Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Maui adası — Havay adaları qrupu içərisində olan ikinci ən böyük ada; sahəsi 1.883 km²; sahil xətti umumilikdə 240 km.-dir. ABŞ-nin Havay əyalətinin bir hissəsidir və ərtafında üç digər ada (Moloko, Lanai və Kahoolave) ilə birlikdə bu əyalətə bağlı Maui Kontluğunu təşkil edir və bu kontluğun mərkəzi şəhəridir.
| Maui adası | |
|---|---|
| ing. Maui | |
 Maui adasının peykdən çəkilmiş şəkli | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi | 1,883 km² |
| Uzunluğu |
|
| Eni | 42 km |
| Sahil uzunluğu | 240 km |
| Hündür nöqtəsi | 3,055 m |
| Əhalisi | 154,834 nəfər (2015-ci il) |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  ABŞ |
| Region | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yerli Havai mifologiyasına görə, qədim zamanlarda Havai adalar qrupunu kəşf etmiş Poloneziyalı dənizçi və səyyah olan Havai'iloa bu adanı oğlunun adı olan Maui adını vermişdi. Maui Polonez mifologiyasına görə bir növ dəniz yarı-tanrısıdır. Bu adanın əvvəlki adının İhikapalaumaeva olduğu söylənilir.
Adada iki dənə vulkan mövcuddur: Haleakala və Mauna Kahalavai. Bunlar arasında yerləşən yarımada və bu vulkanlardan axan sular vadinin torpağını mümbitləşdirir və əkin üçün əlverişli edir. Bu yarımada və vadilərə görə Maui adasına "Vadi Adası" ləqəb olaraq verilmişdir.
Adanın relyefinin formalaşmasında Geoloji, topoqrafik və iqlim faktorları öz təsirini göstərmişdir. Arxepelaqın digər adaları kimi, Maui adası qara vulkan süxurlarından əmələ gəlmişdir. Vulkanlar kifayət qədər bir-birinə yaxın yerləşirdi ki, lava axınlarının qarışması nəticəsində vahid ada formasını almışdır. Qərbdəki vulkan daha qədimdir. Onun konusu daha çox eroziyaya məruz qalmışdır. Şərq vulkanı Haleakala – daha cavandır və onun konusu dəniz səviyyəsindən 3000 m., okeanın dibindən 8000 m. hündürlüyə qədər göylərə uzanır. Sonuncu dəfə Haleakala vurkanı 1790-cı ildə püskürmüşdür.
Tarixi
Adaya ilk gələn insanlar Taiti və Markiz adalarından olan poloneziyalılar olmuşdu və hal-hazırda da Havai adalarının yerli əhalisi hesab olunurlar. 1790-cı ildə Havai adasının kralı I Kameamea adanı işğal etmək istəsədə krallığında baş verən iğtişaşlar nəticəsində geri qayıtmalı olmuşdur, lakin bir neçə ildən sonra Kral Maui adasını işğal etmişdir. Adanı görən ilk avropalı 26 noyabr 1778-ci ildə adanın yaxınlığından üzən Jeymis Kuk olmuşdur, lakin sahilə çıxmaq üçün münasib yer tapa bilmədiyinə görə, o, adaya ayaq basa bilməmişdir. Adaya ilk ayaq basan avropalı admiral Jan-Fransua de Laperuz olmuşdur. O indiki Laperuza körfəzi adlanan yerdə sahilə çıxmışdır. Laperuzun ardınca Maui adasına çox sayda avropalılar gəlməyə başladı: tacirlər, balina ovçuları, ağackəsənlər və missionerlər. 1823-cü ildən başlayaraq Yeni İngiltərənin sakinləri o dövrdə paytaxt olmuş Lahaina şəhərində məskunlaşmağa başladılar. Onlar yerli əhalinin mədəniyyətinə çox böyük təsir göstərdilər. Missionerlər yerli əhaliyə oxuyub-yazmaq üçün 12 hərfdən ibarət əlifba yaratdılar. Bundan başqa adaların tarixlərini yazmağa başladılar, hansı ki, o dövrə qədər ancaq şıfahi olaraq nəsildən-nəsilə ötürülürdü. 1831-ci ildə missionerlər bu gündə mövcud olan Lahaina şəhərində ilk məktəbi açdılar.
Balina ovu sənayesinin genişlənməsi zamanı (1843–1860-cı illər) Lahaina balina ovu gəmiləri üçün vacib liman hesab edilirdi.
I Kameamea nın varisləri adaları 1872-ci ilə kimi idarə etdilər və bundan sonra onları başqa bir qədim nəsil əvəz etdi. 1893-cü ildə monarxiyanın mövcudluğuna son qoyuldu. Havai ların sonuncu şahzadəsi Liliuokalani idi. Bir ildən sonra Havai Respublikası yaradıldı. 1898-ci ildə Havai adaları ABŞ tərəfindən ilhaq edildi və ərazi statusu aldı. 1959-cu ildə isə Havai rəsmən ABŞ-nin 50-ci ştatı oldu.
