Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə çoxsaylı problemlər mövcuddur. Zəhmət olmasa, səhifəni redaktə edərək və ya mövcud problemləri diskussiya edərək həll edin.
|
Menemen hadisəsi ya da Kubilay hadisəsi — 23 dekabr 1930 günü həyata keçən, İzmir'in Menemen ilçəsində, əsgərliyini ehtiyatda olan zabit olaraq etməkdə olan müəllim Mustafa Fəhmi Kubilayın və yardımına gələn gözətçilər Həsən və Şövqinin şəriət istəyən bir qrup tərəfindən başı kəsilib bir çubuğun üzərinə bağlanaraq küçələrdə gəzdirilməsilə başlayan hadisələr zənciri. Respublika tarixinin ən önəmli hadisələrindən biridir. Hadisələrin ardından bölgədə hərbi vəziyyət elan edilmiş, General Mustafa Muğlalı idarəsində qurulan Divan-i Hərbdə günahkarlar müxtəlif cəzalara məhkum edilmişdir.
| Menemen hadisəsi | |
|---|---|
 | |
| Tarix | 23 dekabr 1930 |
| Yeri | Menemen, İzmir |
| Tanınır | Kubilay hadisəsi |
| Nəticəsi | Hərbi vəziyyət elan edilib Divan-i Hərb kuruldu. |
| Qurbanlar | |
| Mustafa Fəhmi Kubilay Gözətçi Həsən Gözətçi Şövqi Dərviş Məhəmməd | |
| Sorğular | Konstitusiyanı məcburi olaraq pozmaq, hərəkətdə iştirak, əzm etdirmək və ya Mehdi Məhəmmədin Mehdiliyi üçün hərəkətə keçdiyini bildikləri halda vaxtında hökümətə xəbər vermədikləri və təkkələrin səddinsən sonra təriqət ayini etmələri. |
| İstintaq |
|
Hadisələrin inkişafı
Mustafa Fəhmi Kubilay 1930-cu ildə Menemendə ehtiyat zabit sifətilə əsgərlik vəzifəsini etməkdə idi. 23 dekabr 1930 səhəri Menemendə cərəyan edən hadisələr ümumi deyilənə görə bu seyri izləmişdir:
Şeyx Əsədin Manisada Nəqşibəndi təriqətini yaymaqla vəzifələndirdiyi Laz İbrahim tərəfindən istiqamətləndirilən, Manisa tərəfindən gələn çəmbər saqqallı, sarıqlı və cübbəli dördü silahlı 6 şəxs, 23 dekabr 1930-da sübh namazından sonra məsciddən aldıqları Yaşıl Sancağı yola dikərək silah gücü ilə ətraflarına adam toplamağa çalışırlar. Başçılar arasında, Kritli Dərviş Məhəmməd, Şamdan Məhəmməd, Sütçü Məhəmməd Əmin, Nalıncı Həsən, Kiçik Həsən var idi. Derviş Məhəmməd məsciddə namaz qılanlara özünü "Mehdi" olaraq tanıtdı və dini qorumağa gəldiklərini söylədi.
Arxalarında 70 min nəfərlik Xəlifə ordusu olduğunu, günorta saatlarına qədər şəriət bayrağı altında toplanmayanların qılıncdan keçiriləcəyini söylədilər. Məsciddəki yaşıl bayrağı alıb, uzun bir çubuğa taxdılar və Menemen şəhər meydanında qazdıqları bir çuxura dikdilər. Bayrağın çevrəsində dönməyə, təkbir gətirməyə, zikr etməyə və "Papaq geyən kafirdir! Yaxında yenə şəriətə qayıdılacaqdır" deyərək bir üsyan hərəkəti başlatmaq istəyirlər. Bayrağın altından əhalidən bəzi şəxsləri (bir fabrikdə çalışan Hayimoğlu Jozef də daxil) keçirdilər. Qəsəbəyə xəlifə ordusunun gələcəyi iddiası xalqı qorxutdu.
