Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Müdafiəçi — cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş əməli törətməsi istinad edilən şəxsə qarşı irəli sürülmüş ittihamın təkzibi və ya yüngülləşdirilməsi, onun hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi, habelə cinayət təqibinə qanunsuz məruz qalmış şəxsin pozulmuş hüquq və azadlıqlarının bərpası məqsədilə fəaliyyət göstərən vəkil. Ümumi hüquq sistemli ölkələrdə bu fəaliyyətlə əsasən məşğul olur.
ABŞ
ABŞ-də müdafiəçilər həbs, cinayətlərin istintaqı, cinayət təqibi, hökm çıxarılması, apelyasiya və məhkəmə araşdırmaları ilə bağlı məsələlərlə məşğul olurlar. Çox zaman vəkillərin bir qismi xüsusi olaraq müdafiəçi kimi ixtisaslaşırlar. Məsələn, ABŞ-də narkotik vasitələrlə əlaqədar törədilən cinayətlər üzrə müdafiəçilər və sərxoş vəziyyətdə nəqliyyat vasitəsitəsinin idarə edilməsi cinayətləri üzrə ixtisaslaşmış müdafiəçilər fəaliyyət göstərirlər.
Müdafiəçilər, həmçinin, müdafiə etdikləri şəxslərin ittiham olunduqları cinayət üzrə cinayət tərkibinin əlamətlərini də araşdırırlar. Onlar öz müştərilərinə prokuror tərəfindən ittiham aktı tərtib olunanadək yardım edə bilirlər. Bu, adətən, həmin şəxs haqqında təhqiqat aparılanda və ya şəxs tutulanda həyata keçirilir.
Təqsirləndirilən şəxslər polis və digər münasibətlərdə təmsil edilmək, cinayət işi barədə təhqiqat aparılması, eləcə də prokurorun ittihamlarına qarşı müdafiə olunmaq məqsədilə toplanması üçün müdafiəçi tuturlar. ABŞ-də qraflıq, dövlət və federal hökumətİ kimi dövlət idarələrində çalışan müdafiəçilərə çox zaman ictimai müdafiəçilər və ya məhkəmə tərəfindən təyin edilmiş vəkillər də deyilir.
Bu işin əhəmiyyətli tərəfi ondan ibarətdir ki, ABŞ-də müdafiəçilər ABŞ Konstitusiyasını çox aydın başa düşməlidirlər. Xüsusilə də, qanunsuz axtarış və götürmələrdən müdafiəni təmin edir. və isə şəxsin səssiz qalmaq və bununla da özü əleyhinə şahidlik etməmək hüququnu təmin edir. Təqsirləndirilən şəxslərin hüquqları ilə əlaqədar ABŞ Konstitusiyasına edilən bütün düzəlişlərin realizəsi On dördüncü düzəliş vasitəsilə təmin olunur. Buna görə də müdafiəçi bu hüquqların hər birini bilməlidir. İstənilən cinayət işi üzrə başlanğıc olaraq görülən işlərə ittihamların və iddia edilən faktların araşdırılması, konstitusiya pozuntularının təhlili, ittihamın prima facie məzmunu, müdafiə məsələləri, eləcə də potensial cəza kimi məsələlər daxildir. Cinayət işinin ilkin mərhələlərində işin davam etdirilməsinə zərurət olub-olmamasını aydınlaşdırmaq üçün böyük andlı iclasçılar (ing. grand jury) çağırıla və ya ilkin dinləmələr həyata keçirilə bilər. və ya pozulması, eləcə də qanunsuz olaraq əldə edilməsi həmin sübutların məhkəmə tərəfindən qəbuledilməz elan edilməsinə səbəb ola bilər. Müvafiq olaraq, müdafiəçi əksər hallarda hökumətin qanunsuz hərəkətlərinə görə konstitusional əsaslarla işin qazanıla biləcəyini müəyyənləşdirmək üçün bütün sənədlərin nəzərdən keçirilməsinə xeyli vaxt sərf edir.
Əgər konstitusional pozuntular yoxdursa, müdafiəçinin əsas işi məhkəmə prosesinə hazırlaşmaqla əlaqədar olur. Müdafiəçi təqsirləndirilən şəxsin işə baxılması ilə əlaqədar olan, eləcə də digər hüquqlarının həyata keçirilməsinə alternativ olaraq, adətən dövlət ittihamçısı ilə təqsirin etirafı məsələsi ilə bağlı razılığa gəlmək üçün müzakirələr aparır. Barışıq sazişinin bağlanması ilə ittiham yüngülləşdirilir və ya şəxsə daha az cəza verilir, ya da hər ikisi həyata keçirilir.
