Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Marqarita Tüdor (ing. Margaret Tudor) (28 noyabr 1489 və ya 1489, London – 18 oktyabr 1541[…] və ya 1541) — Şotlandiya kralı IV Ceymsin xanımı, Şotlandiya kraliçası. O, İngiltərə kralı VII Henri və xanımı Yorklu Elizabetin qızıdır. Ərinin ingilislərlə müharibədə həlak olmasının ardından taxta çıxarılan 1 yaşlı oğlu V Ceymsin yerinə 2 il boyunca naiblik etmişdir.
| Marqarita Tüdor | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 28 noyabr 1489 və ya 1489 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 18 oktyabr 1541[…] və ya 1541 |
| Vəfat səbəbi | insult |
| Dəfn yeri | |
| Sülalə | Tüdorlar |
| Atası | VII Henri |
| Anası | Yorklu Elizabet |
| Həyat yoldaşları |
|
| Uşaqları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Marqaritanın IV Ceymslə baş tutan bu evliliyi təxminən 100 il sonra İngiltərə və Şotlandiya krallıqlarının birləşməsi ilə nəticələndi. Belə ki, onun ilk nikahından doğulan nəvəsi Mariya və ikinci nikahından doğulan nəvəsi Henri Stüart evlənmiş, bu cütlüyün yeganə övladı olan Ceyms isə 1567-ci ildə Şotlandiya, 1603-cü ildə İngiltərə kralı elan edilmişdir. Nəticədə hər 2 krallıq sonsuza qədər birləşmişdir.
Həyatı
Uşaqlıq illəri
Marqarita Tüdor 28 noyabr 1489-cu ildə İngiltərə kralı VII Henrinin böyük qızı olaraq Vestminster sarayında dünyaya gəldi. 2 gün sonra Həvari Andreyin anma günündə Müqəddəs Marqarita kilsəsində vəftiz edildi və nənəsi Marqarita Byufortun şərəfinə Marqarita adını aldı. Uşaqlıq illəri ilə bağlı ilk məlumat 8 yaşına aiddir. Belə ki, 30 sentyabr 1497-ci ildə Şotland kralı IV Ceymsin təklifiylə uzun illərdir davam edən İngiltərə-Şotlandiya çatışmasına müvəqqəti olaraq son qoyuldu və tərəflər arasında atəşkəs elan olundu. Bu atəşkəsin daimi olması üçün 2 dövlət arasında siyasi evlilik şərt idi. Belə ki, Şotland kralı IV Ceyms 24 yaşında idi və məşuqələrindən doğulan övladları olsa da, hələ də rəsmi şəkildə evlənməmişdi. Ancaq İngiltərədə başlayan daxili çəkişmələr və York sülaləsinin İngiltərə taxtı uğrunda yenidən ayaqlanması səbəbilə tərəflər arasındakı müzakirələr yarım qaldı.
Nəhayət, 24 yanvar 1502-ci ildə Şotlandiya və İngiltərə arasında 170 ildən sonra ilk sülh müqaviləsi bağlandı. Tərəflər arasındakı siyasi evlilik andlaşması da həmin gün bağlandı və bu sülhün təminatı oldu. Marqarita həddi-büluğa çatana qədər İngiltərədə qalsa da, artıq Şotland kraliçası olaraq anılmağa başlandı.
İlk evliliyi və Şotlandiya kraliçalığı
Cütlüyün nikahı 25 yanvar 1503-cü ildə Riçmond sarayında baş tutdu. Şotland kralı mərasimdə iştirak etmədiyi üçün onun əvəzinə Botvel qrafı Patrik Hepbörn vəkil oldu. Mərasimin ardından 2 gün boyunca cəngavər döyüşləri keçirildi. Yeni kraliça möhtəşəm cehizi və xidmətçi alayı ilə təmin edildi. Bu əsnada həmin ilin mayında IV Ceyms Londona elçi göndərərək sərhəd bölgəsindəki Metven, Stirlinq, Doun, Linlitqou və Neuark qalaları, eləcə də bu mülklərə bağlı gəlirləri gəlinin cehizi olaraq özünə verilməsini tələb etdi. Kralın bu təklifi qəbul edildi.
1503-cü ilin sonlarında — anası Yorklu Elizabetin ölümündən aylar sonra Marqarita Şotlandiyaya gəldi. Onun yeni krallığına olan səyahəti 27 iyunda Riçmond sarayından başladı. Atası ilə birlikdə öncə Nortemptonşirə gələn Marqarita 1 avqust 1503-cü ildə Lamberton sarayında Şotland kralı tərəfindən qarşılandı. Görüşdən 3 gün sonra baş tutan güclü yanğında Marqaritanın sevimli atlarından bəziləri və dəyərli yəhər dəsti yanaraq kül oldu.
