Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mitral qapaq çatışmazlığı və ya mitral çatışmazlıq — anadangəlmə və əsasən qazanılma ürək qüsuru olub, ikitaylı qapaqların iltihabi proseslərlə: revmatizma, sistemli qırmızı qurd eşənəyi, sistemli sklerodermiya, arteriit və s.-lərlə zədələnməsi ilə meydana çıxmış olur.
| Mitral qapaq çatışmazlığı | |
|---|---|
| XBT-10-KM | Q23.3 |
| XBT-9-KM | 746.6, 396.3 |
| DiseasesDB | 8275 |
| MedlinePlus | 000176 |
| MeSH | D008944 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
| XBT-10 təsnifatı | ||
|---|---|---|
 2 Sol qulaqcıq Qırmızı ox işarəsi sistola zamanı qanın qulaqcığa geri axınını göstərir 1 Sol mədəcik 2 Sol qulaqcıq Qırmızı ox işarəsi sistola zamanı qanın qulaqcığa geri axınını göstərir | ||
| I34.0 | Mitral qapaq çatışmazlığı | |
| I05.1 | Revmatik mitral qapaq çatışmazlığı | |
| Q23.3 | Anadangəlmə mitral qapaq çatışmazlığı | |
| XBT-10 onlayn (ÜST — 2006-cı il versiyası) | ||
Etiologiyası
Mitral çatışmazlıq qapaq həlqəsinin, qapaq qanadcıqlarının, qapaq vətər tellərinin və məməyəbənzər əzələnin hər hansı patoloji dəyişikliyə məruz qalmasından meydana çıxmış olur. Həlqə dilatasiyasına ürəyin sol mədəciyinin genişlənməsi, həlqə kirəcləşməsinə isə , aorta daralması, şəkərli diabet, Marfan sindromu və s. səbəb ola bilir. Vətər tellərinin qırılmasına və ya cırılmasına infeksion endokardit, revmatik hərarət və travma səbəb ola bilər.
Səbəblərinə görə mitral çatışmazlıq aşağıdakı kimi ola bilər:
- revmatik mitral çatışmazlığı — revmatizm nəticəsində qapaq qanadcıqları yeyilərək qısalır, sərtləşərək deformasiyaya uğrayır
- işemik mitral çatışmazlığı (bura daxildir postinfarkt) — ürək əzələlərinin qan təchizatının pozulması nəticəsində. Məməyəbənzər əzələlər tac damarların terminal şaxələri vasitəsilə qidalandığından xroniki zamanı onda qan təchizatının pozulması nəticəsində baş verən dəyişiklər mitral çatışmazlığa gətirib çıxara bilir.
- nisbi mitral çatışmazlığı — sol mədəciyin böyüməsi və qapaq həlqəsinin genişlənmisi nəticəsində
- mitral prolaps sindromu zamanı mitral çatışmazlığı — Marfan sindromunun simptomu ola bilər.
- infeksion və ya qeyri-infeksion endokardit nəticəsində qapaqlar patoloji dəyişikliyə uğrayır
İnkişafda olan ölkələrdə mitral qapaq qanadcıqlarının patoloji dəyişikləri (qapaq qanadcıqlarının yeyilməsi) revmatik mənşəli olur. İnkişaf etmiş ölkələrdə revmatizmə və revmatik mitral qüsuruna nadir rast gəlinir.
Təsnifat
Mitral çatışmazlığın bir neçə təsnifatı var:
1. Yaranma vaxtına görə:
- anadangəlmə
- qazanılmış
2. Anatomik təsnifat:
- Mitral üzüyün dəyişiklikləri: infeksion endokardit (abses yaranması), travma (qapaq üzərində cərrahi əməliyyat), əməliyyatardı tikiş kəsilməsi sonucu qapaqyanı sızıntı, kardiomiopatiya (qapaq üzüyünün genişlənməsi)
- Qapaq taylarının dəyişiklikləri: infeksion endokardit (tayların tam qapanmasının vegetasiyalar nəticəsində pozulması), travma (qapaq əməliyyatı, dəlici döş qəfəsi zədələri), şişlər (qulaqcıq miksoması), miksomatoz yozlaşma, sistemli qırmızı qurd eşənəyi (Libman-Saks sindromu), kəskin revmatik qızdırma.