Müdafiəçi olmaq üçün də eynilə digər hüquqi peşələr kimi hüquq fakültəsini bitirmək tələb olunur. Fakültəni bitirdikdən sonra vəkillik imtahanından keçmək lazımdır. Daha sonra vəkil adını qazanmış şəxs cinayət hüququ sahəsi üzrə ixtisaslaşır. Demək olar ki, bütün nüfuzlu müdafiəçilər vəkilliyə qəbul edildikdən sonra bir müddət prokurorluq orqanlarında işləyirlər.
Böyük Britaniya
Böyük Britaniyada müdafiəçi kimi fəaliyyət göstərir. İngiltərə və Uelsdə müdafiəçi kimi işləmək üçün vəkillik kursundan hüquq dərəcəsi almaq tələb olunur.
Azərbaycan
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 61-ci maddəsinin III bəndinə əsasən,
Hər bir şəxsin səlahiyyətli dövlət orqanları tərəfindən tutulduğu, həbsə alındığı, cinayət törədilməsində ittiham olunduğu andan müdafiəçinin köməyindən istifadə etmək hüququ vardır.
Azərbaycan Respublikasının Cinayət-Prosessual Məcəlləsinin 7.0.18-ci maddəsinə əsasən, müdafiəçi cinayət prosesinin iştirakçısıdır və müdafiə tərəfini təmsil edir. Hər bir tutulmuş və ya həbsə alınmış şəxsə müdafiəçi tərəfindən hüquqi yardım almaq hüququ ona aydın olan dildə bildirilməlidir. Cinayət prosesində şübhəli və ya təqsirləndirilən şəxsin müdafiəçisinin iştirak etməsi bu şübhəli və ya təqsirləndirilən şəxsin hüquqlarını məhdudlaşdıra bilməz. Şübhəli və ya təqsirləndirilən şəxsin bir neçə müdafiəçisi ola bilər. Cinayət prosesini həyata keçirən orqan şübhəli və ya təqsirləndirilən şəxsin müdafiəçidən imtina etməsini qəbul etmədikdə, müdafiəçinin cinayət prosesində iştirakına xitam verilmir. Müdafiəçi cinayət prosesini həyata keçirən orqana şəxsiyyətini və Azərbaycan Respublikasının ərazisində vəkillik fəaliyyətini həyata keçirmək hüququnu təsdiq edən sənədi, habelə vəkil qurumunun orderini təqdim etməlidir.
Tutulduğu və ya qətimkan tədbirinin seçilməsi haqqında qərar elan edildiyi andan şübhəli şəxs, eləcə də təqsirləndirilən şəxs müstəqil olaraq müdafiəçi seçmək, onun səlahiyyətinə xitam vermək, söhbətlərin sayı və müddəti məhdudlaşdırılmadan müdafiəçisi ilə təklikdə görüşmək və konfidensial ünsiyyət saxlamaq, müdafiəçinin yardımından pulsuz istifadə etmək, müdafiəçinin verdiyi şikayətdən imtina etmək kimi hüquqlara malikdir.
Azərbaycan Respublikasının Cinayət-Prosessual Məcəlləsinin 92.1-ci maddəsinə görə,
Cinayət prosesində müdafiəçi qismində yalnız Azərbaycan Respublikasının ərazisində vəkillik fəaliyyətini həyata keçirmək hüququna malik olan vəkil iştirak edə bilər. Müdafiəçi şübhəli və ya təqsirləndirilən şəxsin şəxsiyyəti və onun iştirakı ilə baxılan cinayət işinin xarakteri ilə eyniləşdirilə bilməz.
