Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kəskin revmatik qızdırma və ya KRQ — həssas insanlarda A qrupu beta hemolitik streptekoklar tərəfindən törədilən yuxarı infeksiyasından 1–5 həftə sonra ortaya çıxan, ürək, oynaqlar, beyin, qan damarları, dəri və dərialtı bağ toxumasını tutan sistemik bir xəstəlikdir.
| Revmatik qızdırma | |
|---|---|
 | |
| XBT-10-KM | I00-I02, I00, I01.0, I01.8, I01.2, I01.1, I01.9 |
| XBT-9-KM | 390-392.99, 390 |
| DiseasesDB | 11487 |
| MedlinePlus | 003940 |
| MeSH | D012213 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
KRQ — A qrupu streptekokları tərəfindən törədilmiş faringitin qaliği olaraq yaranmış, ən çox oynaqları və ürəyi, daha az mərkəzi sinir sistemi, dəri və tutan nonsupuratif (irinsiz) iltihabi cavab reaksiyasıdır.
Tarixçəsi
‘Rheumatism’, ‘rheuma’, ‘Bouillaud’s Disease’, ‘Poliarthritis Subacuta Rheumatism’, ‘Poliarthritis Acuta’, ‘Poliarthritis Rheumatica Acuta’,‘Rheumatismus İnfectiosus’, ‘ Rheumatismus Cerus’, ‘Morbus Rheumaticus Specificus’ kimi tarixi adları olmuşdur.
KRQ — miladdan öncə 500-cü ildən bəri bilinən bir xəstəlikdir. Hipokrat "Xəstəliklər haqqında dörd kitab" əsərində belə yazmışdır : "Artrit zamanı halsızlıq meydana gəlir, şiddətli bir ağrı vücudun bütün oynaqlarını tuta bilir və bu ağrılar bəzən çox şiddətli, bəzən həlimdir, bir oynaqdan digərinə sıçraya bilir."
Artriti ilk dəfə təsvir edən Guillaume de Baillou (1538 −1616) dur.
Thomas Sydenham (1624–1668) 1686-cı ildə Sydenham xoreyasını təsvir etmiş, amma artrit ilə xoreyanı əlaqələndirə bilməmişdir.
Charles Wells 1812-ci ildə ilk olaraq artrit və xoreya arasında əlaqəni təsvir etmiş və ilk olaraq subkutan nodullardan (dərialtı düyünlərdən) bəhs etmişdir.
18-ci əsrin ortalarında Gerard van Swieten "bəzən oynaqlarda ağrı qurtarır, sinədə ağrı başlayır, çırpıntı olur" deyərək revmatizm ilə ürək xəstəlikləri arasında əlaqə qurmağa cəhd etmişdir. William Cullen 1760-cı illərdə revmatizm xəstələrində "sürətli, dolğun və sərt nəbz" əlamətinə diqqət çəkmiş amma revmatizm və ürək xəstəlikləri arasında əlaqəni ilk təsvir edən Wells olmuşdur. David Pitcairn ilə birlikdə 1778-ci ildə bunu nəşr etdirmişdir.
1809-cu ildə David Dundas ürək xəstəliyindən ölən 9 revmatizm xəstəsindən 6 sını təşrih etmişdir və hamısında ürəyin genişləndiyini, birində perikardiyal mayedə artım olduğunu və bəzilərində perikardın ürəyin səthinə yapışıq olduğunu müşahidə etmişdir.
1816-cı ildə Laennec tərəfindən stetoskopun istifadəyə başlanması ilə əlaqədar ürəkdən gələn anormal səslər həkimlər tərəfindən ayırd edilməyə başlanırdı. Ürək xəstəliyi düşündürəcək əlaməti olmayan revmatizm xəstələrində ilk dəfə Jean Baptiste Bouillaud stetaskopu istifadə edərək perikardit vəya endokardit ola biləcəyini bildirmişdi.
