Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Murtuza Axundzadə (1877, Quba – 21 avqust 1920, Nargin adası, Abşeron rayonu) — Azərbaycan milli azadlıq hərəkatının fəal iştirakçılarından biri. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü.
| Murtuza Axundzadə | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1877 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 21 avqust 1920 |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | güllə yarası[d] |
| Partiya | |
Həyatı və ailəsi
Murtuza Axundzadə 1877-ci ildə Quba qəzasında tacir ailəsində anadan olub. O, Qubada seçilən, fəallığı ilə diqqətçəkən ziyalılardan idi. Buna görə, 1918-ci ildə Azərbaycan Cümhuriyyəti qurulanda, Quba sakinləri onu parlament üzvlüyünə layiq bilmişdilər. Murtuza bəy "Müsavat" fraksiyasına daxil olmuş və parlamentin 96 üzvündən birinə çevrilmişdi. Bu zaman onun 41 yaşı vardı. Murtuza Axundzadə və xanımı Nəcimə Axundzadənin 9 övladı olub: Məmmədağa, Ələkbər, Xanım, Mina, Ağaəli, Yusif, Dürsədəf (ikisi körpə ikən vəfat etmişdi).
Parlamentdəki çxışları
Quba məsələsi ilə bağlı parlamentdə 1919-cu il fevralın 5-dəki çıxışında bildirirdi:
 | Qubada kasıb, dövlətli - hər kəsin ipək parçadan tikilmiş üçrəngli bayrağı var. |  |
Sonrakı çıxışlarının birində isə qeyd edir ki:
| | Qubada gördüyüm mənzərədən ürəyim fərəhlə doldu. Bütün evlərin üstündə üçrəngli bayrağımız dalğalanırdı. Amma bunu Bakıda görmürəm. | |
Ailə üzvlərinin xatirələri
Oğlu Yusifin xatirələri:
| | Böyük qardaşım Məmmədağa deyirdi ki, atamın dostları onunla vaxtaşırı əlaqə saxlayır, onu Tükiyəyə keçirmək üçün dönə-dönə dilə tuturdular. Amma atam qəti etiraz edir. Deyir ki, mən qaçsam, ailəmi, uşaqlarımı incidəcəklər. Qoy məni tutsunlar, bəlkə uşaqlarla işləri olmaz | |
| | Atamı az-az görərdik. Gecə-gündüz işləyirdi. Qapıda bütün gün növbə ilə gözətçilər dayanırdı. 1920-ci ilin fevralında bizi Fətəli xan Xoyskinin vaqonunda Xaçmaza yola saldı. Atamın yanında böyük qardaşımla bacım qaldı. Novruz bayramında atam gəldi. Mənə bayram paltarı da almışdı. Bir gün qalıb qayıtdı. Bir daha atamı görmədim. | |
1918-ci ilin iyunun 15-də Murtuza bəy həbs olunur həmin günlə bağlı qızı Minanın xatirəsi:
| | 10 yaşındaydım. Buruq-buruq saçlarım vardı. Atamı aparmağa gələnlər saçlarımı sığalladılar, sonra birlikdə evdən çıxdılar. Sonuncu dəfə atamı onda gördüm. | |
Məhəmməd Əmin Rəsulzadə 1923-cü ildə yazdığı "Azərbaycan Cümhuriyyəti keyfiyyəti-təşəkkülü və indiki vəziyyəti" kitabında Murtuza Axundzadəni Azərbaycanın istiqlal şəhidi adlandırıb.
Ölümü
1920-ci ilin aprelin 28-də Cümhuriyyət Parlamenti müəyyən şərtlərlə hökuməti bolşeviklərə verdi. Ancaq az sonra məlum oldu ki, onlar heç bir şərtə əməl etməyəcəklər. Artıq hakimiyyət tamam bolşeviklərin əlində idi. Belə olunca, yeni hakimiyyət əvvəlki iqtidarın izlərini silməyə başlayır. Cümhuriyyətlə bağlı hər kəs ya yenidən qayıdıb nəyisə dəyişə bilmək üçün gizli yolla Türkiyəyə keçir, ya da Nargin adasında "xalq düşməni" damğası ilə güllələnərək Xəzər sularına qərq olurdu. 1920-ci ildə Murtuza Axundov "xalq düşməni" kimi güllələnmiş və yalnız 72 il sonra bəraət almışdı.
İstinadlar
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II cild. Bakı 2004. s. 160
- "Daha bir faciəli cümhuriyyətçi həyatı".
