Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mirzə Əbdürrəhim Talıbov (1834, Təbriz – 11 mart 1911, Buynaksk, Dağıstan MSSR) — azərbaycanlı nasir, publisist və maarifçi.
| Mirzə Əbdürrəhim Talıbov | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 1834 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 11 mart 1911 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | yazıçı, siyasətçi |
| Əsərlərinin dili | Azərbaycan dili, fars dili |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı və təhsili
Mirzə Əbdürrəhim Əbutalib Nədcar Təbrizi oğlu Talıbov 1837-ci ildə Cənubi Azərbaycanda Təbriz şəhərinin, Sərxab məhəlləsində dülgər ailəsində anadan olmuşdur. İlk təhsilini mollaxanada aldıqdan sonra mədrəsədə təhsil almış, ərəb və fars dillərini mükəmməl öyrənmişdir. 16 yaşında rus dilini öyrənmək və təhsilini yüksəltmək məqsədilə Tiflisə gedərək təhsilini orada davam etdirmiş, rus, ingilis və fransız dillərini öyrənmişdir. Tiflisdə təhsil aldığı dövrdə rus sosial-demokratlarının və rus yazıçılarının fikirləri ilə tanış olub onlardan təsirlənir.
Fəaliyyəti
Tiflisdə yaşadığı dövrdə Qafqazda yolların və körpülərin tikintisindən varlanmış Məhəmməd Əli Xan Kaşanın kontorunda işləyib. Sonradan isə Temirxan-Şuraya köçərək burada şəxsi yol tikintisi kontoru açır. Qafqaz-Stavropol şose yolu çəkilməsi məhz onun kontoruna tapşırılmışdır. Özünə yeni ev almaqla yanaşı şəxsi kitabxana da tikdirir. Burada əslən Dərbənddən olan bir xanımla ailə qurur. Maddi vəziyyəti yaxşı olduğuna görə bir çox xeyriyyə işlərinə də yardım edir. Bir islahatçı kimi müasir məktəbləri dəstəklədiyi üçün Bakıda və Temirxan-Şurada qızlar məktəbinin açılması üçün maddi yardım edir. 1907-ci ildə Təbriz sakinləri tərəfindən İranın birinci Milli Məclisinə deputat seçilsə də bu vəzifəni icra etməkdən imtina etmişdir. 1888-ci ildə İstanbula, 1898-ci ildə isə Məkkəyə həcc ziyarətinə gedir. 1902-ci ildə isə gözlərini müalicə etdirmək üçün Berlinə gedib.
Yaradıcılığı
Talıbov bütün əsərlərini 55 yaşından sonra yazıb. Danışıqda Azərbaycan Türkcəsindən istifadə etməsinə baxmayaraq bütün əsərlərini farsca yazıb. Yazdığı son iki kitabdan başqa bütün kitabları özü öz şəxsi vəsaiti hesabına çap etdirib. "İzahat dər xüsusi azadi" ("Azadlıq haqqında izahat)" adlı kitabı Məşrutə inqilabının qələbəsindən sonra 1906-cı ildə, "Siyasəti-Talibi" ("Talibin siyasəti" kitabı isə ölümündən bir neçə ay sonra 1911-ci ildə Tehranda çap olunub. İlk orijinal bədii əsəri "Kitab yüklü eşşək" alleqorik romanında maarifçiliyi təbliğ edir. "Səfineyi-Talibi", ya "Kitabi Əhməd" ("Talibin gəmisi", yaxud "Əhmədin kitabı" iki cilddə) əsəri Azərbaycan ədəbiyyatında uşaqların həyatından bəhs edən ilk kitabdır. Müəllifin özünün yazdığına görə o bu əsəri Jan Jak Russonun "Emil və ya tərbiyə haqqında" əsərindən təsirlənərək yazıb. Kitab müəllif və onun uydurulmuş 7 yaşlı oğlu arasında baş verən dialoqlardan ibarətdir. Burada oğulun ataya sualları tarixi, elmi, siyasi və dini məsələlərə aydınlıq gətirilir. "Məsalik ülməhsinin" ("Xeyirxahların yolu"), "Məsail ül-həyat" ("Həyat məsələləri"), "İzahat dər xüsusi azadi" ("Azadlıq haqqında izahat"), "Siyasəti-Talibi" ("Talibin siyasəti") ədəbi-elmi və publisistik əsərlərini yazıb çap etdirmişdir. "Məsalik ülməhsinin" ("Xeyirxahların yolu") əsərində əsas personaj var. Onlar mühəndislər Mustafa və Hüseyin, həkim Əhməd və kimya müəllimi Məhəmməddir. Onlara Dəmavənd dağına getmək və burada araşdırmalar aparıb hesablamalar etmək tapşırılır. Yol boyu onlara müctəhid, dərviş və çəkməçi rast gəlir. Tədqiqatçıların qarşısına çıxanlar nədənsə öz siyasi, sosial problemlərini dilə gətirməyə, birləşib islahatlar aparmağa çəkinirlər. Eyni zamanda isə digər millətlər islahatlar aparmaq məqsədilə birləşirlər daha çox danışıb çıxış yolları axtarırlar. Müəllif burada təsvir etdiyi dialoqlarda şah rejimini, İranda baş verən sosial və siyasi problemləri göstərir. Bu kitablarda şərq ictimai-siyasi problemlərinə toxunulur, qabaqcıl ideyalar, xeyirxah əməllər təbliğ olunur. Məşrutə inqilabı ideyalarının təşəkkül və formalaşmasına təsir göstərmişdir.