KRQ termini 1888-ci ildə Haygart tərəfindən təklif olunmuşdur. 1889-cu ildə Cheadle KRQ — nın əlamətlərini "endokardit, perikardit, plevrit, tonzillit, eksudativ eritema, xoreya və subkutan nodullar" olaraq təsvir etmişdir. Bu əlamətlər ‘ Cheadle’s Cycle’ veya ‘Cheadle’s Scheme’ adı altında toplanırdı. Cheadle’ ın bu anlayışı sonradan Jones kriteriyalarına zəmin hazırlamışdır. 1904-cü ildə Ludwig Aschoff öz adını verdiyi ürəydəki düyünləri kəşf etmişdir. Sonrakı illərdə Thelhimer və Rothschild Aschoff düyünlərinin KRQ nın diaqnostikası üçün xarakteristik olduğunu aydınlaşdırmışdılar.
Streptokokların KRQ nın etiologiyasında rol oynadığını 1930-cu ildə Sick bildirdi. Jones kriteriyaları 1944-cü ildə T. Ducket Jones tərəfindən tərif olunmuşdur.
Epidemiyologiyası
Xəstəlik inkişaf etməkdə olan ölkələrdə qazanılmış ürək qüsurlarının sıx rastlanan səbəbi olmaqla yanaşı dünyanın hər bir yerində görülə bilinir.
Dünyada 15600 000 revmatik ürək xəstəsi var, hər il 500 000 ə qədər insan bu xəstəliyə düçar olur, 300 000 yenı ürəyin revmatik xəstəsi ortaya çıxır, 233 000 insan revmatik ürək xəstəliyi səbəbi ilə həyatını itirir. İnkişaf etmiş ölkələrdə yaşamın yaxşılaşması, xəstəliyin erkən dövrdə aşkar olunması, penisilin müalicəsinin və profilaktikasının yetərli səviyyədə olması, xəstələrin yaxşı izlənilməsi, EXOkardioqrafiya kimi müyinələrin tətbiqi xəstəliyin insidans sürətində son 20 ildə düşüşə səbəb olmuşdur.
A qrup streptekok faringitinin ən sıx rastlanan yaş qrupu 5–15 yaş aralığıdır. Bəzi insanlarda xəstəliyə xüsusi həssaslıq aşkarlanmışdır. HLA antigenləri (HLA DR-27, HLA DR- W 53) və spesifik bir B hücre alloantigeni (D8/17) olduğunda xəstəliyə həssaslıq artar. Əkizlər üzərində aparılan araşdırmalar da (monoziqot əkizlərdə diziqot əkizlərə nəzərən xəstələnmə halı) genetik predispozisyonun rolunu təsdiq edir. Qış və payızda xəstələnmə artır. Cins, irq və etnos baxımından fərqlılık müşahidə olunmamışdır.
Etiologiyası
C və G qrup streptekoklar da faringitə səbəb olur, KRQ isə yalnız A qrup streptekokların səbəb olduğu yuxarı tənəffüs yolu infeksiyasından sonra yaranar. A qrupu beta hemolitik streptekokların M 1, 3, 5, 6, 18, 19, 24 serotipləri törədicidirlər. Bunlardan ən yayğını M 5 dir. Streptokoklar qram (+), hərəkətsiz, spora əmələ gətirməyən zəncirvari koklardır. Hüceyrə zarında olan və lipoteikoik asit tərkibli M proteini streptokokların antifaqositik xüsusiyyətinə cavabdeh olub, ən önəmli virulent faktordur. A qrup streptokokların tipini təyin edirlər. A qrup streptokokların M antigeninə görə 80 dan çox antigeni aşkar olunmuşdur. M antigeninin çoxluğuna görə indiyə qədər təsirli bir vaksin hazırlana bilinməyib. Eyni zamanda M proteini məməlilərdəki tropomiozinə fiziki — kimyəvi olaraq bənzər olması çətinlik yaradır, vaksin hazırlanması baxımından. Streptokokların