Hadisələrə müdaxilə
Hadisələrin ilçədəki hərbi birlikdə eşidilməsilə, bir bilgiyə görə; alay komandiri, ehtiyat zabit Kubilayı hadisə yerinə göndərdi.[]
Kubilay bu hərəkəti yatırtmaq üçün bir manqa əsgərlə hadisə yerinə gəldi. Əsgərlərin yanından ayrılaraq tək başına onların arasına girib təslim olmalarını istədi. Onlardan biri atəş edərək Kubilayı yaraladı. Qarşıdan bunu görən əsgərlər atəş açdılar. Fəqət silahlarında öldürücü təsiri olmayan manevr fişəngləri vardır. Dərviş Məhəmməd "mənə güllə təsir etmir" deyərək xalqı aldatmağa çalışdı.[]
Kubilay yaralı halda məscid həyətinə sığındıysa da, Dərviş Məhəmməd və dostları ardınca gəldilər. Dərviş Məhəmməd çantasını açıb mişar ağızlı bağ bıçağını çıxardı və yaralı kiçik leytenant Kubilayın başını kəsdi.[]
Kəsik başı yaşıl bayrağın çubuğuna dikməyə çalışdılar, ancaq bacara bilmədilər. Biri ip gətirdi və Kubilayın başı yaşıl bayrağın dikili olduğu çubuğa iplə bağlandı. Hadisə yerinə çatan Gözətçi Həsən atəş açıb qrupdan birini yaraladı. Ancaq açılan atəş nəticəsində o da öldü. Dostunun yardımına gələn Gözətçi Şövqi də açılan atəş nəticəsində öldü.[]
Bu mərhələdə hərbi birlik çatır. Komandir "Təslim olun!" deyə bağırır. Ancaq hadisə qarşıdurmaya çevrilir və hərbi birlik atəş açır. Nümayişçilərdən Dərviş Məhəmməd də daxil bəziləri ölərkən, bəziləri qaçır. Daha sonra hamısı birdən tutulur.[]
Hadisənin Ankarada eşidilməsi
Kubilay hadisəsi, gənc Türkiyə Respublikasının 1925-dəki Şeyx Səid üsyhanından sonra şahid olduğu əhəmiyyətli hadisələrdən biridir.[]
Dövlət sərt reaksiya göstərdi. 27 dekabr 1930 günü Dolmabağça sarayında Mustafa Kamal Paşanın başçılığında bu mövzuda yığıncaq quruldu. Mənbələrin ifadəsinə görə, Mustafa Kamal Paşa, Kubilay hadisəsinə çox əsəbiləşmişdi. Daha bir neçə il əvvəl Yunan İşğalının ağrısını dadmış bir mühitdə bu hadisənin meydana gəlməsi üzərinə, bəzi mənbələrə görə, ilçənin xəritədən silinməsini əmr etdi. Ertəsi gün də, "Belə əmrlər versəm tətbiq etməyin, sonra bir daha soruşun." dedi. 28 dekabr 1930-da orduya göndərdiyi başsağlığı teleqrafında, "Mürtəcelərin göstərdiyi vəhşilik qarşısında, Menemendəki əhalidən bəzilərinin alqışla təsdiqkar görülmələrinin bütün cümhuriyyətçi və vətənpərvərlər üçün utanılacaq bir hadisə" olduğunu bildirdi.[]
Hərbi vəziyyət və məhkəmə
31 dekabr 1930 günü Menemen ilçəsi ilə Manisa və Balıkesirin mərkəz ilçələrində 1 yanvar 1930-dan başlayaraq 1 ay müddət ilə Fəxrəddin Altay başçılığında hərbi vəziyyət elan edilmiş və 1. Korpus Komandir Vəkili General başçılığında qurulmuşdur.[]
7 yanvar 1931-də bu dəfə İzmirdə yenə Mustafa Kamal Paşa başçılığında ikinci bir yığıncaq quruldu. Hadisəyə birbaşa və ya dolayı yolla qatılan 105 şübhəli 15 yanvar 1931-dən başlayaraq Divan-i Hərbdə sorğulanmağa başlandı.[]
Divan-i Hərb məhkəməsi
General başçılığında qurulan Divan-i Hərb məhkəməsində 24 yanvar 1931 günü iddianamə oxundu və 29 yanvar 1931 günü məhkəmə 36 (ölmüş olan bir şübhəli ilə 37) nəfərin edama məhkum edilməsinə, 40 nəfərin məsuliyyətsizliyi səbəbilə buraxılmasına, 27 şübhəlinin bəraətinə, 41 nəfərə müxtəlif həbs cəzaları verilməsinə hökm etdi və qərar Məclisin təsdiqinə təqdim edildi. Edam hökmlülərinin altısının yaşı kiçik olduğundan, onların ölüm cəzaları ağır həbsə çevrildi. TBMM Ədalət Divanı ayrıca iki edamlığın cəzasını 2 il həbsə çevirdi.[]
Qalan 28 şübhəli, 3 fevral 1931 gecəsi Menemendə edam edildi. Bəziləri Kubilayın başının kəsildiyi yerdə asıldı. Məhkumlardan biri edam masasının önündən qaçdı. İki həftə sonra tutuldu və ertəsi gün edam edildi.[]
26 dekabr 1934 tarixində Menemendə inqilab şəhidi iki gözətçi və Kubilay adına abidə tikildi.[] Abidənin üzərində belə yazılır:
"İnandılar, döyüşdülər, öldülər. Buraxdıqları əmanətin gözətçisiyik."
