Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mirzə Əsədullayev (tam adı: Mirzə Şəmsi oğlu Əsədullayev; 1875, Bakı – 14 aprel 1936, Paris) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Fətəli xan Xoyskinin 1918-ci il dekabrın 26-da təşkil etdiyi III hökumət kabinetində Ticarət və Sənaye naziri vəzifəsini icra etmişdir.
| Mirzə Əsədullayev | |
|---|---|
 | |
| 26 dekabr 1918 – 14 aprel 1919 | |
| Əvvəlki | vəzifə təsis edilib |
| Sonrakı | Ağa Əminov |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1875 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 14 aprel 1936 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | mühəndis, siyasətçi, iş adamı |
| Atası | Şəmsi Əsədullayev |
| Dini | islam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Mirzə Əsədullayev 1875-ci ildə Bakıda milyonçu ailəsində anadan olmuşdur. Mirzənin atası iri sahibkar, neft sənayeçisi, ictimai xadim Şəmsi Əsədullayev olmuşdur. Orta təhsilini Bakı gimnaziyasında alan Mirzə Əsədullayev erkən yaşlarından atasının neft şirkətində əmək fəaliyyətinə başlamışdır. Ata Əsədullayev Moskva şəhərinə köçəndən, yəni 1903-cü ildən sonra Bakıdakı neft şirkəti ilə bağlı bütün məsələləri Mirzə həll etmişdir.
Mirzə Əsədullayev ailəsinə məxsus şirkətin hasil etdiyi neftin ixrac məsələləri ilə bağlı vaxtaşırı Rusiyaya getməli olurdu. Müəyyən vaxtlarda Moskva və Sank-Peterburq şəhərlərində yaşamış və rus mədəniyyəti ilə yaxından tanış olmuşdur.
O, təhsilini rus dilində almışdı. Ana dilini mükəmməl bilməməsi ona işində maneçilik törədirdi. 1912-ci ildə Moskva Konservatoriyasında oxuyan, özündən 10 yaş kiçik Üzeyir bəydən ana dili dərsləri almışdır. Bu barədə Üzeyir bəyin Parisdə təhsil alan qardaşı Ceyhun bəy məktubunda yazmışdır.
Fəaliyyəti
İctimai xadim kimi
Mirzə Əsədullayevin ictimai xadim kimi fəaliyyəti çoxşaxəli olmuşdur. Onun sədrlik etdiyi Müsəlman Xeyriyyə Cəmiyyəti müxtəlif mütərəqqi tədbirlər həyata keçirmiş və maarifçilik işində fəallıq göstərmişdir.
XX əsrin əvvəllərində onu Azərbaycan dilində mətbu orqanların az olması ciddi narahat edirdi. Odur ki, 1915-ci il martın 11-də "Qardaş köməyi" adlı qəzet buraxmağa başlayır, lakin qəzetin cəmi bir nömrəsi işıq üzü görür. Həmin yeganə nömrədə bildirilir ki, buradan əldə olunacaq gəlir hərbzadə müsəlmanların xeyirinə, o cümlədən Birinci Dünya müharibəsi zamanı çar ordusundakı azərbaycanlılardan ibarət süvari qoşun hissələrinin döyüşçülərinə sərf ediləcək.
Ticarət və Sənaye naziri vəzifəsində
1917-ci il fevral inqilabından sonra, yəni mart ayında Mirzə Əsədullayev Müsəlman Milli Şurası Müvəqqəti İcraiyyə Komitəsinin üzvü seçilir. Növbəti, 1918-ci ildən isə Bakı neft sənayeçiləri qurultayı şurasının sədri olur. Həmin ilin noyabrında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasının "Azərbaycan Məclisi-Məbusanının təsisi haqqında qanun"una əsasən neft sənayeçiləri qurultayı şurasından cümhuriyyət parlamentinə üzv seçilir.
Mirzə Əsədullayev "Müsavat" və bitərəf fraksiyasına daxil idi. 1918-ci il dekabrın 26-da Azərbaycan Respublikası Nazirlər Şurasının sədri Fətəli xan Xoyskinin təşkil etdiyi üçüncü hökumət kabinetində Ticarət və Sənaye naziri vəzifəsini icra etmişdir. Mirzə Əsədullayev Azərbaycanın xarici ölkələrlə ticarət əlaqələrinin yaradılmasına və yerli sənayenin inkişaf etdirilməsinə ciddi səy göstərmişdir.
O, nazir olduğu aylarda bir sıra qanunlar qəbul edilmişdi. Məsələn, hökumətin hazırladığı 20 fevral 1919-cu il tarixli qanun layihəsi ilə xaricə konyak, üzüm və tut spirtinin ixracına icazə verilirdi. Əsədullayevin rəhbərlik etdiyi nazirliyin nəzdində Xarici dövlətlər və bir-birinə yaxın sahələrlə əmtəə mübadiləsi komitəsi fəaliyyət göstərirdi. Komitənin əsasnaməsində vurğulanırdı ki, bu strukturun mühüm vəzifələrindən biri respublikanın iqtisadi və maliyyə vəziyyətinin əsası olan neft ixracını və satışını təşkil etməkdir.