lipoprotein tərkibli stoplazmatik membranı bir çox məməli növlərinin bəzi toxumaları ilə çarpaz reaksiya verir (məsələn, qlomerulun bazal membranı və sarkolemmal antigen). Hüceyrə divarındakı pepdidoqlikanın artritin inkişafında rol oynadığı düşünülür. KRQ — lı xəstələrin serumlarında ürək, sklet, saya əzələlərə, bazal qanqliondakı neyronlara, fibroblastlara, timus və limfositlərə qarşı autoanticisimlər aşkar olunmuşdur. Streptekoklar iltihaba yaratmaqla, ekzotoksin istehsal etməklə və immunoloji mexanizm ilə xəstəlik törədə bilirlər. İltihaba səbəb olan enzimlər : streptokinaz (fibrinolizin), DNAase (streptodornaz) , və hialuronidazdır. Streptokinaz plazminogeni plazminə çevirməklə fibrini həll edər. DNAase eksudat vəya nekrotik toxumalardakı DNA yı depolimerizə edər. Hialuronidaz bağ toxumasının əsas struktur maddələrindən olan hialuron turşusunu parçalayır, S. Piogenesin selliuit kimi dəri infeksiyalarında sürətlə yayılmasını təmin edən fermentdir. Streptokokların istehsal etdiyi ekzotoksin və hemolizinlər bunlardır : eritrogen toksin, streptolizin O, streptolizin S, pirogen ekzotoksin A, ekzotoksin B.
Patogenezi
Xəstəliyin patogenezi tam məlum deyil. Xəstəliyin yaranmasında iştirak edən faktorlar bunlardır :
1. Həssaslıq — Bəzi HLA antigeninə sahib şəxslərdə (HLA DR-2, 4,3,7,10, HLA DR-W 53) KRQ daha yüksək sıxlıqda görülür. 2. Törədici agent — A qrupu beta hemolitik streptekokların M 1, 3, 5, 6, 18, 19, 24 serotipləri 3. Toxuma — orqan zədələnməsi — Ən çox üzərində dayanılan autoimmun yəni çarpaz reaksiyalar teoriyasıdır. Bəzi streptokok antigenlərinin bəzi toxuma antigenləri ilə bənzərliyi (antigenic mimicry) nəticəsində hüceyrə və humoral sistemin oyanması ilə klinik əlamətlər ortaya çıxır.
Patologiyası
Erkən dövrün patologiyası eksudativ, degenerativ və iltihabi dəyişikliklərdən ibarətdir. T limfositlər, B limfositlər, makrofaqlar və mastositlər tərəfindən yaranan infiltrasiya bağ toxumasında parçalanma və ödemə yol açar. Erkən dövr yəni eksudativ -degeneratif fazası əlamətləri keçicidir, 2–3 həftə sürər və iltihabəleyhinə müalicəyə yaxşı cavab verir. Gec dövrün xarakterik zədəsinə Aschoff düyünləri aiddir. Bu proliferativ zədələr aylar və illərlə çəkə bilir, iltihab əleyhinə müalicəyə cavab verməzlər. Aschoff düyünləri makrofaq — histiositlərdən qaynaqlanan qranulomatoz törəmədir.
Klinik əlamətlər və Jones kriteriyaları
Klinik əlamətlər yuxarı tənəffüs yolları infeksiyasından təqribən 3 həftə sonra ortaya çıxar. Bu latent dövr kardit və xoreyada 3 aya qədər uzana bilər. Jones kriteriyaları 1944-cü ildə T. Ducket Jones tərəfindən tərtib olunmuşdur, 2003 də Amerika Ürək Xəstəlikləri birliyinin yenidən baxışı ilə modifikasiya olunmuş Jones kriteriyaları ortaya çıxmışdır. Bu kriteriyalar mayor və minor kriteriyalar olaraq iki qrupa ayrılır.