Hərbi vəziyyət, 28 fevral 1931-də Manisa və Balıkesir-dən, 8 mart 1931-də də Menemendən götürüldü.[]
İsmət İnönü'nün mesajı
Kubilay inqilab uğruna, vətən sevgisi və bütünlüyü yolunda yalnız başına, qüvvət hesabı etməyən bir idealist vətənsevərlik nümunəsidir. Kubilay, millət yolunda canını hər an fədaya hazır olan ənənəvi Türk yaradılışının müstəsna abidəsidir.
İsmət İnönü[]
Hadisələrin siyasi ölçüsü
Siyasi məzmunda Kubilay hadisəsi, 1930-da Əli Fəthi Bəy tərəfindən Mustafa Kamal Paşanın tövsiyəsilə qurulmuş olan və Menemen hadisəsindən dərhal əvvəl 17 noyabr 1930-da özü özünü ləğv edən, Türkiyə Respublikasının ikinci əsas müxalifət partiyası Sərbəst Cümhuriyyət Firqəsinin 99 günlük varlığı ilə bir arada dəyərləndirilməkdədir.[]
Hadisənin, dövrün Nəqşibəndi təriqətinin lideri Şeyx Əsəd və tərəfdarları tərəfindən planlandığ və Menemendə tətbiqə qoyulduğu iddia edilmişdir[]. Hadisələr Menemendə cərəyan etdiyi üçün əsasən Menemen hadisəsi olaraq xatırlanmaqdadır.
Cəzalandırılanlar
Edam cəzası alanlar
- Manisadan Kritli Dərviş Mehmet
- Manisadan Manifakturaçı Osman
- Manisadan Hafiz Camal
- Manisadan Tabur İmamı İlyas Xoca
- Manisadan Əlipaşazadə Raqib Bəy
- Manisadan Şeyx Hafiz Əhməd
- Manisadan Kritli İbrahimoğlu İsmayıl
- Menemen Bozalandan Qoca Mustafa
- Menemen Bozalandan Hacı İsmayıl
- Menemen Bozalandan Hacı İsmayıloğlu Hüseyn
- Menemen Bozalandan Goricili Abdulkərim
- Menemendən Yuxarıcüməli Ramiz
- Menemendən Çıtaklı Molla Süleyman
- Menemendən Hayimoğlu Jozef
- Menemendən Şımbıllı Əli Osmanoğlu Məhəmməd
- Menemendən Alban Yusifoğlu Kamil
- Menemendən Kərimoğlu İbrahim
- Menemendən Səlimoğlu Boşnak Abbas
- Alaşəhərdən Şeyx Əhməd Muxtar
- Alaşəhərdən Əsədin oğlu Məmmədəli (Mehmet Ali Erbil'in babasıdır, babasının atası Şeyx Əsəd çox yaşlı olduğu üçün onun yerinə oğlu Məmmədəli edam edilmişdir.)
- Manisa xəstəxanası imamlığından mütəqaüd Laz İbrahim Xoca
- Manisadan Əmrullahoğlu Məmməd.
