Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Müasirləşmə nəzəriyyəsi cəmiyyətlərdəki modernləşmə prosesini izah etmək üçün istifadə olunur. 1950-ci və 1960-cı illərin "klassik" modernləşmə nəzəriyyələri Karl Marks, Emil Durkheim və Maks Veberin qismən oxunmasının sosioloji təhlillərinə əsaslanmış və Harvard sosioloqu Talkott Parsonsun yazılarından güclü şəkildə təsirlənmişdir. Modernləşmə nəzəriyyəsi 1950 və 1960-cı illərdə sosial elmlərdə dominant paradiqmaya çevrildi, sonra dərin nüfuz etdi. O, 1991-ci ildən sonra, Frensis Fukuyama Soyuq Müharibənin sona çatması haqqında modernləşmə nəzəriyyəsinin və daha ümumən ümumbəşəri tarixin təsdiqi kimi yazdığı zaman geri qayıtdı. Bununla belə, nəzəriyyə mübahisəli bir model olaraq qalır.
Modernləşmə "pre-modern" və ya "ənənəvi" cəmiyyətdən "modern" cəmiyyətə tədricən keçid modelini nəzərdə tutur. Modernləşmə nəzəriyyəsi ənənəvi cəmiyyətlərin daha müasir təcrübələri mənimsədikcə inkişaf edəcəyini göstərir. Modernləşmə nəzəriyyəsinin tərəfdarları müasir dövlətlərin daha zəngin və güclü olduğunu və onların vətəndaşlarının daha yüksək həyat səviyyəsindən istifadə etməkdə daha azad olduğunu iddia edirlər. Yeni məlumat texnologiyası və nəqliyyat, rabitə və istehsalatda ənənəvi metodların yenilənməsi zərurəti kimi inkişaflar modernləşməni zəruri edir və ya ən azından status-kvoya üstünlük verir. Bu baxış tənqidi çətinləşdirir, çünki o, bu cür hadisələrin insanların qarşılıqlı əlaqəsinin sərhədlərini idarə etdiyini nəzərdə tutur, əksinə deyil. Bununla belə, bu, həm də, zahirən paradoksal olaraq, modernləşmənin sürətinə və şiddətinə insan təşkilatının nəzarət etdiyini nəzərdə tutur. Modernləşmə adlanan cəmiyyətlər ənənənin hökmranlığından çox, adətən mücərrəd prinsiplərin diktə etdiyi idarəetmə formalarına gəlirlər. Nəzəriyyəyə görə, ənənəvi dini inanclar və mədəni xüsusiyyətlər çox vaxt modernləşmə baş verdikcə daha az əhəmiyyət kəsb edir.
Modernləşmə nəzəriyyəsinin yüksəlişi və süqutu
1950–1960-cı illərin modernləşmə nəzəriyyəsi klassik təkamül nəzəriyyəsinə və ənənəvi cəmiyyətdən müasir cəmiyyətə keçidlə bağlı Veberin fikirlərinin Parsonian oxunmasına əsaslanırdı. Parsons 1930-cu illərdə Veberin əsərlərini ingilis dilinə tərcümə etdi və öz şərhini əlavə etdi.
1945-ci ildən sonra Parson variantı sosiologiya və digər sosial elmlərdə geniş istifadə olunmağa başladı. Modernləşmə nəzəriyyəsi ilə əlaqəli mütəfəkkirlərdən bəziləri Marion J. Levy Jr., Gabriel Almond, Seymour Martin Lipset, Walt Rostow, Daniel Lerner, Lucian Pye, David Apter, Alex Inkeles, Cyril Edwin Black, Bert F. Hoselitz, Myron Weiner, və Karl Deutsch .
1960-cı illərin sonlarında modernləşmə nəzəriyyəsinə qarşı müxalifət inkişaf etdi, çünki o, çox ümumi idi və bütün cəmiyyətlərə eyni şəkildə şamil edilmirdi. Bununla belə, Soyuq Müharibənin başa çatması ilə birlikdə modernləşmə nəzəriyyəsini canlandırmaq üçün bir neçə cəhd edildi. Frensis Fukuyama ümumbəşəri tarix kimi modernləşmə nəzəriyyəsindən istifadəni müdafiə etdi.Modernləşmə nəzəriyyəsini yenidən nəzərdən keçirmək üçün daha çox akademik səy Ronald İnqlehart və Kristian Uelzelin Modernləşmə, Mədəni Dəyişiklik və Demokratiya (2005) əsəridir. Inglehart və Welzel modernləşmə nəzəriyyəsinin 1960-cı illərin versiyasını əhəmiyyətli şəkildə dəyişdirdilər. Sənaye artımını demokratikləşmə ilə əlaqələndirən Lipsetdən fərqli olaraq İnqlehart və Velzel sənayeləşmə ilə demokratikləşmə arasında əlaqə görmədilər. Əvəzində onlar iddia edirdilər ki, yalnız müxtəlif yazıçıların post-sənaye adlandırdıqları iqtisadi modernləşmə prosesinin sonrakı mərhələsində, İnqlehart və Velzelin "özünüifadə dəyərləri" adlandırdıqları demokratikləşməyə rəvac verən dəyərlər meydana çıxır.