- Ürək vətər tellərinin dəyişiklikləri: idiopatik (səbəbi bilinməyən), yozlaşdırıcı xəstəlik (mitral qapağın prolapsı, Marfan sindromu, Elers-Danlos sindromu)
- Məməyəbənzər əzələlərin dəyişiklikləri: tac arteriyaların xəstəliyi, sol mədəciyin kəskin pozulması, infiltrativ xəstəliklər (amiloidoz, sarkoidoz), travma, şişlər.
3. Karpentyer və əməkdaşlarına görə təsnifat
- I növ — normal tay və xorda hərəkətli (deşilmə, yarılma)
- II növ — mitral üzük üzərində aşırı hərəkətli xorda və tay (mitral qapağın prolapsı)
- III növ — qapaq tayının və ya xordanın məhdudlaşdırıcı hərəkəti ilə müşahidə olunan (paraşüt mitral qapaq).
Mitral çatışmazlıq requrqitasion həcmdən (RH) asılı olaraq aşağıdakı ağırlıq dərəcələrinə bölünür:
- RH 0,3 qədər olduqda — yüngül dərəcəli çatışmazlıq,
- RH 0,3–0,6 olduqda — orta dərəcəli çatışmazlıq,
- RH 0,6 dan artıq olduqda — ağır dərəcəli çatışmazlıq.
Normal sol mədəcik ön yüklənmənin kəskin artmasına uyğunlaşa bilmir, onun əzələ divarı gücə düşmüş olur; bu da sol mədəciyin disfunksiyasına, ağciyər ödeminə və arterial hipotoniyaya səbəb olmuş olur.
Kəskin mitral çatışmazlıq hemodinamikanı gücə salmış olur belə ki, kəskin requrqitasiyanın meydana çıxması sol qulaqcıq və mədəciyin kompensator dilatasiyası baş vermədiyindən qücə düşərək sol qulaqcıqda və ağciyər kapillyarlarında təzyiqin artmasına gətirib cıxardır ki, bu da öz növbəsində kəskin ağciyər ödemi ilə nəticələnmiş olur.
Əlamətləri
Kəskin mitral çatışmazlığın və ya kəskinləşmiş xroniki mitral çatışmazlığının əlamətləri aşağıdakılar ola bilər:
- Təngnəfəslik
- Tez yorulma
- Ortopnoe vəziyyəti — təngnəfəsliyin oturaq halda azalması
Xroniki mitral çatışmazlığı özünü həm də aşağıdakılarla büruzə verə bilər:
- Bəzi xəstələrlə illərcə əlamətsiz qala bilər.
- Ürək çırpıntıları
- fiziki iş vaxtı təngnəfəslik.
Xroniki mitral çatışmazlıq özünü kəskin büruzə vermədən uzun müddət mülayim gedişata malik ola bilər. İlk əlamətlər (simptomlar) əsasən süstlük, tənginəfəslik xüsusən gecə tənginəfəsliyi və aşağı ətraflarda meydana çıxan şişkinliklərdən (ödemlərdən) ibarətdir. Bəzən adi anamnez toplayarkən məlum olur ki, mitral çatışmazlığın səbəbi miokard infarktından sonra və ürəyin işemik xəstəliyi nəticəsində zədələnmış məməyəbənzər əzələlərdə baş verən patoloji dəyişikliklərdir. Çatışmazlığın kəskin meydana çıxması qidalanmanın pozulması nəticəsində qəflətən qırılan mitral qapağın vətər telləri ilə əlaqədardır. Patalogiyanın meydana çıxmasının digər səbəbləri revmatizm və bakterial endokarditdir.
Patofiziologiyası
Mitral qapaq catışmamazlığı ürəyin sistolası (yığılması) zamanı qanın ikitaylı qapaqların tam qapanmaması nəticəsində sol mədəcikdən geriyə sol qulaqcığa qayıtmasından — requrqitasiyasından ibarətdir.