Edam cəzası həbs cəzasına çevrilənlər
- Manisadan Nalıncı Həsən - edama bədəl (24) il həbs (20) yaşında
- Manisadan Çoban Ramazan - edama bədəl (24) il həbs (20) yaşında
- Manisadan Kritli Kiçik Həsən - edama bədəl (24) il həbs (17) yaşında
- Menemendən Harputlu Öməroğlu Məmməd - edama bədəl (24) il həbs (65)i keçib
- İzmirdən Laz Məhəmmədəli Xoca - edama bədəl (24) il həbs (65)i keçib
- Erbilli Şeyx Əsəd - edama bədəl (24) il (65)i keçib
- İsmayıl Məhəmməd - edama bədəl (24) il həbs (65)i keçib
Həbs və ağır həbs cəzalarına məhkum edilənlər
- Horus kəndindən Səlahəddin oğlu Naşit (15 il ağır həbs)
- Horus kəndindən Yaquboğlu Əli (15 il ağır həbs)
- Horus kəndindən Muhiddinoğlu Əli Koç (15 il ağır həbs)
- Horus kəndindən Həsənoğlu Əhməd (15 il ağır həbs)
- Horus kəndindən Nəciboğlu Mövlud (15 il ağır həbs)
- Horus kəndindən Raqiboğlu Osman (15 il ağır həbs)
- Horus kəndindən Mümtazoğlu Həşim 65 yaşını keçmiş olduğundan 12,5 il ağır həbs
- 14 nəfərə 3 il həbs
- 20 nəfərə 1 il həbs
Məşhur mədəniyyətə təsirləri
Mahnılar
- Cem Karaca - Bir Öğretmene Ağıt
Filmlər
- Kubilay - (Rejissor: Ahmet Faik Akıncı, İstehsal ili: 2010)
- Kubilay rolunu oynamışdır.
Mənbə
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Klaus Kreiser: Kleines Türkei-Lexikon.
- Şehit Kubilay’ı andık 2015-02-23 at the Wayback Machine, Hürriyet, 24.12.2000
- . 2013-12-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-01-27.
- 28 Aralık 1930 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede coxsayli problemler movcuddur Zehmet olmasa sehifeni redakte ederek ve ya movcud problemleri diskussiya ederek hell edin Bu meqalenin neytralligi subhe dogurur Meqalede teref tutma ve ya pislemek meqsedi dasiyan ve dogrulugu subut edilmeyen fikirlerin oldugu iddia edilir Xahis olunur bu mesele ile elaqedar istirak edesiniz Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqalenin metnini Azerbaycan diline uygunlasdirmaq lazimdir Meqalede cumle quruluslarindaki yanlisliqlari ve orfoqrafik sehvleri duzeltdikden sonra Azerbaycanca deyil sablonunu silmeyi unutmayin may 2024 Menemen hadisesi ya da Kubilay hadisesi 23 dekabr 1930 gunu heyata kecen Izmir in Menemen ilcesinde esgerliyini ehtiyatda olan zabit olaraq etmekde olan muellim Mustafa Fehmi Kubilayin ve yardimina gelen gozetciler Hesen ve Sovqinin seriet isteyen bir qrup terefinden basi kesilib bir cubugun uzerine baglanaraq kucelerde gezdirilmesile baslayan hadiseler zenciri Respublika tarixinin en onemli hadiselerinden biridir Hadiselerin ardindan bolgede herbi veziyyet elan edilmis General Mustafa Muglali idaresinde qurulan Divan i Herbde gunahkarlar muxtelif cezalara mehkum edilmisdir Menemen hadisesiTarix 23 dekabr 1930 1930 12 23 Yeri Menemen IzmirTaninir Kubilay hadisesiNeticesi Herbi veziyyet elan edilib Divan i Herb kuruldu QurbanlarMustafa Fehmi Kubilay Gozetci Hesen Gozetci Sovqi Dervis MehemmedSorgular Konstitusiyani mecburi olaraq pozmaq hereketde istirak ezm etdirmek ve ya Mehdi Mehemmedin Mehdiliyi ucun herekete kecdiyini bildikleri halda vaxtinda hokumete xeber vermedikleri ve tekkelerin seddinsen sonra