Bununla belə, modernləşmə nəzəriyyəsini canlandırmaq üçün edilən bu səylər bir çoxları tərəfindən tənqid olundu (aşağıda "Tənqidlər və alternativlər"ə baxın) və nəzəriyyə mübahisəli olaraq qaldı.
İstinadlar
- Bernstein, Henry. "Modernization theory and the sociological study of development". Journal of Development Studies. 7 (2). 1971: 141–60. doi:10.1080/00220387108421356.
- , redaktorIslam in China, Hui and Uyghurs: between modernization and sinicization. Bangkok: White Lotus Press. 2004. ISBN .
- Black, Cyril. The Dynamics of Modernization: A Study in Comparative History. New York, Harper & Row. 1966.
- Black, Cyril. The Modernization of Japan and Russia. 1975.
- Blokland, Hans; Van Weesep, Nancy Smyth, redaktorlar Modernization and Its Political Consequences: Weber, Mannheim, and Schumpeter. 2006.
- Brown, Richard D. Modernization: The Transformation of American Life, 1600–1865. 1976.
- Brown, Richard D. "Modernization and the Modern Personality in Early America, 1600–1865: A Sketch of a Synthesis". Journal of Interdisciplinary History. 2 (3). 1972: 201–28. doi:10.2307/202285. JSTOR 202285.
- Brugger, Bill; Hannan, Kate. Modernization and revolution. Routledge. 1983. ISBN .
- Cammack, Paul Anthony, Capitalism and Democracy in the Third World: The Doctrine for Political Development. London: Leicester University Press, 1997
- Chin, Carol C. Modernity and National Identity in the United States and East Asia, 1895–1919. Kent State University Press. 2011; An intellectual history of American, Chinese, and Japanese views of modernity.
- Davidann, Jon Thares. The Limits of Westernization: American and East Asian Intellectuals Create Modernity, 1860–1960 (2019).
- Dixon, Simon M. The modernisation of Russia, 1676–1825. Cambridge University Press. 1999. ISBN .
- Eisenstadt, S. N., redaktorThe Protestant Ethic and Modernization: A Comparative View. New York, Basic Books. 1968.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Muasirlesme nezeriyyesi cemiyyetlerdeki modernlesme prosesini izah etmek ucun istifade olunur 1950 ci ve 1960 ci illerin klassik modernlesme nezeriyyeleri Karl Marks Emil Durkheim ve Maks Veberin qismen oxunmasinin sosioloji tehlillerine esaslanmis ve Harvard sosioloqu Talkott Parsonsun yazilarindan guclu sekilde tesirlenmisdir Modernlesme nezeriyyesi 1950 ve 1960 ci illerde sosial elmlerde dominant paradiqmaya cevrildi sonra derin nufuz etdi O 1991 ci ilden sonra Frensis Fukuyama Soyuq Muharibenin sona catmasi haqqinda modernlesme nezeriyyesinin ve daha umumen umumbeseri tarixin tesdiqi kimi yazdigi zaman geri qayitdi Bununla bele nezeriyye mubahiseli bir model olaraq qalir Modernlesme pre modern ve ya enenevi cemiyyetden modern cemiyyete tedricen kecid modelini nezerde tutur Modernlesme nezeriyyesi enenevi cemiyyetlerin daha muasir tecrubeleri menimsedikce inkisaf edeceyini gosterir Modernlesme nezeriyyesinin terefdarlari muasir dovletlerin daha zengin ve guclu oldugunu ve onlarin vetendaslarinin daha yuksek heyat seviyyesinden istifade etmekde daha azad oldugunu iddia edirler Yeni melumat texnologiyasi ve neqliyyat rabite ve istehsalatda enenevi metodlarin yenilenmesi zerureti kimi inkisaflar modernlesmeni zeruri edir ve ya en azindan status kvoya ustunluk verir Bu baxis tenqidi cetinlesdirir cunki o bu cur hadiselerin insanlarin qarsiliqli elaqesinin serhedlerini idare etdiyini nezerde tutur eksine deyil Bununla bele bu hem de zahiren paradoksal olaraq modernlesmenin suretine ve siddetine insan teskilatinin nezaret etdiyini nezerde tutur Modernlesme adlanan cemiyyetler enenenin hokmranligindan cox adeten mucerred prinsiplerin dikte etdiyi idareetme formalarina gelirler