İkinci Dünya Müharibəsi dövründə adalar vacib yükboşaltma məntəqəsi, əsgərlərin təlim və istirahət mərkəzi hesab olunurdu. 1943 və 1944-cü illərdə Maunidə 100 000 əsgər yerləşdirilmişdi. Həmin dövrdə Haiku şəhərində Dəniz piyadalarının 4-cü diviziya korpusu yerləşirdi.
Yaşayış məskənləri
Adada mövcud olan əsas yaşayış məskənləri rəsmi olaraq: Haiku, Hana, Kaanapali, Kahului, Kapalua, Kihei, Lahaina, Makavao, Paia, Vailuku.
Bunlar arasında "Kahului" əhalisinin sayına görə ən böyük yaşayış məskənidir və 2010-cu ilin əhalinin siyahıya alınmasın zamanı 26,337 nəfərdir. Kahului adanın ticari və maliyyə mərkəzi rolunu oynayır.
İqtisadiyyatı
Maui adasının iqtiyadiyyatının əsasını kənd təsərrüfatı və turizm təşkil edir. Əsas kənd təsərrüfatı məhsulları: kofe, makadamiya fındığı, papayya, şəkər qamışı, ananas və güllərdir.
Turistlərin əksəriyyətini ABŞ-in materik hissəsindən və Kanadadan gələnlər təşkil edir. Adanın görüləcək yerlərindən:
- İao vadisi
- Lahaina (Havai Krallığının keçmiş paytaxtı və keçmiş balina ovçuluq mərkəzi)
- "Hana" yolu
- Haleakala Dağı
- Molokini
- Haleakala Milli Parkı qeyd etmək olar.
Maui adası həmçinin vacib astronomiya mərkəzlərindən biridir. Haleakala vulkanının üstündə eyniadlı rəsxədxana yerləşir. Rəsxədxananın hündürlükdə yerləşməsi, adanın quru iqlimi və işıq çirklənməsinin olmaması il boyu kosmik obyektlərin müşahidəsini əlverişli edir.
Görkəmli şəxsləri
- Petsi Mink – Havay ştatını təmsil etmiş yaponəsilli siyasətçi.
Beynəlxalq əlaqələri
Maui Portuqaliyanın şəhəri ilə qardaşlaşıb.
Xarici keçidlər
- Official site of Maui County
- DMOZ-da Maui adası
- High resolution Moku/Ahupua'a map
- "Basic Maui Map: Can I drive around the entire island?".
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Maui adasi Havay adalari qrupu icerisinde olan ikinci en boyuk ada sahesi 1 883 km sahil xetti umumilikde 240 km dir ABS nin Havay eyaletinin bir hissesidir ve ertafinda uc diger ada Moloko Lanai ve Kahoolave ile birlikde bu eyalete bagli Maui Kontlugunu teskil edir ve bu kontlugun merkezi seheridir Maui adasiing MauiMaui adasinin peykden cekilmis sekliUmumi melumatlarSahesi 1 883 km Uzunlugu 64 kmEni 42 kmSahil uzunlugu 240 kmHundur noqtesi 3 055 mEhalisi 154 834 nefer 2015 ci il Yerlesmesi20 48 00 sm e 156 20 00 q u Olke ABSRegion Havay adalariMaui adasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarHavay adalari qrupunda Maui adasi Yerli Havai mifologiyasina gore qedim zamanlarda Havai adalar qrupunu kesf etmis Poloneziyali denizci ve seyyah olan Havai iloa bu adani oglunun adi olan Maui adini vermisdi Maui Polonez mifologiyasina gore bir nov deniz yari tanrisidir Bu adanin evvelki adinin Ihikapalaumaeva oldugu soylenilir Adada iki dene vulkan movcuddur Haleakala ve Mauna Kahalavai Bunlar arasinda yerlesen yarimada ve bu vulkanlardan axan sular vadinin torpagini mumbitlesdirir ve ekin ucun elverisli edir Bu yarimada ve vadilere gore Maui adasina Vadi Adasi leqeb olaraq verilmisdir Adanin relyefinin formalasmasinda Geoloji topoqrafik ve iqlim faktorlari oz tesirini gostermisdir Arxepelaqin diger adalari kimi Maui adasi qara vulkan suxurlarindan emele gelmisdir Vulkanlar kifayet qeder bir birine yaxin yerlesirdi ki lava axinlarinin qarismasi neticesinde vahid ada formasini almisdir Qerbdeki vulkan daha qedimdir Onun konusu daha cox eroziyaya meruz qalmisdir Serq vulkani Haleakala daha cavandir ve onun konusu deniz seviyyesinden 3000 m okeanin dibinden 8000 m hundurluye qeder goylere uzanir