Sol mədəciyin kompensator dilatasiyası sol mədəcikdən geriyə sol qulaqcığa qayıtmasından — requrqitasiyadan asılı olub, sol mədəciyin sistolik funksiyasının nəticə etibarilə ürəyin atılma vurğusunun dəyişməsinə səbəb olur.
Requrqitasiyanın həcmi aşağıdakı dinamik amillərdən asılıdır:
- mitral qapağın kip qapanmayan hissəsinin böyüklüyündən;
- sol mədəcik və sol qulaqcıq arasındakı təzyiq qradiyentindən — fərqindən;
- yığılma fazasının davametmə müddətindən.
Requrqitasiya həcminin asılı olduğu ststik amillər:
- sol mədəciyin yığılma qabiliyyəti;
- sol qulaqcıgın və ağciyər venalarının tutumluluq qabiliyyəti;
- aortaya qovulan həcmin qarşılaşmış olduğu müqavimət.
Müalicəsi
Dərman müalicəsi
Kəskin mitral çatışmazlıqda diuretiklər və periferik vazodilatatorlar təyin olunur. Hemodinamikanın stabilizasiyası üçün aortadaxili ballon kontrpulsasiya aparıla bilər. Yüngül simptomsuz xroniki mitral çatışmazlıq xüsusi müalicə tələb etmir. Subkompensasiya mərhələsində APF inhibitorları, beta-adrenoblokatorlar, vazodilatatorlar, ürək qlikozidləri, sidik qovucu preparatlardan istifadə olunur. Qulaqcıqların fibrillyasiyasının inkişaf etdiyi hallarda birbaşa olmayan antikoaqulyantlar tətbiq edilir.
Orta və ağır ifadə dərəcəsinə malik mitral çatışmazlıq, eləcə də şikayətlərin yaranması kardiocərrahi müdaxiləyə göstəriş sayılır.
Cərrahi müalicəsi
Tayların kalsinozunun olmaması və qapaq aparatının hərəkətliliyinin saxlanılması qapaqqoruyucu müdaxilələrin – mitral qapağın plastikası, annuloplastika və s. aparılmasına imkan verir. İnfeksion endokardit və trombozların yaranma riskinin aşağı olmasına baxmayaraq, qapaqqoruyucu əməliyyatlar çox zaman mitral çatışmazlığın residivi ilə müşayiət edilir, bununla əlaqədar onların tətbiq sahəsi (mitral qapağın prolapsı, qapaq strukturlarının cırılmaları, nisbi qapaq çatışmazlığı, qapaq həlqəsinin dilatasiyası, hamiləliyin planlaşdırılması) məhdudlaşır.
Qapağın kalsifikasiyası, xordaların ifadəli qalınlaşması mitral qapağın (bioloji və ya mexaniki protezlə) protezlənməsinə göstəriş hesab olunur. Belə hallarda spesifik postoperasion ağırlaşmalara – tromboemboliya, atrioventrikulyar blokada, protezlərin ikincili infeksion endokarditi, bioprotezlərin degenerativ dəyişikliklərinə rast gəlmək mümkündür.
İstinadlar
- Disease Ontology (ing.). 2016.
- Monarch Disease Ontology release 2018-06-29. 2018-06-29 2018.
- eMedicine. Daniel DiSandro, MD, Clinical Assistant Professor- Acute Mitral Regurgitation 2010-01-04 at the Wayback Machine
- eMedicine. Bhavik V Thakkar, MD. Mitral Valve Prolapse- 2022-03-23 at the Wayback Machine
- eMedicine. Poothirikovil Venugopalan, MBBS, MD. Pediatric Mitral Valve Prolapse- 2022-09-15 at the Wayback Machine
- eMedicine. Monesha Gupta, MD. Pediatric Mitral Valve Insufficiency. Clinical Presentation. 2021-12-02 at the Wayback Machine
- Carpentier A. Congenital malformations of the mitral valve. In: Stark J, de Laval M, eds. Surgery for Congenital Heart Defects. WB Saunders Co; 1983:467–82.