Nezeriyyeye gore enenevi dini inanclar ve medeni xususiyyetler cox vaxt modernlesme bas verdikce daha az ehemiyyet kesb edir Modernlesme nezeriyyesinin yukselisi ve suqutu1950 1960 ci illerin modernlesme nezeriyyesi klassik tekamul nezeriyyesine ve enenevi cemiyyetden muasir cemiyyete kecidle bagli Veberin fikirlerinin Parsonian oxunmasina esaslanirdi Parsons 1930 cu illerde Veberin eserlerini ingilis diline tercume etdi ve oz serhini elave etdi 1945 ci ilden sonra Parson varianti sosiologiya ve diger sosial elmlerde genis istifade olunmaga basladi Modernlesme nezeriyyesi ile elaqeli mutefekkirlerden bezileri Marion J Levy Jr Gabriel Almond Seymour Martin Lipset Walt Rostow Daniel Lerner Lucian Pye David Apter Alex Inkeles Cyril Edwin Black Bert F Hoselitz Myron Weiner ve Karl Deutsch 1960 ci illerin sonlarinda modernlesme nezeriyyesine qarsi muxalifet inkisaf etdi cunki o cox umumi idi ve butun cemiyyetlere eyni sekilde samil edilmirdi Bununla bele Soyuq Muharibenin basa catmasi ile birlikde modernlesme nezeriyyesini canlandirmaq ucun bir nece cehd edildi Frensis Fukuyama umumbeseri tarix kimi modernlesme nezeriyyesinden istifadeni mudafie etdi Modernlesme nezeriyyesini yeniden nezerden kecirmek ucun daha cox akademik sey Ronald Inqlehart ve Kristian Uelzelin Modernlesme Medeni Deyisiklik ve Demokratiya 2005 eseridir Inglehart ve Welzel modernlesme nezeriyyesinin 1960 ci illerin versiyasini ehemiyyetli sekilde deyisdirdiler Senaye artimini demokratiklesme ile elaqelendiren Lipsetden ferqli olaraq Inqlehart ve Velzel senayelesme ile demokratiklesme arasinda elaqe gormediler Evezinde onlar iddia edirdiler ki yalniz muxtelif yazicilarin post senaye adlandirdiqlari iqtisadi modernlesme prosesinin sonraki merhelesinde Inqlehart ve Velzelin ozunuifade deyerleri adlandirdiqlari demokratiklesmeye revac veren deyerler meydana cixir Bununla bele modernlesme nezeriyyesini canlandirmaq ucun edilen bu seyler bir coxlari terefinden tenqid olundu asagida Tenqidler ve alternativler e baxin ve nezeriyye mubahiseli olaraq qaldi IstinadlarBernstein Henry Modernization theory and the sociological study of development Journal of Development Studies 7 2 1971 141 60 doi 10 1080 00220387108421356 redaktorIslam in China Hui and Uyghurs between modernization and sinicization Bangkok White Lotus Press 2004 ISBN 974 480 062 3 Black Cyril The Dynamics of Modernization A Study in Comparative History New York Harper amp Row 1966 Black Cyril The Modernization of Japan and Russia 1975 Blokland Hans Van Weesep Nancy Smyth redaktorlar Modernization and Its Political Consequences Weber Mannheim and Schumpeter 2006 Brown Richard D Modernization The Transformation of American Life 1600 1865 1976 Brown Richard D Modernization and the Modern Personality in Early America 1600 1865 A Sketch of a Synthesis Journal of Interdisciplinary History 2 3 1972 201 28 doi 10 2307 202285 JSTOR 202285 Brugger Bill Hannan Kate Modernization and revolution Routledge 1983 ISBN 978 0 7099 0695 7 Cammack Paul Anthony Capitalism and Democracy in the Third World The Doctrine for Political Development London Leicester University Press 1997 Chin Carol C Modernity and National Identity in the United States and East Asia 1895 1919 Kent State University Press 2011 An intellectual history of American Chinese and Japanese views of modernity Davidann Jon Thares The Limits of Westernization American and East Asian Intellectuals Create Modernity 1860 1960 2019 Dixon Simon M The modernisation of Russia 1676 1825 Cambridge University Press 1999 ISBN 978 0 521 37961 8 Eisenstadt S N redaktorThe Protestant Ethic and Modernization A Comparative View New York Basic Books 1968