Cütlüyün toy mərasimi 8 avqust 1503-cü ildə Edinburq yaxınlığındakı Holirud sarayında keçirildi. Yeni kraliçanın ictimaiyyətə ilk çıxışı isə mərasimdən 2 gün sonra Müqəddəs Laurensin anma günündə oldu. Evlilik andlaşmasında da göstərildiyi kimi, Marqaritanın xidmətinə İngiltərədən onunla birlikdə gələn 24 nəfərlik xidmətçi alayı verildi. Bunlardan bir çoxu, xüsusilə də nədimələri vaxtilə anası Yorklu Elizabetin xidmətində olan xanımlar idi. Qısa zamanda Şotlandiyaya uyğunlaşan Marqarita 4 oktyabr 1504-cü ildə müqəddəs cümə axşamı günündə ənənəvi olaraq kralla birlikdə kasıblara hədiyyələr payladı və simvolik olaraq onların ayaqlarını yudu. Onun yaşına istinadən bu kasıb xanımlarının sayı da 15 idi. Ardından Marqarita bu 15 xanıma mavi rəngli çanta, ayaqqabı, önlük, dəyərli qab-qacaq hədiyyə etdi. Bir digər şotland ənənəsi olaraq 1507-ci ilin Milad bayramında IV Ceyms öz kraliçasına "ilan dili" hədiyyə etdi. Qızıl suyuna salınmış və dəyərli daşlarla bəzədilmiş bu ilan dilinin bəd nəzərdən qoruduğuna inanılırdı. Üstəlik, xanımına bağlı olan IV Ceyms krallığın ən böyük döyüş gəmisinə də kraliçasının adını vermişdi.
Ancaq bu evlilik İngiltərə-Şotlandiya sülhünü qoruya bilmədi. Belə ki, 1509-cu ildə Marqaritanın atası Henri Tüdor vəfat etmiş, qardaşı VIII Henri adıyla taxta çıxmışdı. Üstəlik gənc kral atasının təmkinli xarici siyasətinin əksinə dərhal Şotlandiyanın qədim müttəfiqi olan Fransaya müharibə elan etmişdi. 1513-cü ildə IV Ceyms İngiltərə kralının Fransa səfərində olmasından istifadə edərək müttəfiqinə olan bağlılığını sübut etmək məqsədilə İngiltərəyə hücum etdi. Ancaq onun bu cəhdi Floden döyüşündəki məğlubiyyəti və həlak olması ilə nəticələndi. Marqarita ən başda bu müharibəyə qarşı çıxsa da, mane ola bilmədi. Üstəlik, kralın vəsiyyətinə əsasən, dul qaldığı təqdirdə azyaşlı oğlu Ceyms Stüartın yerinə kral naibi olaraq Şotlandiyanı o idarə etməli idi.
Naibəlik illəri və ikinci evliliyi
Floden məğlubiyyətinin ardından Stirlinq qalasında toplanan parlament dərhal Marqaritanın naibliyini təsdiq etdi. Bir qadının bu qədər yüksək bir vəzifədə olması nadir hallarda xoş qarşılanırdı. Üstəlik o, bir ingilis idi və şotlandlar onun qardaşının ordusuna məğlub olmuşdu. Bu səbəblə çox keçmədən yeni bir Fransa tərəfdarı siyasi birlik formalaşmağa başladı və bu birlik taxt sıralamasında üçüncü olan, mərhum kralın ən yaxın qohumu — əmisi oğlu dəstəkləməyə başladılar.
Fransada doğulub böyüyən Marqaritanın əksinə, Şotlandiya-Fransa ittifaqının tərəfdarı idi. 1514-cü ilin iyulunda o, İngiltərə ilə müvəqqəti də olsa atəşkəs elan edə bildi. Ancaq onun siyasi tərəfdar toplama cəhdləri yaxınlaşmasına və ölümcül bir səhv buraxmasına səbəb oldu. Belə ki, Duqlas ailəsindən aldığı dəstəklə özünə nüfuz qazanmağa çalışan Marqarita çox keçmədən sevgi yaşamağa başladı. Cütlük 6 avqust 1514-cü ildə Pert yaxınlığındakı bir kilsədə gizlicə evləndi.
Onun bu hərəkəti yalnız digər zadəganların etirazına səbəb olmadı, həmçinin ölkədəki Fransa fraksiyasının güclənməsinə səbəb oldu. Üstəlik, mərhum kralın vəsiyyətinə zidd olaraq kral naibəsi vəzifəsindən də imtina edən Marqarita çox keçmdən bu vəzifəyə gəlməsinə razı oldu. Bundan başqa həmin ilin sentyabrında məclis onun oğulları üzərindəki nəzarət hüququnu da ləğv etdi. O, qardaşına yazdığı "Marqarita R" imzalı məktublarında gələn məktublara inanmamağı, yalnız bu imzalı gələnlərin ona aid olduğunu bildirdi.
İngiltərəyə qaçışı
1515-ci ilin mayında Şotlandiyaya çatdı və iyul ayında kral naibi seçildi. İlk iş olaraq isə 3 yaşlı kral Ceyms və körpə qardaşı Aleksandrı himayəyə almaq istədi. Marqarita bir müddət buna qarşı çıxsa da, avqust ayında Stirlinq qalasında uşaqlarını təslim etməyə məcbur oldu. O əsnada ikinci evliliyindən hamilə olan Marqarita Edinburqa çəkildi. Uzun müddətdir ki, qardaşı VIII Henri onu və övladlarını İngiltərəyə çağırırdı ancaq Marqarita oğlunun səltənət hüququnun əlindən alınmasından çəkindiyi üçün bu təklifi qəbul etmirdi.