Müdafiəçiyə aşağıdakılar qadağan olunur:
- müdafiə etdiyi şəxsin qanuni mənafeyinə zidd olaraq hər hansı hərəkəti etmək, o cümlədən onun törədilmiş cinayətlə əlaqəsini və təqsirini təsdiq etmək, ona qarşı qaldırılmış mülki iddianı qəbul etmək, onun iştirakı ilə aparılan prosessual hərəkətlərdə iştirakdan imtina etmək və onun hüquqlarının həyata keçirilməsinə mane olmaq;
- yeni cinayətin hazırlanması və ya törədilməsi barədə məlumat alınması, habelə müdafiəni lazımi qaydada həyata keçirməməsinə görə vəkilin məsuliyyət məsələsi həll edilərkən müdafiə olunan şəxsin dəlillərinin təkzib edilməsi halları istisna olmaqla, hüquqi yardım göstərilməsi ilə əlaqədar ona məlum olan məlumatlardan müdafiə etdiyi şəxsin qanuni mənafeyi ziddinə istifadə oluna bilərsə, onları yaymaq;
- özbaşına müdafiədən imtina etmək və ya müdafiəçi qismində səlahiyyətlərinə xitam vermək, habelə təqsirləndirilən şəxslərin qanuni mənafeləri arasında ziddiyyət olduqda onlardan ikisini və daha çoxunu müdafiə etmək;
- başqa müdafiəçinin cinayət prosesində iştirakına və ya dəvət edilməsinə mane olmaq;
- cinayət prosesində iştirak etmək üçün öz səlahiyyətlərini başqasına etibar etmək;
- müdafiə etdiyi şəxsin razılığı olmadan hər hansı şəxsi şahid və ya ekspert qismində çağırmaq, şübhəli və ya təqsirləndirilən şəxsin hadisə ilə əlaqəsi, cinayət törətməkdə təqsiri olduğunu, zərər çəkmiş şəxslə barışdığını elan etmək, mülki iddianı tanımaq, müdafiə etdiyi şəxsin şikayətindən və ya ittiham hökmündən verdiyi şikayətindən imtina etmək.
Xarici keçidlər
- Sida Liu, Terence C. Halliday, Criminal Defense in China: The Politics of Lawyers at Work (2016)
- Jill Paperno, Representing the Accused: A Practical Guide to Criminal Defense (2012)
- William L. Myers, A Criminal Defense (2017)
İstinadlar
- Lawrence Taylor, Steven Oberman, Drunk Driving Defense 2020-07-29 at the Wayback Machine
- Steven M. Salky, Paul B. Hynes (Jr.), The Privilege of Silence: Fifth Amendment Protections Against Self-incrimination 2022-04-29 at the Wayback Machine
- "Cultural Issues in Criminal Defense". 2022-04-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-10-08.
- Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası 2021-12-18 at the Wayback Machine Referendum 12 noyabr 1995-ci il tarixli. e-qanun.az (az.)
- Azərbaycan Respublikasının Cinayət-Prosessual Məcəlləsi 2018-09-07 at the Wayback Machine Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi 14 iyul 2000-ci il tarixli. e-qanun.az (az.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Mudafieci Mudafieci cinayet qanunu ile nezerde tutulmus emeli toretmesi istinad edilen sexse qarsi ireli surulmus ittihamin tekzibi ve ya yungullesdirilmesi onun huquq ve azadliqlarinin mudafiesi habele cinayet teqibine qanunsuz meruz qalmis sexsin pozulmus huquq ve azadliqlarinin berpasi meqsedile fealiyyet gosteren vekil Umumi huquq sistemli olkelerde bu fealiyyetle esasen mesgul olur ABSABS de mudafieciler hebs cinayetlerin istintaqi cinayet teqibi hokm cixarilmasi apelyasiya ve mehkeme arasdirmalari ile bagli meselelerle mesgul olurlar Cox zaman vekillerin bir qismi xususi olaraq mudafieci kimi ixtisaslasirlar Meselen ABS de narkotik vasitelerle elaqedar toredilen cinayetler uzre mudafieciler ve serxos veziyyetde neqliyyat vasitesitesinin idare edilmesi cinayetleri uzre ixtisaslasmis mudafieciler fealiyyet gosterirler Mudafieciler hemcinin mudafie etdikleri sexslerin ittiham olunduqlari cinayet uzre cinayet terkibinin elametlerini de arasdirirlar Onlar oz musterilerine prokuror terefinden ittiham akti tertib olunanadek