Mayor kriteriyalar : 1 — Poliartrit 2 — Kardit 3 — Xoreyaa 4 — Dərialtı düyünlər 5 — Eritema marginatum
Minor kriteriyalar : 1. Qızdırma 2. Artralgiya (Artrit varsa minor kriteriya sayılmır) 3. EKQ-də PR aralığının uzanması (kardit varsa minor kriteriya kimi dəyərləndirilməz) 4. Kəskin faza reaksiyalarında yüksəlmə (EÇS, C-reaktiv protein)
Dəstəkləyici əlamətlər : 1. Boğaz yaxmasının pozitiv kulturası və streptekok antigen testində pozitivlik 2. ASO titrlərində yüksəlmə
KRQ nın diaqnozu üçün 2 vəya 1 mayor və 2 minor kriteriyaları ilə birlikdə keçirilmiş A qrupu streptekok infeksiyasının təsdiqi gərəkir. Sydenham xoreyası tək başına KRQ diaqnozu üçün kifayətdir.
Müalicəsi
Müalicə mikrobəleyhinə, iltihabəleyhinə və dəstəkləyici terapiyadan ibarətdir. Antibiotiklər 2 məqsədlə istifadə olunur :
Birincili profilaktika :
1 — Benzatin penisilin : 600.000 TV. (27 kg dan az çəkiyə) 1.200.000 TV. (27 kg dan artıq çəkiyə) birdəfəlik doza ə/d. 2 — Prokain penisilin : 800.000 TV./gün, ə.d. , 10 gün 3 — Penisilin V : 250 mg (uşaqlarda) 500 mg (yeniyetmə və yaşlılarda) 2–3 dozada oral, 10 gün 4 — Eritromisin: : 25 mg/kg/gün, 2 dozada oral, 10 gün (penisilin alergiyası olanlarda)
İkincili profilaktika :
KRQ nın təkrarlanmasının qarşısını almaq üçün istifadə olunur.
1 — Benzatin penisilin : 600.000 TV. (27 kg dan az çəkiyə) 1.200.000 TV. (27 kg dan artıq çəkiyə) birdəfəlik doza ilə ə/d. 21 gündən bir 2 — Penisilin V : 250 mg vəya 500 mg, oral, gündə 2 doza 3 — Sulfadiazin :500 mg birdəfəlik doza (27 kg dan az çəkiyə) 1 gr (27 kg dan artıq çəkiyə) 4 — Eritromisin : 250 mg, oral, günde 2 doza (penisilin alergiyası varsa) İkincili profilaktika kardit keçirənlərdə ömrü boyu, digər hallarda 21 yaşına qədər vəya son revmatik atakadan 5 il sonrasına qədər istifadə olunur. Ən effektli qorunma Benzatin penisilin ilədir.
İstinadlar
- Disease Ontology (ing.). 2016.
- Monarch Disease Ontology release 2018-06-29. 2018-06-29 2018.
- "Классификация ревматологических заболеваний" (rus). revmatolog.com. 2022-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-01-24.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Keskin revmatik qizdirma ve ya KRQ hessas insanlarda A qrupu beta hemolitik streptekoklar terefinden toredilen yuxari infeksiyasindan 1 5 hefte sonra ortaya cixan urek oynaqlar beyin qan damarlari deri ve derialti bag toxumasini tutan sistemik bir xestelikdir Revmatik qizdirmaXBT 10 KM I00 I02 I00 I01 0 I01 8 I01 2 I01 1 I01 9XBT 9 KM 390 392 99 390DiseasesDB 11487MedlinePlus 003940MeSH D012213 Vikianbarda elaqeli mediafayllar KRQ A qrupu streptekoklari terefinden toredilmis faringitin qaligi olaraq yaranmis en cox oynaqlari ve ureyi daha az merkezi sinir sistemi deri ve tutan nonsupuratif irinsiz iltihabi cavab reaksiyasidir Tarixcesi Rheumatism rheuma Bouillaud s Disease Poliarthritis Subacuta Rheumatism Poliarthritis Acuta Poliarthritis Rheumatica Acuta Rheumatismus Infectiosus Rheumatismus Cerus Morbus Rheumaticus Specificus kimi tarixi adlari olmusdur KRQ miladdan