teriqet ayini etmeleri Istintaq 37 sexsin edamina 40 sexsin mesuliyyetsizliyi sebebile serbest buraxilmasina 27 subhelinin beraetine 41 sexse muxtelif hebs cezalari verilmesineHadiselerin inkisafiEhtiyat zabit Mustafa Fehmi Kubilay Mustafa Fehmi Kubilay 1930 cu ilde Menemende ehtiyat zabit sifetile esgerlik vezifesini etmekde idi 23 dekabr 1930 seheri Menemende cereyan eden hadiseler umumi deyilene gore bu seyri izlemisdir Seyx Esedin Manisada Neqsibendi teriqetini yaymaqla vezifelendirdiyi Laz Ibrahim terefinden istiqametlendirilen Manisa terefinden gelen cember saqqalli sariqli ve cubbeli dordu silahli 6 sexs 23 dekabr 1930 da subh namazindan sonra mescidden aldiqlari Yasil Sancagi yola dikerek silah gucu ile etraflarina adam toplamaga calisirlar Bascilar arasinda Kritli Dervis Mehemmed Samdan Mehemmed Sutcu Mehemmed Emin Nalinci Hesen Kicik Hesen var idi Dervis Mehemmed mescidde namaz qilanlara ozunu Mehdi olaraq tanitdi ve dini qorumaga geldiklerini soyledi Arxalarinda 70 min neferlik Xelife ordusu oldugunu gunorta saatlarina qeder seriet bayragi altinda toplanmayanlarin qilincdan kecirileceyini soylediler Mesciddeki yasil bayragi alib uzun bir cubuga taxdilar ve Menemen seher meydaninda qazdiqlari bir cuxura dikdiler Bayragin cevresinde donmeye tekbir getirmeye zikr etmeye ve Papaq geyen kafirdir Yaxinda yene seriete qayidilacaqdir deyerek bir usyan hereketi baslatmaq isteyirler Bayragin altindan ehaliden bezi sexsleri bir fabrikde calisan Hayimoglu Jozef de daxil kecirdiler Qesebeye xelife ordusunun geleceyi iddiasi xalqi qorxutdu Hadiselere mudaxile Hadiselerin ilcedeki herbi birlikde esidilmesile bir bilgiye gore alay komandiri ehtiyat zabit Kubilayi hadise yerine gonderdi menbe gosterin Kubilay bu hereketi yatirtmaq ucun bir manqa esgerle hadise yerine geldi Esgerlerin yanindan ayrilaraq tek basina onlarin arasina girib teslim olmalarini istedi Onlardan biri ates ederek Kubilayi yaraladi Qarsidan bunu goren esgerler ates acdilar Feqet silahlarinda oldurucu tesiri olmayan manevr fisengleri vardir Dervis Mehemmed mene gulle tesir etmir deyerek xalqi aldatmaga calisdi menbe gosterin Kubilay yarali halda mescid heyetine sigindiysa da Dervis Mehemmed ve dostlari ardinca geldiler Dervis Mehemmed cantasini acib misar agizli bag bicagini cixardi ve yarali kicik leytenant Kubilayin basini kesdi menbe gosterin Kesik basi yasil bayragin cubuguna dikmeye calisdilar ancaq bacara bilmediler Biri ip getirdi ve Kubilayin basi yasil bayragin dikili oldugu cubuga iple baglandi Hadise yerine catan Gozetci Hesen ates acib qrupdan birini yaraladi Ancaq acilan ates neticesinde o da oldu Dostunun yardimina gelen Gozetci Sovqi de acilan ates neticesinde oldu menbe gosterin Bu merhelede herbi birlik catir Komandir Teslim olun deye bagirir Ancaq hadise qarsidurmaya cevrilir ve herbi birlik ates acir Numayiscilerden Dervis Mehemmed de daxil bezileri olerken bezileri qacir Daha sonra hamisi birden tutulur menbe gosterin Hadisenin Ankarada esidilmesi Kubilay hadisesi genc Turkiye Respublikasinin 1925 deki Seyx Seid usyhanindan sonra sahid oldugu