yardim ede bilirler Bu adeten hemin sexs haqqinda tehqiqat aparilanda ve ya sexs tutulanda heyata kecirilir Teqsirlendirilen sexsler polis ve diger munasibetlerde temsil edilmek cinayet isi barede tehqiqat aparilmasi elece de prokurorun ittihamlarina qarsi mudafie olunmaq meqsedile toplanmasi ucun mudafieci tuturlar ABS de qrafliq dovlet ve federal hokumetI kimi dovlet idarelerinde calisan mudafiecilere cox zaman ictimai mudafieciler ve ya mehkeme terefinden teyin edilmis vekiller de deyilir Bu isin ehemiyyetli terefi ondan ibaretdir ki ABS de mudafieciler ABS Konstitusiyasini cox aydin basa dusmelidirler Xususile de qanunsuz axtaris ve goturmelerden mudafieni temin edir ve ise sexsin sessiz qalmaq ve bununla da ozu eleyhine sahidlik etmemek huququnu temin edir Teqsirlendirilen sexslerin huquqlari ile elaqedar ABS Konstitusiyasina edilen butun duzelislerin realizesi On dorduncu duzelis vasitesile temin olunur Buna gore de mudafieci bu huquqlarin her birini bilmelidir Istenilen cinayet isi uzre baslangic olaraq gorulen islere ittihamlarin ve iddia edilen faktlarin arasdirilmasi konstitusiya pozuntularinin tehlili ittihamin prima facie mezmunu mudafie meseleleri elece de potensial ceza kimi meseleler daxildir Cinayet isinin ilkin merhelelerinde isin davam etdirilmesine zeruret olub olmamasini aydinlasdirmaq ucun boyuk andli iclascilar ing grand jury cagirila ve ya ilkin dinlemeler heyata kecirile biler ve ya pozulmasi elece de qanunsuz olaraq elde edilmesi hemin subutlarin mehkeme terefinden qebuledilmez elan edilmesine sebeb ola biler Muvafiq olaraq mudafieci ekser hallarda hokumetin qanunsuz hereketlerine gore konstitusional esaslarla isin qazanila bileceyini mueyyenlesdirmek ucun butun senedlerin nezerden kecirilmesine xeyli vaxt serf edir Eger konstitusional pozuntular yoxdursa mudafiecinin esas isi mehkeme prosesine hazirlasmaqla elaqedar olur Mudafieci teqsirlendirilen sexsin ise baxilmasi ile elaqedar olan elece de diger huquqlarinin heyata kecirilmesine alternativ olaraq adeten dovlet ittihamcisi ile teqsirin etirafi meselesi ile bagli raziliga gelmek ucun muzakireler aparir Barisiq sazisinin baglanmasi ile ittiham yungullesdirilir ve ya sexse daha az ceza verilir ya da her ikisi heyata kecirilir Mudafieci olmaq ucun de eynile diger huquqi peseler kimi huquq fakultesini bitirmek teleb olunur Fakulteni bitirdikden sonra vekillik imtahanindan kecmek lazimdir Daha sonra vekil adini qazanmis sexs cinayet huququ sahesi uzre ixtisaslasir Demek olar ki butun nufuzlu mudafieciler vekilliye qebul edildikden sonra bir muddet prokurorluq orqanlarinda isleyirler Boyuk BritaniyaBoyuk Britaniyada mudafieci kimi fealiyyet gosterir Ingiltere ve Uelsde mudafieci kimi islemek ucun vekillik kursundan huquq derecesi almaq teleb olunur AzerbaycanAzerbaycan Respublikasi Konstitusiyasinin 61 ci maddesinin III bendine esasen Her bir sexsin selahiyyetli dovlet orqanlari terefinden tutuldugu hebse alindigi cinayet toredilmesinde ittiham olundugu andan mudafiecinin komeyinden istifade etmek huququ vardir Azerbaycan Respublikasinin Cinayet Prosessual Mecellesinin 7 0 18 ci maddesine esasen mudafieci cinayet prosesinin istirakcisidir ve mudafie terefini temsil edir Her bir tutulmus ve ya hebse alinmis sexse mudafieci terefinden huquqi yardim almaq huququ ona aydin olan dilde bildirilmelidir Cinayet prosesinde subheli ve ya teqsirlendirilen sexsin mudafiecisinin istirak etmesi bu subheli ve ya teqsirlendirilen sexsin huquqlarini mehdudlasdira bilmez Subheli ve ya teqsirlendirilen sexsin bir nece mudafiecisi ola biler