once 500 cu ilden beri bilinen bir xestelikdir Hipokrat Xestelikler haqqinda dord kitab eserinde bele yazmisdir Artrit zamani halsizliq meydana gelir siddetli bir agri vucudun butun oynaqlarini tuta bilir ve bu agrilar bezen cox siddetli bezen helimdir bir oynaqdan digerine sicraya bilir Artriti ilk defe tesvir eden Guillaume de Baillou 1538 1616 dur Thomas Sydenham 1624 1668 1686 ci ilde Sydenham xoreyasini tesvir etmis amma artrit ile xoreyani elaqelendire bilmemisdir Charles Wells 1812 ci ilde ilk olaraq artrit ve xoreya arasinda elaqeni tesvir etmis ve ilk olaraq subkutan nodullardan derialti duyunlerden behs etmisdir 18 ci esrin ortalarinda Gerard van Swieten bezen oynaqlarda agri qurtarir sinede agri baslayir cirpinti olur deyerek revmatizm ile urek xestelikleri arasinda elaqe qurmaga cehd etmisdir William Cullen 1760 ci illerde revmatizm xestelerinde suretli dolgun ve sert nebz elametine diqqet cekmis amma revmatizm ve urek xestelikleri arasinda elaqeni ilk tesvir eden Wells olmusdur David Pitcairn ile birlikde 1778 ci ilde bunu nesr etdirmisdir 1809 cu ilde David Dundas urek xesteliyinden olen 9 revmatizm xestesinden 6 sini tesrih etmisdir ve hamisinda ureyin genislendiyini birinde perikardiyal mayede artim oldugunu ve bezilerinde perikardin ureyin sethine yapisiq oldugunu musahide etmisdir 1816 ci ilde Laennec terefinden stetoskopun istifadeye baslanmasi ile elaqedar urekden gelen anormal sesler hekimler terefinden ayird edilmeye baslanirdi Urek xesteliyi dusundurecek elameti olmayan revmatizm xestelerinde ilk defe Jean Baptiste Bouillaud stetaskopu istifade ederek perikardit veya endokardit ola bileceyini bildirmisdi KRQ termini 1888 ci ilde Haygart terefinden teklif olunmusdur 1889 cu ilde Cheadle KRQ nin elametlerini endokardit perikardit plevrit tonzillit eksudativ eritema xoreya ve subkutan nodullar olaraq tesvir etmisdir Bu elametler Cheadle s Cycle veya Cheadle s Scheme adi altinda toplanirdi Cheadle in bu anlayisi sonradan Jones kriteriyalarina zemin hazirlamisdir 1904 cu ilde Ludwig Aschoff oz adini verdiyi ureydeki duyunleri kesf etmisdir Sonraki illerde Thelhimer ve Rothschild Aschoff duyunlerinin KRQ nin diaqnostikasi ucun xarakteristik oldugunu aydinlasdirmisdilar Streptokoklarin KRQ nin etiologiyasinda rol oynadigini 1930 cu ilde Sick bildirdi Jones kriteriyalari 1944 cu ilde T Ducket Jones terefinden terif olunmusdur EpidemiyologiyasiXestelik inkisaf etmekde olan olkelerde qazanilmis urek qusurlarinin six rastlanan sebebi olmaqla yanasi dunyanin her bir yerinde gorule bilinir Dunyada 15600 000 revmatik urek xestesi var her il 500 000 e qeder insan bu xesteliye ducar olur 300 000 yeni ureyin revmatik xestesi ortaya cixir 233 000 insan revmatik urek xesteliyi sebebi ile heyatini itirir Inkisaf etmis olkelerde yasamin yaxsilasmasi xesteliyin erken dovrde askar olunmasi penisilin mualicesinin ve profilaktikasinin yeterli seviyyede olmasi xestelerin yaxsi izlenilmesi EXOkardioqrafiya kimi muyinelerin tetbiqi xesteliyin insidans suretinde