Ancaq məclis tərəfindən idarə edilən Şotlandiyada can qorxusuna düşən Marqarita qardaşının bu təklifini gizlicə qəbul etdi. Şotlandiyanın dul kraliçası olaraq səyahət etmək üçün belə məclisdən xüsusi icazə almalı idi. Bu səbəblə doğuşunu bəhanə edərək İngiltərə sərhəddinə daha yaxın olan Linlitqou sarayına getmək istədiyini bildirdi. İlk öncə Tantallon qalasına gedən Marqarita daha sonra kilsə ziyarəti bəhanəsiylə İngiltərə sərhəddini keçdi. O əsnada üzərindəki bütün daş-qaşı və dəyərli əşyaları, eləcə də Fransa kralı XII Lüdovikin hədiyyə etdiyi brilyantla bəzəli ipək başlığı Tantallonda qoydu. Qardaşının xidmətçilərindən Tomas Dakr tərəfindən qarşılanan Marqarita Nortumberlandiyadakı Harbotl qalasına aparıldı və həmin ilin oktyabrında ikinci nikahından bir qız uşağı — dünyaya gətirdi.
Hələ İngiltərənin şimalında ikən Marqarita, nəzarətində saxlanılan kiçik oğlu Aleksandrın ölüm xəbərini aldı. Birlikdə səyahət etdiyi Tomas Dakr vaxtilə III Riçardın etdiklərini kraliçaya xatırlatdı. Ancaq Marqarita, vəliəhdin yerinə kral olan böyük oğlunun ölümünün kral naibinin taxtı ələ keçirmək niyyətinə daha uyğun olduğunu irəli sürərək bunun Allahın əmri olduğuna inandı. Üstəlik, əri kral naibiylə münasibətlərini bərpa etmək üçün xanımını və yeni doğulan qızını İngiltərədə qoyub Şotlandiyaya döndü. VIII Henri onun bacısını tək qoyub qaçmasını eşidəndə "Əsl Şotland kimi hərəkət etdi" dedi.
Şotlandiyaya dönüşü
Marqarita qardaşı tərəfindən yaxşı qarşılandı və Şotland krallarının Londondakı rəsmi iqamətgahında yaşadı. Bir il burada qaldıqdan sonra 1517-ci ildə və VIII Henri arasında bağlanan sülhün ardından şimala geri döndü. O əsnada kral naibi həm yeni bir ittifaq qurmaq, həm də kiçik kralın nikahını planlamaq məqsədilə Fransada idi və bu səbəblə Marqarita sərhəd bölgəsində əri və onun xidmətçiləri tərəfindən qarşılandı. Cütlük yenidən bir araya gəlsə də, münasibətləri heç vaxt düzəlmədi. Nəhayət, Marqarita onun hesabına məşuqələriylə dəbdəbəli həyat yaşayan ərindən boşanmağa qərar verdi və bu qərarını qardaşaına yazdığı bir məktubda bildirdi. Ancaq qatı dindar olan VIII Henri üçün bu qərar olduqca çətin idi. Digər tərəfdən qarşı Şotlandiyadakı tək müttəfiqi idi. Qardaşının bu davranışına əsəbləşən Marqarita yön dəyişərək kral naibinə yaxınlaşdı və onu Fransadan geri çağırdı. Ancaq bundan çəkindi və naibliyi dul kraliça və ərinə geri verdi. Bundan sonrakı 3 il boyunca Marqarita və əri arasındakı gərgin vəziyyət səbəbilə Şotlandiya hakimiyyəti çalxantı içində qaldı. Üstəlik və Ceyms Hamilton arasında başlayan siyasi mübarizə qan düşmənçiliyinə dönmüşdü və dul kraliça bu ikili arasında durmadan tərəf dəyişdirirdi.
nəhayət 1521-ci ilin noyabrında Şotlandiyaya döndü və Marqarita tərəfindən xoş qarşılandı. Çox keçmədən ikisi arasında münasibət olması barədə şayələr gəzməyə başladı. dərhal sürgün edildi və 3 illik çatışmanın ardından Şotlandiyada yenidən əmin-amanlığı bərpa etməyə başladı. Yeni kral naibi Marqarita üçün olduqca önəmli idi. Çünki naibin Roma ilə münasibətləri yaxşı idi və bunun dul kraliçanın boşanmasına xeyri vardı.
Ancaq Şotlandiyada sükunət bərpa edilmədi və İngiltərə-Fransa yönümlü siyasi birliklər arasındakı çəkişmələr daha da gücləndi. 1524-cü ildə saray çevrilişi ilə devrildi və ölkədən qovuldu. Marqarita yerli zadəganların da yardımıyla naibliyi ləğv edərək 12 yaşlı oğlunu real hakimiyyətə gətirdi. Stirlinqdən alınan Ceyms Edinburqa gətirildi və avqust ayında parlament naibliyin ləğv edildiyini təsdiqlədi. Marqaritanın bəzi zadəganlarla yaxınlıq qurması, digər tərəfdən VIII Henrinin ərini yenidən Şotlandiyaya göndərməsi hər şeyi tamamilə alt-üst etdi. Bu illərdə Marqaritanın Henri Stüartla olan yaxın münasibəti üzə çıxdı.