Ölümü
1911-ci il martın 11-də Şimali Qafqazda Temirxan-Şura şəhərində vəfat etmişdir.
Əsərləri
- Kitab yüklü eşşək — 1888-ci il
- Kitabi Əhməd (Əhmədin kitabı) 2 cilddə — 1894–1895-ci illər
- Məsalik ülməhsinin (Xeyirxahların yolu) — 1905-ci il
- Məsail ül-həyat (Həyat məsələləri) — 1906-cı il
- İzahat dər xüsusi azadi (Azadlıq haqqında izahat) — 1906-cı il
- Siyasəti-Talibi (Talibin siyasəti) — 1911-ci il
Həmçinin bax
İstinadlar
- Encyclopædia Iranica (ing.). / N. Sims-Williams, A. Ashraf, H. Borjian, M. Ashtiany USA: Columbia University, 1982. ISSN 2330-4804
- https://runivers.ru/bookreader/book10473/#page/44/mode/1up.
- ʿABD-AL-RAḤIM ṬĀLEBUF // Encyclopædia Iranica (ing.). / N. Sims-Williams, A. Ashraf, H. Borjian, M. Ashtiany USA: Columbia University, 1982. ISSN 2330-4804
- Afary, Janet. The Iranian constitutional revolution, 1906-1911: grassroots democracy. Columbia University Press. 1996. səh. 40. 2022-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-12-14.
He read the works of Transcaucasian Azeri intellectual, Abd al-Rahim Talibov
- DeGroot, Joanna. Pierson, Ruth Roach; Chaudhuri, Nupur; McAuley, Beth (redaktorlar ). Coexisting and Conflicting Identities [Nation, empire, colony: historicizing gender and race]. Indiana University Press. 1998. səh. 145. ISBN . 2022-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-12-14.
...the Azeri-Iranian Talibov/Talibzadeh linked the threat of "our pure Shari'a" (i.e. Iranian Islamic tradition) to the dominance of foreigners over Iranians...
- Cyrus Masroori. "ṬĀLEBUF, ʿABD-AL-RAḤIM" (ing. ). iranicaonline.org. 24 mart 2014. 2022-05-17 tarixində .
- Talibov, Abdul Rahim. Masālek ol-Moḥsenīn (The Ways of the Charitable). Tehran: Sherkat-i Sahami. 1968. 57.
- Ibid. 71.
- Ibid. 74.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mirze Ebdurrehim Talibov 1834 Tebriz 11 mart 1911 Buynaksk Dagistan MSSR azerbaycanli nasir publisist ve maarifci Mirze Ebdurrehim TalibovDogum tarixi 1834Dogum yeri Tebriz Tebriz sehristani Serqi Azerbaycan ostani IranVefat tarixi 11 mart 1911 1911 03 11 Vefat yeri Buynaksk Dagistan MSSR RSFSRFealiyyeti yazici siyasetciEserlerinin dili Azerbaycan dili fars dili Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati ve tehsiliMirze Ebdurrehim Ebutalib Nedcar Tebrizi oglu Talibov 1837 ci ilde Cenubi Azerbaycanda Tebriz seherinin Serxab mehellesinde dulger ailesinde anadan olmusdur Ilk tehsilini mollaxanada aldiqdan sonra medresede tehsil almis ereb ve fars dillerini mukemmel oyrenmisdir 16 yasinda rus dilini oyrenmek ve tehsilini yukseltmek meqsedile Tiflise gederek tehsilini orada davam etdirmis rus ingilis ve fransiz dillerini oyrenmisdir Tiflisde tehsil aldigi dovrde rus sosial demokratlarinin ve rus yazicilarinin fikirleri ile tanis olub onlardan tesirlenir FealiyyetiTiflisde yasadigi dovrde Qafqazda yollarin ve korpulerin tikintisinden varlanmis Mehemmed Eli Xan Kasanin kontorunda isleyib Sonradan ise Temirxan Suraya kocerek burada sexsi yol tikintisi kontoru acir Qafqaz Stavropol sose yolu cekilmesi mehz onun kontoruna tapsirilmisdir Ozune yeni ev almaqla yanasi sexsi kitabxana da tikdirir Burada eslen Derbendden olan bir xanimla aile qurur Maddi veziyyeti yaxsi olduguna gore bir cox xeyriyye islerine de yardim edir Bir islahatci kimi muasir mektebleri desteklediyi ucun Bakida ve Temirxan Surada qizlar mektebinin acilmasi ucun maddi yardim edir 1907 ci ilde Tebriz sakinleri terefinden Iranin birinci Milli Meclisine deputat secilse de bu vezifeni icra etmekden imtina etmisdir 1888 ci ilde Istanbula 1898 ci ilde ise Mekkeye hecc ziyaretine gedir 1902 ci ilde ise gozlerini mualice etdirmek ucun Berline gedib