son 20 ilde dususe sebeb olmusdur A qrup streptekok faringitinin en six rastlanan yas qrupu 5 15 yas araligidir Bezi insanlarda xesteliye xususi hessasliq askarlanmisdir HLA antigenleri HLA DR 27 HLA DR W 53 ve spesifik bir B hucre alloantigeni D8 17 oldugunda xesteliye hessasliq artar Ekizler uzerinde aparilan arasdirmalar da monoziqot ekizlerde diziqot ekizlere nezeren xestelenme hali genetik predispozisyonun rolunu tesdiq edir Qis ve payizda xestelenme artir Cins irq ve etnos baximindan ferqlilik musahide olunmamisdir EtiologiyasiC ve G qrup streptekoklar da faringite sebeb olur KRQ ise yalniz A qrup streptekoklarin sebeb oldugu yuxari teneffus yolu infeksiyasindan sonra yaranar A qrupu beta hemolitik streptekoklarin M 1 3 5 6 18 19 24 serotipleri toredicidirler Bunlardan en yaygini M 5 dir Streptokoklar qram hereketsiz spora emele getirmeyen zencirvari koklardir Huceyre zarinda olan ve lipoteikoik asit terkibli M proteini streptokoklarin antifaqositik xususiyyetine cavabdeh olub en onemli virulent faktordur A qrup streptokoklarin tipini teyin edirler A qrup streptokoklarin M antigenine gore 80 dan cox antigeni askar olunmusdur M antigeninin coxluguna gore indiye qeder tesirli bir vaksin hazirlana bilinmeyib Eyni zamanda M proteini memelilerdeki tropomiozine fiziki kimyevi olaraq benzer olmasi cetinlik yaradir vaksin hazirlanmasi baximindan Streptokoklarin lipoprotein terkibli stoplazmatik membrani bir cox memeli novlerinin bezi toxumalari ile carpaz reaksiya verir meselen qlomerulun bazal membrani ve sarkolemmal antigen Huceyre divarindaki pepdidoqlikanin artritin inkisafinda rol oynadigi dusunulur KRQ li xestelerin serumlarinda urek sklet saya ezelelere bazal qanqliondaki neyronlara fibroblastlara timus ve limfositlere qarsi autoanticisimler askar olunmusdur Streptekoklar iltihaba yaratmaqla ekzotoksin istehsal etmekle ve immunoloji mexanizm ile xestelik torede bilirler Iltihaba sebeb olan enzimler streptokinaz fibrinolizin DNAase streptodornaz ve hialuronidazdir Streptokinaz plazminogeni plazmine cevirmekle fibrini hell eder DNAase eksudat veya nekrotik toxumalardaki DNA yi depolimerize eder Hialuronidaz bag toxumasinin esas struktur maddelerinden olan hialuron tursusunu parcalayir S Piogenesin selliuit kimi deri infeksiyalarinda suretle yayilmasini temin eden fermentdir Streptokoklarin istehsal etdiyi ekzotoksin ve hemolizinler bunlardir eritrogen toksin streptolizin O streptolizin S pirogen ekzotoksin A ekzotoksin B PatogeneziXesteliyin patogenezi tam melum deyil Xesteliyin yaranmasinda istirak eden faktorlar bunlardir 1 Hessasliq Bezi HLA antigenine sahib sexslerde HLA DR 2 4 3 7 10 HLA DR W 53 KRQ daha yuksek sixliqda gorulur 2 Toredici agent A qrupu beta hemolitik streptekoklarin M 1 3 5 6 18 19 24 serotipleri 3 Toxuma orqan zedelenmesi En cox uzerinde dayanilan autoimmun yeni carpaz reaksiyalar teoriyasidir Bezi streptokok antigenlerinin bezi toxuma antigenleri ile benzerliyi antigenic mimicry neticesinde huceyre ve humoral sistemin