunu 7 dekabrHimayedar Milan arilar ev heyvanlari samcilar telebeler Remzleri Petek usaq qamci sumuk Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiXristian ilahiyyatcisi 340 ci ilde Roma Imperiyasinin Qalliya vilayetinin merkezi Trevir seherinde indiki Almaniyanin Trir seheri dunyaya gelmisdir Bezi tedqiqatcilar onun atasinin prefekt vali oldugunu ireli sururler Ambrosiusun ailesi Xristianligi IV esrin evvellerinde qebul etmisdi Atasinin vefatindan sonra Romaya kocerek orada tehsil almaga baslamisdi Bir muddet vekil kimi calisdiqdan sonra merkezi Mediolan indiki Milan seheri olan Simali Italiyanin prefekti teyin edilmisdir Yepiskop fealiyyetiMediolan seherinde arrianlarla erken esrlerde movcud olmus bidetci xristian mezhebi enenevi xristianlar arasinda gergin mubarize getdiyinden 374 cu ilde seher yepiskopunu secmek mumkun olmamisdi Neticede kompromis variant kimi Ambrosiusun namizedliyi teklif edilmisdi Bu vezifeden imtina etmek niyyetinde olan Ambrosius namizedliyi imperator I Valentinian terefinden desteklendikden sonra teklifi qebul etmisdir O yepiskop olarken butun servetini kilseye bagislamis sade heyat terzi surmusdur Butperestlik ve arrianliqla mubarize aparan Ambrosius kifayet qeder ugur qazana bilmisdi 381 ci ilde Akvileya seherindeki kilse yigincagi zamani onun tekidile iki arrian yepiskop vezifelerinden uzaqlasdirilmis daha sonra Papa I Damas terefinden anafemaya ugramis yeni kilseden cixarilmislar I Feodosi ve Muqeddes AmbrosiI Feodosi Italiyada qaldigi uc il erzinde Mediolan yepiskopu Muqeddes Ambrosinin tesirine dusur 390 ci ilde Makedoniyanin iri seherlerinde ordu komandanliginin ozbasnaligina qarsi qiyam qalxir I Feodosi qiyami amansizliqla yatirir Muxtelif menbelere esasen 7 15 min arasinda seher ehalisi qirilmis olur Bu hadiseden sonra I Feodosi kilsede dua etmek isteyerken Muqeddes Ambrosi onu iceri buraxmir ve gunahsiz insanlarin olumunde suclamisdir Yalniz 8 aydan sonra imperatoru efv ederek onu olum hokmunun icrasini hokm suruldukden 30 gun sonraya saxlanilmasi haqqinda ferman vermeye mecbur etdirir YaradiciligiDivi Ambrosii Episcopi Mediolanensis Omnia Opera 1527 Ambrosiusun ilahiyyat elmi uzre calismalari arrianlarla munaqise movzularina aid Uc uqnum Ata Ogul ve Muqeddes Ruh Mesih tovbe haqqinda meseleleri ehate edirdi O Muqeddes Kitabin bir cox hisselerine yazilmis serhlerin de muellifidir Ambrosiusun elmi irsinin boyuk hissesini onun moizeleri teskil edir En muhum eserleri Iman haqqinda Muqeddes Ruh haqqinda ve Alti gun haqqinda kitablaridir Ambrosiusun fikrince liturgiya kilse ayini insanlarin Tanriya iman etmesi ucun aletdir ve butun yerlerde deyisilmez olaraq qalmamalidir O Avqustine verdiyi meslehetlerde yerli eneneye diqqet yetirilmesinin ehemiyyetinden behs etmisdir Ambrosiusun ilahiyyatla bagli dunuagorusune Origen ve Didim kimi alimler tesir gostermisdir Onun bu fikri ilahiyyatcilar arasinda meshurdur Bizim Xilaskarimiz Vehyde iki nov dirilme yolunu gostermisdir Ilahi Mehkemenin qerari olmadan Tanri yoluna yonelenler ne bextiyardir Lakin ilk defe duzgun yolu secmeyenler ucun de xilas yolu aciqdir Onlar birinci ve ikinci dirilme arasindaki zamanda ozlerini buna hazirlamalidirlar Bundan basqa Ambrosiusun eserlerinde Iskenderiyyeli Filonun da tesiri duyulmaqdadir IstinadlarAttwater Donald and Catherine Rachel John The Penguin Dictionary of Saints 3rd edition New York Penguin Books 1993 ISBN 0 14 051312 4 7 tys ubityh Feodorit Kirskij 5 17 15 tys ubityh Ioann iz Nikiu LXXXIII 42 Ioann Malala 347 Feodorit Kirskij 5 18Hemcinin baxMuqeddes Amvrosi kilsesi Florensiya Vikianbarda Muqeddes Ambrosi ile elaqeli mediafayllar var