- eMedicine. Ivan Hanson, MD; Luis C Afonso, MD Assistant Professor. Mitral Regurgitation 2022-09-18 at the Wayback Machine
- eMedicine. Michael Benz, MD; Richard A Lange, MD. Percutaneous Mitral Valve Repair. 2022-09-25 at the Wayback Machine
- eMedicine. Judy Lin, MD. Mechanical Valvular Annuloplasty Rings and Bands. 2012-11-01 at the Wayback Machine
Mənbə
- R. Larzen Anästhesie und Intensivmedizin in Herz-, Thorax- und Gefäßchirurgie, 5. Auflage, Springer, Berlin (alman dilində)
- В.И. Бураковский, Л.А. Бокерия Сердечно-сосудистая хирургия Москва 1989 (rus dilində)
- Essentials of Cardiovascular Medicine, Edited by Mark Freed, M. D., Cindy Grines, M. D., Division of Cardiovascular Diseases, William Beamont Hospital Royal Oak, Michigan; 1994
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mitral qapaq catismazligi ve ya mitral catismazliq anadangelme ve esasen qazanilma urek qusuru olub ikitayli qapaqlarin iltihabi proseslerle revmatizma sistemli qirmizi qurd eseneyi sistemli sklerodermiya arteriit ve s lerle zedelenmesi ile meydana cixmis olur Mitral qapaq catismazligiXBT 10 KM Q23 3XBT 9 KM 746 6 396 3DiseasesDB 8275MedlinePlus 000176MeSH D008944 Vikianbarda elaqeli mediafayllarXBT 10 tesnifati1 Sol medecik 2 Sol qulaqciq Qirmizi ox isaresi sistola zamani qanin qulaqciga geri axinini gosterir 1 Sol medecik 2 Sol qulaqciq Qirmizi ox isaresi sistola zamani qanin qulaqciga geri axinini gosterirI34 0 Mitral qapaq catismazligiI05 1 Revmatik mitral qapaq catismazligiQ23 3 Anadangelme mitral qapaq catismazligiXBT 10 onlayn UST 2006 ci il versiyasi EtiologiyasiMitral catismazliq qapaq helqesinin qapaq qanadciqlarinin qapaq veter tellerinin ve memeyebenzer ezelenin her hansi patoloji deyisikliye meruz qalmasindan meydana cixmis olur Helqe dilatasiyasina ureyin sol medeciyinin genislenmesi helqe kireclesmesine ise aorta daralmasi sekerli diabet Marfan sindromu ve s sebeb ola bilir Veter tellerinin qirilmasina ve ya cirilmasina infeksion endokardit revmatik heraret ve travma sebeb ola biler Sebeblerine gore mitral catismazliq asagidaki kimi ola biler revmatik mitral catismazligi revmatizm neticesinde qapaq qanadciqlari yeyilerek qisalir sertleserek deformasiyaya ugrayir isemik mitral catismazligi bura daxildir postinfarkt urek ezelelerinin qan techizatinin pozulmasi neticesinde Memeyebenzer ezeleler tac damarlarin terminal saxeleri vasitesile qidalandigindan xroniki zamani onda qan techizatinin pozulmasi neticesinde bas veren deyisikler mitral catismazliga getirib cixara bilir nisbi mitral catismazligi sol medeciyin boyumesi ve qapaq helqesinin genislenmisi neticesinde mitral prolaps sindromu zamani mitral catismazligi Marfan sindromunun simptomu ola biler infeksion ve ya qeyri infeksion endokardit neticesinde qapaqlar patoloji deyisikliye ugrayir Inkisafda olan olkelerde mitral qapaq qanadciqlarinin patoloji deyisikleri qapaq qanadciqlarinin yeyilmesi revmatik menseli olur Inkisaf etmis olkelerde revmatizme ve revmatik mitral qusuruna nadir rast gelinir TesnifatMitral catismazligin bir nece tesnifati var 1 Yaranma vaxtina gore anadangelme qazanilmis 2 Anatomik tesnifat Mitral uzuyun deyisiklikleri infeksion endokardit abses yaranmasi travma qapaq uzerinde cerrahi emeliyyat emeliyyatardi tikis kesilmesi sonucu