oyanmasi ile klinik elametler ortaya cixir PatologiyasiErken dovrun patologiyasi eksudativ degenerativ ve iltihabi deyisikliklerden ibaretdir T limfositler B limfositler makrofaqlar ve mastositler terefinden yaranan infiltrasiya bag toxumasinda parcalanma ve odeme yol acar Erken dovr yeni eksudativ degeneratif fazasi elametleri kecicidir 2 3 hefte surer ve iltihabeleyhine mualiceye yaxsi cavab verir Gec dovrun xarakterik zedesine Aschoff duyunleri aiddir Bu proliferativ zedeler aylar ve illerle ceke bilir iltihab eleyhine mualiceye cavab vermezler Aschoff duyunleri makrofaq histiositlerden qaynaqlanan qranulomatoz toremedir Klinik elametler ve Jones kriteriyalariKlinik elametler yuxari teneffus yollari infeksiyasindan teqriben 3 hefte sonra ortaya cixar Bu latent dovr kardit ve xoreyada 3 aya qeder uzana biler Jones kriteriyalari 1944 cu ilde T Ducket Jones terefinden tertib olunmusdur 2003 de Amerika Urek Xestelikleri birliyinin yeniden baxisi ile modifikasiya olunmus Jones kriteriyalari ortaya cixmisdir Bu kriteriyalar mayor ve minor kriteriyalar olaraq iki qrupa ayrilir Mayor kriteriyalar 1 Poliartrit 2 Kardit 3 Xoreyaa 4 Derialti duyunler 5 Eritema marginatum Minor kriteriyalar 1 Qizdirma 2 Artralgiya Artrit varsa minor kriteriya sayilmir 3 EKQ de PR araliginin uzanmasi kardit varsa minor kriteriya kimi deyerlendirilmez 4 Keskin faza reaksiyalarinda yukselme ECS C reaktiv protein Destekleyici elametler 1 Bogaz yaxmasinin pozitiv kulturasi ve streptekok antigen testinde pozitivlik 2 ASO titrlerinde yukselme KRQ nin diaqnozu ucun 2 veya 1 mayor ve 2 minor kriteriyalari ile birlikde kecirilmis A qrupu streptekok infeksiyasinin tesdiqi gerekir Sydenham xoreyasi tek basina KRQ diaqnozu ucun kifayetdir MualicesiMualice mikrobeleyhine iltihabeleyhine ve destekleyici terapiyadan ibaretdir Antibiotikler 2 meqsedle istifade olunur Birincili profilaktika 1 Benzatin penisilin 600 000 TV 27 kg dan az cekiye 1 200 000 TV 27 kg dan artiq cekiye birdefelik doza e d 2 Prokain penisilin 800 000 TV gun e d 10 gun 3 Penisilin V 250 mg usaqlarda 500 mg yeniyetme ve yaslilarda 2 3 dozada oral 10 gun 4 Eritromisin 25 mg kg gun 2 dozada oral 10 gun penisilin alergiyasi olanlarda Ikincili profilaktika KRQ nin tekrarlanmasinin qarsisini almaq ucun istifade olunur 1 Benzatin penisilin 600 000 TV 27 kg dan az cekiye 1 200 000 TV 27 kg dan artiq cekiye birdefelik doza ile e d 21 gunden bir 2 Penisilin V 250 mg veya 500 mg oral gunde 2 doza 3 Sulfadiazin 500 mg birdefelik doza 27 kg dan az cekiye 1 gr 27 kg dan artiq cekiye 4 Eritromisin 250 mg oral gunde 2 doza penisilin alergiyasi varsa Ikincili profilaktika kardit kecirenlerde omru boyu diger hallarda 21 yasina qeder veya son revmatik atakadan 5 il sonrasina qeder istifade olunur En effektli qorunma Benzatin penisilin iledir IstinadlarDisease Ontology ing 2016 Monarch Disease Ontology release 2018 06 29 2018 06 29 2018 Klassifikaciya revmatologicheskih zabolevanij rus revmatolog com 2022 04 24 tarixinde Istifade tarixi 2015 01 24