ehemiyyetli hadiselerden biridir menbe gosterin Dovlet sert reaksiya gosterdi 27 dekabr 1930 gunu Dolmabagca sarayinda Mustafa Kamal Pasanin basciliginda bu movzuda yigincaq quruldu Menbelerin ifadesine gore Mustafa Kamal Pasa Kubilay hadisesine cox esebilesmisdi Daha bir nece il evvel Yunan Isgalinin agrisini dadmis bir muhitde bu hadisenin meydana gelmesi uzerine bezi menbelere gore ilcenin xeriteden silinmesini emr etdi Ertesi gun de Bele emrler versem tetbiq etmeyin sonra bir daha sorusun dedi 28 dekabr 1930 da orduya gonderdiyi bassagligi teleqrafinda Murtecelerin gosterdiyi vehsilik qarsisinda Menemendeki ehaliden bezilerinin alqisla tesdiqkar gorulmelerinin butun cumhuriyyetci ve vetenperverler ucun utanilacaq bir hadise oldugunu bildirdi menbe gosterin Herbi veziyyet ve mehkeme 31 dekabr 1930 gunu Menemen ilcesi ile Manisa ve Balikesirin merkez ilcelerinde 1 yanvar 1930 dan baslayaraq 1 ay muddet ile Fexreddin Altay basciliginda herbi veziyyet elan edilmis ve 1 Korpus Komandir Vekili General basciliginda qurulmusdur menbe gosterin 7 yanvar 1931 de bu defe Izmirde yene Mustafa Kamal Pasa basciliginda ikinci bir yigincaq quruldu Hadiseye birbasa ve ya dolayi yolla qatilan 105 subheli 15 yanvar 1931 den baslayaraq Divan i Herbde sorgulanmaga baslandi menbe gosterin Divan i Herb mehkemesi Izmir in Menemen ilcesi General basciliginda qurulan Divan i Herb mehkemesinde 24 yanvar 1931 gunu iddianame oxundu ve 29 yanvar 1931 gunu mehkeme 36 olmus olan bir subheli ile 37 neferin edama mehkum edilmesine 40 neferin mesuliyyetsizliyi sebebile buraxilmasina 27 subhelinin beraetine 41 nefere muxtelif hebs cezalari verilmesine hokm etdi ve qerar Meclisin tesdiqine teqdim edildi Edam hokmlulerinin altisinin yasi kicik oldugundan onlarin olum cezalari agir hebse cevrildi TBMM Edalet Divani ayrica iki edamligin cezasini 2 il hebse cevirdi menbe gosterin Qalan 28 subheli 3 fevral 1931 gecesi Menemende edam edildi Bezileri Kubilayin basinin kesildiyi yerde asildi Mehkumlardan biri edam masasinin onunden qacdi Iki hefte sonra tutuldu ve ertesi gun edam edildi menbe gosterin 26 dekabr 1934 tarixinde Menemende inqilab sehidi iki gozetci ve Kubilay adina abide tikildi menbe gosterin Abidenin uzerinde bele yazilir Inandilar doyusduler olduler Buraxdiqlari emanetin gozetcisiyik Herbi veziyyet 28 fevral 1931 de Manisa ve Balikesir den 8 mart 1931 de de Menemenden goturuldu menbe gosterin Ismet Inonu nun mesaji Kubilay inqilab ugruna veten sevgisi ve butunluyu yolunda yalniz basina quvvet hesabi etmeyen bir idealist vetenseverlik numunesidir Kubilay millet yolunda canini her an fedaya hazir olan enenevi Turk yaradilisinin mustesna abidesidir Ismet Inonu menbe gosterin Hadiselerin siyasi olcusuSehid Kubilay abidesi Heyelteras terefinden 1932 ci ilde qurulan Kubilay abidesi erazisi 57 Topcu Briqada Komandir Yardimciligi icerisindeki etrafi sam agaclari ile cevrili en yuksek hundurluklu tepenin uzerindedir Elinde nizesile ufuqe baxan genc heykeli Turk gencliyini temsil edir Onun altinsa ise bir bolumu yer alir Arxa erazide yan yana yukselmekde olan uc sutundan