Henri Stüartın getdikcə artan nüfuzu zadəganlar arasındakı narazılığı daha da artırdı. Üstəlik rəhbərlik etdiyi müxalif qüvvələrlə çıxan silahlı atışmalar dul kralliça və əri arasındakı münasibətləri tamamilə bitirdi. Nəhayət, 1525-ci ilin fevralında məclis üzvü olmasına razı oldu. Ancaq bu cütlüyün münasibətinin yaxşılaşması demək deyildi. 1527-ci ilin martında Roma papası onun bu istəyini qəbul etdi və cütlüyün nikahını ləğv etdi. Ancaq Avropada gedən çalxantılı siyasi vəziyyət səbəbilə Marqarita bu xəbəri həmin ilin dekabrında aldı. Ardından Marqarita 3 mart 1528-ci ildə Henri Stüartla evləndi.
Həmin ilin iyununda V Ceyms vəzifədən aldı və sürgünə yolladı. Anası və yeni atalığı olan Henri Stüartı məclis üzvü seçdi. Henri Stüarta Metven lordu təyin etdi. Marqaritanın səyləriylə 1534-cü ilin mayında yeni İngiltərə-Şotlandiya sülhü bağlandı. Anasının təkidiylə İngiltərəylə sülh bağlayan V Ceyms yenə də, vaxtilə dəstək verən dayısı VIII Henriyə etimad etmirdi. Buna baxmayaraq 1536-cı ilin əvvəlində yenə anasının təşkilatçılığı ilə İngiltərə kralı olan dayısıyla görüşməyə razı oldu. Ancaq dəbdəbəli hazırlıqlar görülsə də, yerli zadəganların etirazlarıyla bu görüş baş tutmadı.
Son illəri
Marqarita isə artıq yorulmuşdu. Həm İngiltərə-Şotlandiya münasibətlərindəki bu bitməz tükənməz düşmənlik, həm də öncəki ərindən daha tamahkar olan Henri Stüartın özbaşınalıqları onu çox yormuşdu. Bu evliliyini də bitirmək istəsə də, oğlu bu dəfə buna qarşı çıxdı. Hətta gizlicə İngiltərəyə qaçmaq istəsə də, yolda ələ keçirilərək Edinburqa gətirildi. Qardaşına məktub yazaraq oğlunun onu sadə bir həyata məhkum etdiyini və yardım istədiyini bildirdi. 1536-cı ildə VIII Henri bacısı üçün 200 sterlinq və dəyərli hədiyyələr göndərdi. 1538-ci ilin iyununda Marqarita gəlini olan Mariyanı qarşıladı və onunla xoş münasibət saxladı.
Marqarita Tüdor 14 oktyabr 1541-ci ildə Metven qalasında insult keçirdi və 4 gün sonra vəfat etdi. Ölüm yatağında ikən oğlunun və barışmasını, bütün mal-mülkünün qızına verilməsini istədi. Ancaq bunların heç biri yerinə gətirilmədi.
Uşaqları
Şotlandiya kralı IV Ceymslə olan nikahından 6 övladı dünyaya gəlsə də, bunlardan yalnız biri yetkinlik yaşına çata bildi:
- Ceyms (d. 21 fevral 1507 — ö. 27 fevral 1508)
- Doğumundan bir neçə saat sonra vəfat edən bir qız uşağı (15 iyul 1508)
- Artur (d. 20 oktyabr 1509 — ö. 14 iyul 1510)
- V Ceyms (d. 10 aprel 1512 — ö. 14 dekabr 1542)
- Doğumundan bir neçə saat sonra vəfat edən bir qız uşağı (noyabr 1512)
- Aleksandr (d. 30 aprel 1514 — ö. 18 dekabr 1515)
Anqus qrafı olan nikahından 1 övladı dünyaya gəldi:
- (d. 7 oktyabr 1515 — ö. 7 mart 1577)
Metven lordu Henri Stüartla olan nikahından 1 övladı dünyaya gəldi:
- Doğumundan qısa müddət sonra vəfat edən Doroteya adlı bir qız uşağı
Mənbə
- Bain, Joseph, ed. (1888). Calendar of Documents Relating to Scotland, Vol. 4: Preserved in Her Majesty's Public Record Office, London; A. D. 1357–1509. HM Register House. pp. 419–425
- Buchanan, Patricia Hill (1 November 1985). Margaret Tudor, Queen of Scots. Scottish Academic Press.
- Emond, Ken (2019). Minority of James V. John Donald.
- Leland, John (1770). Joannis Lelandi Antiquarii de Rebus Britannicis Collectanea. Impensis Gul. & Jo. Richardson. pp. 258–300
- Perry, Maria (2000). The Sisters of Henry VIII: The Tumultuous Lives of Margaret of Scotland and Mary of France. Perseus Books Group.
- Strickland, Agnes (1855). Lives of the queens of Scotland and English princesses connected with the regal succession of Great Britain. Harper & brothers. pp. 151
- Tasioulas, Jacqueline (1 July 2010). The Makars. Canongate Books. pp. 4–.