qapaqyani sizinti kardiomiopatiya qapaq uzuyunun genislenmesi Qapaq taylarinin deyisiklikleri infeksion endokardit taylarin tam qapanmasinin vegetasiyalar neticesinde pozulmasi travma qapaq emeliyyati delici dos qefesi zedeleri sisler qulaqciq miksomasi miksomatoz yozlasma sistemli qirmizi qurd eseneyi Libman Saks sindromu keskin revmatik qizdirma Urek veter tellerinin deyisiklikleri idiopatik sebebi bilinmeyen yozlasdirici xestelik mitral qapagin prolapsi Marfan sindromu Elers Danlos sindromu Memeyebenzer ezelelerin deyisiklikleri tac arteriyalarin xesteliyi sol medeciyin keskin pozulmasi infiltrativ xestelikler amiloidoz sarkoidoz travma sisler 3 Karpentyer ve emekdaslarina gore tesnifat I nov normal tay ve xorda hereketli desilme yarilma II nov mitral uzuk uzerinde asiri hereketli xorda ve tay mitral qapagin prolapsi III nov qapaq tayinin ve ya xordanin mehdudlasdirici hereketi ile musahide olunan parasut mitral qapaq Mitral catismazliq requrqitasion hecmden RH asili olaraq asagidaki agirliq derecelerine bolunur RH 0 3 qeder olduqda yungul dereceli catismazliq RH 0 3 0 6 olduqda orta dereceli catismazliq RH 0 6 dan artiq olduqda agir dereceli catismazliq Normal sol medecik on yuklenmenin keskin artmasina uygunlasa bilmir onun ezele divari guce dusmus olur bu da sol medeciyin disfunksiyasina agciyer odemine ve arterial hipotoniyaya sebeb olmus olur Keskin mitral catismazliq hemodinamikani guce salmis olur bele ki keskin requrqitasiyanin meydana cixmasi sol qulaqciq ve medeciyin kompensator dilatasiyasi bas vermediyinden quce duserek sol qulaqciqda ve agciyer kapillyarlarinda tezyiqin artmasina getirib cixardir ki bu da oz novbesinde keskin agciyer odemi ile neticelenmis olur ElametleriKeskin mitral catismazligin ve ya keskinlesmis xroniki mitral catismazliginin elametleri asagidakilar ola biler Tengnefeslik Tez yorulma Ortopnoe veziyyeti tengnefesliyin oturaq halda azalmasi Xroniki mitral catismazligi ozunu hem de asagidakilarla buruze vere biler Bezi xestelerle illerce elametsiz qala biler Urek cirpintilari fiziki is vaxti tengnefeslik Xroniki mitral catismazliq ozunu keskin buruze vermeden uzun muddet mulayim gedisata malik ola biler Ilk elametler simptomlar esasen sustluk tenginefeslik xususen gece tenginefesliyi ve asagi etraflarda meydana cixan siskinliklerden odemlerden ibaretdir Bezen adi anamnez toplayarken melum olur ki mitral catismazligin sebebi miokard infarktindan sonra ve ureyin isemik xesteliyi neticesinde zedelenmis memeyebenzer ezelelerde bas veren patoloji deyisikliklerdir Catismazligin keskin meydana cixmasi qidalanmanin pozulmasi neticesinde qefleten qirilan mitral qapagin veter telleri ile elaqedardir Patalogiyanin meydana cixmasinin diger sebebleri revmatizm ve bakterial endokarditdir PatofiziologiyasiMitral qapaq catismamazligi ureyin sistolasi yigilmasi zamani qanin ikitayli qapaqlarin tam qapanmamasi neticesinde sol medecikden geriye sol qulaqciga qayitmasindan requrqitasiyasindan ibaretdir Sol medeciyin kompensator dilatasiyasi sol medecikden geriye sol qulaqciga qayitmasindan requrqitasiyadan asili olub sol medeciyin sistolik funksiyasinin netice etibarile ureyin atilma vurgusunun deyismesine sebeb olur Requrqitasiyanin hecmi asagidaki dinamik amillerden asilidir mitral qapagin kip