Mirzə Əsədullayev bir çox ölkələrdə filial və şöbələri olan böyük neft firmasına rəhbərlik etmişdir.
1919-cu ilin yazında Fətəli xan Xoyskinin başçılıq etdiyi hökumət kabineti istefaya çıxdı. Bu səbəbdən Mirzə Əsədullayev də nazir vəzifəsini tərk etdi.
Ailəsi
Mirzə Əsədullayev neft sənayeçisi Musa Nağıyevin qızı Ümmülbanu ilə ailə qurmuşdu. Mirzənin həyat yoldaşı Ümmülbanu dördüncü övladını dünyaya gətirərkən vəfat etmişdi. Odur ki, dördüncü övladına elə anasının adını vermişdilər. Ümmülbanu sonradan tanınmış yazıçı olmuş, Fransada Banin təxəllüsü ilə yazıb yaratmış, ümumiyyətlə, Üm-Əl-Banin adı ilə tanınmışdı. Sonralar Mirzə Əsədullayev ikinci dəfə Avropada təhsil almış bir qadınla evlənmişdir.
Bakıda erməni-rus birləşmələrinin təxribatlarından sonra Mirzə Əsədullayev ailəlikcə İrana köçməyə məcbur olur. 6 ay İranda yaşayan ailə yenidən Bakıya qayıdır.
Sovet hökuməti dövründə
Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra milyonçu Şəmsi Əsədullayevin mülkiyyəti milliləşdirildi. Mirzə Əsədullayev isə 1920-ci ilin mayında həbs edildi. Qısa vaxtdan sonra azadlığa buraxıldı. Elə həmin il Azərbaycanda hakimiyyətə başlayan sovetlərdən icazə alıb 1921-ci ildə Fransaya mühacirət etdi. Mirzə Əsədullayev ömrünün sonuna kimi Fransanın paytaxtı Parisdə yaşamış, 1936-cı ildə Parisdə vəfat etmiş və Bobinyidə dəfn olmuşdur.
Xarici keçidlər
- Mirzə Şəmsi oğlu Əsədullayev
- Azərbaycan Demokratik Respublikasının Siyasi ictimai xadimlerinen biri Mirzə Əsədullayev [ölü keçid]
İstinadlar
- "Ömrünü qürbətdə başa vurdu". 2022-03-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-23.
- . 2019-04-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-23.
- "Nobel qardaşlarının qənimi Mirzə Əsədullayev" (PDF). 2022-03-08 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2018-11-23.
- "Əsədullayev Şəmsi" (PDF). 2019-03-20 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2018-11-23.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mirze Esedullayev tam adi Mirze Semsi oglu Esedullayev 1875 Baki 14 aprel 1936 Paris Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovrunde Feteli xan Xoyskinin 1918 ci il dekabrin 26 da teskil etdiyi III hokumet kabinetinde Ticaret ve Senaye naziri vezifesini icra etmisdir Mirze EsedullayevAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Ticaret ve Senaye naziri26 dekabr 1918 14 aprel 1919Evvelkivezife tesis edilibSonrakiAga EminovSexsi melumatlarDogum tarixi 1875Dogum yeri Baki Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 14 aprel 1936 1936 04 14 Vefat yeri Paris ParisFealiyyeti muhendis siyasetci is adamiAtasi Semsi EsedullayevDini islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMirze Esedullayev 1875 ci ilde Bakida milyoncu ailesinde anadan olmusdur Mirzenin atasi iri sahibkar neft senayecisi ictimai xadim Semsi Esedullayev olmusdur Orta tehsilini Baki gimnaziyasinda alan Mirze Esedullayev erken yaslarindan atasinin neft sirketinde emek fealiyyetine baslamisdir Ata Esedullayev Moskva seherine kocenden yeni 1903 cu ilden sonra Bakidaki neft sirketi ile bagli butun meseleleri Mirze hell etmisdir Mirze Esedullayev ailesine mexsus sirketin hasil etdiyi neftin ixrac meseleleri ile bagli vaxtasiri Rusiyaya getmeli olurdu Mueyyen vaxtlarda Moskva ve Sank Peterburq seherlerinde yasamis ve rus medeniyyeti ile yaxindan tanis olmusdur O tehsilini rus dilinde almisdi Ana dilini mukemmel bilmemesi ona isinde manecilik toredirdi 1912 ci ilde Moskva Konservatoriyasinda oxuyan ozunden 10 yas kicik Uzeyir beyden ana dili dersleri almisdir Bu barede Uzeyir beyin Parisde tehsil alan qardasi Ceyhun bey mektubunda yazmisdir FealiyyetiIctimai xadim kimi Mirze Esedullayevin ictimai xadim kimi fealiyyeti coxsaxeli olmusdur Onun sedrlik etdiyi Muselman