soldaki Gozetci Sovqi ortadaki Kicik Leytenant Kubilayi ve sagdaki ise Gozetci Heseni temsil edir Abidenin arxa terefinde ise Inandilar doyusduler olduler Buraxdiqlar emanetin gozetcisiyik yazilidir menbe gosterin Siyasi mezmunda Kubilay hadisesi 1930 da Eli Fethi Bey terefinden Mustafa Kamal Pasanin tovsiyesile qurulmus olan ve Menemen hadisesinden derhal evvel 17 noyabr 1930 da ozu ozunu legv eden Turkiye Respublikasinin ikinci esas muxalifet partiyasi Serbest Cumhuriyyet Firqesinin 99 gunluk varligi ile bir arada deyerlendirilmekdedir daha etibarli menbeye ehtiyac var Hadisenin dovrun Neqsibendi teriqetinin lideri Seyx Esed ve terefdarlari terefinden planlandig ve Menemende tetbiqe qoyuldugu iddia edilmisdir daha etibarli menbeye ehtiyac var Hadiseler Menemende cereyan etdiyi ucun esasen Menemen hadisesi olaraq xatirlanmaqdadir CezalandirilanlarEdam cezasi alanlar Manisadan Kritli Dervis Mehmet Manisadan Manifakturaci Osman Manisadan Hafiz Camal Manisadan Tabur Imami Ilyas Xoca Manisadan Elipasazade Raqib Bey Manisadan Seyx Hafiz Ehmed Manisadan Kritli Ibrahimoglu Ismayil Menemen Bozalandan Qoca Mustafa Menemen Bozalandan Haci Ismayil Menemen Bozalandan Haci Ismayiloglu Huseyn Menemen Bozalandan Goricili Abdulkerim Menemenden Yuxaricumeli Ramiz Menemenden Citakli Molla Suleyman Menemenden Hayimoglu Jozef Menemenden Simbilli Eli Osmanoglu Mehemmed Menemenden Alban Yusifoglu Kamil Menemenden Kerimoglu Ibrahim Menemenden Selimoglu Bosnak Abbas Alaseherden Seyx Ehmed Muxtar Alaseherden Esedin oglu Memmedeli Mehmet Ali Erbil in babasidir babasinin atasi Seyx Esed cox yasli oldugu ucun onun yerine oglu Memmedeli edam edilmisdir Manisa xestexanasi imamligindan muteqaud Laz Ibrahim Xoca Manisadan Emrullahoglu Memmed Edam cezasi hebs cezasina cevrilenler Manisadan Nalinci Hesen edama bedel 24 il hebs 20 yasinda Manisadan Coban Ramazan edama bedel 24 il hebs 20 yasinda Manisadan Kritli Kicik Hesen edama bedel 24 il hebs 17 yasinda Menemenden Harputlu Omeroglu Memmed edama bedel 24 il hebs 65 i kecib Izmirden Laz Mehemmedeli Xoca edama bedel 24 il hebs 65 i kecib Erbilli Seyx Esed edama bedel 24 il 65 i kecib Ismayil Mehemmed edama bedel 24 il hebs 65 i kecibHebs ve agir hebs cezalarina mehkum edilenler Horus kendinden Selaheddin oglu Nasit 15 il agir hebs Horus kendinden Yaquboglu Eli 15 il agir hebs Horus kendinden Muhiddinoglu Eli Koc 15 il agir hebs Horus kendinden Hesenoglu Ehmed 15 il agir hebs Horus kendinden Neciboglu Movlud 15 il agir hebs Horus kendinden Raqiboglu Osman 15 il agir hebs Horus kendinden Mumtazoglu Hesim 65 yasini kecmis oldugundan 12 5 il agir hebs 14 nefere 3 il hebs 20 nefere 1 il hebsMeshur medeniyyete tesirleriMahnilar Cem Karaca Bir Ogretmene AgitFilmler Kubilay Rejissor Ahmet Faik Akinci Istehsal ili 2010 Kubilay rolunu oynamisdir MenbeBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Klaus Kreiser Kleines Turkei Lexikon Sehit Kubilay i andik 2015 02 23 at the Wayback Machine Hurriyet 24 12 2000 2013 12 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 01 27 28 Aralik 1930 tarihli Cumhuriyet Gazetesi