- Jansen, S. (17 October 2002). The Monstrous Regiment of Women: Female Rulers in Early Modern Europe. Palgrave Macmillan US.
- Mackie, J. D. (1994). The Earlier Tudors: 1485 – 1558.
- Nairne, Charles Richard Routh; Peter Holmes (2001). Who's who in Tudor England. Stackpole Books.
- Plowden, Alison (31 July 2011). Tudor Women: Queens & Commoners. History Press.
İstinadlar
- Lundy D. R. Lady Margaret Tudor // The Peerage (ing.).
- A Historical Dictionary of British Women. 2 Routledge, 2003. S. 433.
- Pas L. v. Margaret Tudor // Genealogics (ing.). 2003.
- Kindred Britain.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Marqarita Tudor ing Margaret Tudor 28 noyabr 1489 ve ya 1489 London 18 oktyabr 1541 ve ya 1541 Sotlandiya krali IV Ceymsin xanimi Sotlandiya kralicasi O Ingiltere krali VII Henri ve xanimi Yorklu Elizabetin qizidir Erinin ingilislerle muharibede helak olmasinin ardindan taxta cixarilan 1 yasli oglu V Ceymsin yerine 2 il boyunca naiblik etmisdir Marqarita TudorSexsi melumatlarDogum tarixi 28 noyabr 1489 ve ya 1489Dogum yeri London Ingiltere kralligiVefat tarixi 18 oktyabr 1541 ve ya 1541Vefat sebebi insultDefn yeri PertSulale TudorlarAtasi VII HenriAnasi Yorklu ElizabetHeyat yoldaslari Henri Stuart 3 mart 1528 Usaqlari Ceyms Stuart Artur Stuart V Ceyms Aleksandr Stuart Ceyms Stuart Vikianbarda elaqeli mediafayllar Marqaritanin IV Ceymsle bas tutan bu evliliyi texminen 100 il sonra Ingiltere ve Sotlandiya kralliqlarinin birlesmesi ile neticelendi Bele ki onun ilk nikahindan dogulan nevesi Mariya ve ikinci nikahindan dogulan nevesi Henri Stuart evlenmis bu cutluyun yegane ovladi olan Ceyms ise 1567 ci ilde Sotlandiya 1603 cu ilde Ingiltere krali elan edilmisdir Neticede her 2 kralliq sonsuza qeder birlesmisdir HeyatiUsaqliq illeri Marqarita Tudor 28 noyabr 1489 cu ilde Ingiltere krali VII Henrinin boyuk qizi olaraq Vestminster sarayinda dunyaya geldi 2 gun sonra Hevari Andreyin anma gununde Muqeddes Marqarita kilsesinde veftiz edildi ve nenesi Marqarita Byufortun serefine Marqarita adini aldi Usaqliq illeri ile bagli ilk melumat 8 yasina aiddir Bele ki 30 sentyabr 1497 ci ilde Sotland krali IV Ceymsin teklifiyle uzun illerdir davam eden Ingiltere Sotlandiya catismasina muveqqeti olaraq son qoyuldu ve terefler arasinda ateskes elan olundu Bu ateskesin daimi olmasi ucun 2 dovlet arasinda siyasi evlilik sert idi Bele ki Sotland krali IV Ceyms 24 yasinda idi ve mesuqelerinden dogulan ovladlari olsa da hele de resmi sekilde evlenmemisdi Ancaq Ingilterede baslayan daxili cekismeler ve York sulalesinin Ingiltere taxti ugrunda yeniden ayaqlanmasi sebebile terefler arasindaki muzakireler yarim qaldi Nehayet 24 yanvar 1502 ci ilde Sotlandiya ve Ingiltere arasinda 170 ilden sonra ilk sulh muqavilesi baglandi Terefler arasindaki siyasi evlilik andlasmasi da hemin gun baglandi ve bu sulhun teminati oldu Marqarita heddi buluga catana qeder Ingilterede qalsa da artiq Sotland kralicasi olaraq anilmaga baslandi Ilk evliliyi ve Sotlandiya kralicaligi Cutluyun nikahi 25 yanvar 1503 cu ilde Ricmond sarayinda bas tutdu Sotland krali merasimde istirak etmediyi ucun onun evezine Botvel qrafi Patrik Hepborn vekil oldu Merasimin ardindan 2 gun boyunca cengaver doyusleri kecirildi Yeni kralica mohtesem cehizi ve xidmetci alayi ile temin edildi Bu esnada hemin ilin mayinda IV Ceyms Londona elci gondererek serhed bolgesindeki Metven Stirlinq Doun Linlitqou ve Neuark qalalari elece de bu mulklere bagli gelirleri gelinin cehizi olaraq ozune verilmesini teleb etdi Kralin bu teklifi qebul edildi 1503 cu ilin sonlarinda anasi Yorklu Elizabetin olumunden aylar sonra Marqarita Sotlandiyaya geldi Onun yeni kralligina olan seyaheti 27 iyunda Ricmond sarayindan basladi Atasi ile birlikde once Nortemptonsire gelen Marqarita 1 avqust 1503 cu ilde Lamberton sarayinda Sotland krali terefinden qarsilandi Gorusden 3 gun sonra bas tutan guclu yanginda Marqaritanin sevimli