Sonuncu defe Haleakala vurkani 1790 ci ilde puskurmusdur TarixiAdaya ilk gelen insanlar Taiti ve Markiz adalarindan olan poloneziyalilar olmusdu ve hal hazirda da Havai adalarinin yerli ehalisi hesab olunurlar 1790 ci ilde Havai adasinin krali I Kameamea adani isgal etmek istesede kralliginda bas veren igtisaslar neticesinde geri qayitmali olmusdur lakin bir nece ilden sonra Kral Maui adasini isgal etmisdir Adani goren ilk avropali 26 noyabr 1778 ci ilde adanin yaxinligindan uzen Jeymis Kuk olmusdur lakin sahile cixmaq ucun munasib yer tapa bilmediyine gore o adaya ayaq basa bilmemisdir Adaya ilk ayaq basan avropali admiral Jan Fransua de Laperuz olmusdur O indiki Laperuza korfezi adlanan yerde sahile cixmisdir Laperuzun ardinca Maui adasina cox sayda avropalilar gelmeye basladi tacirler balina ovculari agackesenler ve missionerler 1823 cu ilden baslayaraq Yeni Ingilterenin sakinleri o dovrde paytaxt olmus Lahaina seherinde meskunlasmaga basladilar Onlar yerli ehalinin medeniyyetine cox boyuk tesir gosterdiler Missionerler yerli ehaliye oxuyub yazmaq ucun 12 herfden ibaret elifba yaratdilar Bundan basqa adalarin tarixlerini yazmaga basladilar hansi ki o dovre qeder ancaq sifahi olaraq nesilden nesile oturulurdu 1831 ci ilde missionerler bu gunde movcud olan Lahaina seherinde ilk mektebi acdilar Balina ovu senayesinin genislenmesi zamani 1843 1860 ci iller Lahaina balina ovu gemileri ucun vacib liman hesab edilirdi I Kameamea nin varisleri adalari 1872 ci ile kimi idare etdiler ve bundan sonra onlari basqa bir qedim nesil evez etdi 1893 cu ilde monarxiyanin movcudluguna son qoyuldu Havai larin sonuncu sahzadesi Liliuokalani idi Bir ilden sonra Havai Respublikasi yaradildi 1898 ci ilde Havai adalari ABS terefinden ilhaq edildi ve erazi statusu aldi 1959 cu ilde ise Havai resmen ABS nin 50 ci stati oldu Ikinci Dunya Muharibesi dovrunde adalar vacib yukbosaltma menteqesi esgerlerin telim ve istirahet merkezi hesab olunurdu 1943 ve 1944 cu illerde Maunide 100 000 esger yerlesdirilmisdi Hemin dovrde Haiku seherinde Deniz piyadalarinin 4 cu diviziya korpusu yerlesirdi Yasayis meskenleriAdada movcud olan esas yasayis meskenleri resmi olaraq Haiku Hana Kaanapali Kahului Kapalua Kihei Lahaina Makavao Paia Vailuku Bunlar arasinda Kahului ehalisinin sayina gore en boyuk yasayis meskenidir ve 2010 cu ilin ehalinin siyahiya alinmasin zamani 26 337 neferdir Kahului adanin ticari ve maliyye merkezi rolunu oynayir IqtisadiyyatiMakena cimerliyi Maui adasinin iqtiyadiyyatinin esasini kend teserrufati ve turizm teskil edir Esas kend teserrufati mehsullari kofe makadamiya findigi papayya seker qamisi ananas ve gullerdir Turistlerin ekseriyyetini ABS in materik hissesinden ve Kanadadan gelenler teskil edir Adanin gorulecek yerlerinden Iao vadisi Lahaina Havai Kralliginin kecmis paytaxti ve kecmis balina ovculuq merkezi Hana yolu Haleakala Dagi Molokini Haleakala Milli Parki qeyd etmek olar Maui adasi hemcinin vacib astronomiya merkezlerinden biridir Haleakala vulkaninin ustunde eyniadli resxedxana yerlesir Resxedxananin hundurlukde yerlesmesi adanin quru iqlimi ve isiq cirklenmesinin olmamasi il boyu kosmik obyektlerin musahidesini elverisli edir Gorkemli sexsleriPetsi Mink Havay statini temsil etmis yaponesilli siyasetci Beynelxalq elaqeleriMaui Portuqaliyanin seheri ile qardaslasib Xarici kecidlerOfficial site of Maui County DMOZ da Maui adasi High resolution Moku Ahupua a map Basic Maui Map Can I drive around the entire island