qapanmayan hissesinin boyukluyunden sol medecik ve sol qulaqciq arasindaki tezyiq qradiyentinden ferqinden yigilma fazasinin davametme muddetinden Requrqitasiya hecminin asili oldugu ststik amiller sol medeciyin yigilma qabiliyyeti sol qulaqcigin ve agciyer venalarinin tutumluluq qabiliyyeti aortaya qovulan hecmin qarsilasmis oldugu muqavimet MualicesiDerman mualicesi Keskin mitral catismazliqda diuretikler ve periferik vazodilatatorlar teyin olunur Hemodinamikanin stabilizasiyasi ucun aortadaxili ballon kontrpulsasiya aparila biler Yungul simptomsuz xroniki mitral catismazliq xususi mualice teleb etmir Subkompensasiya merhelesinde APF inhibitorlari beta adrenoblokatorlar vazodilatatorlar urek qlikozidleri sidik qovucu preparatlardan istifade olunur Qulaqciqlarin fibrillyasiyasinin inkisaf etdiyi hallarda birbasa olmayan antikoaqulyantlar tetbiq edilir Orta ve agir ifade derecesine malik mitral catismazliq elece de sikayetlerin yaranmasi kardiocerrahi mudaxileye gosteris sayilir Cerrahi mualicesi Taylarin kalsinozunun olmamasi ve qapaq aparatinin hereketliliyinin saxlanilmasi qapaqqoruyucu mudaxilelerin mitral qapagin plastikasi annuloplastika ve s aparilmasina imkan verir Infeksion endokardit ve trombozlarin yaranma riskinin asagi olmasina baxmayaraq qapaqqoruyucu emeliyyatlar cox zaman mitral catismazligin residivi ile musayiet edilir bununla elaqedar onlarin tetbiq sahesi mitral qapagin prolapsi qapaq strukturlarinin cirilmalari nisbi qapaq catismazligi qapaq helqesinin dilatasiyasi hamileliyin planlasdirilmasi mehdudlasir Qapagin kalsifikasiyasi xordalarin ifadeli qalinlasmasi mitral qapagin bioloji ve ya mexaniki protezle protezlenmesine gosteris hesab olunur Bele hallarda spesifik postoperasion agirlasmalara tromboemboliya atrioventrikulyar blokada protezlerin ikincili infeksion endokarditi bioprotezlerin degenerativ deyisikliklerine rast gelmek mumkundur IstinadlarDisease Ontology ing 2016 Monarch Disease Ontology release 2018 06 29 2018 06 29 2018 eMedicine Daniel DiSandro MD Clinical Assistant Professor Acute Mitral Regurgitation 2010 01 04 at the Wayback Machine eMedicine Bhavik V Thakkar MD Mitral Valve Prolapse 2022 03 23 at the Wayback Machine eMedicine Poothirikovil Venugopalan MBBS MD Pediatric Mitral Valve Prolapse 2022 09 15 at the Wayback Machine eMedicine Monesha Gupta MD Pediatric Mitral Valve Insufficiency Clinical Presentation 2021 12 02 at the Wayback Machine Carpentier A Congenital malformations of the mitral valve In Stark J de Laval M eds Surgery for Congenital Heart Defects WB Saunders Co 1983 467 82 eMedicine Ivan Hanson MD Luis C Afonso MD Assistant Professor Mitral Regurgitation 2022 09 18 at the Wayback Machine eMedicine Michael Benz MD Richard A Lange MD Percutaneous Mitral Valve Repair 2022 09 25 at the Wayback Machine eMedicine Judy Lin MD Mechanical Valvular Annuloplasty Rings and Bands 2012 11 01 at the Wayback MachineMenbeR Larzen Anasthesie und Intensivmedizin in Herz Thorax und Gefasschirurgie 5 Auflage Springer Berlin alman dilinde V I Burakovskij L A Bokeriya Serdechno sosudistaya hirurgiya Moskva 1989 rus dilinde Essentials of Cardiovascular Medicine Edited by Mark Freed M D Cindy Grines M D Division of Cardiovascular Diseases William Beamont Hospital Royal Oak Michigan 1994