atlarindan bezileri ve deyerli yeher desti yanaraq kul oldu Cutluyun toy merasimi 8 avqust 1503 cu ilde Edinburq yaxinligindaki Holirud sarayinda kecirildi Yeni kralicanin ictimaiyyete ilk cixisi ise merasimden 2 gun sonra Muqeddes Laurensin anma gununde oldu Evlilik andlasmasinda da gosterildiyi kimi Marqaritanin xidmetine Ingiltereden onunla birlikde gelen 24 neferlik xidmetci alayi verildi Bunlardan bir coxu xususile de nedimeleri vaxtile anasi Yorklu Elizabetin xidmetinde olan xanimlar idi Qisa zamanda Sotlandiyaya uygunlasan Marqarita 4 oktyabr 1504 cu ilde muqeddes cume axsami gununde enenevi olaraq kralla birlikde kasiblara hediyyeler payladi ve simvolik olaraq onlarin ayaqlarini yudu Onun yasina istinaden bu kasib xanimlarinin sayi da 15 idi Ardindan Marqarita bu 15 xanima mavi rengli canta ayaqqabi onluk deyerli qab qacaq hediyye etdi Bir diger sotland enenesi olaraq 1507 ci ilin Milad bayraminda IV Ceyms oz kralicasina ilan dili hediyye etdi Qizil suyuna salinmis ve deyerli daslarla bezedilmis bu ilan dilinin bed nezerden qoruduguna inanilirdi Ustelik xanimina bagli olan IV Ceyms kralligin en boyuk doyus gemisine de kralicasinin adini vermisdi Ancaq bu evlilik Ingiltere Sotlandiya sulhunu qoruya bilmedi Bele ki 1509 cu ilde Marqaritanin atasi Henri Tudor vefat etmis qardasi VIII Henri adiyla taxta cixmisdi Ustelik genc kral atasinin temkinli xarici siyasetinin eksine derhal Sotlandiyanin qedim muttefiqi olan Fransaya muharibe elan etmisdi 1513 cu ilde IV Ceyms Ingiltere kralinin Fransa seferinde olmasindan istifade ederek muttefiqine olan bagliligini subut etmek meqsedile Ingiltereye hucum etdi Ancaq onun bu cehdi Floden doyusundeki meglubiyyeti ve helak olmasi ile neticelendi Marqarita en basda bu muharibeye qarsi cixsa da mane ola bilmedi Ustelik kralin vesiyyetine esasen dul qaldigi teqdirde azyasli oglu Ceyms Stuartin yerine kral naibi olaraq Sotlandiyani o idare etmeli idi Naibelik illeri ve ikinci evliliyi Floden meglubiyyetinin ardindan Stirlinq qalasinda toplanan parlament derhal Marqaritanin naibliyini tesdiq etdi Bir qadinin bu qeder yuksek bir vezifede olmasi nadir hallarda xos qarsilanirdi Ustelik o bir ingilis idi ve sotlandlar onun qardasinin ordusuna meglub olmusdu Bu sebeble cox kecmeden yeni bir Fransa terefdari siyasi birlik formalasmaga basladi ve bu birlik taxt siralamasinda ucuncu olan merhum kralin en yaxin qohumu emisi oglu desteklemeye basladilar Fransada dogulub boyuyen Marqaritanin eksine Sotlandiya Fransa ittifaqinin terefdari idi 1514 cu ilin iyulunda o Ingiltere ile muveqqeti de olsa ateskes elan ede bildi Ancaq onun siyasi terefdar toplama cehdleri yaxinlasmasina ve olumcul bir sehv buraxmasina sebeb oldu Bele ki Duqlas ailesinden aldigi destekle ozune nufuz qazanmaga calisan Marqarita cox kecmeden sevgi yasamaga basladi Cutluk 6 avqust 1514 cu ilde Pert yaxinligindaki bir kilsede gizlice evlendi Onun bu hereketi yalniz diger zadeganlarin etirazina sebeb olmadi hemcinin olkedeki Fransa fraksiyasinin guclenmesine sebeb oldu Ustelik merhum kralin vesiyyetine zidd olaraq kral naibesi vezifesinden de imtina eden Marqarita cox kecmden bu vezifeye gelmesine razi oldu Bundan basqa hemin ilin sentyabrinda meclis onun ogullari uzerindeki nezaret huququnu da legv etdi O qardasina yazdigi Marqarita R imzali mektublarinda gelen mektublara inanmamagi yalniz bu imzali gelenlerin ona aid oldugunu bildirdi Ingiltereye qacisi 1515 ci ilin mayinda Sotlandiyaya catdi ve iyul ayinda kral naibi secildi Ilk is olaraq ise 3 yasli kral Ceyms ve korpe qardasi Aleksandri himayeye almaq istedi Marqarita bir muddet buna qarsi cixsa da avqust ayinda Stirlinq qalasinda usaqlarini teslim etmeye mecbur oldu O esnada ikinci evliliyinden hamile olan Marqarita Edinburqa cekildi Uzun muddetdir ki qardasi VIII Henri onu ve ovladlarini Ingiltereye cagirirdi ancaq Marqarita oglunun seltenet huququnun elinden alinmasindan cekindiyi ucun bu