- Rəsulzadə, Məhəmməd Əmin. (PDF) (az.). Bakı: Elm nəşriyyatı. 1990. 79. Archived from the original on 2022-07-05. İstifadə tarixi: 2023-11-07.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Murtuza Axundzade 1877 Quba 21 avqust 1920 Nargin adasi Abseron rayonu Azerbaycan milli azadliq herekatinin feal istirakcilarindan biri Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvu Murtuza AxundzadeSexsi melumatlarDogum tarixi 1877Dogum yeri Quba Quba qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 21 avqust 1920 1920 08 21 Vefat yeri Nargin adasi Abseron rayonu Azerbaycan SSRVefat sebebi gulle yarasi d Partiya Musavat PartiyasiHeyati ve ailesiMurtuza Axundzade 1877 ci ilde Quba qezasinda tacir ailesinde anadan olub O Qubada secilen fealligi ile diqqetceken ziyalilardan idi Buna gore 1918 ci ilde Azerbaycan Cumhuriyyeti qurulanda Quba sakinleri onu parlament uzvluyune layiq bilmisdiler Murtuza bey Musavat fraksiyasina daxil olmus ve parlamentin 96 uzvunden birine cevrilmisdi Bu zaman onun 41 yasi vardi Murtuza Axundzade ve xanimi Necime Axundzadenin 9 ovladi olub Memmedaga Elekber Xanim Mina Agaeli Yusif Dursedef ikisi korpe iken vefat etmisdi Parlamentdeki cxislariQuba meselesi ile bagli parlamentde 1919 cu il fevralin 5 deki cixisinda bildirirdi Qubada kasib dovletli her kesin ipek parcadan tikilmis ucrengli bayragi var Sonraki cixislarinin birinde ise qeyd edir ki Qubada gorduyum menzereden ureyim ferehle doldu Butun evlerin ustunde ucrengli bayragimiz dalgalanirdi Amma bunu Bakida gormurem Aile uzvlerinin xatireleriOglu Yusifin xatireleri Boyuk qardasim Memmedaga deyirdi ki atamin dostlari onunla vaxtasiri elaqe saxlayir onu Tukiyeye kecirmek ucun done done dile tuturdular Amma atam qeti etiraz edir Deyir ki men qacsam ailemi usaqlarimi incidecekler Qoy meni tutsunlar belke usaqlarla isleri olmazAtami az az gorerdik Gece gunduz isleyirdi Qapida butun gun novbe ile gozetciler dayanirdi 1920 ci ilin fevralinda bizi Feteli xan Xoyskinin vaqonunda Xacmaza yola saldi Atamin yaninda boyuk qardasimla bacim qaldi Novruz bayraminda atam geldi Mene bayram paltari da almisdi Bir gun qalib qayitdi Bir daha atami gormedim 1918 ci ilin iyunun 15 de Murtuza bey hebs olunur hemin gunle bagli qizi Minanin xatiresi 10 yasindaydim Buruq buruq saclarim vardi Atami aparmaga gelenler saclarimi sigalladilar sonra birlikde evden cixdilar Sonuncu defe atami onda gordum Mehemmed Emin Resulzade 1923 cu ilde yazdigi Azerbaycan Cumhuriyyeti keyfiyyeti tesekkulu ve indiki veziyyeti kitabinda Murtuza Axundzadeni Azerbaycanin istiqlal sehidi adlandirib Olumu1920 ci ilin aprelin 28 de Cumhuriyyet Parlamenti mueyyen sertlerle hokumeti bolseviklere verdi Ancaq az sonra melum oldu ki onlar hec bir serte emel etmeyecekler Artiq hakimiyyet tamam bolseviklerin elinde idi Bele olunca yeni hakimiyyet evvelki iqtidarin izlerini silmeye baslayir Cumhuriyyetle bagli her kes ya yeniden qayidib neyise deyise bilmek ucun gizli yolla Turkiyeye kecir ya da Nargin adasinda xalq dusmeni damgasi ile gullelenerek Xezer sularina qerq olurdu 1920 ci ilde Murtuza Axundov xalq dusmeni kimi gullelenmis ve yalniz 72 il sonra beraet almisdi IstinadlarAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II cild Baki 2004 s 160 Daha bir facieli cumhuriyyetci heyati Resulzade Mehemmed Emin PDF az Baki Elm nesriyyati 1990 79 Archived from the original on 2022 07 05 Istifade tarixi 2023 11 07