Xeyriyye Cemiyyeti muxtelif mutereqqi tedbirler heyata kecirmis ve maarifcilik isinde fealliq gostermisdir XX esrin evvellerinde onu Azerbaycan dilinde metbu orqanlarin az olmasi ciddi narahat edirdi Odur ki 1915 ci il martin 11 de Qardas komeyi adli qezet buraxmaga baslayir lakin qezetin cemi bir nomresi isiq uzu gorur Hemin yegane nomrede bildirilir ki buradan elde olunacaq gelir herbzade muselmanlarin xeyirine o cumleden Birinci Dunya muharibesi zamani car ordusundaki azerbaycanlilardan ibaret suvari qosun hisselerinin doyusculerine serf edilecek Ticaret ve Senaye naziri vezifesinde 1917 ci il fevral inqilabindan sonra yeni mart ayinda Mirze Esedullayev Muselman Milli Surasi Muveqqeti Icraiyye Komitesinin uzvu secilir Novbeti 1918 ci ilden ise Baki neft senayecileri qurultayi surasinin sedri olur Hemin ilin noyabrinda Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Milli Surasinin Azerbaycan Meclisi Mebusaninin tesisi haqqinda qanun una esasen neft senayecileri qurultayi surasindan cumhuriyyet parlamentine uzv secilir Mirze Esedullayev Musavat ve biteref fraksiyasina daxil idi 1918 ci il dekabrin 26 da Azerbaycan Respublikasi Nazirler Surasinin sedri Feteli xan Xoyskinin teskil etdiyi ucuncu hokumet kabinetinde Ticaret ve Senaye naziri vezifesini icra etmisdir Mirze Esedullayev Azerbaycanin xarici olkelerle ticaret elaqelerinin yaradilmasina ve yerli senayenin inkisaf etdirilmesine ciddi sey gostermisdir O nazir oldugu aylarda bir sira qanunlar qebul edilmisdi Meselen hokumetin hazirladigi 20 fevral 1919 cu il tarixli qanun layihesi ile xarice konyak uzum ve tut spirtinin ixracina icaze verilirdi Esedullayevin rehberlik etdiyi nazirliyin nezdinde Xarici dovletler ve bir birine yaxin sahelerle emtee mubadilesi komitesi fealiyyet gosterirdi Komitenin esasnamesinde vurgulanirdi ki bu strukturun muhum vezifelerinden biri respublikanin iqtisadi ve maliyye veziyyetinin esasi olan neft ixracini ve satisini teskil etmekdir Mirze Esedullayev bir cox olkelerde filial ve sobeleri olan boyuk neft firmasina rehberlik etmisdir 1919 cu ilin yazinda Feteli xan Xoyskinin basciliq etdiyi hokumet kabineti istefaya cixdi Bu sebebden Mirze Esedullayev de nazir vezifesini terk etdi AilesiMirze Esedullayev neft senayecisi Musa Nagiyevin qizi Ummulbanu ile aile qurmusdu Mirzenin heyat yoldasi Ummulbanu dorduncu ovladini dunyaya getirerken vefat etmisdi Odur ki dorduncu ovladina ele anasinin adini vermisdiler Ummulbanu sonradan taninmis yazici olmus Fransada Banin texellusu ile yazib yaratmis umumiyyetle Um El Banin adi ile taninmisdi Sonralar Mirze Esedullayev ikinci defe Avropada tehsil almis bir qadinla evlenmisdir Bakida ermeni rus birlesmelerinin texribatlarindan sonra Mirze Esedullayev ailelikce Irana kocmeye mecbur olur 6 ay Iranda yasayan aile yeniden Bakiya qayidir Sovet hokumeti dovrundeAzerbaycanda sovet hakimiyyeti qurulduqdan sonra milyoncu Semsi Esedullayevin mulkiyyeti millilesdirildi Mirze Esedullayev ise 1920 ci ilin mayinda hebs edildi Qisa vaxtdan sonra azadliga buraxildi Ele hemin il Azerbaycanda hakimiyyete baslayan sovetlerden icaze alib 1921 ci ilde Fransaya muhaciret etdi Mirze Esedullayev omrunun sonuna kimi Fransanin paytaxti Parisde yasamis 1936 ci ilde Parisde vefat etmis ve Bobinyide defn olmusdur Xarici kecidlerMirze Semsi oglu Esedullayev Azerbaycan Demokratik Respublikasinin Siyasi ictimai xadimlerinen biri Mirze Esedullayev olu kecid Istinadlar Omrunu qurbetde basa vurdu 2022 03 26 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 23 2019 04 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 23 Nobel qardaslarinin qenimi Mirze Esedullayev PDF 2022 03 08 tarixinde PDF Istifade tarixi 2018 11 23 Esedullayev Semsi PDF 2019 03 20 tarixinde PDF Istifade tarixi 2018 11 23