teklifi qebul etmirdi Ancaq meclis terefinden idare edilen Sotlandiyada can qorxusuna dusen Marqarita qardasinin bu teklifini gizlice qebul etdi Sotlandiyanin dul kralicasi olaraq seyahet etmek ucun bele meclisden xususi icaze almali idi Bu sebeble dogusunu behane ederek Ingiltere serheddine daha yaxin olan Linlitqou sarayina getmek istediyini bildirdi Ilk once Tantallon qalasina geden Marqarita daha sonra kilse ziyareti behanesiyle Ingiltere serheddini kecdi O esnada uzerindeki butun das qasi ve deyerli esyalari elece de Fransa krali XII Ludovikin hediyye etdiyi brilyantla bezeli ipek basligi Tantallonda qoydu Qardasinin xidmetcilerinden Tomas Dakr terefinden qarsilanan Marqarita Nortumberlandiyadaki Harbotl qalasina aparildi ve hemin ilin oktyabrinda ikinci nikahindan bir qiz usagi dunyaya getirdi Hele Ingilterenin simalinda iken Marqarita nezaretinde saxlanilan kicik oglu Aleksandrin olum xeberini aldi Birlikde seyahet etdiyi Tomas Dakr vaxtile III Ricardin etdiklerini kralicaya xatirlatdi Ancaq Marqarita veliehdin yerine kral olan boyuk oglunun olumunun kral naibinin taxti ele kecirmek niyyetine daha uygun oldugunu ireli surerek bunun Allahin emri olduguna inandi Ustelik eri kral naibiyle munasibetlerini berpa etmek ucun xanimini ve yeni dogulan qizini Ingilterede qoyub Sotlandiyaya dondu VIII Henri onun bacisini tek qoyub qacmasini esidende Esl Sotland kimi hereket etdi dedi Sotlandiyaya donusu Marqarita qardasi terefinden yaxsi qarsilandi ve Sotland krallarinin Londondaki resmi iqametgahinda yasadi Bir il burada qaldiqdan sonra 1517 ci ilde ve VIII Henri arasinda baglanan sulhun ardindan simala geri dondu O esnada kral naibi hem yeni bir ittifaq qurmaq hem de kicik kralin nikahini planlamaq meqsedile Fransada idi ve bu sebeble Marqarita serhed bolgesinde eri ve onun xidmetcileri terefinden qarsilandi Cutluk yeniden bir araya gelse de munasibetleri hec vaxt duzelmedi Nehayet Marqarita onun hesabina mesuqeleriyle debdebeli heyat yasayan erinden bosanmaga qerar verdi ve bu qerarini qardasaina yazdigi bir mektubda bildirdi Ancaq qati dindar olan VIII Henri ucun bu qerar olduqca cetin idi Diger terefden qarsi Sotlandiyadaki tek muttefiqi idi Qardasinin bu davranisina eseblesen Marqarita yon deyiserek kral naibine yaxinlasdi ve onu Fransadan geri cagirdi Ancaq bundan cekindi ve naibliyi dul kralica ve erine geri verdi Bundan sonraki 3 il boyunca Marqarita ve eri arasindaki gergin veziyyet sebebile Sotlandiya hakimiyyeti calxanti icinde qaldi Ustelik ve Ceyms Hamilton arasinda baslayan siyasi mubarize qan dusmenciliyine donmusdu ve dul kralica bu ikili arasinda durmadan teref deyisdirirdi nehayet 1521 ci ilin noyabrinda Sotlandiyaya dondu ve Marqarita terefinden xos qarsilandi Cox kecmeden ikisi arasinda munasibet olmasi barede sayeler gezmeye basladi derhal surgun edildi ve 3 illik catismanin ardindan Sotlandiyada yeniden emin amanligi berpa etmeye basladi Yeni kral naibi Marqarita ucun olduqca onemli idi Cunki naibin Roma ile munasibetleri yaxsi idi ve bunun dul kralicanin bosanmasina xeyri vardi Ancaq Sotlandiyada sukunet berpa edilmedi ve Ingiltere Fransa yonumlu siyasi birlikler arasindaki cekismeler daha da guclendi 1524 cu ilde saray cevrilisi ile devrildi ve olkeden qovuldu Marqarita yerli zadeganlarin da yardimiyla naibliyi legv ederek 12 yasli oglunu real hakimiyyete getirdi Stirlinqden alinan Ceyms Edinburqa getirildi ve avqust ayinda parlament naibliyin legv edildiyini tesdiqledi Marqaritanin bezi zadeganlarla yaxinliq qurmasi diger terefden VIII Henrinin erini yeniden Sotlandiyaya gondermesi her seyi tamamile alt ust etdi Bu illerde Marqaritanin Henri Stuartla olan yaxin munasibeti uze cixdi Henri Stuartin getdikce artan nufuzu zadeganlar arasindaki naraziligi daha da artirdi Ustelik rehberlik etdiyi muxalif quvvelerle cixan silahli atismalar dul krallica ve eri arasindaki munasibetleri tamamile bitirdi Nehayet 1525 ci ilin fevralinda