Cinayet prosesini heyata keciren orqan subheli ve ya teqsirlendirilen sexsin mudafieciden imtina etmesini qebul etmedikde mudafiecinin cinayet prosesinde istirakina xitam verilmir Mudafieci cinayet prosesini heyata keciren orqana sexsiyyetini ve Azerbaycan Respublikasinin erazisinde vekillik fealiyyetini heyata kecirmek huququnu tesdiq eden senedi habele vekil qurumunun orderini teqdim etmelidir Tutuldugu ve ya qetimkan tedbirinin secilmesi haqqinda qerar elan edildiyi andan subheli sexs elece de teqsirlendirilen sexs musteqil olaraq mudafieci secmek onun selahiyyetine xitam vermek sohbetlerin sayi ve muddeti mehdudlasdirilmadan mudafiecisi ile teklikde gorusmek ve konfidensial unsiyyet saxlamaq mudafiecinin yardimindan pulsuz istifade etmek mudafiecinin verdiyi sikayetden imtina etmek kimi huquqlara malikdir Azerbaycan Respublikasinin Cinayet Prosessual Mecellesinin 92 1 ci maddesine gore Cinayet prosesinde mudafieci qisminde yalniz Azerbaycan Respublikasinin erazisinde vekillik fealiyyetini heyata kecirmek huququna malik olan vekil istirak ede biler Mudafieci subheli ve ya teqsirlendirilen sexsin sexsiyyeti ve onun istiraki ile baxilan cinayet isinin xarakteri ile eynilesdirile bilmez Mudafieciye asagidakilar qadagan olunur mudafie etdiyi sexsin qanuni menafeyine zidd olaraq her hansi hereketi etmek o cumleden onun toredilmis cinayetle elaqesini ve teqsirini tesdiq etmek ona qarsi qaldirilmis mulki iddiani qebul etmek onun istiraki ile aparilan prosessual hereketlerde istirakdan imtina etmek ve onun huquqlarinin heyata kecirilmesine mane olmaq yeni cinayetin hazirlanmasi ve ya toredilmesi barede melumat alinmasi habele mudafieni lazimi qaydada heyata kecirmemesine gore vekilin mesuliyyet meselesi hell edilerken mudafie olunan sexsin delillerinin tekzib edilmesi hallari istisna olmaqla huquqi yardim gosterilmesi ile elaqedar ona melum olan melumatlardan mudafie etdiyi sexsin qanuni menafeyi ziddine istifade oluna bilerse onlari yaymaq ozbasina mudafieden imtina etmek ve ya mudafieci qisminde selahiyyetlerine xitam vermek habele teqsirlendirilen sexslerin qanuni menafeleri arasinda ziddiyyet olduqda onlardan ikisini ve daha coxunu mudafie etmek basqa mudafiecinin cinayet prosesinde istirakina ve ya devet edilmesine mane olmaq cinayet prosesinde istirak etmek ucun oz selahiyyetlerini basqasina etibar etmek mudafie etdiyi sexsin raziligi olmadan her hansi sexsi sahid ve ya ekspert qisminde cagirmaq subheli ve ya teqsirlendirilen sexsin hadise ile elaqesi cinayet toretmekde teqsiri oldugunu zerer cekmis sexsle barisdigini elan etmek mulki iddiani tanimaq mudafie etdiyi sexsin sikayetinden ve ya ittiham hokmunden verdiyi sikayetinden imtina etmek Xarici kecidlerSida Liu Terence C Halliday Criminal Defense in China The Politics of Lawyers at Work 2016 Jill Paperno Representing the Accused A Practical Guide to Criminal Defense 2012 William L Myers A Criminal Defense 2017 IstinadlarLawrence Taylor Steven Oberman Drunk Driving Defense 2020 07 29 at the Wayback Machine Steven M Salky Paul B Hynes Jr The Privilege of Silence Fifth Amendment Protections Against Self incrimination 2022 04 29 at the Wayback Machine Cultural Issues in Criminal Defense 2022 04 29 tarixinde Istifade tarixi 2018 10 08 Azerbaycan Respublikasi Konstitusiyasi 2021 12 18 at the Wayback Machine Referendum 12 noyabr 1995 ci il tarixli e qanun az az Azerbaycan Respublikasinin Cinayet Prosessual Mecellesi 2018 09 07 at the Wayback Machine Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisi 14 iyul 2000 ci il tarixli e qanun az az