Yaradiciligi Talibov butun eserlerini 55 yasindan sonra yazib Danisiqda Azerbaycan Turkcesinden istifade etmesine baxmayaraq butun eserlerini farsca yazib Yazdigi son iki kitabdan basqa butun kitablari ozu oz sexsi vesaiti hesabina cap etdirib Izahat der xususi azadi Azadliq haqqinda izahat adli kitabi Mesrute inqilabinin qelebesinden sonra 1906 ci ilde Siyaseti Talibi Talibin siyaseti kitabi ise olumunden bir nece ay sonra 1911 ci ilde Tehranda cap olunub Ilk orijinal bedii eseri Kitab yuklu essek alleqorik romaninda maarifciliyi teblig edir Sefineyi Talibi ya Kitabi Ehmed Talibin gemisi yaxud Ehmedin kitabi iki cildde eseri Azerbaycan edebiyyatinda usaqlarin heyatindan behs eden ilk kitabdir Muellifin ozunun yazdigina gore o bu eseri Jan Jak Russonun Emil ve ya terbiye haqqinda eserinden tesirlenerek yazib Kitab muellif ve onun uydurulmus 7 yasli oglu arasinda bas veren dialoqlardan ibaretdir Burada ogulun ataya suallari tarixi elmi siyasi ve dini meselelere aydinliq getirilir Mesalik ulmehsinin Xeyirxahlarin yolu Mesail ul heyat Heyat meseleleri Izahat der xususi azadi Azadliq haqqinda izahat Siyaseti Talibi Talibin siyaseti edebi elmi ve publisistik eserlerini yazib cap etdirmisdir Mesalik ulmehsinin Xeyirxahlarin yolu eserinde esas personaj var Onlar muhendisler Mustafa ve Huseyin hekim Ehmed ve kimya muellimi Mehemmeddir Onlara Demavend dagina getmek ve burada arasdirmalar aparib hesablamalar etmek tapsirilir Yol boyu onlara muctehid dervis ve cekmeci rast gelir Tedqiqatcilarin qarsisina cixanlar nedense oz siyasi sosial problemlerini dile getirmeye birlesib islahatlar aparmaga cekinirler Eyni zamanda ise diger milletler islahatlar aparmaq meqsedile birlesirler daha cox danisib cixis yollari axtarirlar Muellif burada tesvir etdiyi dialoqlarda sah rejimini Iranda bas veren sosial ve siyasi problemleri gosterir Bu kitablarda serq ictimai siyasi problemlerine toxunulur qabaqcil ideyalar xeyirxah emeller teblig olunur Mesrute inqilabi ideyalarinin tesekkul ve formalasmasina tesir gostermisdir Olumu1911 ci il martin 11 de Simali Qafqazda Temirxan Sura seherinde vefat etmisdir EserleriKitab yuklu essek 1888 ci il Kitabi Ehmed Ehmedin kitabi 2 cildde 1894 1895 ci iller Mesalik ulmehsinin Xeyirxahlarin yolu 1905 ci il Mesail ul heyat Heyat meseleleri 1906 ci il Izahat der xususi azadi Azadliq haqqinda izahat 1906 ci il Siyaseti Talibi Talibin siyaseti 1911 ci ilHemcinin baxMesrute inqilabi Mehemmedeli Terbiyet Mirze Feteli AxundovIstinadlarEncyclopaedia Iranica ing N Sims Williams A Ashraf H Borjian M Ashtiany USA Columbia University 1982 ISSN 2330 4804 https runivers ru bookreader book10473 page 44 mode 1up ʿABD AL RAḤIM ṬALEBUF Encyclopaedia Iranica ing N Sims Williams A Ashraf H Borjian M Ashtiany USA Columbia University 1982 ISSN 2330 4804 Afary Janet The Iranian constitutional revolution 1906 1911 grassroots democracy Columbia University Press 1996 seh 40 2022 04 07 tarixinde Istifade tarixi 2018 12 14 He read the works of Transcaucasian Azeri intellectual Abd al Rahim Talibov DeGroot Joanna Pierson Ruth Roach Chaudhuri Nupur McAuley Beth redaktorlar Coexisting and Conflicting Identities Nation empire colony historicizing gender and race Indiana University Press 1998 seh 145 ISBN 978 0 253 21191 0 2022 04 07 tarixinde Istifade tarixi 2018 12 14 the Azeri Iranian Talibov Talibzadeh linked the threat of our pure Shari a i e Iranian Islamic tradition to the dominance of foreigners over Iranians Cyrus Masroori ṬALEBUF ʿABD AL RAḤIM ing iranicaonline org 24 mart 2014 2022 05 17 tarixinde Talibov Abdul Rahim Masalek ol Moḥsenin The Ways of the Charitable Tehran Sherkat i Sahami 1968 57 Ibid 71 Ibid 74