meclis uzvu olmasina razi oldu Ancaq bu cutluyun munasibetinin yaxsilasmasi demek deyildi 1527 ci ilin martinda Roma papasi onun bu isteyini qebul etdi ve cutluyun nikahini legv etdi Ancaq Avropada geden calxantili siyasi veziyyet sebebile Marqarita bu xeberi hemin ilin dekabrinda aldi Ardindan Marqarita 3 mart 1528 ci ilde Henri Stuartla evlendi Hemin ilin iyununda V Ceyms vezifeden aldi ve surgune yolladi Anasi ve yeni ataligi olan Henri Stuarti meclis uzvu secdi Henri Stuarta Metven lordu teyin etdi Marqaritanin seyleriyle 1534 cu ilin mayinda yeni Ingiltere Sotlandiya sulhu baglandi Anasinin tekidiyle Ingiltereyle sulh baglayan V Ceyms yene de vaxtile destek veren dayisi VIII Henriye etimad etmirdi Buna baxmayaraq 1536 ci ilin evvelinde yene anasinin teskilatciligi ile Ingiltere krali olan dayisiyla gorusmeye razi oldu Ancaq debdebeli hazirliqlar gorulse de yerli zadeganlarin etirazlariyla bu gorus bas tutmadi Son illeri Marqarita ise artiq yorulmusdu Hem Ingiltere Sotlandiya munasibetlerindeki bu bitmez tukenmez dusmenlik hem de onceki erinden daha tamahkar olan Henri Stuartin ozbasinaliqlari onu cox yormusdu Bu evliliyini de bitirmek istese de oglu bu defe buna qarsi cixdi Hetta gizlice Ingiltereye qacmaq istese de yolda ele kecirilerek Edinburqa getirildi Qardasina mektub yazaraq oglunun onu sade bir heyata mehkum etdiyini ve yardim istediyini bildirdi 1536 ci ilde VIII Henri bacisi ucun 200 sterlinq ve deyerli hediyyeler gonderdi 1538 ci ilin iyununda Marqarita gelini olan Mariyani qarsiladi ve onunla xos munasibet saxladi Marqarita Tudor 14 oktyabr 1541 ci ilde Metven qalasinda insult kecirdi ve 4 gun sonra vefat etdi Olum yataginda iken oglunun ve barismasini butun mal mulkunun qizina verilmesini istedi Ancaq bunlarin hec biri yerine getirilmedi UsaqlariSotlandiya krali IV Ceymsle olan nikahindan 6 ovladi dunyaya gelse de bunlardan yalniz biri yetkinlik yasina cata bildi Ceyms d 21 fevral 1507 o 27 fevral 1508 Dogumundan bir nece saat sonra vefat eden bir qiz usagi 15 iyul 1508 Artur d 20 oktyabr 1509 o 14 iyul 1510 V Ceyms d 10 aprel 1512 o 14 dekabr 1542 Dogumundan bir nece saat sonra vefat eden bir qiz usagi noyabr 1512 Aleksandr d 30 aprel 1514 o 18 dekabr 1515 Anqus qrafi olan nikahindan 1 ovladi dunyaya geldi d 7 oktyabr 1515 o 7 mart 1577 Metven lordu Henri Stuartla olan nikahindan 1 ovladi dunyaya geldi Dogumundan qisa muddet sonra vefat eden Doroteya adli bir qiz usagiMenbeBain Joseph ed 1888 Calendar of Documents Relating to Scotland Vol 4 Preserved in Her Majesty s Public Record Office London A D 1357 1509 HM Register House pp 419 425 Buchanan Patricia Hill 1 November 1985 Margaret Tudor Queen of Scots Scottish Academic Press ISBN 9780707304243 Emond Ken 2019 Minority of James V John Donald ISBN 978 1 910900 31 4 Leland John 1770 Joannis Lelandi Antiquarii de Rebus Britannicis Collectanea Impensis Gul amp Jo Richardson pp 258 300 Perry Maria 2000 The Sisters of Henry VIII The Tumultuous Lives of Margaret of Scotland and Mary of France Perseus Books Group ISBN 978 0 306 80989 7 Strickland Agnes 1855 Lives of the queens of Scotland and English princesses connected with the regal succession of Great Britain Harper amp brothers pp 151 Tasioulas Jacqueline 1 July 2010 The Makars Canongate Books pp 4 ISBN 978 1 84767 501 9 Jansen S 17 October 2002 The Monstrous Regiment of Women Female Rulers in Early Modern Europe Palgrave Macmillan US ISBN 978 0 230 60211 3 Mackie J D 1994 The Earlier Tudors 1485 1558 ISBN 0 19 285292 2 Nairne Charles Richard Routh Peter Holmes 2001 Who s who in Tudor England Stackpole Books ISBN 978 0 8117 1639 0 Plowden Alison 31 July 2011 Tudor Women Queens amp Commoners History Press ISBN 978 0 7524 6716 0IstinadlarLundy D R Lady Margaret Tudor The Peerage ing A Historical Dictionary of British Women 2 Routledge 2003 S 433 ISBN 978 1 85743 228 2 Pas L v Margaret Tudor Genealogics ing 2003 Kindred Britain